SKKN Rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận tác phẩm thơ (đoạn trích) cho học sinh lớp 9

Rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận tác phẩm thơ (đoạn trích) cho học sinh lớp 9

MỤC LỤC

Trang

Nội dung

số

A - ĐẶT VẤN ĐỀ

2

1. Lí do chọn đề tài

2

3

4

5

2. Mục đích và đối tượng nghiên cứu

3. phương pháp nghiên cứu

4. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu

B – GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

I. Những vấn đề lí luận về rèn kỹ năng viết đoạn văn cho học sinh

II. Thực trạng dạy- học kỹ năng viết đoạn văn

1. Về chương trình ngữ văn THCS do Sở ban hành

2 . Hoạt động dạy và học

III. Một số giải pháp

6

1.Xây dựng kế hoạch dạy học rèn kỹ năng cho học sinh trong

chương trình bổ trợ

2. Hướng dẫn học sinh lớp 9 rèn kỹ năng viết đoạn nghị luận cảm

9

thụ thơ

IV. Kết quả thực hiện

20

21

23

C – KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

1. Kết luận

2. Khuyến nghị

D. TÀI LIỆU THAM KHẢO

1

Rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận tác phẩm thơ (đoạn trích) cho học sinh lớp 9

A. ĐẶT VẤN ĐỀ :

1. Lí do chọn đề tài:

Từ xưa đến nay đọc và học văn chương là một trong những hoạt động tinh

thần bổ ích của con người. Nhờ văn chương bạn đọc có thể cảm nhận cái hay cái

đẹp, những tâm tư tình cảm, những số phận con người những cách đối nhân xử

thế và cả những rung động tinh tế của sâu thẳm tâm hồn… Chính vì vậy việc

dạy môn văn trong nhà trường nói chung và dạy học văn bậc THCS nói riêng

đóng vai trò vô cùng quan trọng. Bởi qua giờ học văn các em được tiếp xúc trực

tiếp với tác phẩm văn chương cảm thụ vẻ đẹp của cuộc sống muôn màu phản

ánh trong đó. Một trong những thao tác quan trọng trong giờ học văn là cảm thụ

tác phẩm thông qua bài văn, đoạn văn. Vậy nên làm thế nào để các em cảm thụ

được và trình bày được quan điểm, rung động về tác phẩm là điều mà các nhà sư

phạm luôn quan tâm. Chỉ khi được rèn luyện cách cảm thụ và trình bày thành

thạo thì khi đọc những tác phẩm mới, không có sự hướng dẫn của thầy cô, các

em vẫn có thể tự tìm tòi khám phá để cảm nhận rồi bình giá. Khi làm được như

thế là chúng ta đã đào tạo ra những bạn đọc có trình độ. Khi nền văn học có

nhiều bạn đọc có trình độ thì đòi hỏi các tác phẩm phải đạt chất lượng cao vì lẽ

đó mà thúc đẩy nền văn học ngày càng phát triển với những thành tựu mới. Do

đó việc tìm kiếm giải pháp để làm tốt công việc này là điều trăn trở của các cấp

lao động ngành giáo dục cũng như của giáo viên đứng lớp hiện nay.

Một trong những lí do tôi chọn đề tài này là do năm nay tôi được nhà trường

tiếp tục phân công dạy bộ môn Ngữ văn lớp 9. Mặc dù kết của chưa được như

mong muốn nhưng đó là thành công bước đầu của tôi trong việc tìm tòi, áp dụng

những biện pháp bồi dưỡng kĩ năng viết đoạn cho học sinh. Chính vì vậy tôi đưa

ra vấn để này để các đồng nghiệp cùng tham khảo. Hy vọng rằng những kinh

nghiệm nhỏ của tôi phần nào giúp anh chị em tháo gỡ một số vướng mắc trong

rèn kỹ năng cho học sinh được đồng bộ và hiệu quả.

2 . Mục đích và đối tượng nghiên cứu:

a. Mục đích:

Rèn kĩ năng cho học sinh là một công tác khó khăn, phức tạp. Vì vậy tôi

nghiên cứu đề tài này với mục đích tìm ra giải pháp, hình thức rèn kĩ năng đạt

kết quả cao. Đồng thời nâng cao chất lượng, trình độ chuyên môn cho giáo viên.

Làm tốt công tác này sẽ kích thích mạnh mẽ ý thức tự giác, lòng say mê, ý thức

vươn lên trong học tập nói chung và môn Ngữ văn nói riêng trong học sinh.

2

Rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận tác phẩm thơ (đoạn trích) cho học sinh lớp 9

b. Đối tượng nghiên cứu:

Học sinh cấp hai và tập trung vào học sinh khối 9.

3. Phương pháp:

Phương pháp chủ yếu là khảo sát, nắm bắt tình hình thực tiễn, đúc rút kinh

nghiệm từ giảng dạy hàng năm để tìm ra giải pháp chung cho việc rèn kỹ năng

viết đoạn.

4.Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu:

Từ năm 2005 - 2006 qua việc tìm hiểu tôi nhận thấy tính chất của đề thi

tuyển sinh trung học phỏ thông đã thay đổi. Trước đó đề thi thường có phần tự

luận là làm một bài văn nghị luận nhưng nay đề không yêu cầu viết bài luận mà

chỉ yêu cầu viết đoạn luận ngắn khoảng 10 đến 15 câu văn. Trong một đề

thường có khoảng hai đoạn văn ngắn mỗi đoạn khoảng 2,5 đến 3 điểm và chiếm

khoảng hai phần ba số điểm của đề thi.

Sự thay đổi tính chất đề dẫn đến điểm số học sinh thường không được cao do

các em trước đó chưa chú trọng nhiều đến kỹ năng viết mà tập trung nhiều vào

nội dung. Đứng trước thực trạng đó tôi suy nghĩ rất nhiều và bắt tay vào triển

khai kế hoạch từ các năm học trước khi tôi còn dạy ở các khối lớp dưới. Đến

năm nay khi được ban giám hiệu phân công dạy trực tiếp khối 9, tôi có điều kiện

tiếp tục hoàn thành kế hoạch rèn kỹ năng đã đề ra và thực hiện dở dang ở những

lớp dưới. Cho đến thời điểm này, tôi có thể nhận thấy kế hoạch của mình khá

thành công vì vậy tôi bắt tay vào viết sáng kiến ghi lại những kinh nghiệm bước

đầu gặt hái được.

3

Rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận tác phẩm thơ (đoạn trích) cho học sinh lớp 9

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

I. Những vấn đề lí luận về rèn kỹ năng viết đoạn cho học sinh:

Trong những năm gần đây việc dạy học nói chung và dạy học bộ môn Ngữ

văn trong nhà trường có nhiều đổi mới. Một trong những mục tiêu cơ bản của

môn Ngữ văn là nói và viết. Mới nghe qua có thể mọi người tưởng chẳng có gì

để bàn bởi nó đã quá quen thuộc nhất là với người đi học nó gần gũi như cơm

ăn, nước uống hàng ngày. Nhưng thực tế nói và viết không hề đơn giản. Người

nói và viết tốt là người phải có năng lực về môn văn đặc biệt là phân môn tập

làm văn. Để tạo lập tốt một văn bản nói và viết người học phải có nhiều kỹ năng

từ kỹ năng dùng từ, đặt câu cho đến viết đoạn mà trong đó tiêu biểu nhất là kỹ

năng viết đoạn. Bởi đoạn văn chính là linh hồn của văn bản.

Thoạt nhìn nhiều người nghĩ rằng viết đoạn văn dễ hơn viết bài văn nhưng

thực tế không đúng như vậy. Đoạn văn tuy ngắn nhưng đòi hỏi người viết có kỹ

năng nếu không sẽ dẫn đến lan man không đi vào vấn đề hoặc sẽ không biết viết

gì và viết như thế nào. Mặt khác vì đoạn văn trong đề thi thường chỉ khoảng 8

đến 15 câu văn nên người chấm sẽ có điều kiện để đọc kĩ và phát hiện ra lỗi dù

nhỏ của học sinh. Song bên cạnh đó vì đoạn văn ngắn nên nếu học sinh có năng

lực cảm thụ, có kỹ năng tốt thì các em có thể đào sâu vấn đề và thể hiện rõ quan

điểm hoặc cảm nhận từ đó dẫn các em đến gần hơn với phê bình văn học, một

trong những mục tiêu hướng tới của việc dạy học văn.

II. Thực trạng dạy – học kỹ năng viết đoạn văn.

1. Về chương trình Ngữ văn THCS do sở ban hành:

Hiện nay, trong 595 tiết dạy học Ngữ văn trong chương trình THCS mới chỉ

có 7 tiết luyện viết đoạn văn ( lớp 6: 01 tiết , lớp 8: 04 tiết , lớp 9: 02 tiết).

Lớp

Tiết

Tên bài

6

7

20

Lời văn, đoạn văn tự sự

Không có tiết dạy viết đoạn

16

28

Liên kết các đoạn trong văn bản

8

9

Luyện viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm

100 Viết đoạn văn trình bày luận điểm

102 Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm

60

Luyện viết đoạn văn tự sự có yếu tố nghị luận

4

Rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận tác phẩm thơ (đoạn trích) cho học sinh lớp 9

109 Liên kết câu và liên kết đoạn

Thời lượng dành cho hướng dẫn viết đoạn như vậy là quá ít vả lại các tiết liên

quan đến đoạn văn lại chưa tập trung nhiều để rèn được kĩ năng viết đoạn do

thời gian quá ngắn. Nếu có hướng dẫn được kĩ năng về mặt lí thuyết thì lại

không đủ thời gian thực hành mà chỉ khi các em bắt tay vào viết thực sự các em

mới phát hiện ra những vướng mắc không thể giải quyết và lại cần đến vai trò

người thầy chỉ dẫn và tháo gỡ.

2. Hoạt động dạy và học:

Do yêu cầu của môn ngữ văn và đề thi tuyển sinh THPT nên những năm

gần đây việc hướng dẫn viết đoạn cho học sinh được các nhà trường và giáo

viên dạy Ngữ văn chú ý . Giáo viên đã đầu tư nhiều thời gian hơn cho việc

hướng dẫn học sinh viết đoạn. Nhưng cho đến nay hầu hết trong các nhà trường

vẫn chưa có chương trình thống nhất về việc rèn kỹ năng viết đoạn cho học sinh

từ lớp 6 đến lớp 9. Và đến lớp 9 việc rèn kỹ năng viết đoạn cho học sinh mới

thực sự được coi trọng. Cũng chính vì lẽ đó trong thời gian chín tháng của năm

học các em học sinh cuối cấp vừa phải học rất nhiều kiến thức về văn bản, về

tiếng Việt lại thêm luyện viết các kiểu đoạn văn khác nhau. Do lượng kiến thức

lớn khiến các em bị quá tải trong việc học và luyện tập dẫn đến kết quả chưa

cao.

Một thực tế tôi nhận thấy khả năng viết đoạn của học sinh hiện nay khá hạn

chế. Cũng chính bởi không có kĩ năng dẫn đến các em thấy rất khó viết được

đoạn văn và ngại viết đoạn. Tôi và nhiều đồng nghiệp đã được nghe những câu

nói than thở từ chính các em học sinh “ Lại viết đoạn” “ Sao cô không cho kiểu

bài khác đi, viết đoạn khó lắm.” “ Em chán nhất là viết đoạn”.Những câu nói ấy

khiến tôi vô cùng trăn trở, phải chăng một trong những nguyên nhân khiến các

em không còn thực sự yêu thích, say mê môn văn như chúng tôi thời trước là do

các em thiếu kĩ năng tạo lập văn bản, kĩ năng viết đoạn?

Trước thực trạng đó tôi thiết nghĩ rằng nếu không có cách thức và phương

pháp giảng dạy hiệu quả thì dần dần số những học sinh không còn ham mê với

việc học văn sẽ tăng lên. Một trong nhiều nguyên nhân mà tôi từng nghe từ

miệng một học sinh học rất giỏi toán nhưng học môn văn chỉ ở mức trung bình,

thậm chí hơi yếu, em thấy rằng em cũng có cố gắng nhưng không thấy hiệu quả

rõ dệt dần dần đâm nản chẳng chú tâm vào học nữa. Nếu chúng ta, những nhà

giáo dạy văn, không tìm cách cải thiện điều ấy có lẽ xã hội sau này sẽ đón nhận

được những công dân dù rất giỏi các môn khoa học khác nhưng không diễn đạt

5

Rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận tác phẩm thơ (đoạn trích) cho học sinh lớp 9

được gãy gọn không biết viết những đoạn văn, bài văn có sức thuyết phục lòng

người. Những học sinh như thế dù có giỏi toán, lí, hóa đến đâu thì cũng chưa

phải là phát triển toàn diện.

Được sự hỗ trợ của các đồng chí giáo viên trong nhóm, được sự đồng tình

nhất trí và giúp đỡ của tổ Xã hội cũng như Ban giám hiệu nhà trường tôi bắt tay

xây dựng một kế hoạch giảng dạy riêng căn cứ vào phân phối chương trình tiết

dạy chính khóa và chương trình tiết dạy thêm ( do nhóm biên soạn) sau đó căn

cứ vào kế hoạch mà cá nhân đề ra tôi tiến hành thực hiện, trong quá trình thực

hiện có thể điều chỉnh nếu chưa thấy hợp lí.

III . Một số giải pháp:

1. Xây dựng kế hoạch dạy

KẾ HOẠCH CHUNG CHO CẢ CẤP HỌC

KHỐI SỐ TIẾT

MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

- Cung cấp cho học sinh kiến thức cơ bản về khái niệm

đoạn văn, các kiểu đoạn văn.

6

7

8

10

15

- Bước đầu cho các em luyện viết các đoạn văn tự sự, miêu

tả có câu chủ đề.

- Đi sâu hướng dẫn làm rõ đặc điểm, yêu cầu của đoạn văn

nghị luận.

- Giúp học sinh luyện viết đoạn văn nghị luận chứng minh

và giải thích.

- Bước đầu giúp học sinh biết viết câu chủ đề.

- Bước đầu giúp học sinh lập ý trước khi viết đoạn.

- Giúp học sinh luyện viết đoạn văn tự sự có yếu tố miêu tả

biểu cảm.

- Bước đầu hướng dẫn viết đoạn văn nghị luận chứng minh

về tác phẩm văn học.

- Luyện viết đoạn văn nghị luận chứng minh về tác phẩm

văn học..

- Học sinh viết thành thạo các kiểu câu chủ đề khác nhau.

- Về cơ bản biết lập ý trước khi viết đoạn.

6

Rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận tác phẩm thơ (đoạn trích) cho học sinh lớp 9

- Giúp học sinh phân biệt đoạn văn nghị luận tác phẩm văn

học, đoạn văn nghị luận về vấn đề tư tưởng đạo lí, đoạn

văn nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống.

- Cung cấp những kỹ năng cần thiết khi viết đoạn văn nghị

luận về một đoạn thơ hay một đặc điểm của nhân vật, một

9

20

khía cạnh của tác phẩm truyện.

- Viết câu chủ đề thành thạo và hay.

- Học sinh biết lập ý thành thạo trước khi viết đoạn .

- Biết đưa các yêu cầu phụ vào trong đoạn văn theo yêu

cầu đề bài.

- Diễn đạt mạch lạc, liên kết chặt chẽ về nội dung và hình

thức.

- Nắm chắc các lỗi thường gặp khi viết đoạn và cách chữa.

* Ngoài 20 tiết này giáo viên kết hợp hướng dẫn viết

đoạn trong các tiết ôn tập văn bản ở phần luyện tập.

KẾ HOẠCH HƯỚNG DẪN VIẾT ĐOẠN VĂN LỚP 9

( Ví dụ trong 8 tuần đầu năm học)

CHÍNH KHÓA

TUẦN TIẾT

TÊN BÀI

NỘI DUNG RÈN KĨ NĂNG

Luyện tập sử dụng yếu Ôn tập đoạn văn nói chung

tố miêu tả trong văn - Hình thức

2

3

10

bản thuyết minh

- Nội dung

14,15 Viết bài tập làm văn số Luyện viết đoạn văn thuyết minh

1

Luyện tập tóm tắt tác Hướng dẫn học sinh từ các sự việc

4

20

30

phẩm tự sự

tóm tắt thành đoạn văn. Nhận xét

đoạn văn căn cứ vào hình thức và

nội dung

-Dành thời gian để nhận xét và

chữa các đoạn văn cụ thể trong bài

Trả bài tập làm văn số viết của các em ( dùng máy chiếu

6

1( văn thuyết minh)

vật thể để chữa trực tiếp một đến

hai đoạn trong bài làm của học

sinh)

7

Rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận tác phẩm thơ (đoạn trích) cho học sinh lớp 9

- Yêu cầu học sinh mắc lỗi về đoạn

văn phải viết lại, ra thời gian cụ

thể và kiểm tra xác xuất.

Viết bài tập làm văn số - Ôn kiểu đoạn văn diễn dịch.

7

35,36 2( Văn tự sự )

- Kiểu đoạn văn tự sự.

- Kết hợp yếu tố miêu tả, biểu cảm

và nghị luận

2.Hướng dẫn học sinh lớp 9 rèn kĩ năng viết đoạn nghị luận cảm thụ thơ:

a. Trang bị kiến thức kĩ năng viết đoạn nghị luận cảm thụ thơ cho học sinh:

Bước một : Phân tích, tìm yêu cầu của đề bài.

Để học sinh dễ tìm hiểu đề, tìm ý tôi đưa ra các câu hỏi tìm nội dung, tìm

ý và giới hạn:

Câu hỏi 1: Em hãy tìm phạm vi của đề bài trên?

Câu hỏi 2: Em hãy nêu nội dung của đoạn thơ trên ?

Câu hỏi 3:Dựa vào nội dung vừa tìm hãy cho biết, muốn làm rõ nội dung

trên em sẽ trình bày mấy ý? Đó là những ý nào?

Bước hai:Xây dựng câu chủ đề

a. Kiểu câu chủ đề ở đầu đoạn văn:

Tôi có thể hướng dẫn học sinh viết theo những cách khác nhau:

- Cách 1: Nối phạm vi và nội dung theo trật tự : Phạm vi – nội dung:

- Cách 2: Nối phạm vi và nội dung theo trật tự : Phạm vi ( có vai trò là thành

phần trạng ngữ) – bút danh của tác giả - nội dung:

- Cách 3: Nối phạm vi và nội dung theo trật tự, dùng câu bị động: Nội dung -

được- bút danh nhà thơ- phạm vi:

b. Kiểu câu chủ đề ở cuối đoạn văn:

• Nếu là đoạn quy nạp :

Thêm vào trước cách 1 và 2 câu chủ đề trên cụm từ có tính chất tổng kết: Có

thể nói, như vậy …

• Nếu là đoạn tổng phân hợp: Câu chủ đề ở cuối đoạn sẽ mang tính chất

nhận xét, đánh giá :

- Đánh giá nội dung:

- Đánh giá về tác giả :

Bước ba:Lập ý cho đoạn văn

8

Rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận tác phẩm thơ (đoạn trích) cho học sinh lớp 9

Chú ý căn cứ vào yêu cầu về kiểu đoạn văn quy nạp, diễn dịch hay tổng –

phân – hợp mà đặt câu chủ đề ( hoặc luận điểm ) ở vị trí phù hợp trong dàn ý của

đoạn. Tránh trường hợp tất cả các kiểu đoạn đều để câu chủ đề ( hoặc luận điểm)

ở đầu đoạn đến khi bắt tay vào viết học sinh quên mất dẫn đến viết nhầm kiểu

đoạn văn.

Trước hết tôi yêu cầu học sinh gạch chân từ ngữ quan trọng trong đoạn để

khi lập ý học sinh dựa vào để khai thác nội dung, nghệ thuật (Yêu cầu học sinh

phải thuộc thơ và chép được thuộc lòng)

Sau khi gạch chân từ ngữ quan trọng tôi yêu cầu học sinh lập ý để đúng câu

chủ đề vào vị trí cần thiết theo yêu cầu đề bài.

- Trong khi lập ý các em phải căn cứ vào phần phân tích ở vở ghi ( mà các em đã

học sau mỗi bài hoặc các từ ngữ, các biện pháp nghệ thuật mà các em đã gạch

chân)

- Yêu cầu 1 học sinh lập ý ra bảng phụ để sau khi các em tìm ý xong tôi có thể

treo bảng phụ lên chữa ngay phần lập ý cho học sinh( lập ý chi tiết), các học sinh

khác lập ý vào nháp. ( Khoảng bốn tuần đầu năm học giáo viên sẽ lập ý giúp học

sinh, bốn tuần tiếp giáo viên hỏi học sinh, uốn nắn câu trả lời cho chuẩn và ghi

bảng ý kiến xây dựng của các em, từ tuần thứ 9 trở đi Gv yêu cầu học sinh lập,

học sinh nhận xét và chữa. Từ đó giáo viên giúp các em rút ra kinh nghiệm.)

Bước bốn: Viết đoạn: Căn cứ vào phần lập ý để viết, lưu ý các em đưa các yêu

cầu phụ vào đoạn văn và gạch chân( Phép thế, phép lặp, phép nối, thành phần

tình thái, các kiểu câu đã học …)

- Gọi một học sinh bất kì viết trực tiếp vào bảng phụ ( Thông thường đoạn dễ

viết dành cho học sinh TB và yếu, nên quy định trước với học sinh là một học

sinh có thể viết bảng phụ nhiều lần, có thể viết trong hai tiết học liên tiếp để

tránh cho học sinh có tâm lí viết bảng rồi cô giáo sẽ gọi bạn khác nên chỉ cần

viết cho có hoặc không viết)

- Các học sinh còn lại viết ra nháp ( sau khi giáo viên chữa đoạn của bạn các em

rút kinh nghiệm rồi về nhà viết lại vào vở, thỉnh thoảng GV phải kiểm tra đột

xuất việc viết lại vào vở của học sinh. Sau mỗi tiết viết đoạn, Gv coi việc viết lại

đoạn văn như một bài tập giao về nhà cho học sinh và yêu cầu cán sự bộ môn

kiểm tra, báo cáo vào đầu tiết học sau).

Trong khi học sinh viết đoạn giáo viên có thể đi lại quan sát và giúp đỡ nếu

học sinh cần đến sự hướng dẫn của học sinh

Bước năm: Kiểm tra lại đoạn văn:

9

Rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận tác phẩm thơ (đoạn trích) cho học sinh lớp 9

- Căn cứ vào yêu cầu của đề để kiểm tra về liên kết nội dung và liên kết hình

thức của đoạn vừa viết.

- Kiểm tra việc thực hiện các yêu cầu ( Yêu cầu chính và yêu cầu phụ) của đề

bài đã đủ và đúng chưa nếu sai cần sửa chữa kịp thời.

Khi đưa ra bài tập viết đoạn cho học sinh mỗi tiết tôi yêu cầu một học sinh

lên viết trực tiếp vào bảng phụ trong khi các học sinh khác bắt đầu viết vào vở.

Khi hết thời gian, tôi đã có ngay một đoạn văn trong bảng phụ treo lên để chữa

mà không mất thời gian gọi học sinh lên chép đoạn văn vừa viết. Việc làm này

ban đầu tương đối khó khăn vì các em cảm thấy e ngại khi nghĩ rằng đoạn văn

của mình sẽ bị các bạn nhận xét dẫn đến mất tự nhiên. Nên ban đầu tôi yêu cầu

đối tượng học sinh giỏi (một đến hai tuần đầu) sau đó dần dần xen kẽ các đối

tượng học sinh khác sao cho đảm bảo em nào cũng được lên viết trực tiếp vào

bảng phụ và được các bạn cùng cô giáo chữa đoạn văn. Trước khi thực hiện, đầu

năm học tôi đã quán triệt tới cả lớp nếu em nào chế giễu, cười cợt bạn và đoạn

văn bạn viết tôi sẽ phê bình và gọi ngay em học sinh đó lên chấm vở và trừ một

phần ba số điểm số của đoạn văn đó vì thái độ thiếu tôn trọng người khác. Chính

vì thế khi các học sinh viết đoạn văn trên bảng các em ở dưới có ý thức tốt và

góp ý theo tinh thần xây dựng.

b.Tổng hợp các lỗi thường gặp của học sinh khi viết đoạn cung cấp cho học

sinh để các em biết và tránh mắc lỗi:

Việc tổng hợp lỗi có ý nghĩa rất quan trọng đối với học sinh và giáo viên

trong quá trình sửa lỗi đoạn văn cho các em. Để tổng hợp các lỗi thường gặp

giáo viên phải đúc rút kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy đặc biệt qua việc

chữa đoạn văn của các em trong những năm học trước. Để học sinh nắm được

một số lỗi cơ bản trong viết đoạn, ngay từ đầu năm học, giáo viên nên dành ra

một tiết trong chương trình bổ trợ để lưu ý cho học sinh về các lỗi thường gặp.

Trong quá trình giảng dạy, chữa đoạn tôi thấy có những lỗi cơ bản về đoạn

văn như sau:

-Lỗi dùng từ: Nguyên nhân chủ yếu của học sinh khi mắc lỗi dùng từ là do vốn

từ chưa phong phú, một số em thích dùng từ lạ nhưng lại không hiểu nghĩa:

Ví dụ : “…Lão Hạc đã chọn lấy một cái chết thật bi tráng. Cái chết ấy là một

mốc son chói lọi trong cuộc đời nhiều nhọc nhằn của lão…”

- Lỗi đặt câu: Các em hay mắc các lỗi sau về câu:

+Nhầm lẫn chủ ngữ và trạng ngữ do các em có thói quen đưa một số từ như

“qua” “ với” “ bằng” khiến cho chủ ngữ biến thành trạng ngữ dẫn đến câu thiếu

chủ ngữ:

10

Rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận tác phẩm thơ (đoạn trích) cho học sinh lớp 9

Ví dụ: “ Qua bài thơ “ Sang thu” /cho thấy cảm nhận tinh tế của tác giả lúc

giao mùa."

TN

VN

+ Chưa viết hết câu đã đánh dấu chấm câu dẫn đến câu thiếu vị ngữ:

Ví dụ: “ Qua bài thơ “ Sang thu”, Hữu Thỉnh – một người am hiểu về làng

quê.”

- Lan man, xa đề: Các em không đi vào trọng tâm mà thường hay viết theo cảm

hứng:

Ví dụ: “Lão Hạc là một lão nông nhân hậu. Ông có một cuộc đời vất vả chịu

nhiều nỗi đau. Lão không có ai làm bầu bạn nên yêu thương con Vàng vô cùng.

Con Vàng là một con chó. Chó là một loài vật đáng yêu trong mỗi gia đình. Em

cũng yêu thương con chó nhà em như lão Hạc. Lão ăn gì cũng cho nó ăn. Trong

thực tế có những người không bao giờ cho chó ngồi gần mâm cơn. Thật là độc

ác…”

- Lỗi nhầm lẫn hoặc sai kiến thức :

Ví dụ: “Khổ đầu bài thơ “ Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận miêu tả cảnh

đoàn thuyền trở về trong không khí phấn khởi vì thu được nhiều cá...”

- Thiếu câu chủ đề:

Ví dụ:

“Hai câu thơ:

“ Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi

Mặt trời của mẹ con nằm trên lưng”

Nhà thơ đã sử dụng phép ẩn dụ rất thành công. Mặt trời mang đến hơi ấm, ánh

sáng, sự sống cho muôn loài. Mặt trời của tự nhiên nằm trên đồi, mặt trời của

mẹ là em nằm trên lưng đó. Gọi con là mặt trời để bày tỏ lòng yêu thương khôn

tả: con là lẽ sống, là ánh sáng của đời mẹ. Con nằm trên lưng tỏa ánh sáng và

cuộc đời mẹ vốn nhọc nhằn, cơ cực.”

- Các câu không có sự liên kết mạch lạc :

Ví dụ: “(1)Chị Dậu là người phụ nữ có tình thần phản kháng. (2)Chị chạy vạy

khắp nơi lo liệu suất sưu cho anh Dậu nhưng chẳng ai cho vay chị đành bán con

cho nhà Nghị Quế.(3) Khi anh Dậu được khiêng về, người rũ ra như tàu

lá.(4)Chị hết lòng chạy chữa anh mới hoàn hồn …”

Câu 2 không có sự liên kết với câu 1 và câu 3.

- Cả đoạn đúng nhưng chưa hay và chưa hấp dẫn: Nguyên nhân học sinh

không có sự sáng tạo nên chưa biết phân tích đưa nhận xét đánh giá nhất là

giảng bình những từ ngữ, hình ảnh hay biện pháp tu từ đặc sắc.

11