SKKN Vận dụng một số trò chơi thể thao quân sự vào giảng dạy thực hành có hiệu quả môn học giáo dục quốc phòng an ninh THPT

I. TÊN ĐỀ TÀI

VẬN DỤNG MỘT SỐ TRÒ CHƠI THỂ THAO QUÂN SỰ

VÀO GIẢNG DẠY THỰC HÀNH CÓ HIỆU QUẢ

MÔN HỌC GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG - AN NINH THPT

II. PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Giáo dục quốc phòng - An ninh là một môn học nằm trong hệ thống giáo

dục quốc dân, nhằm đào tạo con người mới XHCN. Đây là một trong những

nhiệm vụ quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện, tạo cho thế

hệ trẻ có điều kiện tu dưỡng phẩm chất, rèn luyện năng lực để sẵn sàng thực hiện

hai nhiệm vụ chiến lược của đất nước: Xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã

hội chủ nghĩa; góp phần nâng cao ý thức Quốc phòng – An ninh, củng cố nền

quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, xây dựng nền QPTD, ANND vững

mạnh. Trải qua gần 60 năm hình thành và phát triển môn học GDQP - AN đã

khẳng định vị thế của mình với sự nỗ lực không chỉ riêng ngành Giáo dục mà còn

nhận được sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước và các cấp, các ngành qua

từng giai đoạn.

Hiện nay, chương trình Giáo dục quốc phòng an ninh cấp Trung học phổ

thông là một bộ phận của nền giáo dục quốc dân, nhằm giáo dục thế hệ trẻ nói

chung, cho học sinh nói riêng lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, ý thức tổ

chức kỷ luật, tinh thần tập thể, tư duy và kiến thức quân sự, chuẩn bị cho nhân

lực và đào tạo nhân tài cho nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc.

Nhận thức rõ nhiệm vụ trên, Sở giáo dục và đào tạo tỉnh Quảng Trị luôn

quan tâm, chỉ đạo, tổ chức và triển khai thực hiện tốt công tác Giáo dục quốc

phòng an ninh cho học sinh.

Chương trình Giáo dục quốc phòng an ninh cấp Trung học phổ thông là

một bộ phận của nền giáo dục quốc dân, được Đảng và nhà nước hết sức quan

tâm chỉ đạo, cụ thể thông tư 02/BGD ĐT ban hành chương trình tổng thể giáo

dục quốc phòng an ninh cấp THPT đến trung cấp, cao đẳng đại học, nhằm giáo

dục thế hệ trẻ nói chung, cho học sinh nói riêng lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã

hội, ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần tập thể, tư duy và kiến thức quân sự, chuẩn

bị cho nhân lực và đào tạo nhân tài cho nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc.

Với tầm quan trọng như vậy, Sở giáo dục và đào tạo tỉnh Quảng Trị luôn

quan tâm, chỉ đạo, tổ chức và triển khai thực hiện tốt công tác Giáo dục quốc

phòng an ninh cho học sinh. Bằng rất nhiều hoạt động cụ thể trong công tác

giảng dạy cũng như hội thao giáo dục quốc phòng an ninh cấp trường, cấp tỉnh,

cấp quốc gia.

Thời gian vừa qua ban giám hiệu trường THPT Hướng Hóa và tổ Thể dục

– Quốc phòng đã chỉ đạo, xây dựng kế hoạch hướng dẫn các giáo viên giáo dục

quốc phòng an ninh chọn nhiều hình thức giảng dạy, học tập môn học này. Là

giáo viên giảng dạy bộ môn giáo dục quốc phòng an ninh, tôi nhận thấy học sinh

phải học quá nhiều kiến thức, đồng thời học thực hành phải hợp lý và khoa học.

Các em luôn cảm thấy căng thẳng, mệt mỏi và không tập trung trong giờ học.

2

Mặt khác môn Giáo dục quốc phòng - An ninh là môn học mà khi bước vào

trường trung học phổ thông các em mới bắt đầu được học, được tìm hiểu nhất là

học sinh khối 10 còn rất bỡ ngỡ khi nhắc tới bộ môn này. Vì thế là giáo viên

giáo dục quốc phòng an ninh chúng ta phải làm thế nào đó để nâng cao hứng thú

cho học sinh và tạo cho học sinh một tiết học thực hành luôn luôn sôi nổi, vui vẻ

và thoải mái nhưng vẫn tiếp thu được trọng tâm của bài. Đó là lí do tôi muốn

góp một phần trong việc sáng kiến kinh nghiệm “Vận dụng một số trò chơi thể

thao quân sự vào giảng dạy thực hành có hiệu quả môn học giáo dục quốc

phòng an ninh THPT”. Mục đích của đề tài hướng đến là giúp các em học

sinh nắm được một số nội dung cơ bản kiến thức chuyên môn vận dụng linh

hoạt một số trò chơi thể thao quân sự vào tiết học có hiệu quả, hình thành các kĩ

năng, kĩ xảo cho bản thân khi tham gia các hoạt động lớn. Đồng thời tạo ý thức

tự giác học tập, tâm lý thoải mái trong công tác giáo dục phù hợp với xu hướng

chương trình tổng thể giáo dục phổ thông của Bộ giáo dục hướng đến.

2. Mục đích nghiên cứu

Trong những năm qua, những thay đổi trong cách dạy học môn GDQP –

AN của giáo viên còn chậm, gặp nhiều khó khăn do thiếu kinh nghiệm. Giáo

viên mới chỉ biết chú trọng đầu tư trong việc biên soạn giáo án, thục luyện giáo

án… theo đúng nội dung kiến thức của bài học, tiết học, mà chưa có biện pháp

nhằm khích lệ được tinh thần phấn chấn và hứng thú của học sinh ở mỗi giớ học

thực hành; dẫn đến học sinh thường cảm thấy áp lực, nhàm chán, ngại học, tiếp

thu bài theo hướng thụ động, không phát huy được tính tích cực, tự giác, chịu

khó trong luyện tập.

Vì vậy mục đích của sáng kiến kinh nghiệm là ghi nhận, đúc kết những

kinh nghiệm trong việc tích hợp các trò chơi GDQP vào quá trình giảng dạy của

bản thân và đồng nghiệp để cùng nhau tham khảo, tìm ra được những giải pháp

tối ưu nhất , có hiệu quả nhất góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy các giờ

thực hành môn GDQP trong trường THPT Hướng Hóa.

3. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng đề tài hướng đến là: Các phương pháp dạy học sử dụng các

phương tiện trực quan, các trò chơi thể thao quân sự vào các tiết dạy thực hành

môn GDQP – An ninh lớp 10.

4. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm

Học sinh khối 10 năm học 2019 – 2020.

5. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu.

- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.

- Khảo sát thực tế và điều tra cơ bản.

- Phương pháp trực quan.

- Phương pháp làm mẫu.

- Phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả.

- Phương pháp đóng vai.

- Phương pháp khởi động trí tuệ.

- Phương pháp toán học thống kê.

3

6. Phạm vi nghiên cứu

Phạm vi nghiên cứu: Các tiết thực hành môn giáo dục quốc phòng an ninh

lớp 10.

7. Kế hoạch nghiên cứu

* Giai đoạn 1: từ 06/09/2019 - 15/09/2019: Chọn đề tài SKKN, xây dựng và

thông qua đề cương nghiên cứu.

* Giai đoạn 2: từ 16/09/2012 – 30/05/2020: Thu thập xử lý các số liệu, giải

quyết nhiệm vụ 1.

* Giai đoạn 3: Từ 1/6/2020– 30/06/2020: Giải quyết nhiệm vụ 2, hoàn

thành đề tài SKKN, báo cáo trước tổ chuyên môn và trường.

III. PHẦN NỘI DUNG

1. Cơ sở lí luận

- Giáo dục phổ thông nói chung và môn học GDQP – AN nói riêng là một

môn học góp phần “giáo dục học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ,

thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực khả năng, tính năng

động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa,

xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học

lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”;

Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo quyết định số 16/2006/QĐ-

BGDĐT ngày 5/5/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo cũng đã nêu : “Phải

phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc

trưng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh, điều kiện của từng lớp học; bồi

dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác; rèn luyện kĩ năng

vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng

thú và trách nhiệm học tập cho học sinh”. Việc lồng ghép trò chơi Giáo dục

quốc phòng vào tiết học thực hành của môn học là một sự kết hợp tích cực, đánh

vào đúng tâm lý của người học theo tính chất đặc thù của bộ môn; Đây là điểm

nhấn của việc đổi mới phương pháp giảng dạy mà tôi đang trình bày.

- Trò chơi là một hoạt động hấp dẫn, phù hợp với sự phát triển tự nhiên của

tâm sinh lý tuổi trẻ (từ nhi đồng qua thiếu niên đến lứa tuổi thanh niên bước vào

đời sống xã hội). Những yêu cầu của các môn giáo dục có tính hệ thống, trình tự

trong nhà trường các cấp, nhất là môn Giáo dục quốc phòng – An ninh sẽ được

tuổi trẻ học sinh tiếp nhận, tự rèn luyện một cách thoải mái qua hoạt động

“chơi”. Trò chơi hoá môn Giáo dục quốc phòng – An ninh là một việc làm có cơ

sở góp phần giúp tuổi trẻ bước vào nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc một cách nhẹ

nhàng, hiệu quả.

- Trò chơi có mục đích rèn luyện lòng yêu nước, giáo dục ý thức quốc

phòng dưới dạng vui chơi bằng các trò chơi nhỏ, trò chơi lớn trong quá trình dạy

và học môn giáo dục quốc phòng an ninh. Làm cho tuổi trẻ tự nguyện rèn luyện

một số kỹ năng quân sự.

4

- Chương trình giáo dục quốc phòng và an ninh trong trường trung học phổ

thông theo thông tư số 02/2017/TT-BGDĐT.

- Giáo dục quốc phòng - an ninh (GDQP-AN) cho học sinh có vị trí quan

trọng thuộc chương trình giáo dục, đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân,có ý

nghĩa đặc biệt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, trước

yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo và nhiệm vụ bảo vệ Tổ

quốc trong tình hình mới, GDQP-AN cho học sinh còn có những điều cần quan

tâm giải quyết. Bộ Chính trị (khóa IX) đã ra Chỉ thị số 62-CT/TW, ngày 12-02-

2001 về tăng cường công tác giáo dục quốc phòng toàn dân trong tình hình mới.

Theo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể thì môn học giáo dục quốc

phòng – An ninh là một trong 4 môn học bắt buộc và có tầm ý nghĩa hết sức

quan trọng trong hệ thống giáo dục hiện nay.

2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu

a. Khó khăn

- Môn học GDQP – AN là môn học mà các em lớp 10 mới bắt đầu học nên

có phần hơi bỡ ngỡ với kiến thức mới.

- Học sinh ở miền núi đi lại khó khăn, mà môn học giáo dục quốc phòng

thường học trái buổi nên các em thường vắng học nhiều đặc biệt là con em dân

tộc thiểu số người Vân Kiều, Pa Kô nên khả năng ghi nhớ, ghi chép phần nội

dung theo hướng lí thuyết rất khó khăn cho các em.

- Chương trình giáo dục quốc phòng – an ninh mới, nhiều nội dung thay đổi

nên còn nhiều khó khăn trong công tác giảng dạy.

- “Học sinh không muốn học”, các em thường chú trọng học môn thi tốt

nghiệp, đại học còn môn giáo dục quốc phòng an ninh không có trong chương

trình thi THPT tốt nghiệp và quốc gia nên đã ảnh hưởng đến chất lượng trong

quá trình giảng dạy.

- Thiết bị dạy học còn hạn chế như phòng đa năng, phòng học lí thuyết.

- Sân bãi trong quá trình học tập đang còn thiếu và chật hẹp do có nhiều lớp

học trên sân.

b. Thuận lợi

- Được Sở giáo dục Quảng Trị quan tâm, tạo điều kiện cho đi học lớp văn

bằng 2 giáo dục quốc phòng an ninh tại các trung tâm lớn nên tiếp nhận được

chương trình giảng dạy tiên tiến mới và hiệu quả.

- Được tham gia các lớp tập huấn do Sở GD&ĐT tổ chức để nâng cao trình

độ chuyên môn, nắm bắt những thông tin mới, làm tài liệu cho giáo trình giảng

dạy.

- Giáo viên được tham gia dự giờ các tiết dạy chuyên đề GDQP cụm

Hướng Hóa - Đakrông – Cam Lộ và được lắng nghe, đóng góp ý kiến, rút kinh

nghiệm để chuyên đề hoàn thiện hơn.

- Tham gia viết sáng kiến kinh nghiệm, làm đồ dùng dạy học, nghiên cứu

khoa học sư phạm ứng dụng, chủ đề học tích hợp liên môn, bài giảng

Elearning… để đi sâu nghiên cứu nâng cao trình độ chuyên môn, bổ sung thêm

đồ dùng, tư liệu dạy học.

5

- Hội đồng bộ môn GDQP – AN cũng đã tổ chức thành công hội thao

GDQP – An ninh cấp Tỉnh lần thứ nhất thành công rực rỡ tạo động lực cho các

em yêu thích môn học GDQP – AN hơn.

Với thực trạng trên tôi đã mạnh dạn đề ra các giải pháp để giảng dạy có

hiệu quả cho học sinh khi học thực hành môn giáo dục quốc phòng – an ninh.

3. Một số trò chơi được lồng ghép trong tiết giảng dạy thực hành

a. Tín hiệu Morse

Giới thiệu về tín hiệu Morse: Người phát minh ra dạng truyền tin Morse

là ông Samuel Finley Brese Morse. Ông sinh ngày 27/4/1791, là một họa sĩ

người Mỹ, đã từng sang Anh và Pháp để học hội họa. 1837: Ông được cấp bằng

phát minh điện báo Morse. 1844: Bản tin Morse đầu tiên trên thế giới được phát

đi từ Washington đến Baltimore (khoảng 60 km) với nội dung “Vinh danh

những kỳ công của Thiên chúa”. 1872: Ông qua đời, thọ 81 tuổi. Tín hiệu

Morse là 1 dạng, 1 bộ biệt mã về chấm và gạch theo vần Alphabe, khi mở ngắt

dòng điện sẽ gây lên những tín hiệu "tích” (âm dài),” te" (âm ngắn), xếp các tín

hiệu này với nhau chúng ta được một bản tin hoàn chỉnh.

* Bảng Morse theo mẫu tự Alphabet:

Ký hiệu: Tiếng Tè (dài) = _

Tiếng Tíc (ngắn) = .

Để dễ nhớ, chúng ta có thể chia bảng Morse thành 6 nhóm, ở mỗi nhóm

bao gồm những cặp chữ cái có tín hiệu Morse đối nhau:

Nhóm 1: Gồm 8 chữ (đối xứng)

E.

T _

I..

M _ _

S...

H . . . .

O _ _ _

CH _ _ _ _

Nhóm 2: Gồm 6 chữ (đảo ngược)

A . _

N _.

W . _ _

J . _ _ _

D _ . .

B _ . . .

Nhóm 3: Gồm 6 chữ (tương phản)

R . _ .

K _ . _

L . _ . .

P . _ _ .

Y _ . _ _

X _ . . _

Nhóm 4: Gồm 4 chữ (đổi chiều)

U . . _

F . . _ .

G _ _ .

Q _ _ . _

Nhóm 5: Gồm 3 chữ không có tín hiệu đối (còn lại)

C _ . _ . V. . . _

Z _ _ . .

6

Nhóm 6: gồm 10 số

1 . _ _ _ _

2 . . _ _ _

3 . . . _ _

6 _ . . . .

7 _ _ . . .

8 _ _ _ . .

9 _ _ _ _ .

0 _ _ _ _ _

4 . . . . _

5 . . . . .

Một số quy ước khi truyền tin bằng tiếng việt:

CHỮ

DẤU THANH

Â

Ô

Đ

Ê

Ă

Ơ

=

AA Dấu sắc:

OO Dấu huyền: F ( \ )

DD Dấu hỏi:

EE Dấu ngã:

AW Dấu nặng:

OW

S ( / )

R ( ? )

X ( ~ )

J ( . )

Ư = UW

ƯƠ = UOW

Quy ước khi liên lạc

ĐỐI VỚI NGƯỜI PHÁT TIN

Bắt đầu

ĐỐI VỚI NGƯỜI NHẬN TIN

: NV Sẳn sàng nhận

: K

: AS

Bỏ, đánh lại chử đỏ

Cải chính

: HH Đợi một chút

: GHE Xin nhắc lại

: AS Đánh từng chử

: AR Đã nhận và hiểu

: IMI

: FM

R hoặc VE

Ngừng một lát

Kết thúc bản tin

* Cách truyền và nhận tin bằng Morse: Phương tiện để phát tín hiệu

Morse: Ta có thể dùng các phương tiện: còi, đèn, cờ, khói ... Nói tóm lại, ta có

thể dùng bất cứ phương tiện gì để thể hiện được tín hiệu ngắn - dài của hệ thống

Morse.

Cách viết, ghi nhận lại tín hiệu Morse:

Ta dùng bất cứ ký hiệu nào để thể hiện được tiếng phát tic - te của Morse

nghĩa là 1 âm phát dài, 1 âm phát ngắn. Tuy nhiên cách thông dụng nhất là dùng

các ký hiệu: . (tic) và _ (te)

Ví dụ: Hãy dịch mật thư sau với bảng Morse tích, tè:

_ /…./._/ . _ /_._ _ / . . _ . / /. _ . ./. . /. . /_ . / _ _ . / _ _ _ / _ . _ . / . _ _ _

T H A A

_ / …./. _ /_ ./…./. _ _ _

T H A N H

Kết quả “THẦY LÊ NGỌC THẠNH”

Y

F

L

E E

N

G

O

C J

J

Mật mã Morse có thể được phát đi ( truyền tin ) dưới nhiều hình thức

khác nhau, thí dụ như bằng còi, tù và hay kèn; bằng cờ, đèn hoặc khói .. .. v .v

- Bằng còi, tù và hay kèn: Tích (.) thổi 1 tiếng ngắn và Tè (-) thổi 1

tiếng dài. Lối này dùng rất nhiều tuy nhiên có khuyết điểm là nếu người nhận ở

quá xa hoặc ngược gió thì sẽ khó phân biệt các âm tic, te.

7

- Cách phát tín hiệu bằng còi:

Còi Morse thường được chế tạo bằng kim loại (thau) hoặc bằng nhựa,

chúng ta phải dùng môi ngặm kín miệng còi. Đầu lưỡi đè kín lỗ thổi.

Khi thổi âm thanh ngắn (TIC), chúng ta nhả lưỡi ra và đậy lại ngay. Động

tác này xảy ra thật nhanh, làm cho người nghe thấy rõ một tiếng TIC thật đanh

gọn. Khi thổi âm thanh dài (TE), chúng ta nhả lưỡi ra một lúc và đậy lại sau

khoảng ½ giây. Động tác này xảy ra thật thong thả, làm cho người nghe thấy rõ

một tiếng TE dài hơn tiếng TIC.

- Các bước thực hiện phát một bản tin bằng tín hiệu Mosre (Thủ tục

truyền tin)

BÊN PHÁT TIN

+ Chú ý: VVV ( …_ …_ …_ )

+ Sẽ có tin: MSG ( _ _ … _ _ . )

+ Bắt đầu: NW ( _.._ _ )

BÊN NHẬN TIN

+ Chờ một chút: AS ( ._... )

+ Sẵn sàng :GA ( _ _.._ )

hoặc: K ( _ . _ )

+ Nhầm (bỏ chữ cái vừa phát ) :

phát liên tục 7 âm tic trở lên

+ Hết bản tin AR ( ._._. )

- Tốc độ truyền tin: Tùy theo trình độ người nhận, có thể phát tin (thổi)

nhanh hoặc chậm. Với bậc 1 thì tốc độ khoảng 15 ký tự/1 phút. Thổi rành mạch

từng ký tự, hết một chữ thì nghỉ một chút, hết một câu thì nghỉ lâu hơn một chút.

Thường thì nên thổi 2 lần. Có đôi lúc cũng phải thổi lại đến lần thứ 3.

* Bằng Cờ: cầm cờ trên tay hoặc kéo cờ lên xuống trên cột cao.

– Đánh 1 cờ ngang vai là Tíc, đánh 2 cờ là Te.

– Kéo 1 mầu cờ lên là Tíc, kéo mầu khác là Te.

- Cách này tuy chậm, nhưng có vài lợi điểm: có thể truyền đi xa hơn âm

thanh, hoặc đúng chiều gió vẫn tốt.

Lưu ý khi truyền tin bằng Morse:

* Đối với người phát tín hiệu:

Nếu dùng còi phải thổi rõ ràng, từng tiếng đúng nhịp độ, trường độ

Nên chọn nơi đầu gió để phát tin.

Thuộc bảng dấu chuyển vào bảng Việt mã.

Thổi còi dài và phát sóng lâu với âm Te.

Thổi còi ngắn và phát sóng nhanh với âm Tíc.

Phát tín hiệu theo các cụm âm của từ phải dứt khoát, rõ ràng, chọn vị trí

phát thích hợp nhất.

Trước khi phát tín chính thức phải phát đúng trình tự và chờ bên nhận phát

lại tín hiệu (K).

Hết bản tin phải phát tín hiệu (AR) để báo cho người nhận biết.

* Đối với người nhận tín hiệu phải:

Thuộc bảng Việt mã và bảng chuyển dấu.

Vị trí nhận tin hợp lý để nhận rõ bản tin.

Hết cụm từ nên chấm, phải để định tin cho chính xác.

Trong lúc nhận cần tập trung, không lập lại tín hiệu (không phát ra âm

thanh tín hiệu Morse).

8

- Tháp Morse - Cách sử dụng.

←

TE__

TIC

→

CÁCH SỬ DỤNG THÁP MORSE

* Nếu chữ khởi đầu bằng TE (-), ta sử dụng phần NỬA THÁP BÊN TRÁI.

Theo đó:

- Nếu âm tiếp theo là TE (-), ta sẽ đi theo hướng ngang.

- Nếu âm tiếp theo là TIC (.), ta sẽ đi theo hướng lên.

Ví dụ: TE – TE – TIC – TE sẽ là NỬA THÁP TRÁI – NGANG - LÊN –

NGANG: sẽ là chữ Q.

* Nếu chữ khởi đầu bằng TIC (.), ta sử dụng phần NỬA THÁP BÊN PHẢI.

Theo đó:

- Nếu âm tiếp theo là TE (-), ta sẽ đi theo hướng ngang.

- Nếu âm tiếp theo là TIC (.), ta sẽ đi theo hướng lên.

Ví dụ: TIC – TIC – TE – TIC sẽ là NỬA THÁP PHẢI – NGANG – LÊN –

NGANG: sẽ là chữ F.

b) Mật thư

- Mật thư là văn bản được viết dưới dạng đặc biệt theo những quy ước nhất

định, phải dùng những nguyên tắc đã có sẵn hoặc suy luận để giải.

Một số từ chuyên môn liên quan đến mật thư:

- Văn bản gốc (bạch văn): Là nội dung cần truyền đạt (bản tin).

- Khoá: Dùng để hướng dẫn cách giải. Ký hiệu là:

- Mã hoá: Chuyển bạch văn sang dạng mật thư.

Để đảm bảo thông tin bí mật, chúng ta thường mã hoá để chuyển sang dạng

mật thư. Người ta thường dùng các ký hiệu có quy ước sẵn hoặc tự sáng tạo ra đã

được thống nhất từ trước: Chẳng hạn như mã hoá sang dạng quốc ngữ điện tín

9

(hoặc biến thái của quốc ngữ điện tín) hay morse tích te, hoặc các biến thái của

morse.

- Dịch mã: Chuyển thư sang dạng bạch văn (quá trình dịch mã).

Tuỳ theo quan điểm sắp xếp và cách sử dụng ta có nhiều cách sắp xếp theo

các hệ thống mật mã khác nhau.Quy trình mã hoá thành mật thư:

Bước 1: Tìm nội dung phù hợp cho bạch văn.

Bước 2: Suy nghĩ để đưa ra nội dung bản tin. Có chìa khoá hay không?

Bước 3: Mã hoá thành mật thư.

Ví dụ:

Mật thư (đã mã hoá): HUWOWNGS NAM GAWPJ THUR

TRUWOWNGR.

Khoá: Quốc ngữ điện tín

Bản tin: Hướng nam gặp thủ trưởng.

Các ví dụ thực hành

* Những thông tin hoặc mật thư thông thường:

Mật thư:

..._ / . / . / .._. / _ / ._. / ._ / .. / ._ _ _ / _ .. / _.. / _ _ _ /_ . / _ _ . / ... /_ _ ._

/.._ / . _ /. _ /_ . /

VEEF/TRAIJ/DDONGS/QUAAN

Bản tin: Về trại đóng quân.

Mật thư:

_._. / .... / .._ / ._ / ._ / _. / ._. / _... / .. / ._ _ _ / _ ._. / .... / _ _ _ / . _ _ / .._.

/ . _ .. / . / . / _ . / .... / ._ _ _ /

CHUAANR BIJ CHOWF LEENHJ

Bản tin: Chuẩn bị chờ lệnh.:

* Những mật thư dùng khoá:

Ví dụ 1:

BTRABMJ/SAUB/CHBOWFB/LEBENHJB

: Bò con mất tích (Bò con nghĩa là Bê (B) - căn cứ vào khoá thì ta

bỏ hết chữ B trong mật thư).

Ta được bản tin: Trạm sau chờ lệnh

Ví dụ 2: Mật thư được để dưới dạng ký hiệu sau:

_ _._ / .._ / ._ / ._ / _. / .... / ._ / _. / .... / .._. / ._.. / . / . / _. / .... / ._ _ _ / _._.

/ .... / _ _ _ / ._ _ / .._. /

: Được ngọc.

Dịch: QUAAN/HANHF/SANGF/SAWNR

Khoá “Được ngọc” có nghĩa là “Đọc ngược”. Ta sẽ được bản tin: Sẵn

sàng hành quân.

c) Trò chơi: Kiêng số 7 (Số người chơi là một trung đội)

* Tác dụng: - Luyện tính tự chủ.

- Vui chơi, giải trí.

* Cách chơi: Người chơi đứng thành vòng tròn, người đầu tiên đếm

“Một”, người tiếp theo đếm “Hai”, cứ như vậy những người sau tiếp tục đếm.

Khi đếm số 7 thì người này không được nói “Bảy” mà thay bằng tiếng “A”.

10

Những người tiếp theo đếm “Tám”, “Chín”… Những số có kèm theo số 7 như

17, 27, 37,… đều phải kiêng mà người có số 17 đếm là “Mười A”; 27 đếm là “

Hai mươi A”…ai nhầm vẫn đứng tại chổ nhưng không được đếm tiếp.

d) Trò chơi: Bóng văn hoá (Số người chơi là một trung đội)

* Tác dụng: - Luyện kiến thức.

- Vui vẻ, giải trí.

* Cách chơi: Tất cả đứng thành 1 vòng tròn, người chỉ huy đứng giữa cầm

một quả bóng ném cho một người chơi và nói tên một nước, người chơi phải trả

lời bằng tên thủ đô của nước đó.

Ví dụ: “Nước Pháp”, người nhận bóng phải tra lời ngay tên thủ đô là

“Pari”. Ai chậm hay nhầm phải nhảy lò cò một vòng. Người chỉ huy tiếp tục

ném bóng cho người khác và nói tên một nước khác,…

- Có thể thay đổi bằng cách sau:

+ Cho tên tỉnh, nói tên tỉnh lị.

+ Cho tên châu, nói tên một nước trong châu.

+ Cho tên danh lam thắng cảnh, nói tên tỉnh thành.

+ Cho tên danh nhân, chiến thắng, nói tên nuớc hay thời đại.

e) Trò chơi rèn luyện tinh thần và các giác quan

➢ Luyện tính tự chủ

- Trò chơi: Tiếng pháo nổ: Người chơi từ một tiểu đội đến một trung đội

Cách chơi: Đứng thành vòng tròn, người chỉ huy đứng giữa chuyền bóng

cho một người chơi, người này khi bắt bóng phải hô ngay một tiếng “Đoàng”

thật to như pháo nổ, rồi tung trả bóng cho người chỉ huy. Hai người đứng cạnh

anh ta phải lập tức đưa tay lên bịt tai, người bên trái bịt tai phải, người bên phải

thực hiện bịt tai trái. Người bắt bóng không kêu “Đoàng”ngay, hai người bên

cạnh không bịt tai hay bịt tai chậm, bịt tai nhầm đều bị lỗi.

- Trò chơi: Số liên lạc một chiều: Người chơi từ một tiểu đội đến một

trung đội.

Cách chơi: Người chơi đứng thành một vòng tròn, đánh số từ một đến

hết, điểm danh theo số thứ tự. bắt đầu chơi, số 1 gọi bất kỳ một số nào đó. Ví dụ:

Số 1 gọi số 8, người số 8 lập tức gọi một số khác, như số 8 gọi số 15, số 15 lại

tiếp tục gọi…Càng nhanh càng vui, ai ngập ngừng hay nhầm chỗ phải chuyển

chỗ xuống cuối cùng và những số dưới anh ta đều lên một số. Ví dụ: số 8 nhầm

thì từ số 9 đến số cuối đều lên một số, do đổi số nên dễ nhầm.

➢ Luyện trí nhận xét

- Trò chơi: Dạo chơi quanh hồ: Người chơi một trung đội.

Cách chơi: Vẽ xuống đất một vòng tròn, đường kính 5 đến 10m để làm cái

hồ. Giữa hồ rải rác các đồ vật. Lần lượt các đội đi quanh hồ 3 vòng để nhận xét.

Mỗi đội cách nhau 1 đến 2 phút. Về tới đích, từng đội ghi ra giấy những vật đã

thấy, đội nào đúng nhất là thắng cuộc.

➢ Luyện thính tai

- Trò chơi: Chiếc đồng xu: Người chơi trung đội.

Cách chơi: chia thành hai bên A và B, mỗi bên ngồi một phía bàn. Người

chỉ huy sẽ giao cho bên A một đồng xu để chuyền tay nhau dưới gầm bàn. Khi

11

có lệnh giơ tay lên thì tất cả bên A đều giơ hai tay lên cao. Khi có lệnh hạ tay

xuống bên A mở tay úp mạnh xuống bàn. Bên B lắng nghe để tìm xem chiếc

đồng xu ở tay nào. Có thể trao đổi ý kiến rồi cử một người phát biểu. Nếu chỉ

đúng tay có đồng xu bên B được 5 điểm và chuyển đồng xu. Nếu sai bên A được

5 điểm và tiếp tục được chuyển đồng xu. Cuối cùng sau một thời gian chơi bên

nào nhiều điểm hơn bên đó thắng.

➢ Luyện tinh mắt

- Trò chơi: Tìm hàng trong kho: Người chơi một trung đội.

Cách chơi: Người buôn lậu giấu hàng trong kho nhà mình. Cán bộ hải

quan tìm xem những hàng đó giấu ở chỗ nào. Người chỉ huy cho biết một số đồ

vật (chừng 20 cái) giấu ở trong một gian phòng vào những chỗ có thể trông thấy

được. Người chơi vào trong đó tìm, chú ý không sờ vào một chỗ nào cả và giữ

thật yên lặng. Sau 5 phút ra ngoài ghi tên các đồ vật và chỗ giấu. Người nào tìm

thấy nhiều nhất, nhanh nhất người đó sẽ thắng.

g) Trò chơi rèn luyện sức khỏe

➢ Chiến sĩ quân bưu: Người chơi từ một tiểu đội đến một trung đội.

Cách chơi: Các chiến sĩ quân bưu chuyển công văn từ đơn vị lên bưu

trạm, rồi lại chuyển công văn từ bưu trạm về các đơn vị

Người chơi đứng thành từng tiểu đội theo một hàng dọc sau vạch xuất

phát. Trước mắt mỗi hàng cách 5m lần lượt vẽ 5 vòng tròn nhỏ cách nhau 1m,

đó là các hòm thư của các đơn vị. Trong mỗi vòng đặt một cuốn sách là túi công

văn. Cuối cùng vẽ 1 vòng to đường kính khoảng 1m làm trạm quân bưu

Khi có lệnh người đứng đầu mỗi hàng chạy lên phía trước, mang túi công

văn của đơn vị thứ nhất trao cho trạm quân bưu. Xong quay lại trao túi công văn

thứ 2 cho trạm quân bưu, rồi lại tiếp tục lần lượt chuyển các công văn của các

đơn vị còn lại lên trạm quân bưu. Sau đó người này về hàng của mình đập tay

vào người thứ 2 và ra ngoài cuộc chơi. Người thứ 2 chạy lên trạm quân bưu, lần

lượt mang từng túi công văn về cho các đơn vị rồi đạp vào tay cho người thứ 3.

Người này lại mang túi công văn lên trạm quân bưu và cứ tiếp tục như thế cho

đến người cuối cùng của tiểu đội. Tiểu đội nào người cuối cùng về vạch xuất

phát sớm nhất thì tiểu đội đó giành chiến thắng.

➢ Về vị trí chiến đấu: Người chơi từ một trung đội đến hai trung đội.

Cách chơi: Người chơi đóng một đơn vị bộ đội đang sinh hoạt ở doanh

trại, mỗi người có một vị trí chiến đấu (vẽ một đường tròn đường kính khoảng

50cm rải rác khắp doanh trại), trừ một người chiến sĩ vừa đến chưa được phân

công (chưa có vòng vẽ). Người chỉ huy hô “báo động”tất cả về vị trí chiến đấu,

cả chiến sĩ mới cũng đến chiếm một vị trí. Người nào thừa ra làm nhiệm vụ tiếp

tế đạn cho các đơn vị.

➢ Kéo co: Người chơi: Từng hai tiểu đội một.

Cách chơi: Người chơi chia thành hai bên ngang sức nhau, mỗi bên nắm

vào một nữa dây thừng. Giữa dây thừng buộc vào một dãi màu để đánh dấu. bắt

đầu chơi, dải màu đặt vào một điểm trung tâm ở giữa sân. Khi có lệnh, hai bên

cố kéo đối phương về phía mình, bên nào kéo được dải màu về phía mình cách

xa điểm trung tâm 3m là chiến thắng.