SKKN Giải pháp sử dụng đồ dùng trực quan,chất liệu và trò chơi giúp học sinh yêu thích phân môn vẽ trang trí

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN

Kính gửi : Hội đồng thẩm định sáng kiến phòng GD&ĐT huyện Hoa Lư

I.Tên sáng kiến, lĩnh vực áp dụng:

- Tên sáng kiến :Giải pháp sử dụng đồ dùng trực quan,chất liệu và trò

chơi giúp học sinh yêu thích phân môn vẽ trang trí

- Lĩnh vực áp dụng: Giaó dục

II. Nội dung

1. Giải pháp cũ thường làm:

- Nêu chi tiết giải pháp cũ:

Với cách dạy truyền thống giáo viên dựa chủ yếu vào tranh mẫu trong sách

giáo khoa, và một số tranh thuộc thiết bị dạy học để hướng dẫn cho học sinh, liên

hệ thực tế còn hạn chế, đồ dùng dạy học chưa phong phú, trò chơi để tạo hứng thú

cho học sinh trong các tiết dạy rất ít, và có tiết không có, nên không tạo được hứng

thú cũng như khả năng sáng tạo của học sinh.

Chính vì thế mà chưa tạo được không khí hào hứng, sôi nổi trong khi học và

chưa giúp các em cảm nhận được vẻ đẹp của trang trí trong đời sống nên vẫn còn

nhiều em chưa yêu thích môn Mĩ thuật và chưa hiểu vẻ đẹp của trang trí trong đời

sống. Vẫn còn nhiều tiết học giáo viên chưa thường xuyên so sánh giữa trang trí

ứng dụng và trang trí cơ bản, việc này sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến sự hiểu biết của

các em đối với phân môn Vẽ trang trí trong cả học tập lẫn thực tế cuộc sống.

Vớ như với bài “Trang trí đĩa tròn”của lớp 7

Hoạt động của GV-HS

Ghi bảng

Hoạt động 1(7’): Hướng dẫn quan sát, I. Quan sát, nhận xét

nhận xét:

- GV: Trong thực tế có rất nhiều loại

đĩa được trang trớ theo những kiểu

khác nhau.

- Đĩa tròn thường dùng để làm gì?

- Gv giới thiệu một số đĩa trang trí dạng để bày trang trí.

hình tròn.

- Đĩa dùng Để đựng đồ ăn, hoặc chỉ dùng

1

- Họa tiết được sử dụng trong đĩa là - Hoạ tiết hoa, lá, chim, thú...đã được cách

những họa tiết gì? điệu.

- Đĩa tròn thường sử dụng những cách - Thường sử dụng cách sắp xếp nhắc lại,

sắp xếp bố cục nào?

xen kẽ, đối xứng và mảng hình không đều.

- GV nhận xét, chốt ý, ghi bảng.

Hoạt động 2(8’): Hướng dẫn hs cách II. Cách trang trí:

trang trí đĩa: * Gồm có 4 bước:

- GV treo hình minh họa các bước - Vẽ các đường tròn đồng tâm có bán kính

trang trí đĩa tròn khác nhau.

- Có mấy bước vẽ bài trang trí đĩa tròn - Sắp xếp bố cục (phân chia mảng chính,

cơ bản?

phụ)

- Vẽ họa tiết vào các mảng.

- GV nhận xét, ghi bảng.vẽ minh họa -Vẽ màu phù hợp

lên bảng theo từng bước.

Hoạt động 3(20’): Hướng dẫn thực *Bài tập:

hành:

- Trang trí đĩa tròn có đường kính 16 hoặc

- Trang trí một đĩa tròn có đường kính 18 cm

khoảng 16  18cm, vẽ bằng màu tuỳ

chọn.

- GV cho HS xem bài của HS khóa

trước để rút kinh nghiệm.

- GV quan sát, hướng dẫn chung và gợi

ý riêng cho từng HS.

Củng cố: Gv chọn một số bài vẽ đep và chưa đẹp cho học sinh nhận xét về

bố cục, họa tiết, màu sắc.

- Ưu điểm: phần lý thuyết được tiến hành ngắn gọn hơn, học sinh có thời

gian làm bài nhiều hơn.

- Nhược điểm và những tồn tại cần khắc phục: học sinh học một cách thụ

động,bài làm thường dập khuôn theo mẫu, bắt chước làm theo một cách máy móc

theo sự hướng dẫn của thầy,chưa có hứng thú và say mê , bài vẽ chưa phong phú,

khả năng sáng tạo bị hạn chế.

2. Giải pháp mới cải tiến:

Hiểu rõ vai trò của phân môn trang trí trong Mĩ thuật, thấy sự cần thiết của

2

cái đẹp trong bài vẽ trang trớ cũng như trong bài vẽ ứng dụng,việc sáng tạo ở bất

cứ lĩnh vực nào cũng là cần thiết. Do vậy,giáo viên phải luôn nỗ lực, phấn đấu để

trau dồi chuyên môn, nghiệp vụ, trau dồi vốn hiểu biết về cuộc sống. Đồng thời

phải luôn thay đổi phương pháp dạy học, tích cực, chủ động trong mọi tình huống

sư phạm để giúp học sinh phát triển mọi mặt.

Việc dạy và học phân môn vẽ trang trí ở các trường THCS, vẫn còn tình

trạng còn phụ thuộc vào mẫu sẵn có trong sách giáo khoa, trong tranh ảnh có sẵn,

nên các em luôn bị động, ít sáng tạo, thiếu hiểu biết về cuộc sống.Giaó viên đôi khi

còn coi nhẹ việc sử dụng đồ dùng dạy học, ít cho học sinh chơi các trò chơi nhằm

nâng cao tinh thần đoàn kết,tạo hứng thỳ và sự say mờ sỏng tạo trong giờ học

đồng thời tốt củng cố nội dung bài học.

Do vậy, để giải quyết tình trạng này, bản thân tôi nhận thấy cần phải có một

số giải pháp nhằm phát triển khả năng sáng tạo ở học sinh, từ đó giúp các em có

cái nhìn tốt hơn về môn học Mĩ thuật, về sự tồn tại của cái đẹp trong cuộc sống.

Đăc biệt là đối với phân môn Vẽ trang trí, phân môn đòi hỏi sự sáng tạo thường

xuyên.

Vì vậy đồ dùng trực quan cần có sự chọn lọc kĩ lưỡng, một đồ dùng trực

quan có trọng tâm, có thẩm mĩ sẽ khai thác được mục tiêu của bài học, học sinh có

thêm hứng khởi trong suốt tiết học và tự tin với những ý tưởng sáng tạo của

mình,và ngược lại.

- Mô tả bản chất của giải pháp mới:

2.1. Sử dụng dụng cụ trực quan trong tiết dạy để nâng cao sự quan sát, sự

hiểu và kích thích trí tưởng tượng, óc sáng tạo của học sinh.

Trong quá trình giảng dạy, mặc dù giáo viên đã cho học sinh quan sát một

số đồ dùng trực quan về hoạ tiết, bố cục, màu, trang trí cơ bản, ứng dụng nhưng

cũng cần cho học sinh tham khảo thêm một số đồ dùng thực tế ví dụ như: Khăn,

áo, chén, đĩa, thảm…để học sinh nhận thấy vẻ đẹp, sự đơn giản hay phức tạp, màu

sắc hài hoà hay rực rỡ…

Đồng thời giáo viên cũng cần cho học sinh xem đồ dùng trực quan do chính

giáo viên làm, tuy nhiên đồ dùng trực quan này phải luôn thay đổi, mới lạ, độc đáo

thì mới hấp dẫn trí tò mò của học sinh.

Đồ dùng trực quan mà Bộ giáo dục và Đào tạo cấp chưa đáp ứng đủ nhu cầu

cho học sinh vì đa số là tranh phóng lớn trong sách giáo khoa, nếu quá lạm dụng

bộ tranh này mà không có thêm tranh, ảnh, vật dụng thì học sinh sẽ thấy rất nhàm

chán. Do đó, giáo viên luôn phải linh hoạt, cần chú ý sưu tầm thêm tư liệu, thường

3

xuyên vẽ để tạo cái mới cho mình từ đó tác động cho học sinh ý thức tư duy, sáng

tạo.

Việc sử dụng công nghệ thông tin vào trong mỗi tiết dạy cũng vô cùng quan

trọng, có thể vừa áp dụng công nghệ thông tin vừa kết hợp phương pháp giảng dạy

truyền thống để bài dạy trở nên thú vị hơn, nhưng cũng không lạm dụng quá nhiều

vào giáo án điện tử. Có thể cho học sinh xem mẫu một số vật dụng hoặc tranh vẽ

trang trí ở trên máy nhưng phần hướng dẫn cách vẽ giáo viên lại hướng dẫn trực

tiếp để học sinh nắm rõ hơn nội dung bài học.

Có thể cho học sinh xem dụng cụ trực quan bằng cách cho học sinh xem

một số bài vẽ của học sinh năm trước ở mỗi bài để học sinh rút kinh nghiệm và vẽ

tốt hơn ở bài của mình. Đối với các bài trang trí ứng dụng thì giáo viên nên cho

học sinh xem vật trực tiếp đã được ứng dụng từ trang trí cơ bản để học sinh nhớ lâu

hơn và không bị nhầm lẫn giữa hai cách trang trí này.

Dụng cụ trực quan có tác dụng vô cùng lớn trong việc kích thích sự hiểu của

học sinh, giúp học sinh thấy rõ hơn, hiểu rõ hơn mục đích của trang trí, yêu thích

môn học và qua đó đánh giá được cách dẫn dắt hiệu quả của giáo viên.

2.2. Sử dụng nhiều chất liệu trong việc học trang trí để học sinh thấy được

sự đa dạng, sinh động trong ứng dụng thực tiễn

Trong một số tiết dạy vẽ trang trí như : Trang trí hình vuông, trang trí đường

diềm, trang trí chiếc khăn để đặt lọ hoa, trang trí hình chữ nhật… Giáo viên nên

hướng dẫn thêm cho học sinh cách cắt dán, đây là chất liệu khá quen thuộc và dễ

làm, tuy nhiên đa số giáo viên thường quên nhắc các em có thể làm thêm chất liệu

này. Nếu giúp các em làm chất liệu này, chắc chắn các em sẽ thấy thích thú hơn

với môn học đồng thời hiểu được vẻ đẹp của chất liệu cắt dán trong trang trí.từ đó

học sinh cú thể sỏng tạo hơn dùng những dụng cụ phế liệu để sỏng tạo ra những

vật trang trớ,trũ chơi, hoặc những vật dụng cần thiết trong cuộc sống.

Một số tiết dạy khác như: Tạo dáng và trang trí mặt nạ, tạo dáng và trang trí

túi xách, tạo dáng và trang trí thời trang, trang trí lều trại, có thể cho các em làm

mặt nạ trên chất liệu giấy cứng, cắt thành hình mặt nạ để đeo, cho các em đeo khi

chấm bài như vậy rất thú vị . Trang trí túi xách có thể cho các em làm túi xách

bằng giấy rồi tự trang trí bằng nhiều cách như: Đính hoa khô, ruy băng, vẽ màu, cắt

dán…Trang trí thời trang có thể cho các em làm bằng vải, bằng giấy thủ công hoặc

rất nhiều loại giấy khác mà các em thích rồi tự trang trí theo sở thích của mình.

Trang trí lều trại có thể cho học sinh làm theo những mô hình lều trại bằng ống hút

hoặc đũa tre trên bìa cát tông hoặc xốp, qua đó các em có thể hình dung ra cách

4

làm lều trại từ đó ứng dụng vào trang trí lều trại ở thực tế vào những buổi lễ do

trường, địa phương tổ chức.

2.3.Vận dụng linh hoạt các trò chơi trong việc học vẽ trang trí để củng cố

kiến thức, nâng cao hiệu quả học tập và yêu thích môn học.

Ở tiết học nào giáo viên cũng có thể cho học sinh chơi trò chơi, ví dụ tôi có

một số trò chơi như sau:

3. Trò chơi “ cắt dán tiếp sức”:

Giáo viên đưa ra nội dung tương tự bài học để các em tự cắt dán hoạ tiết rồi

tự trang trí lên nền của nhóm mình. Nền của nhúm được dán trên bảng, mỗi nhóm

cử một thành viên cầm hồ dán đứng sẵn trên bảng, các thành viên trong nhóm có

nhiệm vụ vẽ vào giấy màu sẵn ở dưới rồi đưa cho một bạn có nhiệm vụ cắt họa tiết

và di chuyển lên bảng đưa cho bạn dán vào nền của nhóm mình ( Lưu ý, bạn nào

vẽ họa tiết mà hình có 2,3…mảng giống nhau thì xếp giấy chồng lên nhau rồi cắt

cùng một lúc để có họa tiết giống nhau.

Mô hình trò chơi như sau:

Sau thời gian khoảng 5 phút trò chơi kết thúc, giáo viên sẽ dựa trên bài làm của các

nhóm để đánh giá khả năng tiếp thu bài của học sinh nhóm đó.

Nền

(thành viên 1 đứng trên

bảng để dán)

Hoạ tiết 1

( Thành viên 2)

Cắt và di chuyển

Đưa cho thành viên 1

Cắt và di chuyển

Đưa cho thành viên 1

Cắt và di chuyển

Đưa cho thành viên 1

3.1. Trò chơi “ Tìm hình vẽ mảng”

Giáo viên treo 4 bố cục khác nhau trên bảng, học sinh 4 nhóm quan sát để

tìm hoạ tiết định vẽ vào bố cục của nhóm mình.

Học sinh mỗi nhóm luân phiên nhau lên vẽ hoạ tiết đúng vào mảng hình của

nhóm mình trong thời gian 5phút. Các nhóm tự lưu ý mảng hình giống nhau thì vẽ

hoạ tiết giống nhau.

5

Thành viên 1

Thành viên 2

Thành viên 8

(vẽ hoạ tiết 1)

(vẽ họa tiết 2)

…..

(vẽ hoạ tiết 8..)

3.2. Trò chơi “ Tìm vật tương ứng “

Giáo viên chia lớp thành 6 nhóm, cho học sinh vừa suy nghĩ vừa tìm đồ vật

tương ứng với bài trang trí cơ bản vừa được học rồi chạy nhanh lên bảng điền vào

phần của nhóm mình:

Ví dụ : Bài “ Trang trí hình vuông” học sinh các nhóm sẽ luân phiên lên

bảng điền đồ vật có sử dụng trang trí hình vuông như sau :

Gạch hoa – Hộp bánh – Cửa sổ – Khăn tay – Thảm – Túi xách…

Trong khoảng thời gian 2 phút nhóm nào điền được nhiều đồ vật phù hợp thì

nhóm đó thắng cuộc. Trò chơi này kích thích trí tưởng tượng nhanh ở học sinh và

qua đó thấy được sự hiểu biết của học sinh qua việc quan sát thực tế.

Tiểu kết: Việc chơi các trò chơi trang trí đã giúp các em quên đi mệt mỏi,

thấy hứng thú hơn với môn học, tạo được không khí đoàn kết giữa các thành viên

trong nhóm lẫn nhau. Đồng thời giúp các em nhớ lâu hơn các kiến thức đã được

học. Thông qua quá trình đúng trình tự các bước đã được học

Trở lại tiết vẽ trang trí đĩa tròn của học sinh lớp 7 Tôi đã minh họa ở trên

theo phương pháp cũ, nhưng với sáng kiến đổi mới Tôi đã tiến hành như sau.

Hoạt động của GV-HS

Ghi bảng

Hoạt động 1(7’): Hướng dẫn quan sát, I. Quan sát, nhận xét

nhận xét:

- GV:giới thiệu một số đĩa có trong - Có nhiều loại đĩa tròn.

thực tế.

- Em thấy có một hay nhiều loại đĩa? - Đĩa dùng Để đựng đồ ăn, hoặc chỉ dùng

trang trí có giống nhau không?

có rất nhiều loại đĩa được trang trí theo

nhiều kiểu khác nhau.

để bày trang trí.

- Đĩa tròn thường dùng để làm gì?

- Gv giới thiệu một số đĩa trang trí dạng - Hoạ tiết hoa, lá, chim, thú...đã được cách

hình tròn trên máy chiếu

điệu.

- Ngoài ra đĩa tròn còn được sử dụng

làm đồng hồ treo tường.

- Em hãy kể thêm một số hình dáng - Hình vuông, hình chữ nhật, hình bông

khác của đĩa? hoa, hình ôvan....

6

- Đĩa tròn được làm bằng các chất liệu - Chất liệu: Gốm sứ, nhựa, đồng, thủy

gì? tinh...

- Họa tiết được sử dụng trong đĩa là - Hoạ tiết hoa, lá, chim, thú...đã được cách

những họa tiết gì? điệu.

- Đĩa tròn thường sử dụng những cách - Thường sử dụng cách sắp xếp nhắc lại,

sắp xếp bố cục nào?

xen kẽ, đối xứng và mảng hình không đều.

- Màu sáng, nhẹ nhàng, trang nhã, gây

cảm giác sạch sẽ, ngon miệng.

- Màu sắc tổng thể của đĩa?

- GV nhận xét, chốt ý, ghi bảng.

Hoạt động 2(8’): Hướng dẫn hs cách II. Cách trang trí:

trang trí đĩa: * Gồm có 4 bước:

- GV hướng dẫn học sinh quan sát SGK - Vẽ các đường tròn đồng tâm có bán kính

và chiếu hình minh họa các bước trang khác nhau.

trí đĩa tròn không đúng thứ tự

- Sắp xếp bố cục (phân chia mảng chính,

?GV cho HS hoạt động nhóm ,cử đại phụ)

diện lên bảng điền đáp án đúng thứ tự - Vẽ họa tiết vào các mảng.

các bước trang trí đĩa tròn.

-Vẽ màu phù hợp

4

2

3

1

a=> 4 ; b=>2 ; c=>1 ; d =>3

- Có mấy bước vẽ bài trang trí đĩa tròn

cơ bản?

-Ngoài cách vẽ trang trí hình tròn cơ

bản, còn có cách vẽ trang trí hình tròn

khác không?

-Trang trí mảng hình không đều nhau.

- GV nhận xét, ghi bảng.vẽ minh họa

lên bảng theo từng bước.

Đồng thời GV có thể minh họa bằng

máy chiếu để học sinh có cách nhìn

tổng quan hơn kể cả về màu sắc.

Hoạt động 3(20’): Hướng dẫn thực *Bài tập:

7

hành:

- Trang trí đĩa tròn có đường kính 16 hoặc

- Trang trí một đĩa tròn có đường kính 18 cm

khoảng 16  18cm, vẽ bằng chất liệu,

màu tuỳ chọn.

- GV cho HS xem bài của HS khóa

trước để tạo hứng thú cho học sinh làm

bài.

- GV quan sát, hướng dẫn chung và gợi

ý riêng cho từng HS.

Củng cố: Gv chọn một số bài vẽ đep và chưa đẹp cho học sinh nhận xét về

bố cục, họa tiết, màu sắc.

- GV cho học sinh chơi trò chơi sắp xếp hình vào mảng

Trò chơi “ Tìm hình vẽ mảng”

- Giáo viên treo 4 bố cục khác nhau trên bảng, chia học sinh thành 4 nhóm

,học sinh 4 nhóm quan sát để tìm hoạ tiết định vẽ vào bố cục của nhóm mình.

Học sinh mỗi nhóm luân phiên nhau lên vẽ hoạ tiết đúng vào mảng hình của

nhóm mình trong thời gian 5phút. Các nhóm tự lưu ý mảng hình giống nhau thì vẽ

hoạ tiết giống nhau.

Thành viên 1

Thành viên 2

Thành viên 8

(vẽ hoạ tiết 1)

(vẽ họa tiết 2)

…..

(vẽ hoạ tiết 8..)

Sau 5 phút Gv cho học sinh dừng lại và cho các em nhận xét xem nhóm nào

làm nhanh và đẹp hơn.

- GV tuyên dương bằng hình thức vỗ tay động viên khuyến khích các nhóm chơi.

- Qua bài học trang trí hôm nay các em sử dụng chất liệu màu để làm được

bài trang trí rất đẹp. Ngoài ra các em có thể tạo và trang trí caí đĩa bằng chất liệu

khác từ mây tre đan,hoặc từ phế thải của một số vật liệu bỏ đi

+ Ưu điểm: Học sinh hứng thú hơn trong quá trình học tập, có khả năng

tưởng tượng phong phú hơn,bài học được nâng cao hơn xong lại gần gũi gắn bó và

cần thiết hơn đối với cuộc sống. Có thể tận dụng được các chất liệu khác nhau,

chất liệu phế thải để tạo ra sản phẩm mới có ích cho cuộc sống. Việc chơi các trò

chơi giúp các em quên đi mệt mỏi, thấy hứng thú hơn với môn học, tạo được tính

tự tin, sáng tạo, không khí đoàn kết giữa các thành viên trong nhóm lẫn nhau.

Đồng thời giúp các em nhớ lâu hơn các kiến thức đã được học.

+ Hạn chế: Do chưa có phòng học bộ môn nên đôi lúc trong giờ thực hành

8

học sinh còn trao đổi về dụng cụ gây ồn làm ảnh hưởng đến các lớp khác.

4. Hiệu quả kinh tế, xã hội dự kiến đạt được

- Hiệu quả kinh tế đối với đồ dùng dạy học tự làm trong các bài vẽ trang trí

có thể làm lợi tới hàng triệu đồng.

- Hiệu quả xã hội: Học sinh được chơi các trò chơi trong giờ học có nhiều

hứng thú say mê học tập sáng tạo hơn, sử dụng linh hoạt cá chất liệu và có ý thức

bảo vệ môi trường hơn. Với các tiết dạy như: Tạo dáng và trang trí mặt nạ, tạo

dáng và trang trí túi xách, tạo dáng và trang trí thời trang, trang trí lều trại …Trang

trí mặt nạ có thể cho các em làm bằng giấy thủ cụng hoặc bằng cỏc loại giấy mặt

nạ trờn chất liệu cứng,cắt thành hỡnh mặt nạ để đeo khi chấm bài khiến cỏc em

thấy rất thú vị . Trang trí túi xách có thể cho các em làm túi xách bằng giấy rồi tự

trang trí bằng nhiều cách như: Đính hoa khô, ruy băng, vẽ màu, cắt dán…Trang trí

thời trang có thể cho các em làm bằng vải, bằng giấy thủ công hoặc rất nhiều loại

vải theo sở thích của mình. Trang trí lều trại có thể cho học sinh làm theo những

mô hình lều trại bằng ống hút hoặc đũa tre trên bìa cát tông hoặc xốp, qua đó các

em có thể hình dung ra cách làm lều trại từ thực tế giúp các em hứng thú trong học

tập đồng thời có tính sáng tạo cao.

5. Điều kiện và khả năng áp dụng

- Điều kiện áp dụng: Học sinh ở lứa tuổi nào cũng vậy, chúng thích xem,

thích chơi, thích khám phá… Vì thế đồ dùng trực quan đáp ứng cho các em nhu

cầu xem – hiểu – nhớ; trò chơi giúp các em đáp ứng nhu cầu học mà chơi, đem đến

cho các em niềm vui; chất liệu thay đổi đáp ứng cho các em nhu cầu khám phá bản

thân. Do vậy,khả năng áp dụng cho tất cả học sinh THCS trên các vùng miền .Tôi

hi vọng những kinh nghiệm, những bài học tự bản thân của mình sẽ giúp ích một

phần nào đó cho các bạn đồng nghiệp, cho các em học sinh.

9

MỤC LỤC

Nội dung

I.Tên sáng kiến, lĩnh vực áp dụng

II. Nội dung

Trang

1

1. Giải pháp cũ thường làm

2. Giải pháp mới cải tiến

2.1. Sử dụng dụng cụ trực quan trong tiết dạy để

nâng cao sự quan sát, sự hiểu và kích thích trí tưởng

tượng, óc sáng tạo của học sinh.

2

4

2.2. Sử dụng nhiều chất liệu trong việc học trang trí

để học sinh thấy được sự đa dạng, sinh động trong

ứng dụng thực tiễn

2.3.Vận dụng linh hoạt các trò chơi trong việc học vẽ

trang trí để củng cố kiến thức, nâng cao hiệu quả học

tập và yêu thích môn học.

5

3. Trò chơi “ cắt dán tiếp sức”:

5

6

9

3.1. Trò chơi “ Tìm hình vẽ mảng”

3.2. Trò chơi “ Tìm vật tương ứng “

4. Hiệu quả kinh tế, xã hội dự kiến đạt được

5. Điều kiện và khả năng áp dụng

10