SKKN Phương pháp giải bài tập Vật lí -Trung học cơ sở

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP VẬT LÍ -TRUNG HỌC CƠ SỞ

I. ĐẶT VẤN ĐỀ:

Trong nhà trường, hoạt động cơ bản nhất là dạy và học. Nó là con đường

chính, con đường ngắn nhất để đưa học sinh tới tri thức của loài người, nhằm

phát triển nhân cách cho học sinh. Nhiệm vụ cơ bản của việc giảng dạy môn Vật

lí của trường phổ thông là: “Đảm bảo cho học sinh nắm vững được hệ thống các

kiến thức, kỹ năng cơ bản về môn học, phát triển trí tuệ học sinh trong quá trình

dạy học Vật lí. Giáo dục kỹ thuật tổng hợp và giáo dục thế giới quan trong giảng

dạy Vật lí”.

Cũng như các môn học khác môn Vật lí trong trường phổ thông giữ một

vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển trí tuệ của học sinh. Mục

đích của môn học là giúp cho học sinh hiểu đúng đắn và hoàn chỉnh, nâng cao

cho học sinh những tri thức, hiểu biết về thế giới, con người thông qua các bài

học, giờ thực hành... của Vật lí. Học Vật lí là để hiểu, để giải thích được các vấn

đề của tự nhiên và cuộc sống thông qua việc tìm hiểu các thuyết, các định luật

chi phối các quy luật của tự nhiên. Đồng thời là khởi nguồn, là cơ sở phát huy

tính sáng tạo, tạo ra những ứng dụng phục vụ trong đời sống của con người. Vật

lí góp phần giải tỏa, xoá bỏ hiểu biết sai lệch làm phương hại đến đời sống, tinh

thần của con người... Từ đó học sinh thấy thích được học bộ môn Vật lý và ham

muốn khám phá tri thức nhân loại.

Để đạt được những mục tiêu và nhiệm vụ đó trong việc truyền thụ kiến

thức mới cho học sinh thì việc giảng dạy phải làm cho các em biết cách giải một

bài tập Vật lí là một việc hết sức quan trọng. Vì qua việc giải bài tập Vật lí mà

giúp học sinh củng cố, ôn tập, hệ thống hoá kiến thức, có điều kiện thực tế rèn

kỹ năng, kỹ xảo, tính toán và tích cực học tập, khắc sâu thêm lí thuyết. Đứng về

mặt điều khiển hoạt động của học sinh, bài tập Vật lí là phương tiện để kiểm tra

kiến thức và kỹ năng của học sinh. Bài tập Vật lí giúp học sinh hiểu sâu hơn

những quy luật vật lí, những hiện tượng vật lí, tạo điều kiện cho học sinh vận

dụng linh hoạt, tự giải quyết những tình huống cụ thể khác nhau để từ đó hoàn

thiện về mặt nhận thức và tích luỹ thành vốn riêng của họ.

1

Bài tập Vật lí là hình thức củng cố, ôn tập mở rộng hoặc đi sâu vào các

trường hợp riêng lẻ của định luật mà nhiều khi nếu nhắc lại nhiều lần ở phần lí

thuyết có thể làm cho học sinh nhàm chán.

Đối với học sinh THCS thì môn Vật lí là một môn mới được làm quen.

Nó là một môn chiếm một vị trí quan trọng trong hệ thống các môn học ở trường

THCS. Muốn học tốt môn này học sinh ngoài việc nắm vững những lý thuyết

còn phỉa vận dụng kiến thức đã học để giải được bài tập Vật lí. Bởi vì:

Thông qua bài tập, học sinh khắc sâu thêm lý thuyết. Bài tập Vật lí là hình

thức củng cố, ôn tập, hệ thống hoá kiến thức. Thông qua bài tập học sinh có điều

kiện liên hệ thực tế, rèn kỹ năng, kỹ xảo, tính toán và tích cực học tập. Bài tập

Vật lí là phương tiện kiểm tra kiến thức và kỹ năng của học sinh.

Qua bài tập, giáo viên có dịp mở rộng mở rộng các định luật Vật lí hay đi

sâu vào các trường hợp riêng lẻ của định luật.

Trong phân phối chương trình, số tiết bài tập của môn Vật lí chưa được

phân bố nhiều so với tổng số tiết học trong chương trình. Ví dụ: Vật lí lớp 9 có

13 tiết bài tập và ôn tập, tổng kết.

Việc giải bài tập Vật lí có ý nghĩa quan trọng như đã nêu trên, song trong

thực tế tìm hiểu thì thấy rằng hiện nay học sinh vẫn chưa say mê giải các bài tập

Vật lí, còn sợ làm bài tập Vật lí do việc dạy học sinh giải bài tập Vật lí còn chưa

được coi trọng, chưa phát huy được hết vai trò của việc giải bài tập trong việc

học môn này. Việc hướng dẫn học sinh có phương pháp giải bài tập Vật lí là một

việc tương đối khó khăn, nó thể hiện việc điều khiển lao động trí óc của học

sinh. Bởi vậy, người giáo viên phải có một trình độ hiểu biết sâu rộng bộ môn

này, có năng lực sư phạm để thích ứng tốt trong các tiết dạy bài tập.

Chính vì lí do trên, với kinh nghiệm giáo dục của bản thân cùng đồng

nghiệp đang trực tiếp giảng dạy bộ môn vật lí ở nhà trường, tôi mạnh dạn đề

xuất: “Phương pháp giải bài tập Vật lí -Trung học cơ sở” nhằm giúp học sinh

nắm chắc được kiến thức cơ bản, mở rộng và hiểu sâu kiến thức. Từ đó nâng cao

được chất lượng bộ môn Vật lí và biết vận dụng vào thực tế vừa để có điều kiện

trao đổi với các đồng nghiệp dạy bộ môn này.

2

II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐÊ

1. Thực trạng của vấn đề:

Trước khi đề xuất “Phương pháp giải bài tập Vật lí THCS” qua giảng dạy

ở trường THCS Văn Lang, qua tìm hiểu và trao đổi với đồng nghiệp trong

trường và các trường bạn trên địa bàn huyện Hạ Hòa tôi nhận thấy thực trạng:

1.1. Về phía giáo viên:

Việc dạy học sinh giải bài tập Vật lí chưa thực sự được coi trọng, chưa

phát huy hết vai trò và chưa thấy hết tác dụng của việc giải bài tập Vật lí. Giáo

viên chưa chịu khó tìm tòi, lựa chọn những bài tập Vật lí chưa sát với mục đích

của từng giờ dạy.

Để phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong việc giải bài tập

Vật lí của học sinh, đòi hỏi người giáo viên phải có sự định hướng đúng và phải

xây dựng được phương pháp phù hợp với tiết học. Muốn vậy người dạy cần hiểu

và xác định được vai trò và ý nghĩa của bài tập Vật lí trong tiết dạy đó. Người

dạy phải phân loại được các dạng bài tập trong chương trình và giúp học sinh

tìm hiểu cách giải các dạng bài tập Vật lí một cách thành thạo.

1.2. Về phía học sinh:

Đa số học sinh ham mê học bộ môn Vật lí, nhưng khi làm các bài tập vật

lí các em thường lúng túng trong việc định hướng giải, có thể nói hầu như các

em chưa biết cách giải cũng như trình bày lời giải; một số em còn giải bài tập

theo kiểu chống đối bằng cách sao chép bài tập của bạn. Đôi khi làm bài còn bỏ

qua những bước phân tích và tóm tắt bài dẫn đến giải bài tập còn sai và lúng

túng trong việc trình bày lời giải và luận giải.

Theo tôi, thực trạng nêu trên có thể do một số nguyên nhân sau:

- Học sinh chưa có phương pháp tổng quan để giải một bài tập Vật lí.

- Học sinh chưa biết vận dụng các kiến thức, định luật Vật lí ...

- Nội dung cấu trúc chương trình sách giáo khoa hầu như không dành

thời lượng cho việc hướng dẫn học sinh giải bài tập hay luyện tập (đặc biệt là

chương trình vật lí ở các lớp: 6, 7, 8), dẫn đến học sinh không có điều kiện bổ

sung, mở rộng và nâng cao kiến thức cũng như rèn kỹ năng giải bài tập Vật lí.

3

Trước khi đề ra phương pháp mới để giải các dạng bài tập Vật lí THCS

tôi đã tiến hành kiểm tra và khảo sát đối với học sinh ở các lớp: 9A1, 9A2,

trường THCS Văn Lang bằng một số bài tập cơ bản tương ứng với mức độ nội

dung kiến thức và năng lực của mỗi lớp. Kết quả thu được như sau:

Giỏi

SL

Khá

SL

TB

Yếu - Kém

SL

Lớp

Sĩ số

%

SL

%

9A1

9A2

2. Các biện pháp để giải quyết vấn đề:

2.1. Vai trò và phân loại các dạng bài tập Vật lí, các yêu cầu trong

việc giải bài tập Vật lí:

2.1.1. Vai trò của bài tập Vật lí:

+ Bài tập Vật lí được sử dụng như một phương tiện để nghiên cứu cung

cấp kiến thức mới cho học sinh (Nghiên cứu định luật Acsimet).

Ví dụ: Chúng ta thả một thanh gỗ và một thanh sắt xuống nước, thanh

nào sẽ nổi lên? Thanh nào chìm xuống? Tại sao?

Cũng là thanh sắt, nhưng khi dát mỏng làm thành con thuyền thì con

thuyền sắt lại nổi – Tại sao?

+ Bài tập Vật lí là phương tiện rèn luyện cho học sinh khả năng vận dụng

kiến thức và liên hệ với thực tế đời sống.

Ví dụ: Khi học về định luật Ôm cho đoạn mạch có các điện trở mắc song

song, có thể ra cho học sinh bài tập: Giải thích vì sao tiết diện cầu chì mắc ở

công tơ điện phải to hơn cầu chì mắc với mỗi dụng cụ điện trong nhà?

+ Bài tập Vật lí giúp học sinh rèn tư duy, bồi dưỡng phương pháp nghiên

cứu khoa học cho học sinh (phải phân tích các giữ kiện của đề bài, xây dựng cái

mới, liên hệ với kiến thức đã học, tính toán, có lúc phải tự làm những thí

nghiệm).

Ví dụ: Học về sự truyền điện tích, chất dẫn điện và chất cách điện.

+ Bài tập Vật lí có vai trò ôn tập, củng cố kiến thức đã học 1 cách sâu sắc.

4

Ví dụ: Học về định luật Jun – Len – Xơ.

+ Giải bài tập rèn luyện cho học sinh tinh thần sáng tạo, tính tự lập, tính

cẩn thận trong khi làm bài.

+ Qua việc giải bài tập của học sinh, giáo viên kiểm tra đánh giá được kết

quả học tập của học sinh để từ đó có phương pháp giáo dục và hướng dẫn học

sinh.

2.1.2. Phân loại bài tập Vật lí:

2.1.2.1. Bài tập định tính:

Có tác dụng rèn luyện tư duy logíc cho học sinh và tập cho học sinh biết

phân tích bản chất vật lí của hiện tượng. Là loại bài khi giải không cần tính toán

cụ thể hay chỉ cần tính nhẩm đơn giản. Muốn giải bài tập này học sinh cần vận

dụng kiến thức nhằm phát hiện bản chất vật lí được nêu bật lên, vận dụng kiến

thức kĩ năng đã biết đi tới kết luận cuối cùng, những chi tiết không bản chất

được lược bớt.

Ví dụ1:

Làm thí nghiệm như hình vẽ: Giả sử U không đổi, biết Ampe kế chỉ 0,6A

đối với dây dẫn R₁, chỉ 1,2A đối với R₂. Hỏi điện trở nào lớn hơn?

V

R₁

R₂

A

Ví dụ 2: Khi đi xe đạp xuống dốc tuy không cần đạp xe nhưng càng

xuống càng chạy nhanh hơn. Em hãy giải thích hiện tượng đó về mặt năng

lượng?

Giải: Đây là hiện tượng có liên quan đến sự bảo toàn cơ năng. KHi xe

đạp xuống dốc, thế năng giảm (vì độ cao giảm) nên động năng tăng. Vì vậy vận

tốc xe tăng.

Ví dụ 3: Hai bình giống nhau, trong đó có một bình đựng nước. Người ta

5

treo vào trong hai bình hai quả cầu sắt giống nhau. Cả hai quả cầu ở cùng một

độ cao so với đáy bình. Hỏi thế năng của hai quả cầu ở cùng một độ cao so với

đáy bình có như nhau không?

Giải: Thế năng của quả cầu so với đáy bình được đo bằng công sinh ra

để nâng cầu từ đáy bình tới vị trí đã cho.

Công nâng quả cầu từ đáy bình tới độ cao h trong bình chứa không khí là

A₁= P . h

(P là trọng lượng quả cầu).

Công nâng quả cầu từ đáy bình tới cùng độ cao trong bình chứa nước là:

A₂= (P – F_A) . h

(F_Alà lực đẩy Acsimet).

So sánh A₁và A₂ta thấy A₁> A₂. Vậy thế năng của quả cầu trong bình

nhỏ hơn.

Ví dụ 4:

a/ Hãy giải thích tại sao khi nâng vật nặng lên cao hoặc xuống thấp

(trường hợp dắt xe lên các bậc cao, đưa các kiện hàng nặng lên xe tải) ta

thường dùng mặt phẳng nghiêng?

b/ Giải thích câu thành ngữ: “Dao sắc không bằng chắc kê”.

c/ Tại sao ở đầu nối các thanh ray phải có khoảng cách nhỏ? Tại sao tôn

lợp nhà phải có hình lượn sóng?

Bài tập định tính thường dùng để minh hoạ những ứng dụng thực tế hay

gặp trong sinh hoạt hàng ngày nên phải ngắn gọn. Thực chất loại bài tập này là

những câu hỏi.

2.1.2.2. Bài tập định lượng:

Là loại bài tập có số liệu cụ thể, muốn giải được phải thực hiện hàng loạt

các phép tính.

Loại bài tập này giúp học sinh hiểu được đầy đủ và sâu sắc hơn ý nghĩa

Vật lí, rèn kluyện kỹ năng tính toán, vẽ hình, tiến tới giải các bài tổng hợp có

nhiều nội dung phức tạp hơn.

Khi giải bài tập, học sinh phải phân loại được bài tập, đưa ra được phương

pháp giải tổng quát và tính toán để tìm ra được kết quả cụ thể.

• Ví dụ các bài tập phần nhiệt được phân chia thành 3 dạng như sau:

6

* Dạng 1: Toán trao đổi nhiệt giữa hai hay nhiều vật.

Bài 1: Ba chất lỏng không tác dụng hoá học với nhau được trộn với

nhau trong một nhiệt lượng kế. Chúng có khối lượng lần lượt là m₁= 1kg;

m₂= 10kg; m₃= 5kg có nhiệt dung riêng c₁= 2000 J/kg.K, c₂= 4000 J/kg.K, c₃

= 2000 J/kg.K và nhiệt độ ban đầu tương ứng là t₁= 6⁰C; t₂= -40⁰C; t₃= 60⁰C.

a, Hãy xác định nhiệt độ của hốn hợp khi đã cân bằng nhiệt độ.

b, Hãy tính nhiệt lượng cần thiết để hỗn hợp được nóng lên đến

t₄= 6⁰C. Biết rằng khi trao dổi nhiệt không có chất nào bị hoá rắn hay bay hơi.

Tóm tắt đầu bài:

Chất lỏng 1

m₁= 1kg

Chất lỏng 2

m₂= 10kg

Chất lỏng 3

m₃= 5kg

c₁= 2000 J/kg.K

t₁= 6⁰C

c₂= 4000 J/kg.K

t₂= -40⁰C

c₃= 2000 J/kg.K

t₃= 60⁰C

t₄= 6⁰C

a, t_cb= ?

b, Q = ?

Hướng dẫn cách giải:

a, Ta có thể coi rằng thoạt đầu hai chất lỏng có nhiệt độ thấp hơn trộn với

nhau được hỗn hợp có nhiệt độ t₀(t₂< t₀< t₁)

Ta có phương trình cân bằng nhiệt: c₁m₁(t₁– t₀) = c₂m₂(t₀– t₂)

Hay c₁m₁t₁– c₁m₁t₀= c₂m₂t₀– c₂m₂t₂

c₁m₁t₁ c₂m₂t₂

2000.1.6  4000.10.



 40





t_o=



= -37,8⁰C

c₁m₁ c₂m₂

2000.1 4000.10

Sau đó trộn tiếp hỗn hợp này với chất lỏng còn lại có nhiệt độ t’ < t₃

(c₁m₁+ c₂m₂)(t’ – t₀) = c₃m₃(t₃– t’)



t’(c₁m₁+ c₂m₂+ c₃m₃) = t₀(c₁m₁+ c₂m₂) + c₃m₃t₃

t₀



c₁m₁ c₂m₂



 c₃m₃t₃

37,8



2000.1 4000.10



 2000.5.60



t’ =



c₁m₁ c₂m₂ c₃m₃

2000.1 4000.10  2000.5



t’ = -18,99⁰C

Vậy nhiệt độ cân bằng của hốn hợp là -18,99⁰C.

7

b, Nhiệt lượng tổng cộng để hỗn hợp này nóng từ –18,99⁰C đến 6⁰C là:

Q_thu= (c₁m₁+ c₂m₂+ c₃m₃)(t₄– t’) = 2000 + 40000 + 10000 = 1 299 480 J

ĐS: a, -18,99⁰C ;

b,1 299 480 J

Bài 2: Có hai bình cách nhiệt. Bình thứ nhất chứa 5l nước ở nhiệt độ t₁=

60⁰C, bình thứ hai chứa 1l nước ở nhiệt độ t₂= 20⁰C. Đầu tiên rót một phần

nước từ bình thứ nhất sang bình thứ hai khi trong bình thứ hai đã đạt cân bằng

nhiệt người ta lại rót trả lại từ bình thứ hai sang bình thứ nhất một lượng nước để

cho trong hai bình lại có dung tích nước bằng lúc ban đầu. Sau các thao tác đó,

nhiệt độ nước trong bình thứ nhất là t₁’ = 59⁰C. Hỏi đã rót bao nhiêu nước từ

bình thứ nhất sang bình thứ hai và ngược lại?

• Lưu ý:

Lần rót 1: m toả nhiệt, m₂thu nhiệt



phương trình cân bằng nhiệt.

Lần rót 2: m thu nhiệt, (m₁– m) toả nhiệt



Từ hai phương trình trên giải ra lượng nước đã rót trong mỗi lần.

Tóm tắt đầu bài:

Bình 1:

Bình 2

m₁= 5kg

t₁= 60⁰C

t₁’ = 59⁰C

m = ?

m₂= 1kg

t₂= 20⁰C

Hướng dẫn cách giải:

Lần rót thứ nhất m toả nhiệt, m₂thu nhiệt. Ta có phương trình cân bằng

nhiệt: cm(t₁– t₂’) = cm₂(t₂’ – t₂) m(t₁– t₂’) = m₂(t₂’ – t₂) (1)

Lần rót thứ hai m thu nhiệt, (m₁– m) toả nhiệt. Ta có phương trình cân bằng

nhiệt: cm(t₁’ – t₂’) = c(m₁– m)(t₁– t₁’) m(t₁– t₂’) = m₁(t₁– t₁’) (2)

Từ (1) và (2) ta có: m₂(t₂’ – t₂) = m₁(t₁– t₁’)



m₁



t₁t₁'



5



60 59



 t₂' t₂

 20 

 25⁰C

m₂

1

8

m₂



t₂'t₂



1



25 20

60  25



5

Thay vào trên ta có:m 



 0,143kg

t₁t₂'

35

Vậy lượng nước đã rót trong mỗi lần là m = 0,143kg.

* Dạng 2: Toán nhiệt học có liên quan đến thời gian.

Bài 1: Một bếp điện đun một ấm đựng 500g nước ở 15=0^CNếu đun 5

phút thì nhiệt độ nước lên đến 23⁰C. Nếu lượng nước là 750g thì đung trong 5

phút nhiệt độ chỉ lên 20,8⁰C. Tính:

a, Nhiệt lượng ấm thu vào để tăng 1⁰C.

b, Nhiệt lượng do bếp điện toả ra trong 1 phút. Cho hiệu suất của bếp là

40% và nhiệt dung riêng của nước là 4200 J/kg.K

Tóm tắt:

Ấm

Nước trong ấm

Bếp điện

a, Q_thu

m₀m₁= 500g = 0,5kg m₂= 750g = 0,75kg. H = 40% = 0,4 của ấm = ?

c₀

t₁= 15⁰C

t₂= 23⁰C

t₂' = 20,8⁰C

b, Q_toả

c = 4200 J/kg.K

Hướng dẫn giải:

của bếp = ?

a, Trong cùng thời gian 5 phút như nhau, nên nhiệt lượng bếp điện toả ra

như nhau:

(c₀m₀+ cm₁)(t₂- t₁) = (c₀m₀+ cm₂)(t₂' - t₁)



8c₀m₀+ 8cm₁= 5,8c₀m₀+ 5,8cm₂

8c₀m₀- 5,8c₀m₀= -8cm₁+ 5,8 cm₂

2,2c₀m₀= c(5,8m₂- 8m₁)

c



5,8m₂8m₁



4200



5,8.0,758.0,5



 c₀m₀



 668,2J

2,2

Vậy nhiệt ấm thu vào để tăng 1⁰C là Q = c₀m₀

b, Nhiệt lượng do ấm và nước thu vào trong 5 phút là:



t = 668,2 J.

(c₀m₀+ cm₁)(t₂- t₁) = (668,2 + 4200 . 0,5) . 8 = 22145,6 J

Nhiệt lượng toàn phần do bếp điện toả ra trong 5 phút là:

Q_i

H

22.145,6

0,4

Q_tp=



 55364J

55364

5

Nhiệt lượng mà bếp toả ra trong 1 phút là: Q =

11072,8J

9

* Dạng 3: Dạng toán thực hành phần nhiệt học

Bài 1: Trong tay em chỉ có nước (có nhiệt dung riêng c_n), nhiệt lượng kế,

nhiệt kế, cân, bộ quả cân, bình đun, dây buộc, bếp. Em hãy thiết lập phương án

để xác định nhiệt dung riêng của một vật rắn nguyên chất.

Hướng dẫn giải:

Về mặt nguyên tắc có thể thực hiện như sau:

Cân nhiệt lượng kế suy ra khối lượng m.

Cân nhiệt lượng kế có nước suy ra khối lượng m'.

Suy ra khối lượng nước m₁= m' - m.

Buộc vật thả vào bình nước đang đun sôi. Đo nhiệt độ t₂của nước sôi cũng

là của vật.

Nhắc nhanh vật trả vào nhiệt lượng kế, đo nhiệt độ khi có cân bằng nhiệt.

m₂c₂(t₂- t) = (m_kc_k+ m₁c_n)(t - t₁)



m_k.c_k m₁c_nt t₁



 c₂

m₂



t₂t



Lặp lại thí nghiệm hai, ba lần xác định sai số và nhận giá trị c₂với độ sai số

nhỏ nhất.

• Ví dụ khi giải bài tập phần quang, các bài tập được phân chia

thành 15 dạng như sau:

* Dạng 1: Đường truyền tia sáng qua gương phẳng.

* Dạng 2: Xác định đường đặt mắt thấy ảnh qua gương.

* Dạng 3: Xác định thị trường của gương.

* Dạng 4: Xác định ảnh qua hệ gương.

* Dạng 5: Vẽ đường đi của tia sáng qua hệ gương.

* Dạng 6: Nghiên cứu sự di chuyển của ảnh cho bởi gương phẳng.

* Dạng 7: Nghiên cứu vệt sáng trên màn.

* Dạng 8: Nghiên cứu sự truyền ánh sáng qua thấu kính.

* Dạng 9: Bằng phép vẽ xác định vị trí tương đối của ảnh và vật qua thấu

kính.

* Dạng 10: Bằng tính toán xác định vị trí tương đối của ảnh và của vật

10

qua thấu kính.

* Dạng 11: Tìm hai vị trí thấu kính cho ảnh trên màn.

* Dạng 12: Nghiên cứu mối quan hệ khoảng di chuyển vật và ảnh.

* Dạng 13: Xác định kích thước vết sáng trên màn theo kích thước thấu

kính.

* Dạng 14: Quan hệ thấu kính và gương.

2.1.2.3. Bài tập tổng quát (mang tính trừu tượng)

• Ví dụ: Tính vận tốc V của canô khi đi được quãng đường S trong thời

gian t.

2.1.2.4. Bài tập tổng hợp (một số bài tập cuối chương, cuối phần).

2.1.2.5. Bài tập mang tính thực tế:

Đây là loại bài tập có liên quan trực tiếp tới đời sống kinh tế, kỹ thuật, sản

xuất, các hiện tượng thiên nhiên và đặc biệt là thực tế lao động, sinh hoạt hàng

ngày mà học sinh thường gặp. Những bài tập này có tác dụng rất lớn về mặt giáo

dục kỹ thuật tổng hợp.

Ví dụ 1:

Hãy giải thích vì sao vào những giờ cao điểm (khoảng từ 19h đến 22h)

các đèn lại tối đi? Có nhiều địa phương cấm các xí nghiệp (tiêu thụ điện nhiều)

hoạt động vào các giờ trên.

Ví dụ 2:

Hãy mô tả xem bằng cách nào có thể xác định được chiều dài của một dây

dẫn cuốn thành một ống dây vào một lõi mà không tháo dây ra khỏi lõi (giữa

các dây có sự cách điện nhau và cách điện với lõi). Nếu biết điện trở suất, tiết

diện của dây và trong tay có ắc quy, vôn kế, ampe kế.

Ví dụ 3:

Pin thường có 3 cỡ khác nhau: to (đại), vừa (trung) và nhỏ (tiểu):

- Hiệu điện thế giữa hai cực của chúng có khác nhau không?

- Nếu mắc vào cùng một bóng đèn thì trong trường hợp nào đèn sáng

hơn? Tại sao?.

2.1.2.6. Bài tập thí nghiệm:

11