SKKN Một số cách tổ chức hoạt động nhóm để gây hứng thú cho học sinh trong giờ học Công nghệ 8
Những năm gần đây thực hiện cải cách giáo dục chúng ta đã có nhiều cố gắng đổi mới nội dung giáo dục. Trong công cuộc “Đổi mới giáo dục” lần này là đổi mới chương trình và SGK của tất cả các môn học, trong đó có môn Công nghệ đóng vai trò quan trọng để thực hiện mục tiêu và phương pháp giáo dục trung học.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
MÃ SKKN
(Dùng cho HĐ chấm của Sở)
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên đề tài:
MỘT SỐ CÁCH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM ĐỂ GÂY
HỨNG THÚ CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC CÔNG NGHỆ 8
Lĩnh vực
Cấp học
: Công nghệ
: THCS
Tài liệu kèm theo : Đĩa CD
NĂM HỌC: 2016 – 2017
MỤC LỤC
PHẦN THỨ NHẤT...............................................................................................1
ĐẶT VẤN ĐỀ.......................................................................................................1
PHẦN THỨ HAI...................................................................................................3
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ........................................................................................3
I. CƠ SỞ CỦA VẤN ĐỀ.......................................................................................3
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN...............................................................................................3
2. CƠ SỞ THỰC TIỄN: ........................................................................................4
II. QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN..............................................................................6
III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC................................................................................20
PHẦN THỨ BA ..................................................................................................21
1. KẾT LUẬN .....................................................................................................21
PHẦN THỨ NHẤT
ĐẶT VẤN ĐỀ
Những năm gần đây thực hiện cải cách giáo dục chúng ta đã có nhiều cố
gắng đổi mới nội dung giáo dục. Trong công cuộc “Đổi mới giáo dục” lần này
là đổi mới chương trình và SGK của tất cả các môn học, trong đó có môn Công
nghệ đóng vai trò quan trọng để thực hiện mục tiêu và phương pháp giáo dục
trung học. Công nghệ là cơ sở của nhiều ngành kĩ thuật quan trọng, những hiểu
biết và nhận thức có giá trị to lớn trong đời sống và sản xuất, đặc biệt trong
công cuộc “Công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước”. Chương trình Công
nghệ THCS có nhiệm vụ cung cấp cho học sinh một hệ thống kiến thức cơ bản, ở
trình độ PTCS, bước đầu hình thành cho học sinh những kĩ năng cơ bản phổ
thông và thói quen làm việc khoa học, góp phần hình thành cho học sinh các năng
lực nhận thức và các phẩm chất nhân cách mà mục tiêu giáo dục THCS đề ra.
Môn Công Nghệ ở THCS có vị trí cầu nối quan trọng, một mặt nó phát
triển, hệ thống hoá các kiến thức, kĩ năng và thái độ mà học sinh đã lĩnh hội và
hình thành ở tiểu học, mặt khác nó góp phần chuẩn bị cho học sinh những kiến
thức kĩ năng và thái độ cần thiết để tiếp thu lên THPT, THCN và học nghề hoặc
đi vào lĩnh vực lao động sản xuất đòi hỏi những hiểu biết nhất định về kĩ thuật.
Việc giảng dạy Công nghệ có khả năng to lớn góp phần hình thành và rèn
luyện học sinh cách thức tư duy và làm việc khoa học, cũng như góp phần giáo
dục học sinh ý thức, thái độ, trách nhiệm đối với cuộc sống, gia đình, xã hội và
môi trường.
Trong 5 quan điểm chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học và 5 biện pháp
đổi mới, phương pháp dạy học môn Công nghệ đều có hoạt động phát huy tính
tích cực của học sinh trong giờ học. Tổ chức hoạt động chiếm lĩnh kiến thức
bằng hình thức hoạt động nhóm là một khâu quan trọng trong hoạt động phát
huy tính tích cực của học sinh. Đổi mới chương trình THCS đòi hỏi phải tiến
hành đồng bộ các khâu trong đó có khâu tổ chức hoạt động chiếm lĩnh kiến thức,
hình thức và phương tiện của hoạt động này đòi hỏi người giáo viên phải nghiên
1/24
cứu sao cho phù hợp với đối tượng HS, phù hợp với tình hình thực tế của
trường, lớp mình đang dạy. Vậy phải tổ chức hoạt động chiếm lĩnh kiến thức
như thế nào để phù hợp và đáp ứng với công cuộc “Đổi mới giáo dục” trong giai
đoạn hiện nay tôi xin đề ra một kinh nghiệm “Một số cách tổ chức hoạt động
nhóm để gây hứng thú cho học sinh trong giờ học Công nghệ 8” xin trao đổi
cùng đồng nghiệp.
2/24
PHẦN THỨ HAI
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ CỦA VẤN ĐỀ
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Trong dạy học không có một phương pháp dạy học nào là toàn năng và ưu
việt cho mọi đối tượng. Việc lựa chọn phương pháp dạy học cho phù hợp với
nội dung là một nghệ thuật cũng là một kĩ năng quan trọng đối với giáo viên.
Nội dung các bài học đã có sẵn trong SGK, sự sáng tạo của các nhà khoa
học chỉ có vận dụng các phương pháp thích hợp với từng nội dung cụ thể trong
dạy học chính là sự sáng tạo của mỗi giáo viên có ý nghĩa quan trọng tới kết quả
học tập của học sinh. Chính vì thế cải tiến phương pháp dạy học là vấn đề cấp
thiết hiện nay của ngành giáo dục nước ta. Nghị quyết ban chấp hành Trung
ương khóa 8 đã chỉ rõ: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục, đào tạo
khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của
người học, từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện
đại vào quá trình dạy học”. Đối với người giáo viên dạy ở bất kì bộ môn nào,
để đáp ứng được yêu cầu đổi mới, trước hết phải hiểu rõ mục tiêu cụ thể, sự đổi
mới về chương trình và SGK của bộ môn mình dạy đồng thời phải đổi mới
phương pháp dạy học. Việc đổi mới phương pháp dạy học môn Công nghệ cũng
không nằm ngoài khuôn khổ của những quan điểm chỉ đạo đổi mới phương pháp
dạy học ở THCS là:
- Tích cực hoá hoạt động của học sinh, phát huy tính chủ động của học
sinh trong học tập bằng cách cải tiến nâng cao hiệu quả các phương pháp dạy
học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh.
- Quan tâm đến phương pháp học, bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh
- Phối hợp chặt chẽ những nỗ lực cá nhân trong tự học với việc học tập
hợp tác trong nhóm.
- Đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh.
- Phối hợp nhiều hình thức tổ chức hoạt động học tập ngoài lớp học.
3/24
Và những biện pháp đổi mới phương pháp dạy học là:
- Nắm được mức độ lượng hoá mục tiêu bài học.
- Tổ chức cho học sinh hoạt động chiếm lĩnh kiến thức bao gồm:
+ Lựa chọn nội dung để tổ chức cho học sinh hoạt động chiếm lĩnh kiến thức
+ Dự kiến hệ thống câu hỏi hướng dẫn học sinh tiếp cận và tự phát hiện
kiến thức mới.
+ Tổ chức hoạt động của học sinh theo những hình thức học tập khác
nhau (toàn lớp, nhóm hoặc cá nhân ).
- Sử dụng phương tiện dạy học theo hướng tích cực hoá hoạt động học.
- Đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh.
- Đổi mới việc soạn giáo án.
Công nghệ là một môn học gắn với thực tế, để phát huy tính tích cực của
học sinh cần phát triển phương pháp tổ chức hoạt động nhóm, phương pháp hoạt
động tập thể. Việc áp dụng phương pháp học nào để đạt được hiệu quả cao cho
từng loại bài là “nghệ thuật” riêng của từng GV và còn phụ thuộc vào từng điều
kiện cơ sở vật chất, thiết bị, trình độ học sinh. Sau đây là một số phương pháp
tích cực vận dụng đối với bài học Công nghệ:
- Đối với bài học kiến thức mới tôi thường sử dụng phương pháp hoạt
động nhóm kết hợp với vấn đáp gợi mở.
- Đối với loại bài học có thực hành rèn kĩ năng tôi thường sử dụng
phương pháp hoạt động nhóm kết hợp trực quan.
- Đối với phần học củng cố kiến thức tôi thường sử dụng phương pháp
hoạt động nhóm kết hợp trò chơi mang lại sự thư giãn, giảm bớt căng thẳng sau
giờ học.
- Đối với hoạt động vào bài mới tôi cũng thường gây hứng thú cho học
sinh bằng một số hoạt động nhóm ngay đầu giờ học cũng khiến cho học sinh rất
cuốn hút.
2. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
Môn Công nghệ là môn học gắn liền với thực tiễn đời sống. Hầu hết các
giờ đều có phần liên quan đến kiến thức thực tế, chương trình đổi mới SGK có
kèm theo đồ dùng dạy học được phát về các nhà trường rất đầy đủ.
4/24
Trong các bài học thì có rất nhiều phần sử dụng kiến thức thực tế học sinh
không được làm thực hành thì khó có thể hình dung ra được. Muốn học sinh
hiểu được bài, kiến thức được khắc sâu thì các em phải được thực hành. Nhưng
muốn cho các em thực hành được đầy đủ thì GV phải chuẩn bị trước đồ dùng,
phải làm thử, bên cạnh đó còn phải bố trí cho các em chỗ để đồ dùng trước và
sau khi làm thực hành để không ảnh hưởng đến giờ học của các em, các em
không bị mất tập trung trong giờ học. Do vậy, thường thì GV ngại chuẩn bị,
hoặc có thì cũng chỉ chuẩn bị một bộ để GV làm hoặc gọi một học sinh lên làm
cho cả lớp quan sát. Như vậy thì chỉ một số em học sinh ngồi trên hoặc một số
em học sinh ngoan là để ý còn những em khác một là không nhìn thấy được
hoặc không để ý, tranh thủ nói chuyện. Do đó, các em không tập trung và không
hiểu được bài. Muốn giờ học diễn ra được tốt, học sinh làm được thực hành,
hiểu bài, khắc sâu được kiến thức thì tất cả học sinh phải được thực hành, được
quan sát. Nhưng học sinh trong lớp thường đông, nên GV phải sắp xếp như thế
nào để học sinh có thể hoạt động nhóm tốt, thực hành được mà không gây mất
trật tự. Khi phân nhóm rồi mà không quản lí tốt thì lại phản tác dụng, học sinh
không những không làm mà còn nghịch đồ thực hành, làm hỏng và tranh thủ nói
chuyện gây mất trật tự làm cho giờ học kém hiệu quả. Rất nhiều trường THCS
chưa có phòng học chức năng riêng, học sinh đến giờ nghỉ là đi bê đồ thực hành
nên nếu vào giờ 5 phút thì thường không kịp. Chính vì những nguyên nhân trên
mà thường GV ngại cho học sinh thực hành nhiều, nếu có chuẩn bị thì cũng chỉ
chuẩn bị một bộ gọi là có. Vì vậy, giờ học kém trực quan, học sinh không được
khắc sâu kiến thức.
Mặt khác, môn Công nghệ 8 là một bộ môn học gắn liền với thực tiễn sản
xuất và đời sống, đặc biệt phần “Kĩ thuật điện”. Ngày nay, tất cả mọi nơi đều đã
và đang điện khí hóa, trong gia đình nhà nào cũng có đồ dùng điện, không ít thì
nhiều mà trong đó có rất nhiều đồ dùng trực tiếp các em sử dụng như nồi cơm
điện, tivi, tủ lạnh, đèn học...Các em học sinh lên đến lớp 6, lớp 7 là các em có
thể giúp đỡ gia đình được rất nhiều việc như nấu cơm, nhóm bếp... Nhiều gia
đình các em có thể giúp bố mẹ nhóm bếp than bằng các loại bếp khò hoặc quạt
5/24
điện, đặc biệt là bếp điện dây hở loại nhỏ rất nguy hiểm. Rất may mắn là chương
trình Công nghệ 8 các em đã có cả một phần Kĩ thuật điện chiếm thời lượng học
cả học kì 2, Công nghệ 9 nhà trường chọn môđun lắp mạch điện nên giáo viên
có thể giúp các em làm quen một số kiến thức liên quan đến mạch điện, đồ dụng
điện trong nhà. Bên cạnh đó, GV còn có thể nói rộng ra trong cuộc sống gia đình
những ứng dụng rộng rãi của điện và việc làm thế nào để phòng tránh được
những rủi ro do tai nạn điện nhất là đối với nguồn điện trong gia đình các em và
các đồ dùng điện trong gia đình. GV hướng dẫn các em một số cách sử dụng
điện như thế nào cho an toàn và một số biện pháp xử lí khi có rủi ro về điện
hoặc có người bị điện giật.
Phần 1: “Vẽ kĩ thuật” bước đầu giúp các em làm quen với bản vẽ kĩ thuật,
các em biết đọc 1 số bản vẽ kĩ thuật đơn giản, biết vẽ hình chiếu của 1 số vật thể
đơn giản. Phần học này bước đầu giúp các em làm quen với hình khối đơn giản
và cách biểu diến chúng bằng các hình chiếu.
Phần 2: “Cơ khí” giúp các em tìm hiểu những dụng cụ cơ khí, cách sử
dụng chúng. Những kiến thức phần này cũng rất thiết thực trong cuộc sống hàng
ngày của các em.
Để giúp các em hứng thú, say mê học tập môn Công Nghệ nói chung và
Công Nghệ 8 nói riêng, mỗi GV chúng ta cần có các biện pháp đổi mới trong
dạy học. Sau đây là một số biện pháp mà tôi đã thực hiện từ năm học 2009-
2010 đến nay
II. QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN
Hiện nay, trong nhà trường chúng ta, học sinh đang chủ yếu học theo
phương pháp thụ động. Do vậy, chất lượng không cao và điều cơ bản học sinh
luôn tư duy theo sách vở, thiếu sáng tạo và kém năng động khi vào học chuyên
môn cũng như khi bước vào đời. Bởi vậy, một định hướng cơ bản trong phương
pháp dạy học là phải phát huy tính, tự giác, chủ động tư duy sáng tạo của người
học; bồi dưỡng cho người học năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê
học tập và ý chí vươn lên. Mặt khác tập cho học sinh tính tích cực, chủ động,
sáng tạo trong công việc và trong cuộc sống. Đó là kết quả to lớn mà giáo dục
cần mang lại cho thế hệ trẻ.
6/24
Lớp học là môi trường giao tiếp thày trò tạo nên mối quan hệ hợp tác giữa
cá nhân trên con đường chiếm lĩnh kiến thức thông qua hoạt động độc lập của cá
nhân và hoạt động nhóm. Thông qua thảo luận trong tập thể, hoạt động ý kiến cá
nhân được bộc lộ, khẳng định hay bác bỏ. Qua đó người học tạo cho bản thân có
thêm một số vốn kiến thức mới.
Tổ chức cho học sinh hoạt động trên lớp dưới những hình thức học tập
khác nhau. Để tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh ngoài hình thức tổ
chức học toàn lớp như hiện nay, nên tăng cường tổ chức cho học sinh học tập cá
nhân và học tập theo nhóm ngay trên lớp.
* Hình thức học tập cá nhân: là hoạt động học tập cơ bản nhất vì nó tạo
điều kiện cho mỗi học sinh trong lớp bộc lộ khả năng tự học của mình (được tự
suy nghĩ, được tự làm việc một cách tích cực) nhằm đạt mục tiêu học tập.
Việc tổ chức học tập cá nhân có thể như sau:
- Làm việc chung cả lớp: GV nêu vần đề xác định nhiệm vụ nhận thức và
hướng dẫn (gợi ý) học sinh làm việc.
- Làm việc cá nhân : học sinh ghi kết quả ra vở hoặc trả lời vào phiếu học
tập.
- Làm việc chung cả lớp: GV chỉ định một vài học sinh báo cáo kết quả,
các học sinh khác theo dõi, bổ sung.
* Hình thức hoạt động theo nhóm: Trong khâu tổ chức lên lớp vấn đề
mới mà ta cần đưa ra thử nghiệm là tổ chức cho học sinh học tập theo nhóm trên
lớp. Các bước tiến hành tổ chức học tập theo các nhóm có thể như sau:
- Làm việc chung cả lớp: GV nêu vấn đề, xác định nhiệm vụ nhận thức.
GV chia nhóm, giao nhiệm vụ cho các nhóm, hướng dẫn gợi ý (cách làm việc
theo nhóm, các vấn đề cần lưu ý khi trả lời câu hỏi, hoàn thành bài tập...).
- Làm việc theo nhóm: phân công trong nhóm (cử nhóm trưởng, thư kí,
phân việc cho các thành viên trong nhóm). Từng cá nhân làm độc lập; trao đổi;
thảo luận trong nhóm và cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ của nhóm; cử đại diện
trình bày kết quả của nhóm (không nhất thiết phải là nhóm trưởng hay thư kí mà
có thể là một thành viên trong nhóm đại diện trình bày).
7/24
- Làm việc chung cả lớp (thảo luận tổng kết trước lớp) các nhóm lần lượt
báo cáo kết quả; thảo luận chung (các nhóm nhận xét, đóng góp ý kiến và bổ
sung cho nhau), GV tổng kết và chuẩn xác kiến thức.
Tổ chức cho học sinh hoạt động theo nhóm không nên lạm dụng nhiều ở
trường THCS, mỗi tiết chỉ nên tổ chức từ 1 đến 3 hoạt động nhóm đối với những
câu hỏi, vấn đề đặt ra khó và phức tạp, đòi hỏi có sự hợp tác giữa các cá nhân
mới có thể hoàn thành nhiệm vụ. Nhớ rằng trong hoạt động nhóm, tư duy tích
cực của học sinh phải được phát huy và ý nghĩa quan trọng của nó là rèn luyện
năng lực hợp tác giữa các thành viên trong tổ chức lao động.
Khi áp dụng phương pháp hoạt động nhóm tôi tiến hành như sau :
Bước 1: Thành lập nhóm và giao nhiệm vụ cho nhóm:
- Giáo viên nêu vấn đề, xác định nhiệm vụ nhận thức rồi đưa ra câu hỏi
hoặc tình huống.
- Tổ chức các nhóm: Lớp học được chia thành các nhóm, mỗi nhóm có từ
4 - 6 HS. GV giao nhiệm vụ cho các nhóm với cùng một nhiệm vụ hay những
nhiệm vụ khác nhau và hướng dẫn cách làm việc trong nhóm.
- Có nhiều hình thức hoạt động nhóm, tuỳ từng nội dung vấn đề, GV có
thể lựa chọn những hình thức hoạt động nhóm cho phù hợp. Ở đây tôi chỉ xin
đưa ra một số hình thức hoạt động nhóm phổ biến.
Làm việc theo cặp : Hai HS ngồi gần nhau tạo thành một cặp cùng bàn
bạc một vấn đề.
Thảo luận vòng tròn : HS trong nhóm dùng bút nét to ghi lại ý kiến của
mình trên một tờ giấy đã chuẩn bị sẵn sau đó lần lượt cho những HS khác trong
nhóm cùng thảo luận.
Thảo luận hỗn hợp : HS trong nhóm tranh luận, nhóm trưởng ( thư kí)
ghi lại.
Bước 2: Học sinh làm việc theo nhóm:
- Các nhóm tự bầu ra nhóm trưởng. Nhóm trưởng phân công cho mỗi
thành viên một công việc, điều hành các thành viên làm việc trong không khí thi
đua với các nhóm khác. Có thể trong nhóm sẽ bầu ra thư kí để ghi chép .
8/24
- Học sinh bàn bạc, trao đổi trong nhóm để hoàn thành câu trả lời khi yêu
cầu là bài tập.
- Học sinh làm thực hành, quan sát, thảo luận, ghi chép lại kết thu được
nếu yêu cầu là làm thực hành, rút ra nhận xét.
- Cử đại diện chịu trách nhiệm trình bày kết quả làm việc của nhóm.
Bước 3: Tổ chức cho học sinh thảo luận bàn bạc trước cả lớp:
- Các nhóm lần lượt báo cáo kết quả. Cử hai nhóm cùng chủ đề trình bày
kết quả thu được của nhóm mình để các nhóm khác nghe và nhận xét.
- Học sinh trong các nhóm thảo luận chung .
- Giáo viên tổng kết, đặt vấn đề tiếp theo .
Trên đây là một cấu tạo của một hoạt động trong nhóm (trong một phần
của tiết học). Để phương pháp học tập này mang lại kết quả như mong muốn,
người giáo viên cần chú ý những điều sau:
Nêu vấn đề, giao nhiệm vụ chỉ cần đọc câu hỏi to, chậm một lần không
cần nhắc lại nhiều lần trong quá trình HS thảo luận, hoặc phát câu hỏi bằng
phiếu và yêu cầu các nhóm trả lời trực tiếp vào phiếu học tập.
Cần dự kiến thời gian cho học sinh làm việc.
Trong quá trình học sinh tranh luận giáo viên không được thúc giục học
sinh. Trong khi học sinh thảo luận giáo viên đi kiểm tra đôn đốc học sinh làm
việc.
Và sau đây tôi xin trình bày một vài hoạt động nhóm mà tôi đã thực hiện
trong các giờ học:
1. Mở đầu bài giảng một cách hấp dẫn bằng hoạt động nhóm:
Đối với mọi công việc như dân gian vẫn nói “Vạn sự khởi đầu nan”. Đối
với mỗi bài giảng điều gây ấn tượng nhất là mở đầu bài giảng, chỉ trong một vài
phút đầu giờ học nếu ta biết tận dụng cơ hội mở bài tốt sẽ gây hứng thú cho học
sinh. Thiết lập được mối quan hệ giữa bài cũ và bài mới để kích thích tính tò
mò, sự khao khát những điều mới lạ sắp xảy ra trước mắt. Để thỏa mãn những
yêu cầu trên thì nội dung mở bài cần đạt được 2 tiêu chí sau:
9/24
Tải về để xem bản đầy đủ
26 trang
19/07/2025
210
Bạn đang xem 11 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số cách tổ chức hoạt động nhóm để gây hứng thú cho học sinh trong giờ học Công nghệ 8", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_mot_so_cach_to_chuc_hoat_dong_nhom_de_gay_hung_thu_cho.doc
