SKKN Phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy các bài hình thành các bảng nhân

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẬN THANH XUÂN

---------------

Mã SKKN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

“PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH

KHI DẠY CÁC BÀI HÌNH THÀNH CÁC BẢNG NHÂN”

Lĩnh vực/Môn: Toán

Năm học: 2015-2016

“Phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy các bài hình thành các bảng nhân”

MỤC LỤC

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lí do chọn đề tài..................................................................................................2

2. Mục đích nghiên cứu...........................................................................................3

3. Đối tượng nghiên cứu..........................................................................................3

4. Phạm vi nghiên cứu.............................................................................................3

PHẦN II: NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN

B. NỘI DUNG........................................................................................................4

I. Cơ sở toán học và tâm lý học...............................................................................4

1. Khảo sát tình hình học môn Toán tại lớp 2 .........................................................4

2. Quá trình dạy học ................................................................................................5

II. Thực trạng dạy và học môn toán lớp 2 nói chung và lớp 2A nói riêng ..............5

1. Hình thành bảng nhân..........................................................................................5

2. Luyện đọc bảng nhân...........................................................................................6

3. Luyện tập.............................................................................................................6

4. Củng cố................................................................................................................6

III. Các biện pháp tiến hành ....................................................................................7

1. Phương pháp sử dụng đồ dùng tổng quan ...........................................................7

2. Phương pháp luyện tập + thực hành....................................................................8

3. Phương pháp trò chơi ..........................................................................................10

IV. Giáo án minh họa ..............................................................................................11

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

1/15

“Phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy các bài hình thành các bảng nhân”

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lí do chọn đề tài.

Xuất phát từ mục tiêu giáo dục cấp tiểu học là nhằm trang bị kiến thức

phổ thông cho học sinh theo yêu cầu ngày càng cao. Có thể nói giúp học sinh

học tốt ngay từ những năm đầu cấp là một việc làm có ý nghĩa quan trọng, đặt

nền móng cho giáo dục phổ thông, cho toàn bộ sự hình thành nhân cách con

người.

Toán là một trong những bộ phận cơ bản có vị trí rất quan trọng để hình

thành những sản phẩm trí tuệ và năng lực sáng tạo. Do đó giúp học sinh học tốt,

yêu thích môn Toán và phát huy được tính tích cực của học sinh là một việc

quan trọng trong quá trình dạy học của giáo viên.

Mặt khác, với học sinh tiểu học, việc cung cấp toán học cho các em chính

là chúng ta đặt viên gạch cho nền móng đầu tiên để xây dựng các kiến thức về

sau. Nếu việc dạy cho các em kiến thức đúng và chính xác ngay từ đầu là rất cần

thiết.

Ở bậc tiểu học từ khối 2 đến khối 5 ngày nào các em cũng được học Toán.

Ở lớp 2 học sinh được học phép nhân, phép chia 2,3,4,5. Khi dạy bài hình thành

phép nhân giáo viên hướng dẫn học sinh hiểu được bản chất của phép nhân. Như

vậy học sinh mới hiểu, nhớ lâu và biết vận dụng và tính toán sau này và còn là

cơ sở cho phép nhân của lớp 3. Trong tiết dạy, giáo viên chỉ là người tổ chức,

làm định hướng để phát huy trí lực của học sinh nên việc giúp học sinh nắm

vững các phép nhân trong bảng nhân 3 là vô cùng quan trọng. Để đạt được hiệu

quả cao trong giờ dạy Toán này, giáo viên phải có những phương pháp dạy tốt

nhất. Chính vì lẽ đó tôi suy nghĩ tìm tòi phương pháp hình thức tổ chức dạy học

hợp lý cho bài bảng nhân. Vì vậy tôi làm đề tài: “Phát huy tính tích cực của

học sinh khi dạy các bài hình thành các bảng nhân” áp dụng tại lớp 2 ở trường

tiểu học..

2/15

“Phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy các bài hình thành các bảng nhân”

2. Mục đích nghiên cứu:

❖ Nghiên cứu biện pháp dạy học sinh thực hiện các bài hình thành

các bảng nhân.

+ Dạy cho học sinh biết làm phép tính nhân.

- HS nắm chắc được các phép tính nhân thì sẽ vận dụng tốt để giải các

bài toán liên quan đến giải toán có lời văn.

3. Đối tượng nghiên cứu,

Là những bài tập thuộc kiến thức “các bảng nhân” trong chương trình lớp 2

ở Tiểu học.

4. Phạm vi nghiên cứu.

✓ Trong chương trình toán 2

3/15

“Phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy các bài hình thành các bảng nhân”

PHẦN II: NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN

I. CƠ SỞ TOÁN HỌC VÀ TÂM LÝ HỌC:

1. Khảo sát tình hình học môn Toán tại lớp 2:

Đầu năm

Giữa kì 1

Chưa

hoàn

Chưa hoàn

Hoàn

thành

Hoàn

thành

Hoàn

thành

thành tốt

thành

11 18% 40 66% 10 16%

6

9% 35 58% 20 33%

Do vậy tôi đã tìm cách để phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy bài

“Hình thành các bảng nhân”.

Bài phép nhân, trong bảng của chương trình lớp 2 cải cách chiếm 8 tiết

Toán. Bảng nhân gồm các cấp độ từ dễ đến khó, từ bảng nhân 2 đến bảng nhân

5. Giáo viên dạy tốt bảng nhân 2 sẽ làm cơ sở cho các bảng nhân tiếp theo.

Hiện nay, theo hướng đổi mới phương pháp dạy học theo thầy tổ chức, trò

hoạt động. Theo hướng đổi mới này, học sinh tự phát hiện, chiếm lĩnh kiến thức

mới của bài học. Tôi không làm thay, không áp đặt học sinh mà tôi là người tổ

chức ra nhiệm vụ học tập, học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập theo sự chỉ đạo

của tôi. Với phương pháp này, nếu tổ chức không khéo thì tiết học sẽ nhàm

chán, khô cứng. Tôi phải nghĩ “Làm thế nào để lôi cuốn, thu hút các em vào giờ

học, làm thế nào để tiết học sôi nổi, sinh động”. Theo tôi, để hình thành bài nhân

3 nên áp dụng phương pháp hoạt động vật chất cụ thể (có thể là que tính, bàn

tính, bông hoa, cái thuyền, tấm bia có 3 chấm tròn, con gà…) để ghi lại hoạt

động của mình (hoạt động ngôn ngữ…) bằng cách biểu thức số học, Cùng với

việc hình thành kiến thức mới, tôi cho học sinh ôn luyện, củng cố bằng nhiều

hình thức bài tập khác nhau sẽ giúp cho các em nắm chắc, học thuộc bảng nhân

ngay tại lớp, từ đó biết áp dụng vào giải toán có lời văn. Thêm vào đó học sinh

lớp 2, trẻ từ 7 đến 8 tuổi nhận thức từ cụ thể đến trừu tượng nên ta phải đổi mới

4/15

“Phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy các bài hình thành các bảng nhân”

phương pháp giảng day, giáo viên phải biết dẫn dắt từ cái chưa biết, gây tò mò,

thích hiểu biết để các em tìm tồi. Qua đây giáo viên phối hợp các phương pháp

với nhau thì hiệu quả giờ dạy mới đạt kết quả cao.

2. Quá trình dạy học: Tôi nhận thấy muốn học sinh học tốt môn Toán thì

phải có ĐDTQ. Vì vậy bằng công nghệ thông tin tôi đã sử dụng máy chiếu để

học sinh từ tổng quan sinh động đến tư duy trừu tượng.

Hiểu và vận dụng kiến thức Toán một cách chắc chắn, vững vàng, tự tin.

Dựa vào đồ dùng học Toán của học sinh, kết hợp với giáo cụ trực quan của giáo

viên để giáo viên chỉ là người tổ chức hướng dẫn sao cho học sinh đi đúng

hướng. Qua đó rèn cho các em tính độc lập, cẩn then, chính xác, hào hứng khi

học toán.

II. THỰC TRẠNG DẠY VÀ HỌC TOÁN LỚP 2 NÓI CHUNG VÀ LỚP

2C NÓI RIÊNG:

Phần hình thành bảng nhân ở những năm trước giáo viên phải chuẩn bị đồ

dùng bằng bìa, bằng giấy để dán bảng và dùng dạy học mà dùng các biểu thức

số để hình thành phép nhân.

Giáo viên cho biểu thức có các số hạng bằng nhau. Yêu cầu các em tìm

kết quả. Sau đó học sinh nhận xét về số hạng từ đó chuyển thành phép nhân.

Dựa vào kết quả phép cộng, các em tìm được kết quả của phép nhân. Tiếp đó

giáo viên đưa phép nhân, học sinh chuyển thành phép cộng để tìm kết quả. Giáo

viên nêu 2,3 ví dụ, học sinh lập được bảng.

Ví dụ: Khi dạy bài phép nhân 3 đồng nghiệp đã đưa ra ví dụ SGK.

1. Hình thành bảng nhân.

a. 3 + 3 = ?

Học sinh tính toán và kết quả bằng 6.

Có mấy số hạng giống nhau? (2 số hạng)

Đổi thành phép nhân 3x2=6

b. 3x2 (chuyển phép nhân bằng phép cộng)

- Đổi tích thành tổng.

5/15

“Phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy các bài hình thành các bảng nhân”

3 x 2 = 3 + 3

- Tính tổng: 3 + 3 = 6

- Rút ra kết luận: 3 x 2 = 6

Từ 2 ví dụ trên giáo viên cho học sinh thấy. Nếu lấy 2 lần thì kết quả tăng

lên 3 đơn vị do đó có thể lập bảng nhân 3 (Bảng thứ nhất)

3 x 1 = 3

3 x 2 = 6

…………

3 x 10 = 30

2. Luyện đọc bảng nhân: Sau khi lập được bảng nhân 3, giáo viên đọc

trước sau đó cho một vài em đọc lại rồi cả lớp đọc đồng thanh đến thực hiện xóa

dần để học sinh thuộc.

3. Luyện tập: Các bài luyện tập thường được giáo viên lấy nguyên văn

trong SGK.

Ví dụ: ở bài: Bảng nhân 3..

Bài 1: Điền kết quả vào phép tính (có thừa số bằng 3) cho học sinh làm, chữa.

Bài 2: Toán cho học sinh đọc yêu cầu của bài.

Bài 4: Đếm thêm từ 3 đến 30. Giáo viên cho học sinh và nhiều em đọc lại.

1 học sinh lên bảng làm, cả lớp làm vào vở.

Sau đó giáo viên + học sinh chữa bài.

4. Củng cố:

- Học sinh đọc lại bảng nhân 3.

- Giáo viên hỏi một vài phép nhân.

Ví dụ:

3 x 3 = ?

3 x 8 = ?

3 x 4 = ?

3 x 10 = ?

- Học sinh mới được học bảng nhân. Đây là phép nhân khó, hết sức trừu

tượng với học sinh tiểu học, học sinh khó tiếp thu, không hiểu được bản chất.

Nhiều em còn ngại học toán.

6/15

“Phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy các bài hình thành các bảng nhân”

Sau đây sẽ là mô hình tiết dạy bảng nhân 3, tôi đã tiến hành:

III. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH.

1. Phương pháp sử dụng đồ dùng tổng quan.

Ví dụ 1: Khi hướng dẫn thành lập bảng nhân 3.

- Tôi sử dụng máy chiếu để giúp các em quan sát thành lập bảng nhân 3

- Tôi gắn 1 tấm bìa có 3 hình tròn lên bảng và hỏi có mấy hình tròn? (có 3

hình tròn)

- Tôi đưa 3 hình tròn lên mà hình và hỏi: Có mấy hình tròn? (có 3 hình tròn)

- 3 hình tròn được lấy mấy lần? (3 hình tròn được lấy 1 lần)

- 3 được lấy mấy lần? (3 được lấy 1 lần)

- 3 được lấy 1 lần nên ta lập được phép nhân 3 x 1 = 3

(Giáo viên đưa phép nhân 3 x 1 = 3)

- Sau đó, từ lần thứ hai, tôi cho học sinh thực hiện hàng loạt các thao tác

trên bộ thực hành Toán của các em theo hiệu lệnh của giáo viên.

+ Con lấy 2 tấm, mỗi tấm có 3 chấm trònhọc sinh thực hành trên bộ đồ dùng.

+ Giáo viên gắn lên bảng và nói: có 2 tấm bìa, mỗi tấm có 3 hình tròn.

Vậy 3 hình tròn được lấy mấy lần? (3 hình tròn được lấy 2 lần)

Vậy 3 được lấy mấy lần? (3 được lấy 2 lần)

- Hãy lập phép tính tương ứng với 3 được lấy 2 lần?

(đó là phép tính 3 x 2)

- 2 nhân với 2 bằng mấy? (3 x 2 = 6)

- Vì sao con biết 3 x 2 = 6? (vì 3 x 2 = 3 + 3 = 6 nên 3 x 2 = 6)

- Giáo viên đưa phép nhân lên màn hình viết phép nhân 3 x 2 = 6 và yêu

cầu học sinh đọc phép nhân này.

- Tôi hướng dẫn học sinh lập phép nhân 3 x 3 = 9 tương tự như đối với

phép nhân 3 x 2 = 6.

- Bạn nào có thể tìm được kết quả của 3 x 4 = ?

3 x 4 = 3 + 3 + 3 + 3 = 12

3 x 4 = 9 + 3 vì 3 x 4 = 3 x 3 + 3

7/15

“Phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy các bài hình thành các bảng nhân”

- Nếu học sinh tìm đúng kết quả thì tôi cho học sinh nêu cách tìm và nhắc

lại cho học sinh cả lớp ghi nhớ. Nếu học sinh không tìm được thì tôi chuyển 3 x

4 thành tổng 3 + 3 + 3 + 3 rồi hướng dẫn cho học sinh tính tổng để tìm tích.

VD; Tôi có thể yêu cầu học sinh tìm thêm cách thứ hai: 3 x 4 có kết quả

chính bằng kết quả 3 x 3 cộng thêm 3.

- Đến đây tôi yêu cầu học sinh cả lớp tìm kết quả của các phép nhân còn

lại trong bảng nhân 3 và viết vào phần bài học (tôi cho 6 học sinh lần lượt lên

bảng viết kết quả phép nhân còn lại trong bảng nhân 3).

- Sau đó tôi chỉ vào bảng nhân 3 và nói: “Đây là bảng nhân 3” rồi cho các

con nhận xét các thừa số trong bảng nhân 3? (các phép nhân trong bảng đều có

thừa số thứ nhất là 3, thừa số còn lại lần lượt là các số 1, 2, 3, 4…10.

-Tôi yêu cầu học sinh đọc bảng nhân 3 vừa lập được.

Đó là những ví dụ nhỏ của việc chuyển thao tác trước kia là hoàn toàn của

cô nay là của trò trên đồ dùng học Toán của học sinh. Biện pháp này tạo cho lớp

học sôi nổi, tích cực tham gia vào các hoạt động học tập và 100% các em được

tham gia vào bài mới, không thụ động nghe và quan sát giáo viên làm như trước

kia.

Ví dụ 2: Học thuộc bảng nhân 3.

Sau khi thành lập được bảng nhân, tôi luyện cho học sinh thuộc bảng nhân

bằng cách đọc thầm 3 lượt, đọc đồng thanh 1 lượt. Học sinh đọc, tôi có thể che ở

mỗi phép tính đi 1 thừa số hoặc tích để luyện trí nhớ cho học sinh. Tôi thay đổi

nhiều hình thức để học sinh luyện học thuộc như vậy sẽ giúp các em thuộc ngay

tại lớp. Để kiểm tra việc nắm được bảng nhân 3, tôi chia học sinh thành nhóm để

học sinh kiểm tra lẫn nhau bảng nhân 3. Tôi gọi học sinh đọc thuộc, nếu em nào

đọc tốt tôi cho điểm để động viên.

2. Phương pháp luyện tập+ thực hành:

Để củng cố khắc sâu kiến thức bài học trên lớp hoặc để học sinh xây dựng

bài mới một cách khoa học thì cần phải cho học sinh luyện tập thực hành nhiều,

phù hợp với mọi đối tượng trên lớp.

8/15

“Phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy các bài hình thành các bảng nhân”

Ví dụ: Khi đã thuộc bảng nhân rồi, các em cần luyện tập khắc sâu bài học.

Để đạt được hiệu quả cao đối với mỗi tiết dạy, tôi phải phối hợp các hình

thức tổ chức dạy học hợp lý trong môn Toán làm cho giờ học hấp dẫn. Hệ thống

các bài tập đưa ra phải đa dạng, phong phú. Sau bảng nhân, tôi có những bài tập

sau:

Phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động

Phương

tiện sử

dụng

Nội dung các hoạt

dạy học

TG

động daỵ học

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Bài tập 1:

-Yêu cầu HS đọc đề bài

- HS làm vào SGK

Tính nhẩm

- Gọi 2AS lên bảng chữa

? Dựa vào đâu để tính nhanh kết

quả của các phép nhân này?

Bảng nhân 3

Bài tập 2: Bài toán - Yêu cầu HS đọc đề bài

có lời văn.

- 1HS đọc đề bài

- Đề bài cho biết gì? Bài toán - Suy nghĩ trả lời,

quan sát.

hỏi ta điều gì?  GV tóm tắt

lên bảng.

- HS lên bảng chữa bài tập, cả - 1HS lên bảng

lớp nhận xét, chữa

chữa, cả lớp nhận

xét trả lời

? Vì sao con lấy 3x10?

- HS đổi vở kiểm tra chéo bài - Kiểm tra vở bạn

làm của bạn để đánh giá kết phát hiện bài làm

quả học tập của học sinh.

sai

Bài tập 3: Đếm - Đưa phần hướng dẫn bài tập - Quan sát

thêm 3.

3 lên màn hình.

? HS yêu cầu của bài.

- 1HS đọc yêu cầu

? Cho thảo luận cách làm và - Thảo luận nhóm

làm bài vào SGK

2

9/15

“Phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy các bài hình thành các bảng nhân”

- Gọi HS chữa bài

? Con làm thế nào để tìm

được ô trống thứ 3 là 9 (6+3)

- Cho cả lớp nhận xét bài của

bạn?

? Dãy số này là tích của bảng Quan sát, suy nghĩ

nào.

trả lời.

? Số sau hơn số trước mấy

đơn vị?

? 24 là tích của số nào?

- Cho HS đổi chéo vở.

- GV hướng dẫn lại HS còn

làm bài sai.

- Đổi chéo vở

- Gọi HS đọc từ 3 đến 30

- Gọi HS đọc từ 30 đến 3

2AS đọc

1 HS đọc

3. Phương pháp trò chơi:

Ngoài việc hướng dẫn HS sử dụng đồ dùng học Toán, suy luận vì luyện

tập thực hành tôi còn tổ chức cho HS chơi mà học “để củng cố khắc sâu kiến

thức”. Đó chính là các bài toán vui, các trò chơi phù hợp với mỗi lứa tuổi các

em.

Chẳng hạn khi dạy bài “Bảng nhân 3”

Sau khi đã cho học sinh giải quyết xong các hệ thống bài tập ôn luyện.

Để củng cố lại kiến thức cho học sinh đồng thời giảm sự căng thẳng và tăng sức

hấp dẫn của giờ học, tôi còn tổ chức cho học sinh chơi trò chơi như sau:

Tôi cho hiều học sinh cùng chơi trò chơi: “Tìm bạn nhanh hơn” bằng cách

cho 6 học sinh lên bảng, mỗi học sinh nhận 1 mảnh giấy, có ghi phép tính hoặc

kết quả của phép tính (đeo bên cổ). Học sinh nhận được tờ giấy sẽ phải tính

10/15