SKKN Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học ca dao - Dân ca Ngữ Văn 7
“Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” (Thân Nhân Trung). Nhận định đó thời nào cũng đúng bởi giáo dục chính là hành trình tạo nền tảng cho tương lai của mỗi đất nước. Trong chỉ thị số 74/2001/CT-TTg ngày 11- 6 - 2001 của Thủ tướng Chính phủ về việc đổi mới chương trình giáo dục phổ thông thực hiện nghị quyết số 40/2000/QH10 ngày 9 – 12 - 2000 của Quốc hội, một trong những nhiệm vụ trọng tâm được nhấn mạnh là: “Đổi mới phương pháp dạy và học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự học của học sinh”.
Sáng kiến kinh nghiệm: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học
ca dao - dân ca Ngữ Văn 7
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ ..................................................................................................................................2
1. Lí do chọn đề tài .......................................................................................................................2
2. Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm .......................................................................................3
3. Đối tượng của sáng kiến kinh nghiệm ......................................................................................4
4. Phương pháp nghiên cứu ..........................................................................................................5
5. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu ..............................................................................................5
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ...................................................................................................................6
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN.......................................................................................6
1.1. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong nhà trường .............................................................6
1.2. Phương pháp dạy học theo chủ đề ....................................................................................8
2.1. Thực trạng dạy học ca dao, dân ca ở trường thcs..............................................................9
2.2. Thực trạng triển khai hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học...............................10
CHƯƠNG 3: ..................................................................................................................................11
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO.............................................................11
TRONG DẠY HỌC CHỦ ĐỀ CA DAO, DÂN CA LỚP 7...........................................................11
3.1. Mục tiêu dạy học theo chủ đề ..........................................................................................11
3.2. Phương pháp dạy – học....................................................................................................12
3.3. Tích hợp liên môn ............................................................................................................12
3.4. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh..................................................................................12
3.5. Tiến trình thực hiện..........................................................................................................13
3.6. Kết quả thực hiện .............................................................................................................25
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.................................................................................................27
TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................................................28
1/27
Sáng kiến kinh nghiệm: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học
ca dao - dân ca Ngữ Văn 7
ĐẶT VẤN ĐỀ
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1.1. Cơ sở lí luận
“Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” (Thân Nhân Trung). Nhận định đó thời
nào cũng đúng bởi giáo dục chính là hành trình tạo nền tảng cho tương lai của mỗi
đất nước. Trong chỉ thị số 74/2001/CT-TTg ngày 11- 6 - 2001 của Thủ tướng
Chính phủ về việc đổi mới chương trình giáo dục phổ thông thực hiện nghị quyết
số 40/2000/QH10 ngày 9 – 12 - 2000 của Quốc hội, một trong những nhiệm vụ
trọng tâm được nhấn mạnh là: “Đổi mới phương pháp dạy và học, phát huy tư duy
sáng tạo và năng lực tự học của học sinh”. Như vây, việc đổi mới phương pháp dạy
và học trong nhà trường là một đòi hỏi tất yếu khách quan của nền giáo dục nước
nhà trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay. Và cốt lõi của việc đổi mới phương pháp
dạy và học ở THCS là hướng tới việc học tập chủ động, chống lại thói quen thụ
động của học sinh.
Trong chương trình giáo dục phổ thông mới: Kế hoạch giáo dục bao gồm các
môn học, chuyên đề học tập (gọi chung là môn học) và hoạt động trải nghiệm sáng
tạo. Các hoạt động giáo dục hiện nay cần phải tăng cường sự trải nghiệm, nhằm
phát huy tính sáng tạo cho học sinh, tạo ra các môi trường khác nhau để học sinh
được trải nghiệm, đồng thời là sự khởi nguồn sáng tạo, biến những ý tưởng sáng
tạo của học sinh thành hiện thực để các em thể hiện hết khả năng sáng tạo của
mình. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo phát huy tính tích cực chủ động của chủ thể
người học để từ đó hình thành ý thức, phẩm chất, kĩ năng sống và năng lực cho học
sinh. Bên cạnh đó, hoạt động trải nghiệm sẽ tạo hứng thú cho học sinh trong mỗi
tiết học, tránh đi sự tiếp nhận thụ động trong phương pháp học truyền thống.
Môn Ngữ Văn trong nhà trường đã được giảng dạy từ rất lâu, song có lẽ đến
bây giờ ta mới hiểu đúng tính chất của nó. Theo phương pháp truyền thống, dạy
văn chủ yếu là giảng văn. Dù trên thực tế các thầy giáo tài năng biết khơi gợi tư
duy sáng tạo cho học sinh như thế nào thì quan niệm giảng văn vẫn là mô hình dạy
học “lấy người dạy làm trung tâm”, giờ học văn chủ yếu là thầy giảng, trò nghe,
trò ghi chép, học thuộc một cách thụ động. Trong khi đó thực chất dạy văn là dạy
đọc văn. Nhiệm vụ của nhà trường là dạy cho học sinh biết cách đọc để ra đời học
sinh biết tự đọc, lấy việc tự đọc nuôi việc tự học, từ đó mà lớn lên tham gia chủ
động vào mọi hoạt động xã hội. Bởi thế, trên tinh thần đổi mới toàn diện phương
2/27
Sáng kiến kinh nghiệm: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học
ca dao - dân ca Ngữ Văn 7
pháp dạy học, hoạt động trải nghiệm sáng tạo là yêu cầu then chốt đối với mỗi môn
học trong đó có bộ môn Ngữ Văn.
1.2. Cơ sở thực tiễn
Hà Nội là mảnh đất ngàn năm văn hiến, đã lưu giữ rất nhiều những dấu tích
văn hóa của dân tộc. Vẻ đẹp truyền thống đó luôn cần được thế hệ trẻ tiếp nối đến
mai sau. Trong bối cảnh toàn cầu hóa hôm nay tinh thần dân tộc, niềm tự tôn đất
nước, ý thức nguồn cội có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Sự hòa nhập của mỗi quốc
gia trong dòng chảy chung của thế giới, học sinh của Thủ đô Hà Nội lại càng cần
phải trân trọng những giá trị văn hóa dân gian của cha ông.
Bằng thực tế trải nghiệm của bản thân, tôi nhận thấy, việc đổi mới trong dạy
học Văn đã được tiến hành nhưng chưa thực sự mạnh mẽ, đồng bộ, sâu rộng. Giáo
viên có ý thức đổi mới nhưng còn e ngại, chưa biết thực hiện như thế nào, cần phải
được trang bị những kĩ năng giáo dục hiện đại. Về phía học sinh, các em học sinh
đầu cấp khá yêu mến môn Văn nhưng đã quen với phương pháp dạy học truyền
thống. Chắc hẳn, việc tiếp cận với những giờ học được xây dựng theo hướng đổi
mới sẽ khiến các em lạ lẫm, ngỡ ngàng. Tuy nhiên, các em có kiến thức, có kĩ năng,
nếu giáo viên có cách tổ chức, điều hành hợp lí thì ắt hẳn, việc đổi mới sẽ được
thực hiện thuận lợi và dần đi vào quỹ đạo. Kinh nghiệm từ những giờ dạy thử
nghiệm theo hướng này cho thấy phản hồi của học sinh là rất tích cực, các em thích
thú, vui vẻ vì được tham gia sâu vào giờ học và cảm thấy kiến thức vô cùng sinh
động, dễ nhớ, đặc biệt là ở đối tượng học sinh lớp 6,7.
Từ những lí do trên, tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài nghiên cứu “Tổ chức hoạt
động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học ca dao - dân ca Ngữ Văn 7” nhằm bồi
dưỡng cho học sinh tình cảm trân trọng văn hào dân gian, phát huy sự tích cực chủ
động và đồng thời cũng là cơ hội để tôi rèn luyện, hoàn thiện năng lực của bản thân
mình.
2. MỤC ĐÍCH CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Thứ nhất, đối với bản thân giáo viên, sáng kiến kinh nghiệm giúp giáo viên
được thực hành và nắm vững đặc trưng của một số phương pháp, kĩ thuật dạy học
mới như dạy học theo dự án, xây dựng chủ đề dạy học tích hợp liên môn trong
giảng dạy một thể loại của văn học dân gian; trên cơ sở đó áp dụng và nhân rộng
đối với các thể loại hay các đơn vị kiến thức khác của môn Ngữ Văn.
3/27
Sáng kiến kinh nghiệm: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học
ca dao - dân ca Ngữ Văn 7
Thứ hai, đối với học sinh, đề tài mà sáng kiến kinh nghiệm thực hiện nhằm
phát triển các năng lực của học sinh theo hướng tích cực gắn với đảm bảo yêu cầu
về chuẩn kiến thức kĩ năng bài học. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo một mặt giúp
các em hình thành những năng lực, kĩ năng mềm để phục vụ cuộc sống; nhưng
quan trọng hơn, giáo viên mong muốn định hướng cho các em thái độ đúng đắn với
nét đẹp truyền thống của văn hóa Việt. Cho dù Việt Nam có hội nhập theo xu thế
toàn cầu hóa như thế nào thì cái hồn Việt, hồn quê sẽ chẳng bao giờ thay đổi.
Thứ ba, sáng kiến kinh nghiệm nhằm thử nghiệm một mô hình về đổi mới
dạy học Ngữ Văn bằng một số hình thức trải nghiệm sáng tạo nhằm đóng góp một
phần nhỏ vào công cuộc đổi mới giáo dục đang rất cấp thiết ngày hôm nay.
3. ĐỐI TƯỢNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1.2. Đối tượng nghiên cứu
Ca dao – dân ca là một bộ phận quan trọng của văn học dân gian, được lựa
chọn đưa vào chương trình ngữ văn 7. Theo đúng kế hoạch dạy học, phần nội dung
này được tìm hiểu trong phần văn bản của học kì I môn Ngữ Văn 7. Các tiết học
theo phân phối chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo bao gồm:
Tiết
STT
Tên bài học
Điều chỉnh, giảm tải
PPCT
9
1
2
Những câu hát về tình cảm gia đình
Chỉ dạy bài 1 và 4
10
Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, Chỉ dạy bài 1 và 4
con người
3
4
13
14
Những câu hát than thân
Những câu hát châm biếm
Chỉ dạy bài 2 và 3
Chỉ dạy bài 1 và 2
1.3. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm
Dự án được khảo sát trong học sinh lớp 7 ở một trường THCS trên địa bàn Hà
Nội do giáo viên trực tiếp giảng dạy.
Lớp 7A3 có sĩ số 42 học sinh. Thế mạnh của lớp là phần lớn học sinh đều khá
giỏi, có khả năng thuyết trình và hoạt động nhóm tốt. Kỹ năng giao tiếp chủ động,
tự tin, có thái độ làm việc tích cực. Đó cũng là cơ sở giúp tôi có thêm những điều
kiện thuận lợi để đưa hoạt động trải nghiệm sáng tạo vào trong giảng dạy.
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết: phân tích và tổng hợp lí thuyết, phân
loại và hệ thống hóa lí thuyết, mô hình hóa.
4/27
Sáng kiến kinh nghiệm: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học
ca dao - dân ca Ngữ Văn 7
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: quan sát khoa học; thực nghiệm khoa
học; chuyên gia; phân tích, tổng kết kinh nghiệm.
5. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU
- Lĩnh vực nghiên cứu: Giảng dạy Ngữ Văn 7.
- Giới hạn địa lí: Trường sở tại.
- Thời gian nghiên cứu: năm học 2016-2017.
5/27
Sáng kiến kinh nghiệm: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học
ca dao - dân ca Ngữ Văn 7
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN
1.1. HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO TRONG NHÀ TRƯỜNG
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là một trong những nội dung của đề án đổi
mới nền giáo dục mà Bộ GD-ĐT đã ban hành dự thảo chương trình giáo dục phổ
thông mới. Chính vì vậy, để tổ chức tốt các hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học
sinh, cần nâng cao nhận thức của gia đình, nhà trường và học sinh về vị trí, vai trò,
ý nghĩa của hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Từ đó tận dụng điều kiện, thời gian
thực tế tại đơn vị để xây dựng kế hoạch, nội dung, hình thức của các hoạt động trải
nghiệm sáng tạo, góp phần nâng cao hiệu quả của hoạt động dạy chữ và dạy nguời;
đảm bảo phát hiện và tạo điều kiện cho học sinh phát huy khả năng, kiến thức của
mình; hướng tới phát triển sáng tạo riêng.
Theo Từ điển tiếng Việt, trải nghiệm được hiểu là trải qua, kinh qua. Để học
hỏi, con người cần đến sự trải nghiệm, khám phá. Khám phá giúp con người nhận
ra được cái đúng, cái sai trong cuộc sống, từ đó rút ra những bài học quý giá để
hoàn thiện bản thân.
Trong dạy học ở phổ thông hiện nay, cụm từ hoạt động trải nghiệm sáng tạo
được nhắc đến khá nhiều. Đây là các hoạt động giáo dục thực tiễn được tiến hành
song song với hoạt động dạy học trong nhà trường phổ thông. Hoạt động này là
một bộ phận của quá trình giáo dục, được tổ chức ngoài giờ học các môn văn hóa
trên lớp và có mối quan hệ bổ sung, hỗ trợ cho các hoạt động dạy học khác. Thông
qua việc tham gia vào các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, học sinh được trải (kinh
qua, tham gia), từ đó nghiệm (nhận thấy, rút ra) điều đúng, sai. Qua đó, hình thành,
phát triển cho các em các giá trị sống, cũng như những năng lực cần thiết. hoạt
động trải nghiệm sáng tạo về cơ bản mang tính chất của hoạt động tập thể trên tinh
thần tự chủ, với sự nỗ lực giáo dục nhằm phát triển khả năng sáng tạo, cá tính riêng
của mỗi cá nhân trong tập thể.
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là hoạt động giáo dục có ưu thế về quy mô tổ
chức. Có nhiều cách tổ chức như: theo nhóm, lớp, khối lớp, trường hoặc liên trường.
Hoạt động này có khả năng thu hút sự tham gia, phối hợp, liên kết nhiều lực lượng
giáo dục trong và ngoài nhà trường như: giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn,
cán bộ Đoàn, tổng phụ trách Đội, ban giám hiệu nhà trường, hội phụ huynh, chính
6/27
Sáng kiến kinh nghiệm: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học
ca dao - dân ca Ngữ Văn 7
quyền địa phương, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp ở địa phương, các nhà hoạt
động xã hội, những nghệ nhân, người lao động tiêu biểu ở địa phương…
Theo TS Ngô Thị Thu Dung – Giám đốc Điều hành Trung tâm Nghiên cứu
phát triển giáo dục cộng đồng (CCE), việc thiết kế các hoạt động trải nghiệm sáng
tạo cần được tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Xác định nhu cầu tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
Bước 2: Đặt tên cho hoạt động
Bước 3: Xác định mục tiêu của hoạt động
Bước 4: Xác định nội dung và phương pháp, phương tiện, hình thức của hoạt động
Bước 5: Lập kế hoạch
Bước 6: Thiết kế chi tiết hoạt động trên bản giấy
Bước 7: Kiểm tra, điều chỉnh và hoàn thiện chương trình hoạt động
Bước 8: Lưu trữ kết quả hoạt động vào hồ sơ của học sinh.
Thực hiện được đúng 8 bước này, hoạt động trải nghiệm sẽ thực chất, sáng
tạo và có hiệu quả.
Việc đưa hoạt động trải nghiệm sáng tạo vào trong chương trình giáo dục của
nhà trường góp phần khắc phục những tồn tại của chương trình giáo dục hiện nay,
đáp ứng yêu cầu cấp thiết của đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục.
Hoạt động giáo dục trải nghiệm sáng tạo là các hoạt động trải nghiệm định
hướng giáo dục. Cách gọi tên có thêm cụm từ “sáng tạo” nhằm mục đích nhấn
mạnh vai trò của chủ thể hoạt động và mục đích, ý nghĩa của loại hoạt động này.
Trong các môn học, ngữ văn là môn học giữ vị trí quan trọng trong chương
trình đào tạo bậc trung học cơ sở. Đặc biệt, một bộ phận văn học rất quan trọng
được đưa vào đầu chương trình lớp 6, lớp 7, đó chính là văn học dân gian. Bộ phận
văn học này được ví như bầu sữa tinh thần nuôi dưỡng tâm hồn người học. Học
sinh tìm hiểu văn học dân gian không chỉ khám phá được cái hay, cái đẹp của sáng
tác nghệ thuật ngôn từ, mà còn mở rộng vốn hiểu biết về văn hóa xã hội, phong tục
tập quán, nếp sinh hoạt dân gian của dân tộc. Tuy nhiên, với đặc thù riêng của bộ
phận văn học dân gian, những sáng tác có khoảng cách xa so với thực tại, chứa
đựng những tư duy, những quan niệm thẩm mỹ của người xưa là những khó khăn
lớn đối với người học hiện nay. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo chính là một trong
những chìa khóa giúp giáo viên đưa học sinh trở về cội nguồn, hòa mình vào không
gian văn hóa của những ngày đầu dựng nước. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo giúp
7/27
Sáng kiến kinh nghiệm: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học
ca dao - dân ca Ngữ Văn 7
học sinh chinh phục kho tàng tri thức một cách hiệu quả, nắm bắt được những giá
trị tinh thần quý giá nhất trong đời sống tinh thần của con người bằng chính những
hoạt động của các em. Từ đó, hình thành, phát triển cho người học những giá trị
sống, cũng như năng lực cần thiết.
1.2. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ
Để thực hiện hoạt động trải nghiệm sáng tạo, tôi đã chú trọng xây dựng giáo
án dựa trên cơ sở dạy học theo chủ đề.
Dạy học theo chủ đề là phương pháp tìm tòi những khái niệm, tư tưởng, đơn
vị kiến thức, nội dung bài học, chủ đề,… có sự giao thoa, tương đồng lẫn nhau, dựa
trên cơ sở các mối liên hệ về lí luận và thực tiễn được đề cập đến trong các môn
học hoặc các hợp phần của môn học đó (tức là con đường tích hợp những nội dung
từ một số đơn vị, bài học, môn học có liên hệ với nhau) làm thành nội dung học
trong một chủ đề có ý nghĩa hơn, thực tế hơn, nhờ đó học sinh có thể tự hoạt động
nhiều hơn để tìm ra kiến thức và vận dụng vào thực tiễn. Dạy học chủ đề là mô hình
dạy học có nhiều ưu điểm, vừa góp phần thực hiện được mục tiêu giáo dục – đào
tạo những con người tích cực, năng động, vừa thực hiện được chủ trương giảm tải,
tránh được sự trùng lặp gây nhàm chán cho người học, giúp HS có khả năng tổng
hợp lượng kiến thức đã học, đảm bảo được thời gian tổ chức dạy học của GV. Đây
là cách để góp phần rèn cho HS khả năng tự học, có được những năng lực khái quát
kiến thức. Và đây cũng là cách để GV rèn thói quen học tiếp cận những phương
pháp, những mô hình dạy học mới, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện
trong dạy học hiện nay.
8/27
Sáng kiến kinh nghiệm: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học
ca dao - dân ca Ngữ Văn 7
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
2.1. THỰC TRẠNG DẠY HỌC CA DAO, DÂN CA Ở TRƯỜNG THCS
Văn học dân gian là bộ phận có ý nghĩa sâu sắc trong nền văn học dân tộc.
Nó là kết tinh những giá trị truyền thống của nhân dân ta tự ngàn đời. Trong nhà
trường THCS, phần văn học dân gian được phân bố như sau:
- Lớp 6 học kì I: các thể loại tự sự dân gian: truyền thuyết, cổ tích, ngụ
ngôn, truyện cười.
- Lớp 7 học kì I: Ca dao, dân ca.
- Lớp 7 học kì II: Tục ngữ.
Khảo sát nhanh đối tượng học sinh lớp 6, 7 của trường cho thấy: 80% các em
học sinh lớp 6 thích học phần văn học dân gian trong chương trình Ngữ Văn lớp 6;
trong khi đó con số này ở các đối tượng học sinh lớp 7 giảm còn 55%.
*Nguyên nhân của thực trạng trên:
Văn học dân gian là thành quả sáng tạo của ông cha ta đã có từ mấy trăm
năm. Những thành tựu của văn học dân gian đã trở thành vẻ đẹp không thể phủ
nhận. Tuy nhiên, với đối tượng học sinh THCS còn nhỏ tuổi, thêm vào đó là sự xa
cách về mặt thời gian khiến cho các em khó có thể tìm thấy được sự đồng điệu với
những tác phẩm trữ tình dân gian. Xu thế toàn cầu hóa khiến những phương tiện
thông tin đại chúng phát triển nhiều. Âm nhạc hiện đại khiến những tác phẩm dân
ca ngày càng khó tiếp cận với giới trẻ. Hơn nữa, dạy học văn học dân gian, muốn
thành công, phải đặt chúng trong đúng hoàn cảnh hình thành và môi trường diễn
xướng, bởi chỉ có thế, học sinh mới hiểu, cảm nhận hết được giá trị của mỗi tác
phẩm. Điều đó có nghĩa là mỗi học sinh phải vốn hiểu biết, sự trải nghiệm của cá
nhân. Bởi thế, dạy học ca dao, dân ca là một thử thách đối với người giáo viên.
Không những thế, hiểu được ca dao đã khó, cảm nhận được ca dao còn khó
hơn rất nhiều. Bởi với học sinh, ca dao chỉ là một tác phẩm thông thường. Các em
chưa hiểu được đặc trưng cốt lõi của nó, rằng: ca dao, dân ca là tiếng lòng của
người dân lao động, được cất lên một cách bình dị, giản đơn; ca dao là tiếng nói
của dân tộc, là di sản của lịch sử, là linh hồn của ông cha …
Với cách dạy truyền thống, giáo viên chỉ thuần túy hướng dẫn học sinh đọc
diễn cảm; phân tích cái hay về nội dung, nghệ thuật. Điều đó hoàn toàn giống với
phương pháp giảng dạy tác phẩm trữ tình. Bởi thế, trong ấn tượng của học trò, ca
dao hoàn toàn có thể nhầm lẫn với một bài thơ nào đó.
9/27
Sáng kiến kinh nghiệm: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học
ca dao - dân ca Ngữ Văn 7
2.2. THỰC TRẠNG TRIỂN KHAI HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG
TẠO TRONG DẠY HỌC
Những năm gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã yêu cầu các trường phổ
thông chú trọng đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường các hoạt động trải
nghiệm sáng tạo để phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh. Trước yêu cầu về
đổi mới giáo dục, nhiều trường ở Hà Nội đã triển khai mạnh mẽ các hoạt động trải
nghiệm sáng tạo với nhiều hình thức khác nhau: đi thực tế tại một số di tích lịch sử,
trực tiếp làm công việc khảo sát địa chất ở Hoàng thành Thăng Long… Qua các
hoạt động đó, học sinh có cơ hội và điều kiện phát triển năng lực, phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng. Với hoạt động trải nghiệm
sáng tạo, hình thức và không gian dạy học được đổi mới, mở rộng ra ngoài lớp học;
lực lượng tham gia quá trình dạy học không chỉ là giáo viên trong trường mà có sự
tham gia của các thành phần xã hội... Triển khai hoạt động giáo dục trải nghiệm
sáng tạo chính là thực hiện quan điểm, định hướng “học đi đôi với hành, giáo dục
kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xã hội”.
Hiện nay, tổ chức hoạt động sáng tạo trong dạy học đã được đa phần giáo
viên biết tới và bắt đầu được thực hiện nhưng với số lượng ít. Tuy nhiên cũng phải
thừa nhận, để tổ chức được hoạt động trải nghiệm sáng tạo còn phụ thuộc vào nhiều
yếu tố như tính chất bài học, điều kiện của lớp, thời gian... Có thể nói, việc triển
khai dạy học theo hướng tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cần được nghiên
cứu sâu để đưa ra những định hướng đúng đắn, cụ thể.
10/27
Sáng kiến kinh nghiệm: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học
ca dao - dân ca Ngữ Văn 7
CHƯƠNG 3:
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO
TRONG DẠY HỌC CHỦ ĐỀ CA DAO, DÂN CA LỚP 7
3.1. MỤC TIÊU DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ
Sau khi học xong chủ đề này, học sinh đạt được:
1. Kiến thức
- Thấy rõ đặc điểm và chức năng của ca dao trong đời sống.
- Trình bày được các nội dung, ý nghĩa, một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của
những bài ca dao thuộc một số chủ đề quen thuộc: Tình cảm gia đình, tình yêu quê
hương đất nước, than thân, châm biếm…
- Biết cách cảm thụ một bài ca dao. Thấy được cái hay, cái đẹp của thơ ca dân gian.
- Hệ thống được các văn bản ca dao đã học: nội dung, đề tài.
- Vận dụng kiến thức về văn bản ca dao để làm bài kiểm tra.
2. Kĩ năng
- Nhận biết được nội dung và đặc điểm của ca dao
- Bước đầu biết cách tiếp cận văn bản ca dao.
- Cảm thụ ca dao
- Rèn kĩ năng viết đoạn văn cảm thụ, phân tích.
3. Thái độ
- Trân trọng "vốn tài sản quí giá" trong kho tàng văn học dân gian.
- Bồi dưỡng thêm tình yêu đối với quê hương - đất nước - con người.
- Có thái độ phê phán thói hư, tật xấu trong xã hội, hướng tới lối sống lành mạnh
tích cực.
- Có sự cảm thông, thương yêu con người.
- Yêu thích, giữ gìn vốn quí của dân tộc - ca dao.
4. Mục tiêu phát triển năng lực học sinh
4.1. Nhóm năng lực chung
- Năng lực tìm hiểu, khai thác, nghiên cứu các nguồn tài nguyên tri thức, đặc biệt là
tài nguyên mạng.
- Năng lực sử dụng các phương tiện công nghệ thông tin.
- Năng lực hợp tác nhóm.
- Năng lực thuyết trình.
- Năng lực điều tra thực tiễn, tổng hợp, khái quát.
11/27
Tải về để xem bản đầy đủ
27 trang
29/07/2025
340
Bạn đang xem 11 trang mẫu của tài liệu "SKKN Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học ca dao - Dân ca Ngữ Văn 7", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_to_chuc_hoat_dong_trai_nghiem_sang_tao_trong_day_hoc_ca.doc
