SKKN Sáu giải pháp nâng cao hiệu quả tham gia Olympic môn Toán cấp huyện cho học sinh lớp 5A Trường Tiểu học Vạn Thọ 1

A. MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, đất nước ta cũng đang tích cực hội

nhập sâu rộng với thế giới, để có thể hội nhập thành công với toàn thế giới thì

quan trọng nhất vẫn là phát triển nền giáo dục Việt Nam một cách vững mạnh,

toàn diện. Vì vậy, trong tất cả các chính sách phát triển của đất nước, Đảng và

nhà nước ta luôn dành sự quan tâm cho thế hệ trẻ, đặc biệt là tầng lớp trẻ em -

“Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”- Đây là câu khẩu hiệu mà mỗi thầy cô

giáo đều đã thấm nhuần trong quá trình giáo dục học sinh một cách toàn diện ở

tất cả các mặt : đức, trí, thể, mĩ. Riêng về mặt học tập, đặc biệt là môn Toán thì

càng cần phải quan tâm, chú trọng nhiều. Môn Toán ở tiểu học bước đầu hình

thành khả năng trừu tượng hóa, khái quát hóa, kích thích trí tưởng tượng của học

sinh. Môn Toán là chìa khóa mở cửa cho tất cả các ngành khoa học khác, nó là

công cụ cần thiết cho người lao động thời hiện đại, nó góp phần giáo dục con

người phát triển toàn diện hơn. Nếu học sinh yếu toán cũng là đồng nghĩa với

việc các em phát triển chưa trọn vẹn, ảnh hưởng đến tương lai của chính bản

thân các em và cả xã hội. Ngay từ cấp tiểu học chúng ta cần tạo nền tảng vững

chắc cho các em, bằng cách là bồi dưỡng tư duy cho các em một cách có hệ

thống và kế hoạch ngay từ đầu năm học.

Trường Tiểu học Vạn Thọ 1 là một trường thuộc vùng nông thôn, dân cư

thưa thớt, kinh tế còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí chưa cao nên đa số phụ

huynh học sinh của trường lơ là, thiếu quan tâm đến việc học tập của con em

mình. Từ đó chất lượng học tập của học sinh thường ở mức độ thấp để có được

đội ngũ học sinh tham gia olympic môn học quả thật rất hiếm. và kết quả là qua

nhiều năm tham gia Thi học sinh giỏi hoặc olympic môn học chưa có học sinh

đạt giải dù các thầy cô giáo cũng rất cố gắng để bồi dưỡng.

Olympic môn học là sân chơi trí tuệ, bổ ích và là cơ hội giao lưu học hỏi

cho học sinh lớp 5 của các trường tiểu học trong huyện, mỗi năm tổ chức một

lần. Cuộc thi tạo hứng thú cho các em trong học tập, rèn luyện, bồi dưỡng lòng

tự tin và có hướng phấn đấu trong tương lai.

Từ những vấn đề nêu trên, tôi nghĩ rằng phải đầu tư nhiều hơn cho việc

bồi dưỡng cho các em về biện pháp học tập môn Toán, giúp các em có đủ khả

năng hiểu được vấn đề một cách chắc chắn, biết phân tích đề bài một cách rõ

ràng chính xác, giải quyết vấn đề hợp lí để đi đến việc giải bài toán đạt kết quả

như mong muốn.

Được nhà trường phân công bồi dưỡng học sinh tham gia Olympic môn

Toán 2 năm học qua, tôi nhận thấy các em chưa thật sự nắm được vấn đề một

cách vững chắc, thiếu sáng tạo, linh hoạt trong một số tình huống nhất định, chỉ

biết vận dụng theo lối mòn sẵn có, cho nên sẽ khó đạt được thành tích tốt trong

cuộc thi. Vì vậy phải có kế hoạch và các giải pháp thật cụ thể và chi tiết ngay từ

đầu năm học. Đó chính là lý do mà tôi chọn đề tài: “Sáu giải pháp nâng cao hiệu

-1-

quả tham gia Olympic môn Toán cấp huyện cho học sinh lớp 5A Trường Tiểu

học Vạn Thọ 1”.

2. Mục đích nghiên cứu đề tài

Mục đích tổng quát của đề tài là tìm các giải pháp thật chi tiết và phù hợp

để bồi dưỡng cho học sinh tham gia Olympic môn Toán nhằm nâng cao chất

lượng giáo dục nói chung và góp phần đạt hiệu quả tham gia Olympic môn học

nói riêng. Chính vì vậy, việc tìm hiểu về mức độ nắm và vận dụng kiến thức của

từng học sinh là vô cùng quan trọng, từ đó đề ra các biện pháp, phương pháp dạy

học cho phù hợp với từng đối tượng học sinh thì hiệu quả giảng dạy sẽ cao hơn.

Mục đích cụ thể là:

- Giúp học sinh củng cố, khắc sâu kiến thức toán đã học, giúp học sinh

biết cách phát hiện và giải quyết vấn đề theo con đường nhanh nhất, hợp lý nhất.

- Rèn luyện cho học sinh kỹ năng tính toán, kỹ năng giải toán, đặc biệt là

kỹ năng vận dụng một cách linh hoạt các kiến thức toán học đã học để giải quyết

các vấn đề có tính phức tạp hơn.

- Phát triển năng lực tư duy, đặc biệt là năng lực khái quát hóa, trừu tượng

hóa, trí tưởng tượng không gian,.. Phát huy tính linh hoạt, độc lập và sáng tạo,

trí tuệ của học sinh; góp phần phát hiện tài năng toán học cho các bậc học tiếp

theo.

- Tạo niềm tin và động lực giúp học sinh học tốt môn Toán cũng như các

môn học khác ở tiều học. Học sinh sẽ thêm yêu thích môn Toán, góp phần giáo

dục những đức tính và phẩm chất cần thiết của người lao động mới, đáp ứng yêu

cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của xã hội.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu: Nghiên cứu thực tiễn của học sinh lớp 5A,

Trường Tiểu học Vạn Thọ 1 khi tham gia Olympic môn Toán cấp huyện

3.2. Đối tượng nghiên cứu: Sáu giải pháp nâng cao chất lượng tham gia

Olympic môn Toán cấp huyện.

4. Giả thuyết nghiên cứu

Sử dụng sáu giải pháp (được nhắc đến trong đề tài) này sẽ nâng cao hiệu

quả tham gia Olympic môn Toán cấp huyện cho học sinh lớp 5A Trường Tiểu

học Vạn Thọ 1.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

5.1. Nghiên cứu cơ sở khoa học và thực tiễn của việc nâng cao chất lượng

tham gia Olympic môn học cấp huyện.

5.2. Nghiên cứu thực tiễn – thực trạng của học sinh lớp 5A và Trường tiểu

học Vạn Thọ 1 khi tham gia Olympic môn học cấp huyện, chú ý những nguyên

nhân dẫn đến học sinh tham gia chưa hiệu quả trước đó.

-2-

5.3. Đề xuất những giải pháp khả thi để nâng cao chất lượng tham gia

Olympic môn học cấp huyện, qua đó tổng kết kinh nghiệm.

6. Phạm vi và giới hạn đề tài

- Lĩnh vực nghiên cứu: Môn Toán

- Đối tượng khảo sát: Học sinh lớp 5A tham gia Olympic môn Toán cấp

huyện Trường Tiểu học Vạn Thọ 1

- Thời gian nghiên cứu:

+ Thời gian bắt đầu: 11/2018

+ Thời gian kết thúc: 9/2019

7. Phương pháp nghiên cứu

a. Phương pháp quan sát

- Mục đích: Giáo viên quan sát học sinh trong các giờ học Toán để nắm

bắt được các mảng kiến thức học sinh còn yêú, thái độ của học sinh khi học.

- Cách thức: Giáo viên quan sát, theo dõi, nhận xét, đánh giá về cách trình

bày, cách trả lời câu hỏi, cách làm việc nhóm... của học sinh trong quá trình học

để nhận biết sự thay đổi về thái độ, hứng thú học tập của học sinh trước và sau

thời gian áp dụng biện pháp của đề tài vào tiết dạy.

b. Phương pháp vấn đáp

- Mục đích: Giáo viên nắm được các chuẩn kiến thức và kĩ năng mà học

sinh đã đạt và chưa đạt; Hiểu về tâm tư, hoàn cảnh và sở thích của các em.

- Cách thức: Giáo viên đặt câu hỏi gợi mở, nêu vấn đề để học sinh suy

nghĩ, tìm và trả lời về những điều học sinh nắm được và chưa nắm được để từ đó

giáo viên có hệ thống các nội dung cần bồi dưỡng cho học sinh. Hoặc hiểu về

tính cách, sở thích của học sinh hơn.

c. Phương pháp điều tra

- Mục đích: Giáo viên nắm được hoàn cảnh gia đình, sở thích của học

sinh.

- Cách thức: Giáo viên gặp gỡ phụ huynh trao đổi, hỏi thăm tình hình gia

đình, thái độ của học sinh khi học ở nhà; trao đổi với giáo viên chủ nhiệm lớp

trước về tình hình học tập và thái độ của học sinh.

d. Phương pháp đọc tài liệu

- Mục đích: Giáo viên nắm được đặc điểm tâm sinh lý của học sinh, các

giải pháp bồi dưỡng học sinh đã thực hiện có hiệu quả và chưa hiệu quả, hệ

thống hóa các mảng kiến thức, kĩ năng cần rèn cho học sinh.

- Cách thức: Giáo viên tham khảo các tài liệu về tâm sinh lý lứa tuổi học

sinh tiểu học, các đề tài nghiên cứu có liên quan trước đó, các dạng bài tập toán

cần thực hiện ...

-3-

d. Nghiên cứu sản phẩm:

- Mục đích: thực nghiệm và kiểm nghiệm kết quả để khẳng định tính hiệu

quả của giải pháp.

- Cách thức: Ghi chép tình hình thực nghiệm, kiểm nghiệm các kết quả,

hệ thống các giải pháp thành công.

B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu

1. Cơ sở khoa học

“Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng

thúc đẩy công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là điều kiện để phát huy nguồn lực con

người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền

vững”. (Văn kiện Đại hội Đảng lần IX )

Trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đaị hóa đất nước Đảng và nhà nước

ta không ngừng nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài cho đất

nước. Phát triển giáo dục là nền tảng, là quốc sách hàng đầu tạo nguồn nhân lực

chất lượng cao, là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp

công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, là yếu tố cơ bản để phát triển xã hội.

Bồi dưỡng và nâng cao kiến thức cho học sinh là một trong những mục tiêu giáo

dục và đào tạo của Bộ giáo dục. Trong đó việc bồi dường, đào tạo học sinh giỏi

là vấn đề hết sức cần thiết, bởi vì chỉ có những nhân tài mới nhanh chóng tiếp

thu thành tựu khoa học mới của nhân loại, phát minh ra sáng kiến để phục vụ

cho sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước.

Đào tạo, bồi dưỡng nhân tài là nhiệm vụ cao cả của toàn xã hội, song

trách nhiệm trực tiếp là của những người làm công tác giáo dục. Bởi vậy trong

tài liệu tiếp tục quán triệt Nghị quyết Trung ương II, Bộ giáo dục và đào tạo chỉ

rõ “…trường tiểu học và mỗi giáo viên tiểu học đều có nhiệm vụ phát hiện và

bồi dưỡng học sinh giỏi”.

Bậc tiểu học là bậc học nền tảng, bồi dưỡng học sinh hoàn thành tốt ở tiểu

học là nền móng cho chiến lược đào tạo người tài của đất nước. Để có được các

thành quả về giáo dục học sinh nói chung hay những thành tích cao của học sinh

hoàn thành tốt nói riêng, ngay từ cấp tiểu học các nhà trường phải có sự quan

tâm, chú ý từ các buổi học hằng ngày của các khối lớp và ở tất cả các môn học

trong nhà trường. Việc giáo dục học sinh hằng ngày trên lớp có chất lượng chính

là tạo một nền móng vững chắc cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài. Mặt khác

nội dung, phương pháp giáo dục đại trà và bồi dưỡng học sinh hoàn thành tốt

cũng như hình thức tổ chức phải phong phú và phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí

học sinh mới đem lại hiệu quả trong giáo dục.

Sự hình thành và phát triển năng khiếu, tài năng của con người chịu sự tác

động của các yếu tố di truyền, môi trường tự nhiên và xã hội, vĩ mô cũng như vi

-4-

mô của gia đình, nhà trường, xã hội của dân tộc, quốc gia và thời đại trong suốt

quá trình sinh thành phát triển của cả đời người nói chung của những con người

có năng khiếu, tài năng nói riêng.

Con người nói chung và người tài năng nói riêng hình thành phát triển

trưởng thành, cống hiến cho xã hội trải qua 3 giai đoạn chính.

Giai đoạn 1: Giai đoạn bắt đầu từ lúc bào thai hình thành, phát triển và

kết thúc lúc đứa trẻ chào đời. Đây là giai đoạn hình thành các tổ chức cấu trúc tế

bào, gắn bó chặt chẽ với hình thành và phát triển của thai nhi, cũng như việc nảy

sinh (hoặc thui chột các mầm mống ban đầu của tài năng ở mỗi con người).

Trong giai đoạn này vai trò di truyền, vật chất tinh thần, những hiểu biết về điều

kiện sống làm việc của người bố và nhất là của người mẹ… có ảnh hưởng quyết

định tới việc phát triển thai nhi đặc biệt là phát triển trí tuệ và tình cảm sau này

của đứa trẻ.

Giai đoạn 2: Giai đoạn bắt đầu lúc đứa trẻ ra đời cho đến khi trưởng

thành. Đây chính là giai đoạn cơ bản nhất để năng khiếu, tài năng hình thành,

phát triển trong cuộc đời của mỗi con người. Trong giai đoạn này, mầm mống

ban đầu do di truyền để lại và do tác động của môi trường sẽ được bộc lộ, phát

triển ở độ tuổi học phổ thông mầm mống năng khiếu định hình, trẻ em trở thành

học sinh năng khiếu. Trong giai đoạn này vai trò của môi trường tự nhiên và

nhất là vai trò của môi trường xã hội (vai trò của giáo dục ở gia đình, ở trường

học - đặc biệt là vai trò của thầy giáo giỏi), nơi đứa trẻ ăn, ở, sinh sống, học tập,

giao tiếp… hàng ngày có tác động cực kỳ quan trọng đến sự phát triển hoặc làm

thui chột năng khiếu của trẻ.

Giai đoạn 3: Giai đoạn mà môi trường vĩ mô có ảnh hưởng lớn tới việc

cống hiến tài năng của mỗi con người. Đây là giai đoạn mà tài năng đã được xác

lập, được thể hiện, được sử dụng trong thực tiễn mang lại các kết quả, các cống

hiến cụ thể của xã hội. Trong giai đoạn này vai trò của môi trường vĩ mô như:

đường lối, chủ trương cơ chế, chế độ, chính sách, cách tổ chức, quản lý, chỉ

đạo… các mặt kinh tế - xã hội của nhà nước, của quốc gia và có khi của cả một

trào lưu một xu thế phát triển của thời đại… có tác động và có ảnh hưởng lớn tới

việc phát hiện các tài năng cũng như tới việc phát triển sức sáng tạo và sự cống

hiến tài năng của céng đồng cũng như của mỗi con người.

Ba giai đoạn trên đây, kế tiếp tạo nên điều kiện cho nhau phát triển. Vì

vậy trong mỗi giai đoạn cần có chủ trương, phương hướng, biện pháp và tác

động đúng, kịp thời để năng lực của từng người phát triển nảy nở, đặc biệt trong

giai đoạn hai, môi trường nhà trường có ý nghĩa to lớn trong việc giáo dục và

bồi dưỡng năng khiếu. Giai đoạn thứ hai phù hợp với học sinh tiểu học nếu như

gia đình, nhà trường và xã hội biết chăm lo học sinh ngay ở giai đoạn này thì sẽ

-5-

có tác dụng kích thích sự phát triển của các tài năng, tạo tiền đề cho các tài năng,

làm cơ sở cho các bậc học cao hơn.

Như vậy sự hình thành và phát triển năng khiếu, tài năng của con người

chịu sự tác động của các yếu tố di truyền (Tư chất và năng khiếu) môi trường tự

nhiên và xã hội, vĩ mô cũng như vi mô của gia đình, nhà trường, xã hội của dân

tộc, quốc gia và thời đại trong suốt quá trình sinh thành phát triển của cả đời

người nói chung của những con người có năng khiếu, tài năng nói riêng.

Dựa trên nền tảng đó chúng ta đề cập tới vấn đề chiến lược của Đảng và

Nhà nước ta đối với việc bồi dưỡng, đào tạo nhân tài cho đất nước trong thời kỳ

công nghiệp hoá hiện đại hoá nói chung và công việc của người quản lý cïng

nh÷ng ng-êi trùc tiÕp lµm c«ng t¸c gi¶ng d¹y nói riêng trên lĩnh vực phát hiện,

tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh năng khiếu, tài năng cho quê hương đất nước

là vô cùng quan trọng.

Trong chương trình các môn học ở bậc tiểu học, bên cạnh môn Tiếng Việt

thì môn Toán chiếm số giờ học rất lớn. Việc nâng cao chất lượng dạy và học

môn Toán đặc biệt là phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi toán là vô cùng quan

trọng và thiết thực.

2. Cơ sở thực tiễn

Việc tổ chức thi Olympic môn học nhằm động viên khích lệ học sinh học

tốt và giáo viên dạy giỏi, góp phần thúc đẩy việc cải tiến, nâng cao chất lượng

dạy và học, chất lượng của việc quản lý chỉ đạo của các cấp quản lý giáo dục,

đồng thời phát hiện học sinh có năng khiếu để tiếp tục bồi dưỡng ở cấp học cao

hơn, nhằm đào tạo nhân tài cho đất nước.

Trong quá trình dạy học thì việc chú ý tới sự phát triển của từng học sinh

luôn là yêu cầu cơ bản. Bởi vậy việc bồi dưỡng học sinh giỏi bao giờ cũng là

nhiệm vụ quan trọng của mỗi giáo viên và cán bộ quản lý.

Trường tiểu học là nơi đầu tiên học sinh tham gia vào viêc học với tư cách

là hoạt động chủ đạo. Nhờ có các nội dung giáo dục toàn diện mà các em có

điều kiện bộc lộ năng khiếu tài năng. Nếu cha mẹ, bạn bè và thầy cô cảm nhận,

phát hiện, nâng đỡ bồi dưỡng mầm mống năng khiếu kích thích niềm say mê

học tâp thì biểu hiện của năng khiếu sẽ ngày càng rõ hơn. Năng khiếu được bồi

dưỡng sớm sẽ định hướng phát triển và dần định hình trở thành học sinh năng

khiếu, ngược lại năng khiếu của các em không được phát hiện hay không được

quan tâm bồi dưỡng thì năng khiếu của các em mất dần, mầm mống năng khiếu

tuy có nhưng sẽ bị mai một, thui chột đi.

Tổ chức bồi dưỡng học sinh tham gia Olympic môn Toán ở tiểu học là

phát huy hết khả năng phát triển tiềm tàng của trẻ, là tạo nguồn học sinh giỏi cho

-6-

các cấp học tiếp theo, thực hiện chiến lược “bồi dưỡng nhân tài cho đất nước”.

Mặt khác tổ chức bồi dưỡng học sinh tham gia Olympic môn học là một tiêu chí

không thể thiếu để đánh giá sự phát triển của một nhà trường. Mỗi học sinh giỏi

không những là niềm tự hào của cha mẹ, thầy cô mà còn là niềm tự hào của cả

cộng đồng.

Chương 2: Thực trạng của vấn đề nghiên cứu

I. Đặc điểm tình hình

Trường Tiểu học Vạn Thọ 1 là một trường thuộc vùng nông thôn, dân cư

thưa thớt, kinh tế còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí chưa cao nên đa số phụ

huynh học sinh của trường lơ là, thiếu quan tâm đến việc học tập của con em

mình. Từ đó chất lượng học tập của học sinh thường ở mức độ thấp để có được

đội ngũ học sinh tham gia Olympic môn học quả thật rất hiếm. Và kết quả là qua

nhiều năm tham gia giao lưu học sinh giỏi hoặc Olympic môn học cấp huyện

chưa có học sinh đạt giải dù các thầy cô giáo cũng rất cố gắng để bồi dưỡng. Cụ

thể việc bồi dưỡng học sinh tham gia Olympic môn học của tôi gặp những thuận

lợi và khó khăn như sau:

a)Thuận lợi:

+ Được sự quan tâm chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường.

+ Kế hoạch bồi dưỡng học sinh tham gia Olympic môn học được thực

hiện ngay đâù năm học.

+ Một số học sinh có tư duy học Toán tốt.

+ Việc bồi dưỡng học sinh Giỏi (Học sinh xếp loại Hoàn thành tốt môn

học) không chỉ thực hiện ở lớp 5 mà thực hiện lồng ghép trong các tiết

học ở tất cả các khối lớp.

a) Khó khăn:

+ Sự quan tâm của phụ huynh học sinh còn hạn chế.

+ Về phía học sinh theo yêu cầu thì mỗi học sinh tham gia Olympic môn

học phải có năng lực, phẩm chất xếp loại Tốt, môn học và hoạt động giáo dục

xếp loại Hoàn thành tốt mà thông thường thì học sinh hay giỏi không đều các

môn, có em giỏi môn Toán thì môn Tiếng Việt hoặc Tiếng Anh còn hạn chế..với

lại số lượng học sinh khối 5 quá ít (35 em) nên để tìm được 6 học sinh tham gia

Olympic môn Toán không hề dễ.

+ Mặt khác, sự thiếu hụt kiến thức từ những năm trước do các em mau

quên chưa bổ khuyết kịp thời tạo ra lổ hổng kiến thức khiến các em không theo

kịp chương trình nâng cao, sinh ra chán nản và ngại học.

II. Thực trạng vấn đề nghiên cứu

-7-

Năm học 2018-2019, Trường Tiểu học vạn Thọ 1 có 1 lớp 5 và tôi được

nhà trường phân công chủ nhiệm và bồi dưỡng học sinh tham gia Olympic môn

học với tổng số học sinh là 35 em. Sau khi khai giảng năm học mới, tôi tiến

hành ngay vào việc tìm hiểu tình hình học tập của lớp, qua tìm hiểu tôi nhận

thấy một số vấn đề sau:

- Gia đình các học sinh đa phần là nông dân, kinh tế gia đình còn khó

khăn nên ít quan tâm đến việc học tập của con em.

- Nhiều học sinh chưa nắm vững kiến thức đã học ở các lớp dưới và tiếp

thu kiến thức mới còn chậm, một số học sinh khác tiếp thu kiến thức tốt nhưng

chưa linh hoạt, sáng tạo trong giải toán, chưa vận dụng được kiến thức đã học

vào việc giải các bài tập có liên quan.

- Các năm qua, khi bồi dưỡng học sinh tham gia olympic môn Toán, giáo

viên chỉ dựa vào sách giáo khoa, sách tham khảo, chưa đưa ra được các giải

pháp cụ thể và chi tiết.

Với thực trạng trên, tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng môn Toán vào

tuần 8 của chương trình để nắm chắc hơn trình độ tiếp thu và nắm kiến thức của

từng em.

KIỂM TRA

Môn Toán lớp 5 – Ngày thi : 30 / 10 / 2018

Thời gian làm bài : 40 phút (Không kể thời gian giao đề)

A. Trắc nghiệm:

Hãy khoanh tròn vào chữ cái đặt trước kết quả đúng của các câu sau :

Câu 1: Số bé nhất trong các số 0,6; 0,32; 0,047; 0,205 là:

A. 0,32

Câu 2: Số tự nhiên nào sau đây không nằm giữa 1,75 và 4,05 ?

A. 3 B. 5 C. 2 D. 4

Câu 3: Dãy số thập phân nào được viết theo thứ tự từ bé đến lớn :

B. 0,6

C. 0,205

D. 0,047

A. 2,9; 4,03; 5,1

C. 5,1; 4,03; 2,9

B. 4,03; 5,1; 2,9

D. 5,1; 2,9; 4,03

2

Câu 4:

của 3 tấn là:

5

A. 12kg

Câu 5: Số thích hợp để viết vào chỗ chấm của 5km 89m = …......m. là :

A. 5890 B. 5098 C. 5089 D. 5809

B. 120 kg

C. 1200 kg

D. 12000 kg

Câu 6: Một căn phòng hình chữ nhật có chiều dài là 6m, chiều rộng bằng

-8-

2

3

chiều dài Diện tích căn phòng đó là:

A .24 cm²B . 24 m²

Câu 7 : Một hình vuông có chu vi bằng 28 dm, cạnh hình vuông là:

C . 24 cm

D . 24 m

D. 4 dm

A. 7 dm

B. Tự luận:

Câu 8: Tính :

B. 10 dm

C. 7 dm ²

5

2

8 3

5 2

a)



b)4 

c)



d) :

7

3

5

9 7

6 5

Câu 9 : Tìm x

11

2

5

2

3

x -

=

:

5

Câu 10 : Hiện nay mẹ hơn con 30 tuổi, biết rằng cách đây 4 năm tuổi con bằng

1

tuổi mẹ. Tính số tuổi hiện nay của mỗi người.

6

Kết quả khảo sát như sau: Tổng số học sinh lớp 5A là 35 em.

ĐIỂM MÔN TOÁN

Điểm 10 Điểm 9

Điểm 8

Điểm 7

Điểm 6

Điểm 5

Điểm <5

SL TL SL TL SL TL SL TL

SL TL

2

5,7% 2

5,7% 3

8,6% 6

17,1% 9

25,7% 10 28,6% 3

8,6%

Qua khảo sát cho thấy học sinh có điểm 9,10 ít ( 11,4%). Kết quả này thể

hiện học sinh quên kiến thức lớp 4 nhiều, tiếp thu kiến thức đầu năm chưa vững.

Bên cạnh việc theo dõi trong quá trình học kết hợp với lần khảo sát này tôi đã

chọn ra 6 em trong 35 em để tham gia Olympic môn Toán.

Việc bồi dưỡng cho các em được tiến hành trong tiết học Toán, tiết rèn

Toán và sau giờ học mỗi buổi một tiết.

Chương 3: Giải pháp nghiên cứu

Để nâng cao chất lượng học sinh tham gia Olimpic môn Toán cấp huyện

tôi tiến hành sáu giải pháp sau:

1. Lựa chọn học sinh vào đội tuyển tham gia Olympic môn Toán.

Điều kiện để tham gia đội tuyển là học sinh phải có năng lực, phẩm chất

xếp loại Tốt, môn học và hoạt động giáo dục xếp loại Hoàn thành tốt, nói nôm

na là học sinh đó phải giỏi toàn diện và đồng đều các môn. Tuy nhiên khi tuyển

chọn học sinh thi từng môn tôi đã khảo sát để lựa chọn môn học mà học sinh có

-9-

ưu thế hơn để khi bồi dưỡng học sinh sẽ phát huy hết được khả năng vốn có của

mình tránh được trường hợp học sinh có năng khiếu học Toán lại được chọn vào

đội tuyển thi môn Tiếng Việt và ngược lại.

Ngoài việc khảo sát tôi còn theo dõi các biểu hiện của học sinh ở từng

môn học. Khi thực hiện nhiệm vụ học tập, những học sinh có năng khiếu học

Toán sẽ thường có một số biểu hiện sau:

- Có óc quan sát tinh tế, nhanh chóng phát hiện vấn đề, phát hiện ra những

điểm “nút” làm cho việc giải quyết vấn đề phát triển theo chiều hướng hợp lý

hơn, độc đáo hơn. Khi giáo viên đưa ra moọt bài toán hoặc một tình huống toán

học, đối với học sinh giỏi toán, các em sẽ quan sát và nhanh chóng phát hiện ra

chỗ “mấu chốt” hay “thắt nút” của bài toán; đồng thời đề xuất cách “mở nút”

7

9

hợp lý nhất. Chẳng hạn: So sánh hai phân số

và . Nếu học sinh bình

8

thường các em sẽ nghĩ ngay tới việc quy đồng nhưng với học sinh giỏi toán, các

em sẽ dựa vào điểm “nút” của bài toán là phần bù của hai phân số này so với 1

1

1 1

là và . Do > nên < .

8 9

7

9

8

9

8

- Thích tìm tòi khám phá bài toán theo nhiều cách khác nhau.

- Có khả năng xác lập sự phụ thuộc của các đối tượng theo hai hướng xuôi

và ngược.

Ví dụ 1: Tính diện tích mảnh vườn hình thang biết đáy lớn là 26m, đáy bé

là 18m và chiều cao là 15m

Học sinh dễ dàng thực hiện bài toán này bằng công thức đã học.

Ví dụ 2: Một đám đất hình thang có diện tích 330m². Tính đáy bé của

hình thang, biết đáy bé kém đáy lớn là 8m và chiều cao là 15 m

Học sinh giỏi toán sẽ nhanh chóng suy luận theo hướng ngược lại: Trước

tiên tìm tổng của hai đáy sau đó lấy tổng trừ 8 rồi chia 2 thì sẽ tìm được độ dài

của đáy bé.

- Có khả năng chuyển đổi nhanh chóng từ thao tác tư duy này sang thao

tác tư duy khác: Để hình thành một kiến thức toán học nào đó, ở tiểu học, con

đường mà giáo viên thường áp dụng là con đường “quy nạp”, tức là hướng dẫn

học sinh đi từ những trường hợp cụ thể để rút ra kết luận tổng quát. Với những

học sinh giỏi toán, các em sẽ nhanh chóng phát hiện ra dấu hiện đặc trưng để từ

đó có thể xét trường hợp tương tự, trường hợp đặc biệt, cụ thể để dự đoán cái

trừu tượng, khái quát.

- Có khả năng thay đổi phương thức hành động để giải quyết vấn đề một

cách phù hợp với những thay đổi của các điều kiện đặt ra: Biểu hiện này thể hiện

khả năng phản ứng nhanh nhạy của học sinh trước những thay đổi điều kiện mà

giáo viên đưa ra. Chẳng hạn, sau khi hướng dẫn học sinh giải một bài toán nào

đó, giáo viên đưa ra bài toán mới đã thay đổi điều kiện. Một học sinh có biểu

-10-

hiện giỏi toán thường nhanh chóng phát hiện ra thay đổi đó và biết rằng cách

giải cũ không còn phù hợp nữa, cần phải tìm cách giải mới.

Ví dụ: Sau khi nắm được công thức tính diện tích hình chữ nhật, nếu cho

trước chiều dài và chiều rộng thì học sinh thì học sinh sẽ nhanh chóng tìm được

diện tích. Bây giờ giáo viên đưa ra bài toán mới: “Cho hình chữ nhật ABCD có

chiều rộng bằng 15cm, chiều dài gấp đôi chiêù rộng. Tính diện tích HCN.” Với

học sinh bình thường khi lần đầu tiên gặp bài toán này các em thường tỏ ra lúng

túng, nhưng với học sinh giỏi toán các em sẽ nhanh chóng phát hiện ra vấn đề để

giải bài toán này trước tiên phải tính chiều dài của hình chữ nhật, sau đó áp dụng

quy tắc đã biết.

- Có thái độ hoài nghi khoa học, có óc tò mò, thích khám phá, không thõa

mãn dừng lại ở việc làm theo mẫu có sẵn. Đứng trước một vấn đề thường đặt

các câu hỏi: Tại sao? Như thế nào?...

Sau khảo sát và tìm hiểu, tôi quyết định chọn 6 học sinh sau vào đội tuyển

tham gia Olympic môn Toán:

DANH SÁCH HỌC SINH THAM GIA OLYMPIC TOÁN CẤP HUYỆN

STT

1

Họ và tên

Điểm khảo sát lần đầu Ghi chú

Nguyễn Cao Minh

Lê Thanh Trí

9

10

8

2

3

Võ Tấn Huy

4

Huỳnh Trọng Hiếu

Bùi Minh Hải

Huỳnh Minh Quốc

9

5

10

7

6

2. Gặp gỡ, trao đổi với phụ huynh học sinh

Phụ huynh học sinh là một mắc xích quan trọng trong quá trình học tập

nói chung và bồi dưỡng học sinh tham gia Olympic môn Toán nói riêng. Bởi

một người thầy giỏi, tâm huyết, lựa chọn phương pháp bồi dưỡng đúng, một học

sinh có tư duy toán học tốt, ngoan hiền vẫn chưa đủ, phải có một phụ huynh

luôn quan tâm, tạo mọi điều kiện cho con học tập. Vì vậy, tôi đã liên hệ phụ

huynh để nắm được hoàn cảnh gia đình, tâm tư nguyện vọng của phụ huynh

cũng như thống nhất và hướng dẫn phụ huynh cách hướng dẫn, tạo điều kiện cho

học sinh ôn luyện – học tập ở nhà.

3. Biên soạn nội dung bồi dưỡng

Để soạn tài liệu bồi dưỡng cho các em, trước tiên tôi nghiên cứu ở Sách

giáo khoa (lớp 4 - lớp 5) về các dạng bài tập và cũng tự suy nghĩ về yêu cầu hệ

-11-