SKKN Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ Địa lí lớp 9

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI

MÃ SKKN:

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

RÈN KỸ NĂNG VẼ BIỂU ĐỒ ĐỊA LÍ LỚP 9

Lĩnh vực : Địa lí 9

Cấp học : Trung học cơ sở

NĂM HỌC 2017- 2018

Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ địa lí lớp 9

MỤC LỤC

MỤC LỤ C ............................................................................................................1

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ ......................................................................................2

I/ Bối cảnh của đề tài. ........................................................................................2

II/ Lí do chọn đề tài. ..........................................................................................2

III/ Phạm vi và đối tượng của đề tài ..................................................................3

1/ Phạm vi của đề tài..........................................................................................3

2/ Đối tượng của đề tài. .....................................................................................3

IV/ Mục đích nghiên cứu của đề tài..................................................................3

V/ Những điểm mới trong kết quả nghiên cứu ..................................................3

VI/ Tính sáng tạo về khoa học và thực tiễn của đề tài.......................................4

1/ Về khoa học ...................................................................................................4

2/ Về thực tiễn. ..................................................................................................4

PHẦN 2. GIẢI QUYẾT VẤN Đ Ề ......................................................................5

A. Nội dung ..........................................................................................................5

1. Cơ sở lý luậ n ..............................................................................................5

2. Nội dung ............................................................................................................5

2.1. Phương pháp : ................................................................................................5

2.1.1. Phương pháp chun g .............................................................................5

2.1.2. Phương pháp cụ thể :...........................................................................6

2.2. Nội dung :........................................................................................................6

2.2.1. Các bước rèn kỹ năng chung từ biểu đồ :............................................6

2.2.2. Các bước rèn kỹ năng cụ thể của từng biểu đồ ...................................7

B. Quá trình thử nghiệm sáng kiến: ................................................................25

1. Quá trình áp dụng của bản thân ...............................................................25

2. Hiệu quả mới khi áp dụng đề tài :.............................................................26

3. Kinh nghiệm rút ra mở hướng nghiên cứu mới .......................................27

PHẦN III. KẾT LUẬN .....................................................................................28

I/ Bài học kinh nghiệm ....................................................................................28

II/ Ý nghĩa của đề tài đối với việc giảng dạy...................................................28

III/ Khả năng ứng dụng của đề tài. ..................................................................28

IV/ Những đề xuất kiến nghị. ..........................................................................28

1/ Đối với Ban Giám Hiệu trường ...................................................................28

2/ Đối với Phòng Giáo Dục. ............................................................................28

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................29

1/29

Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ địa lí lớp 9

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

I/ Bối cảnh của đề tài.

Những năm gần đây, trước yêu cầu cấp thiết của nền kinh tế tri thức đòi hỏi

việc nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực nhằm từng bước cải

tổ và chấn hưng nền giáo dục Quốc gia, đáp ứng và phù hợp với xu thế hội nhập

toàn cầu. Trong đó, định hướng chủ đạo và xuyên suốt của việc nâng cao chất 1

học sinh những kiến thức cơ bản, cần thiết, phổ thông về dân cư, các ngành kinh

tế, sự phân hóa lãnh thổ kinh tế xã hội của nước ta và những hiểu biết cần thiết

về địa phương( tỉnh, thành phố) nơi các em sống và học tập.

Trong tất cả các yêu cầu của môn Địa lý lớp 9 thì một yêu cầu vô cùng

quan trọng mà giáo viên cần phải trang bị cho học sinh đó là phương pháp vẽ

biểu đồ.

Đối với các em học sinh lớp 9, đây là năm thứ 4 các em được làm quen với

chương trình mới. Vì vậy, đa số các em đã tìm ra cho mình một phương pháp

học phù hợp với môn địa lí. Các em đều chăm ngoan, hiếu học và rất say mê yêu

thích môn học. Một số em còn sưu tầm, đọc thêm sách để mở rộng thêm kiến

thức cho mình. Một điều vô cùng thuận lợi là ở chương trình địa lí lớp 9, các em

nghiên cứu về địa lí KT- XH Việt Nam điều này rất gần gũi với các em, các em

dễ liên hệ thực tế để dễ hiểu bài, nắm chắc bài và ghi nhớ bài hơn.

Song bên cạnh đó, việc học tập môn địa lí 9 vẫn còn nhiều hạn chế. Đó là

trình độ nhận thức của các em vẫn chưa đồng đều, một số em chưa có ý thức học

tập tốt, một số gia đình chưa thực sự quan tâm đến việc học của các em, điều

này ảnh hưởng phần nào đến chất lượng học tập của các em. Nguyên nhân dẫn

đến điều đó là do:

- Các em chưa xác định được phương pháp học tập đúng đắn.

- Một số em chưa xây dựng được thời gian biểu phù hợp.

- Phương tiện học tập còn chưa đầy đủ.

- Một số em có tư tưởng coi đây là môn phụ nên lười học, không chú ý

nghe giảng, xây dựng bài.

Việc thực hành ở trên lớp với dung lượng thời gian quá ít đã không thể

trang bị cho học sinh hết những kỹ năng vẽ biểu đồ.

Do đó việc rèn luyện kỹ năng vẽ biểu đồ cho học sinh lớp 9 ở trường THCS

là một điều kiện không thể thiếu được.

II/ Lí do chọn đề tài.

Thực hành kỹ năng Địa lí trong đó có kỹ năng vẽ biểu đồ là một yêu cầu rất

quan trọng của việc học tập môn Địa lí. Vì vậy, các đề kiểm tra, đề thi học sinh

2/29

Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ địa lí lớp 9

giỏi môn Địa lí đều có hai phần lí thuyết và phần thực hành. Trong đó phần thực

hành thường có những bài tập về vẽ và nhận xét biểu đồ chiếm khoảng 30 - 35%

tổng số điểm.

Hiện nay trong chương trình đổi mới của sách giáo khoa Địa lí lớp 9 - gồm

có 52 tiết học thì đã có 11 tiết thực hành trong đó có 6 tiết về vẽ biểu đồ và có

khoảng 13 bài tập về rèn luyện kỹ năng vẽ và nhận xét biểu đồ sau các bài học

của học sinh trong phần câu hỏi và bài tập trong sách giáo khoa. Điều đó chứng

tỏ rằng bộ môn Địa lí lớp 9 hiện nay không chỉ chú trọng đến việc cung cấp cho

học sinh những kiến thức lí thuyết mà còn giúp các em rèn luyện những kỹ năng

địa lí cần thiết, đặc biệt như kỹ năng vẽ biểu đồ. Bởi thông qua biểu đồ các em

đã thể hiện được mối liên hệ giữa những đối tượng địa lí đã học, thấy được tình

hình, xu hướng phát triển của các đối tượng địa lí, hoặc từ biểu đồ đã vẽ các em

cũng có thể phân tích, nhận xét, phát hiện tìm tòi thêm nội dung kiến thức mới

trên cơ sở kiến thức của bài học.

Tuy vậy, với nhiều em học sinh lớp 9 hiện nay, kỹ năng vẽ biểu đồ còn rất

yếu hoặc kỹ năng này vẫn chưa được các em coi trọng. Chính vì vậy, bản thân

tôi là một giáo viên giảng dạy bộ môn Địa lí, tôi rất quan tâm đến việc củng cố,

rèn luyện kỹ năng vẽ biểu đồ cho học sinh - để giúp các em thực hiện kỹ năng

này ngày càng tốt hơn.

Chính vì những lí do trên tôi đã mạnh dạn đề cập một số sáng kiến trong

việc “ Rèn luyện kỹ năng vẽ biểu đồ cho học sinh lớp9”

III/ Phạm vi và đối tượng của đề tài

1/ Phạm vi của đề tài

Giới thiệu các hình thức, phương pháp “ Rèn luyện kỹ năng vẽ biểu đồ cho

học sinh lớp 9”

2/ Đối tượng của đề tài.

Quá trình dạy học và việc sử dụng khai thác các bài tập, thực hành trong

sách giáo khoa địa lí 9 ở trường THCS.

IV/ Mục đích nghiên cứu của đề tài

Tìm hiểu việc rèn luyện kỹ năng vẽ biểu đồ cho học sinh lớp 9 giúp cho

giáo viên và học sinh có những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả

giảng dạy và học tập môn Địa lí nói chung, đồng thời củng cố, nâng cao việc rèn

luyện kỹ năng vẽ biểu đồ cho học sinh nói riêng.

V/ Những điểm mới trong kết quả nghiên cứu.

Qua kết quả nghiên cứu tôi thấy khi vẽ một biểu đồ:

- Các em đã xác định được yêu cầu của đề bài.

- Tỉ lệ học sinh tự rèn luyện được kĩ năng vẽ biểu đồ chiếm tỷ lệ cao.

3/29

Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ địa lí lớp 9

- Học sinh nắm được các bước tiến hành trong khi vẽ biểu đồ.

- Từ đó tỷ lệ học sinh đọc và phân tích bảng số liệu, xác định loại biểu đồ thích

hợp đối với bài yêu cầu cao hơn so với khi chưa được áp dụng.

VI/ Tính sáng tạo về khoa học và thực tiễn của đề tài.

1/ Về khoa học.

Việc nghiên cứu đề tài này sẽ tạo điều kiện nâng cao kỹ năng, kỹ xảo hết

sức cần thiết trong cuộc sống, đặc biệt là kỹ năng vẽ biểu đồ.

Và còn có khả năng to lớn trong việc bồi dưỡng học sinh thế giới quan khoa

học và những quan điểm nhận thức đúng đắn, khả năng hình thành cho học sinh

nhân cách con người mới trong xã hội.

2/ Về thực tiễn.

Giúp cho giáo viên hệ thống các loại biểu đồ, phân loại các dạng bài tập

biểu đồ. Qua đó tạo điều kiện cho giáo viên phát huy khả năng giảng dạy bài

thực hành và hướng dẫn học sinh làm bài tập địa lí lớp 9.

Giúp học sinh nhận biết, xác định được cơ sở lí luận và thực tiễn của việc

giảng dạy các bài thực hành và các bài tập trong chương trình sách giáo khoa địa

lí lớp 9.

Giúp học sinh nhận thức được các loại biểu đồ: dạng cột, tròn, đường,

miền…

Xác định được kiểu biểu đồ khi đọc bất kì một bài tập thực hành.

4/29

Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ địa lí lớp 9

PHẦN 2. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

A. Nội dung

1. Cơ sở lý luận

Để giảng dạy địa lý theo phương pháp dạy học tích cực thì việc rèn luyện

kỹ năng biểu đồ cho học sinh là một việc rất quan trọng, đặc biệt đối với học

sinh lớp 9 vì biểu đồ có chứa dựng nhiều nội dung kiến thức mà kênh chữ không

biểu hiện hết. Rèn luyện kỹ năng biểu đồ địa lý cho học sinh lớp 9 giúp các em

hiểu và nắm bắt kiến thức một cách có hiệu quả hơn, chủ động hơn, nhớ kiến

thức lâu hơn. Bên cạnh đó, còn rèn cho học sinh khả năng tư duy logic, kỹ năng

so sánh các đối tượng địa lý và rèn cho học sinh tính tỉ mỉ, cẩn thận, chính xác

trong việc học địa lý từ đó giúp các em yêu thích bộ môn hơn, say mê nghiên

cứu khoa học địa lý.

Việc rèn luyện kỹ năng biểu đồ địa lý cho học sinh lớp 9 còn có khả năng

bồi dưỡng cho học sinh thế giới quan duy vật biện chứng, bồi dưỡng năng lực tự

học, tự nghiên cứu cho học sinh giúp cho bộ môn địa lý bớt khô cứng, đồng thời

giúp người thầy có điều kiện để phối hợp nhiều phương pháp dạy học và các

hình thức dạy học đa dạng, hiệu quả hơn, nâng cao khả năng tư duy và khả năng

độc lập sáng tạo của học sinh. Dựa vào biểu đồ người thầy có thể nêu ra những

vấn đề cho học sinh suy nghĩ, nhận thức, phát triển tư duy địa lý và khai thác

những nét đặc trưng quan trọng của địa lý.

Khi rèn kỹ năng biểu đồ cho học sinh tốt thì những con số, những cột,

đường, miền….. không còn bị khô cứng mà trở nên sống động giúp học sinh có

thể phán đoán, suy xét sự phát triển hoặc không phát triển của một ngành, một

lĩnh vực địa lý hoặc cả một nền kinh tế của một đất nước.

2. Nội dung

2.1. Phương pháp :

2.1.1. Phương pháp chung

➢ Muốn rèn luyện kỹ năng biểu đồ địa lý cho học sinh lớp 9 thì việc đầu

tiên phải rèn cho hoc sinh kỹ năng đọc, hiểu biểu đồ, kỹ năng vẽ biểu đồ,

kỹ năng nhận xét, giải thích biểu đồ.

➢ Kỹ năng biểu đồ xuất phát từ tri thức vì vậy việc dạy tri thức tối thiểu về

biểu đồ là rất cần thiết.

➢ Tri thức biểu đồ giúp các em giải mã được các hình vẽ như đường, cột,

hình quạt, miền….hoặc những con số khô cứng trong biểu đồ trở nên sống

động và có ý nghĩa. Đồng thời giúp các em xác lập được mối quan hệ giữa

các con số, các đường, các cột… trong biểu đồ. Từ đó phát hiện ra các

5/29

Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ địa lí lớp 9

kiến thức địa lý mới ẩn tàng trong biểu đồ. Tất nhiên ở đây chỉ có những

tri thức biểu đồ là chưa đủ mà cần phải có cả những tri thức địa lý khác.

Theo một nhà địa lý học nổi tiếng nói: “Khi biểu đồ là đối tượng học tập

thì kiến thức, kỹ năng biểu đồ là mục đích. Còn khi biểu đồ là nguồn tri thức thì

kiến thức và kỹ năng biểu đồ trở thành phương tiện của việc khai thác tri thức

địa lý mới trên biểu đồ”.

2.1.2. Phương pháp cụ thể :

Qua thực tế giảng dạy nhiều năm kết hợp với kiểm nghiệm, đối chứng

giữa các tiết dạy có rèn luyện kỹ năng biểu đồ và các tiết dạy không rèn luyện

kỹ năng biểu đồ, giữa lớp dạy có rèn luyện kỹ năng biểu đồ và lớp dạy không

rèn luyện kỹ năng biểu đồ cho thấy những kết quả hết sức khác nhau.

Tôi thường xuyên thăm lớp, dự giờ đồng nghiệp với mục đích học tập

kinh nghiệm và giúp đỡ đồng nghiệp trong việc rèn luyện kỹ năng biểu đồ nói

riêng và kỹ năng địa lý nói chung. Đồng thời nắm sở thích và khả năng hiểu biết

kiến thức của học sinh khi học địa lý có rèn kỹ năng biểu đồ. Đặc biệt nghiên

cứu việc rèn luyện kỹ năng biểu đồ cho học sinh của đồng nghiệp được tiến

hành như thế nào và mang lại kết quả ra sao.

2.2. Nội dung:

Trong việc học tập địa lý có rất nhiều loại biểu đồ nhưng trong nội dung

đề tài này tôi chỉ xin nêu ra các bước hướng dẫn rèn kỹ năng biểu đồ trong nội

dung chương trình địa lý lớp 9 THCS mà Bộ giáo dục đã ban hành như: Biểu đồ

đường, biểu đồ cột,biểu đồ thanh ngang, biểu đồ kết hợp giữa cột và đường, biểu

đồ tròn, biểu đồ miền.

2.2.1. Các bước rèn kỹ năng chung từ biểu đồ :

➢ Rèn kỹ năng đọc biểu đồ :

▪ Đọc tên biểu đồ để biết được nội dung của biểu đồ.

▪ Đọc bảng chú giải để biết cách thể hiện nội dung của biểu đồ.

▪ Căn cứ vào bảng chú giải và nội dung thể hiện của biểu đồ để hiểu

từng nội dung của biểu đồ và mối quan hệ giữa các nội dung địa lý

trên biểu đồ.

➢ Rèn luyện kỹ năng vẽ biểu đồ :

▪ Trước khi vẽ biểu đồ cần viết tên biểu đồ một cách chính xác.

▪ Vẽ trục tọa độ: Trục dọc biểu thị đối tượng địa lý nào? Trục ngang

biểu thị đối tượng địa lý nào?

▪ Dựa vào trục dọc và trục ngang để biểu thị các đối tượng địa lý

dưới dạng đường, cột, miền….theo yêu cầu của đề bài.

▪ Vẽ biểu đồ xong cần chú ý chú giải cho biểu đồ.

6/29

Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ địa lí lớp 9

➢ Nhận xét :

▪ Sự tăng (giảm) đối với biểu đồ đường.

▪ Sự giảm (tăng) đối với biểu đồ cột, so sánh giữa các cột.

▪ Biểu đồ tròn cần nhận xét độ lớn (nhỏ) của hình quạt, nếu biểu đồ

nhiều hình tròn thì nhận xét tăng (giảm) của đối tượng địa lý.

▪ Biểu đồ miền thì nhận xét theo hàng ngang, rồi đến hàng dọc.

▪ Dựa vào kiến thức đã học để giải thích các yếu tố trên biểu đồ xem

tại sao đối tượng này lớn hơn đối tượng kia….

2.2.2. Các bước rèn kỹ năng cụ thể của từng biểu đồ

a. Biểu đồ đồ thị (còn gọi là biểu đồ đường hay đường biểu diễn)

➢ Cách đọc :

▪ Đọc tên biểu đồ để biết được nội dung của biểu đồ.

▪ Đọc bảng chú giải (nếu có).

▪ Đọc hiểu các đối tượng địa lý trên biểu đồ.

➢ Cách vẽ biểu đồ :

▪ Vẽ trục tọa độ :

- Trục tung thể hiện đơn vị.

- Trục hoành biểu thị thời gian (cần chính xác cao).

▪ Đường biểu diễn là đường nối các tọa độ đã được xác định bởi trục

thời gian và trục đơn vị (Chấm như xác định tọa độ điểm A, điểm B

trong toán học nhưng không có chấm ngang từ trục đến điểm A hay

điểm B như trong toán học).

Chú ý : Chỉ nên chấm nhẹ (Không đậm, không to quá, và trên hoặc dưới các

chấm ghi giá trị của từng năm tương ứng (ghi số)).

▪ Ghi tên biểu đồ : Có thể trên hay dưới biểu đồ đều được nhưng nên

ghi trên biểu đồ để không bị quên.

▪ Nếu có hai đường biểu đồ trở nên, phải vẽ hai đường phân biệt (vẽ

nhánh khác nhau) và có ghi chú theo đúng thứ tự đề bài giao cho.

➢ Cách nhận xét, giải thích :

✓ Trường hợp biểu đồ chỉ có một đường :

▪ So sánh số liệu năm đầu và năm cuối có trong bảng số liệu để trả

lời câu hỏi : Đối tượng cần nghiên cứu tăng hay giảm? Nếu tăng

(giảm) thì tăng (giảm) bao nhiêu? (Lấy số liệu năm cuối trừ đi số

liệu năm đầu hay chia xem gấp bao nhiêu lần cũng được).

▪ Xem đường biểu diễn đi lên (tăng) có liên tục hay không liên tục

(năm nào không liên tục). Nếu liên tục thì giai đoạn nào tăng

7/29

Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ địa lí lớp 9

nhanh, giai đoạn nào tăng chậm. Nếu không liên tục thì năm nào

không còn liên tục.

✓ Trường hợp có hai đường trở lên :

▪ Ta nhận xét từng đường một giống như trên theo đúng thứ tự

trong bảng số liệu cho: Đường A trước, rồi đến đường B, rồi

đường C và đường D.

▪ Sau đó chúng ta tiến hành so sánh, tìm mối liên hệ giữa các

đường biểu diến.

➢ Ví dụ :

Ví dụ một: Loại biểu đồ đồ thị đơn

Vẽ đồ thị biểu hiện sự tăng trưởng diện tích lúa ở Đồng bằng Sông Cửu Long

(đơn vị : triệu ha).

Năm

Diện

tích

1990

2,58

1992

2,92

1993

3,00

1995

3,20

1996

3,44

2002

3,83

Hướng dẫn :

✓ Cách vẽ :

▪ Bước 1: Vẽ trục tọa độ .

- Trục dọc biểu thị triệu ha.

- Trục ngang biểu thị số năm .

- Chú ý: Lấy năm 1990 trùng với trục tung.

▪ Bước 2 :

- Chú ý khoảng cách các năm.

- Đường biểu diễn là đường nối các tọa độ đã được xác định bởi

trục thời gian và trục đơn vị.

▪ Bước 3 : Viết tên biểu đồ.

▪ Bước 4. Lập bảng chú giải.

✓ Biểu đồ :

8/29

Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ địa lí lớp 9

Hình 1 :Đồ thị biểu hiện sự tăng trưởng diện tích lúa ở Đồng bằng Sông Cửu

Long từ năm 1990 đến 2002.

✓ Nhận xét :

▪ Diện tích trồng lúa của Đồng bằng sông Cửu Long ( ĐBSCL) tăng

liên tục từ năm 1990 đến 2002 tăng 1,25 triệu ha.

Ví dụ hai : Đối với dạng biểu đồ có từ 2 hay nhiều đường biểu diễn trở

lên cần thận trọng khi lựa chọn mốc thang giá trị trên trục tung một cách hợp lý

để khi vẽ các đường biểu diễn không bị sít vào nhau; còn đối với mốc thời gian

ở trục hoành cần phải đảm bảo tương ứng với tỷ lệ khoảng cách năm và luôn

được tính theo chiều từ trái sang phải.

*Tóm tắt những tiêu chí chủ yếu để đánh giá kỹ năng vẽ và nhận xét biểu đồ

đường biểu diễn:

1. Lựa chọn đúng loại biểu đồ.

2. Hệ trục tọa độ: - Đảm bảo phân chia các mốc chính xác

- Ghi đơn vị ở đầu 2 trục

- Có mũi tên chỉ chiều phát triển ở đầu 2 trục

- Mốc thời gian sớm nhất được đặt tại gốc tọa độ.

3. Các đường biểu diễn : - Có ký hiệu phân biệt các điểm và đường.

- Có các đường nét mờ chiếu dọc và ngang ứng với tọa độ từng điểm

- Ghi số liệu giá trị trên các điểm nút của đường

4. Chú thích tên thành phần trên biểu đồ đường hoặc có bảng chú giải và

ghi đầy đủ tên biểu đồ (Thể hiện vấn đề gì, ở đâu, thời gian nào?).

5. Hình vẽ và chữ viết phải đẹp và rõ ràng.

6. Nhận xét, phân tích tốt, đảm bảo đủ ý, sát yêu cầu bài tập thực hành.

9/29

Rèn kỹ năng vẽ biểu đồ địa lí lớp 9

Bài tập vận dụng: Bài tập 3, trang 37-SGK Địa Lí

Căn cứ vào bảng 9.2, hãy vẽ biểu đồ 3 đường biểu diễn thể hiện sản lượng

thủy sản thời kì 1990-2002. Nêu nhận xét.

Bảng 9.2. Sản lượng thủy sản (nghìn tấn)

Chia ra

Năm

Tổng số

Khai thác Nuôi trồng

1990

1994

1998

2002

890,6

1465,0

1782,0

2647,4

728,5

1120,9

1357,0

1802,6

162,1

344,1

425,0

844,8

1/ Bài giải:

2/ Vẽ biểu đồ:

Nghìn

tấn

2647,4

2800

Chú giải:

Tổng số

2400

2000

1782,0

1802,6

844,8

1465,0

1120,9

1357.0

1600

1200

800

Khai thác

890,6

728,5

425,0

Nuôi trồng

344,1

162,1

400

Năm

2002

b. Biểu đồ cột

1998

1994

1990

➢ Cách đọc biểu đồ :

▪ Đọc tên biểu đồ để biết được nội dung của biểu đồ.

▪ Đọc bảng chú giải (nếu có).

▪ Đọc hiểu các đối tượng địa lý được biểu hiện trên biểu đồ.

➢ Cách vẽ biểu đồ: Cần lưu ý một số điểm như sau :

▪ Đánh số đơn vị trên trục tung phải cách đều nhau và đầy đủ (Tránh

ghi

lung tung không cách đều).

▪ Vẽ đúng trình tự bài cho không được tự ý sắp xếp từ thấp đến cao

hay

ngược lại. Trừ khi đề bài yêu cầu sắp xếp lại.

10/29