SKKN Những vấn đề trọng tâm khi dạy văn bản kịch ở trường THCS
Trong chương trình Ngữ văn của của bậc THCS, có một số trích đoạn kịch được đưa vào giảng dạy. Tuy nhiên, để dạy văn bản kịch như thế nào cho có hiệu quả là vấn đề mà nhiều giáo viên quan tâm. Bởi vì, từ trước tới nay, trong các chuyên đề do Phòng Giáo dục hoặc nhà trường tổ chức, mọi người đều rất “ngại” đề cập đến vấn đề giảng dạy “kịch”.
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẬN THANH XUÂN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
NHỮNG VẤN ĐỀ TRỌNG TÂM
KHI DẠY VĂN BẢN KỊCH Ở TRƯỜNG THCS
Môn: Ngữ văn
NĂM HỌC 2014-2015
Những vấn đề trọng tâm khi giảng dạy văn bản kịch ở trường THCS
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
NHỮNG VẤN ĐỀ TRỌNH TÂM
KHI GIẢNG DẠY VĂN BẢN KỊCH Ở TRƯỜNG THCS
Phần thứ nhất: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Trong chương trình Ngữ văn của của bậc THCS, có một số trích đoạn
kịch được đưa vào giảng dạy. Tuy nhiên, để dạy văn bản kịch như thế nào cho
có hiệu quả là vấn đề mà nhiều giáo viên quan tâm. Bởi vì, từ trước tới nay,
trong các chuyên đề do Phòng Giáo dục hoặc nhà trường tổ chức, mọi người đều
rất “ngại” đề cập đến vấn đề giảng dạy “kịch”. Đây là một thực tế. Bản thân tôi
cũng rất băn khoăn, trăn trở khi nghĩ và chọn đề tài này. Tôi thiết nghĩ, dạy kịch
trong trường THCS cần được bàn bạc, trao đổi để tìm ra phương pháp dạy phù
hợp và hiệu quả nhất. Chính vì thế, tôi mạnh dạn đưa ra sáng kiến kinh nghiệm
“NHỮNG VẤN ĐỀ TRỌNH TÂM KHI GIẢNG DẠY VĂN BẢN KỊCH Ở
TRƯỜNG THCS”
2. Khảo sát thực tế
Như chúng ta đều biết, Ngữ văn là một bộ môn khoa học xã hội. Đây là
môn học tương đối khó đòi hỏi các em phải có niềm say mê, hứng thú. Làm thế
nào để các em yêu thích học Ngữ văn nói chung và các văn bản kịch nói riêng là
vấn đề không đơn giản. Đa số các em học sinh được hỏi đều trả lời: thích học
các văn bản thơ hoặc truyện hơn là các trích đoạn kịch. Có em còn thẳng thắn
phát biểu “Đọc các trích đoạn kịch, em thâý rất khó hiểu, khó nhớ”.
Về phần các thầy cô giáo dạy Ngữ văn, mọi người đều có chung suy nghĩ:
Đừng dại gì mà lại chọn các văn bản kịch để hội giảng hoặc dạy chuyên đề.
Kịch không phải là thể loại mới nhưng các văn bản được đưa vào sách giáo khoa
chủ yếu là các trích đoạn, vì thế để dạy các văn bản này được hay, chúng ta cần
tìm hiểu cả tác phẩm. Điều đó với học sinh thậm chí là cả với một số giáo viên
cũng là điều không dễ.
3. Phạm vi thực hiện
Đề tài được thực hiện trong hai năm học 2012 – 2013 và 2013 – 2014,
tại các lớp tôi được phân công giảng dạy và cùng trao đổi với các đồng nghiệp
của mình.
Phần thứ hai: NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT
VẤN ĐỀ
2
Những vấn đề trọng tâm khi giảng dạy văn bản kịch ở trường THCS
Muốn giảng dạy có hiệu quả các văn bản kịch thì người dạy phải nắm
được khái niệm về kịch, phân loại kịch và các đặc trưng của kịch.
1. Khái niệm kịch
- Kịch là một trong ba loại hình cơ bản của nghệ thuật ngôn từ (gồm tự sự,
trữ tình và kịch). Nếu tự sự chủ yếu sử dụng phương thức kể và tả, qua lời người
kể chuyện để tái hiện đời sống; trữ tình dùng phương thức biểu cảm và bằng lời
để biểu hiện tình cảm thái độ thì kịch lại dùng ngôn từ trực tiếp (đối thoại, độc
thoại) và cử chỉ, hành động của nhân vật để thể hiện những mâu thuẫn, xung đột
trong đời sống. Phần văn bản của kịch được gọi là “kịch bản”. Kịch có thể đọc
nhưng chỉ thể hiện được đầy đủ trong vở diễn. Vì thế, kịch chủ yếu thuộc loại
hình nghệ thuật sân khấu.
- Theo nhà văn Mác-xim Go-rơ-ki “Kịch là một hình thức văn học khó
nhất bởi vì thực chất nó là một trong những thể loại chủ yếu của nghệ thuật sân
khấu”. Kịch xuất hiện khá sớm ở Châu Âu, Hy Lạp, La Mã. Nhưng ở Việt Nam,
kịch ra đời muộn hơn. Vở kịch đầu tiên được công diễn ở Hà Nội vào năm 1921
là tác phẩm “Chén thuốc độc”.
- Chính vi được hiểu là một loại hình nghệ thuật sân khấu nên nó có tính
chất tổng hợp của nhiều ngành nghệ thuật khác như văn học, hội hoạ, kiến trúc,
âm nhạc, điêu khắc… Nó có tính chất tập thể bởi do một tập thể diễn viên dàn
dựng. Kịch mang tính chất trực tiếp vì con người thể hiện trực tiếp và người xem
cũng chứng kiến cuộc sống cũng diễn ra trên sân khấu. Sân khấu là nơi phản ánh
và hội tụ nhiều vấn đề, nhiều vẻ của cuộc sống. Vì vậy nó cũng phải chân thực
như cuộc sống. Ở đó không có một khoảng cách nào, không có nhân vật nào
thuyết minh giới thiệu mà khán giả trực tiếp cảm nhận. Chính sự tiếp xúc trực
tiếp đã mang lại cho kịch một sức mạnh riêng.
- Kịch cũng chính là một tác phẩm văn học. Kịch bản văn học có đầy đủ
các đặc điểm tính chất của một tác phẩm văn học. Kịch gần gũi với tự sự vì đề
hướng về đời sống khách quan bên ngoài, cũng có nhân vật và cốt truyện.
2. Những đặc điểm của kịch
* Xung đột kịch
Kịch bản bao giờ cũng bắt đầu từ xung đột kịch (xung đột là cơ sở chính
của kịch). Xung đột là những biểu hiện cao độ của sự phát triển mâu thuẫn
giữa các nhân vật và các lực lượng trong một vở kịch. So với các tác phẩm trữ
tình thì xung đột kịch không chìm sâu ở tâm trạng, ở cảm xúc mà nó nằm ở
ngay hành động.
3
Những vấn đề trọng tâm khi giảng dạy văn bản kịch ở trường THCS
Xung đột kịch là biểu hiện chủ yếu ở hành động. Xung đột kịch thúc đẩy
hành động kịch phát triển tạo nên tính cách và bản chất của nhân vật. Thiếu
xung đột và hành động, kịch sẽ trở nên mờ nhạt trừu tượng.
Các nhà viết kịch đều khẳng định tầm quan trọng của xung đột và hành
động ở trong kịch. Mâu thuẫn xung đột trong kịch còn thể hiện ở tư tưởng, chủ
đề của tác phẩm. Mâu thuẫn xung đột càng cơ bản thì ý nghĩa tư tưởng chủ đề
càng sâu sắc. Mỗi một thời đại lịch sử có xung đột và mâu thuẫn tiêu biểu của
nó. Vì thế xung đột kịch mang ý nghĩa xã hội và thời đại.
Xung đột mâu thuẫn trong kịch dân gian là mâu thuẫn giai cấp (địa chủ,
phong kiến – nông dân), xung đột gia đình (mẹ chồng – nàng dâu).
Ở hài kịch, hề kịch xung đột là những hiểu lầm những hiềm khích giữa
các nhân vật. Đó là tình huống ẩn chứa cái hài nhằm giễu cợt phê phán cái xấu,
cái lố bịch cái lỗi thời và loại nó một cách vui vẻ ra khỏi đời sống.
Các xung đột trong kịch hiện đại thường xoay quanh mối quan hệ giữa
cách mạng và phản cách mạng, giữa cái tốt và cái xấu, giữa cái thiện và cái ác.
* Hành động kịch
Xung đột kịch chỉ được bộc lộ qua hành động. Do đó hành động là đặc
trưng của kịch. Hành động kịch có thể hiểu theo hai nghĩa: hành động của nhân
vật kịch; hành động chung của vở kịch.
Hành động kịch là một trong những phương thức chủ yếu để bộc lộ tính
cách, bản chất của nhân vật.
Hành động của nhân vật kịch là những hành động của con người trong
cuộc sống nhằm khẳng định bản thân và tác động đến đời sống xung quanh,
hành động phải hướng tới mục đích nhằm đạt được hiệu quả nhất định.
Nhân vật thường xuyên hoạt động, thực hiện hành động, hành động này
đến hành động khác. Sự chồng chất , dồn nén hành động trong một vở kịch là
nằm trong quỹ đạo chung của xung đột vở kịch. Trong mỗi vở kịch, mỗi nhân
vật có một hệ thống hành động chính, phù hợp với vai trò của mình, thường gọi
là hành động xuyên.
Những hành động xuyên suốt của kịch “Quan Âm Thị Kính” là những
hành động gắn với nỗi oan của Thị Kính.
Hành động chung và hành động của nhân vật luôn thống nhất và gắn bó
chặt chẽ với nhau, không bao giờ tách rời. Hành động chung chỉ đạo hành động
của nhân vật, hành động nhân vật là hành động tạo nên thành hành động chung.
* Nhân vật kịch
Trên sân khấu trong một vở kịch chỉ có nhân vật đi lại, nói năng hoạt
động. Trong kịch bản cũng chỉ có nhân vật và ngôn ngữ nhân vật là chủ yếu.
4
Những vấn đề trọng tâm khi giảng dạy văn bản kịch ở trường THCS
Những ghi chú, chỉ dẫn của tác giả rất ít không đáng kể. Có thể nói so với các
loạ văn học khác, chỉ có kịch là chỉ có nhân vật mà thôi.
Nhân vật kịch không được quá nhiều, quan hệ giữa các nhân vật phải
được lược tới mức tối đa, tính cách nhân vật cũng được giới thiệu một cách tỉ
mỉ. Nó không đa dạng như trong tiểu thuyết nhưng phải rõ nét, tức là cuộc sống
của nhân vật phải được thể hiện một cách tập trung cao độ mà nhìn qua nhân vật
trên sân khấu là đã thấy bản chất.
Thông thường, nhân vật kịch được giới thiệu một cách rất sơ lược trong
bản phân vai: tên, tuổi, chức vụ nghề nghiệp, quan hệ với các nhân vật khác.
Nhân vật kịch chủ yếu được xây dựng thông qua ngôn ngữ nhân vật. Khi
giảng dạy, giáo viên cần phân biệt nhân vật trong kịch khác với nhân vật trong
tác phẩm tự sự (trong tác phẩm tự sự, nhân vật được tác giả giới thiệu về ngoại
hình nét mặt, diễn biến tâm trạng và người đọc người nghe hình dung ra).
* Ngôn ngữ trong kịch
Vì tác phẩm kịch viết ra là để trình diễn cho nên ngôn ngữ của nó mang
tính chất sân khấu. Ngôn ngữ kịch chủ yếu là ngôn ngữ đối thoại, nó đảm bảo
cho sự phát triển các tình huống ở trong kịch. Thông qua ngôn ngữ đối thoại để
thể hiện tính cách nhân vật, sự tác động qua lại giữa các nhân vật.
Ngôn ngữ đối thoại có vai trò bộc lộ tính cách, đặc biệt là ý kiến quan
niệm của nhân vật để đẩy xung đột kịch lên đến đỉnh điểm. Ngôn ngữ đối thoại
càng căng thẳng bao nhiêu thì xung đột càng dâng cao và đẩy đến một hành
động mạnh mẽ. Vì vậy bản chất ngôn ngữ đốt thoại là hành động.
Ngoài ra ngôn ngữ trong kịch còn thể hiện ở hình thức độc thoại. Độc
thoại còn gọi là độc bạch, là lời nhân vật nói một mình. Đây là một ngôn ngữ
mang tính chất tổng hợp vừa miêu tả vừa kể chuyện. Nó thúc đẩy cho mâu
thuẫn, xung đột phát triển tạo nên một hành động gọi là hành động câm.
Ngoài lời đối thoại, độc thoại thì trong kịch bản còn có phần in chữ nhỏ
để trong ngoặc đơn. Trong văn xuôi thì đó là phần phụ chú bổ sung cho một từ
hoặc cụm từ nào đó. Nhưng trong kịch, đây là phần khá quan trọng vì nó là
những lời dẫn, lời nhắc vai của đạo diễn, là hướng dẫn về cử chỉ, động tác, nét
mặt thái độ của nhân vật. Những điều này giúp cho diễn viên hình dung được
mình phải làm gì khi lên sân khấu.
3. Phân loại kịch
Có nhiều cách để phân loại kịch.
- Dựa vào tính chất và bản chất:
+ Bi kịch: nghĩa là xung đột trong kịch buồn bã đau thương.
5
Những vấn đề trọng tâm khi giảng dạy văn bản kịch ở trường THCS
+ Hài kịch: nghĩa là xung đột của kịch có sự châm biếm hài hước.
- Dựa vào chất liệu kịch:
+ Kịch được đan xen với múa được gọi là vũ kịch.
+ Kịch được thể hiện bằng lời hát được gọi là nhạc kịch.
+ Kịch dùng ngôn ngữ nói được gọi là kịch nói.
4. Những vở kịch được học trong chương trình THCS
- Ở lớp 7: Ca kịch dân gian Việt Nam, trích đoạn “Nỗi oan hại chồng”
(trích vở kịch Quan Âm Thị Kính).
- Ở lớp 8: Vở hài kịch của Pháp, trích đoạn “Ông Giuốc-đanh mặc lễ
phục” (trích vở kịch Trưởng giả học làm sang).
- Ở lớp 9: có vở kịch hiện đại của Việt Nam:
+ Trích đoạn trong vở kịch “Bắc Sơn” của Nguyễn Huy Tưởng.
Các trích đoạn kịch được đưa vào chương trình là có chọn lọc vì đó là
những vở kịch tiêu biểu cho từng thể loại: dân gian, hiện đại, kịch cổ điển của
nước ngoài.
5. Những vấn đề trọng tâm khi giảng dạy văn bản kịch
5.1. Tìm hiểu văn bản
Kịch bản nói chung được xây dựng là để diễn. Vì thế loại hình ngôn ngữ,
kết cấu trong vở kịch có phần khác so với các loại văn bản viết ra để đọc. Đọc
kịch bản văn học không đơn thuần là phân tích vẻ đẹp đơn thuần của một lời văn
hoặc một biện pháp tu từ; cũng không phải mô phỏng diễn theo cử chỉ điệu bộ
của nhân vật. Kịch bản văn học vừa thể hiện đặc trưng của một tác phẩm văn
học vừa mang nét riêng của thể loại kịch. Sự kết hợp giữa hai phương diện này
đã tạo ra sức hấp dẫn riêng cho kịch. Khi tìm hiểu văn bản kịch cần nắm được
những ý cơ bản sau:
- Nắm được tác giả, hoàn cảnh ra đời của vở kịch. Điều này giúp học sinh
thấy được mối liên hệ giữa vở kịch và thời đại lịch sử mà nó ra đời.
- Khi dạy kịch, cần chỉ ra xung đột và mâu thuẫn trong vở kịch.
Ví dụ, khi dạy vở kịch “Quan Âm Thị Kính”, giáo viên cần cho học
sinh thấy được mâu thuẫn gia đình hôn nhân thời phong kiến đẫn đến xung đột
giai cấp.
5.2. Phân tích văn bản
Khi phân tích văn bản, cần phải phân tích các nhân vật trong kịch. Từ việc
phân tích lời nói, cử chỉ hành động của nhân vật để khái quát nên tính cách của
nhân vật.
6
Những vấn đề trọng tâm khi giảng dạy văn bản kịch ở trường THCS
Ví dụ, khi tìm hiểu đoạn trích “Nỗi oan hại chồng”, cần phân tích nhân
vật Sùng Bà với lời nói thì đay nghiến, hành động dúi đầu Thị Kính… Qua đó
thấy được đây là nhân vật hiện thân của kẻ ác, kẻ xấu.
5.3. Một số hình thức gây hứng thú cho học sinh khi học kịch
* Cho học sinh xem băng hình vở kịch
Trong đời sống hiện nay, xã hội ngày càng phát triển các phương tiện
thông tin nghe nhìn phong phú, con người thích xem phim hơn xem kịch. Vì
vậy, để giúp các em hiểu và hứng thú với các văn bản kịch, chúng ta cần tổ chức
các hoạt động ngoại khoá như đến rạp xem trực tiếp các vở kịch có trong
chương trình (khi có điều kiện), hoặc xem băng hình trên máy chiếu. trước đây
khi chưa tổ chức được các hoạt động này, chúng tôi thường làm theo cách truyền
thống là cho học sinh đọc phân vai toàn bộ đoạn trích. Nhưng điều đó cũng chưa
mang lại kết quả tốt vì nếu chỉ đọc một đoạn trích thì không thể hình dung được
hành động của nhân vật. Từ khi áp dụng phương pháp này, tôi thấy giờ học đã
đạt kết quả tốt. Trước hết là không khí lớp học thay đổi, không còn cảm giác
nhàm chán khi học văn bản kịch như trước đây. Các em đón nhận giờ học với
tâm trạng thích thú. Sau đó, các em nắm vững hơn về đoạn trích, về tác phẩm.
Từ đó các em đã hứng thú hơn trong các tiết học văn bản kịch.
* Cho học sinh đóng kịch
Nếu đóng kịch toàn bộ đoạn trích trong sách giáo khoa thì tương đối dài,
các em khó nhớ lời thoại nên có thể cho học sinh đóng những đoạn thật tiêu
biểu. Ví dụ, trong đoạn trích “Nỗi oan hại chồng” chúng ta cho học sinh đóng
đoạn Thị Kính bị gia đình chồng mắng nhiếc, đuổi ra khỏi nhà.
Hình thức cho học sinh đóng kịch có thể tổ chức ngay đầu tiết dạy để tạo
hứng thú cho giờ học và cũng kiểm tra được sự chuẩn bị bài của các em. Nhưng
tốt nhất nên dùng trong phần luyện tập. Như vậy các em sẽ hiểu bài kĩ hơn, có
như vậy, giờ học mới đạt hiệu quả cao.
* Cho học sinh tập làm đạo diễn, biên kịch
Để củng cố thêm kiến thức về loại hình sân khấu kịch, có thể cho học sinh
tập làm đạo diễn, tập viết kịch bản, hoá trang thành các nhân vật trong vở kịch.
Hình thức này có thể tổ chức vào chương trình ngoại khoá, chương trình địa
phương hoặc các tiết sinh hoạt. Điều này không chỉ giúp các em yêu thích học
văn hơn mà còn phát hiện được các em có năng khiếu bẩm sinh, giúp các em
thêm mạnh dạn tự tin trong các hoạt động giao tiếp.
* Xây dựng hệ thống câu hỏi
7
Những vấn đề trọng tâm khi giảng dạy văn bản kịch ở trường THCS
Để giờ dạy đạt hiệu quả cao, phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có hệ
thống câu hỏi. cũng giống như bất kì giờ dạy Ngữ văn nào, chúng ta cần sử dụng
đa dạng các kiểu câu hỏi: từ gợi mở, phát hiện đến câu hỏi khái quát, tổng hợp
và câu hỏi nêu vấn đề.
- Đối với câu hỏi gợi mở, phát hiện: giúp học sinh nắm được những vấn
đề có trong phần chú thích hoặc văn bản. Kiểu câu hỏi này đa số được áp dụng ở
phần tìm hiểu chung.
Ví dụ:
+ Nêu hiểu biết của em về nhà văn Nguyễn Huy Tưởng?
+ Đoạn trích “Nỗi oan hại chồng” có mấy nhân vật? Đó là những nhân
vật nào?
+ Em hãy liệt kê những cử chỉ lời nói của Thị Kính đối với Thiện Sĩ?
+ Tìm những chi tiết miêu tả thái độ của ông Giuốc-đanh đối với đám
thợ phụ?
- Đối với câu hỏi khái quát tổng hợp: giúp học sinh có thể khái quát
từng phần từng đoạn. Kiểu câu hỏi này thường áp dụng ở cuối các đề mục
hoặc cuối bài:
Ví dụ:
+ Nêu nhận xét của em về nhân vật Thơm? Thông qua nhân vật này, tác
giả muốn nói điều gì với người đọc?
+ Em suy nghĩ gì về vai trò của những người như giám đốc Hoàng Việt?
- Đối với câu hỏi nêu vấn đề: giúp các bộc lộ ý kiến đánh giá của mình.
Kiểu câu hỏi này thường áp dụng trong các hoạt động nhóm.
Ví dụ:
+ Trong vở kịch “Bắc Sơn”, khi Ngọc sắp trở về, Thơm nảy ý định cứu
Thái và Cửu. Có ý kiến cho rằng hành động này chứng tỏ Thơm đã có sự
chuyển biến về tâm lý, ý kiến của em như thế nào?
Giáo án minh họa giờ dạy văn bản kịch:
TiÕt 161 + 162
V¨n b¶n : B¾c S¬n
( Nguyễn Huy Tưëng )
A- Môc tiªu cÇn ®¹t:
1. KiÕn thøc :
- Gióp häc sinh n¾m ®ược ®Æc trưng c¬ b¶n cña vë kÞch .
- T×nh thÕ c¸ch m¹ng khi cuéc khëi nghÜa B¾c S¬n x¶y ra .
- NghÖ thuËt viÕt kÞch cña NguyÔn Huy Tưởng .
2. KÜ n¨ng :
8
Những vấn đề trọng tâm khi giảng dạy văn bản kịch ở trường THCS
- §äc hiÓu mét v¨n b¶n kÞch .
3. Th¸i ®é :
- Gi¸o dôc häc sinh sù høng thó häc v¨n b¶n kÞch .
4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: năng lực tư duy, suy đoán...
B - ChuÈn bÞ :
1. ThÇy : ChuÈn bÞ toµn v¨n b¶n kÞch b¶n B¾c S¬n
- Ch©n dung NguyÔn Huy Tưởng
2. Trß : §äc kÜ v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong s¸ch gi¸o khoa .
C. Tæ chøc d¹y vµ häc :
1. Ổn ®Þnh tæ chøc
2. KiÓm tra bµi cò
3. Bµi míi
Ho¹t ®éng 1 : T¹o t©m thÕ
NguyÔn Huy Tưởng ( 1912- 1960) nhµ v¨n , nhµ viÕt kÞch næi tiÕng víi tiÓu
thuyÕt Sèng m·i víi thñ ®«, mét sè truyÖn cho thiÕu nhi , An Dư¬ng Vư¬ng x©y
thµnh èc , kÓ chuyÖn Quang Trung vµ c¸c vë kÞch lÞch sö : B¾c s¬n . H«m nay c«
trß ta cïng t×m hiÓu vë kÞch nµy.
Hoạt động của GV
Ho¹t ®éng 2 :
Hoạt động của HS
Nội dung cần ®¹t
I.§äc,tìm hiểu chung
1. T¸c gi¶ :
H. Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c
gi¶ vµ vë kÞch " B¾c S¬n "?
- HS tr×nh bµy theo chó
thÝch.
NguyÔn Huy Tưëng
(1912-1960), quª Hµ
Néi. - Lµ mét trong
nh÷ng nhµ v¨n chñ
chèt cña nÒn v¨n häc
c¸ch m¹ng sau CM
th¸ng 8.
Häc sinh nªu
- HS kh¸c vµ GV bæ sung
H. VÞ trÝ ®o¹n trÝch ®ưîc
häc?
- Häc sinh nªu
2. T¸c phÈm.
H. Em biÕt g× vÒ thÓ lo¹i
kÞch qua c¸c ®o¹n trÝch ®ưîc
häc ?
- B¾c S¬n lµ vë kÞch
®Çu tiªn biÓu hiÖn
thµnh c«ng chñ ®Ò
c¸ch m¹ng, ®· x©y
dùng vµ kh¼ng ®Þnh
h×nh tượng con ngưêi
míi- quÇn chóng
c¸ch m¹ng.
- Häc sinh nhËn xÐt c¸ch
®äc
- HS nªu ý kiÕn vÒ kÞch.
- HS kh¸c bæ sung. GV yªu
cÇu HS ®äc v¨n b¶n (®äc ph©n
vai)
+ Người dÉn chuyÖn
+ Vai Th¬m
- Lµ t¸c phÈm ®ược
+ Vai Ngäc
9
Những vấn đề trọng tâm khi giảng dạy văn bản kịch ở trường THCS
+ Vai Th¸i
-- TrÝch ®o¹n thuéc håi 4 xem lµ mèc son më
gåm 3 líp: ®Çu cho s©n khÊu nãi
. Líp I: §èi tho¹i gi÷a vî riªng vµ nÒn v¨n häc
+ Vai Cöu
- HS ®äc.
- GV nhËn xÐt chung.
chång Th¬m - Ngäc
ViÖt Nam nưíc ta.
* §o¹n trÝch:2 líp
®Çu cña håi 4
* GV yªu cÇu HS tãm t¾t . líp II: Th¬m - Th¸i -
v¨n b¶n.
Cöu: GT t×nh huèng kÞch
. Líp III: Th¬m - Ngäc,
Ngäc ®ét ngét vÒ nhµ
- HS tãm t¾t, nhËn xÐt.
* KÞch
- Lµ mét trong 3 lo¹i
h×nh v¨n häc (Tù sù,
tr÷ t×nh, kÞch), thuéc
lo¹i h×nh s©n khÊu.
- Phư¬ng thøc thÓ
hiÖn :
+ B»ng ng«n ng÷ trùc
tiÕp (®èi tho¹i, ®éc
tho¹i).
5 Häc sinh ®äc , nhËn xÐt
+ B»ng cö chØ hµnh
®éng cña nh©n vËt.
- Ph¶n ¸nh ®êi sèng
qua m©u thuÉn, xung
®ét thÓ hiÖn ra hµnh
®éng kÞch.
- C¸c thÓ lo¹i cña
kÞch gåm :
+ KÞch h¸t(ChÌo,
tuång .... )-> ca kÞch.
+KÞch th¬.
+ KÞch nãi: bi kÞch,
hµi kÞch.....
- CÊu tróc: håi, líp,
(c¶nh), thêi gian,
kh«ng gian trong
kÞch.
3. §äc :
- M©u thuÉn xung ®ét
Ta >< ®Þch
II - T×m hiÓu v¨n b¶n
1/. M©u thuÉn xung
Ho¹t ®éng 3 : Ph©n tÝch ,
c¾t nghÜa
CB, CS, CM (Th¸i, Cöu) ®ét, t×nh huèng kÞch
>< bän giÆc Ph¸p (quan, - M©u thuÉn, xung
( 53 phót , vÊn ®¸p )
H: M©u thuÉn xung ®ét kÞch
10
Những vấn đề trọng tâm khi giảng dạy văn bản kịch ở trường THCS
chñ yÕu ttrong håi 4 lµ m©u lÝnh)
®ét: Ta >< ®Þch
thuÉn xung ®ét g×? Gi÷a ai Bän tay sai, ph¶n ®éng - T×nh huèng kÞch
víi ai?
(Ngäc) lång trong m©u gau cÊn, ®ét ngét,
thuÉn gia ®×nh, néi t©m khèc liÖt
H: T×m c¸c chi tiÕt thÓ hiÖn gi÷a Th¬m - Ngäc
m©u thuÉn xung ®ét trong - Häc sinh t×m hiÓu
líp II, III?
- Cuéc khëi nghÜa thÊt
H: T×nh huèng kÞch lµm nÒn b¹i: GiÆc lïng b¾t g¾t
cho m©u thuÉn xung ®ét gao c¸c chiÕn sÜ, Th¸i,
ph¸t triÓn ë ®©y lµ g×?
Cöu t×nh cê ch¹y trèn
GV: VËy tríc t×nh huèng ®óng vµo nhµ Th¬m -
g©y cÊn, ®ét ngét kÞch sÏ ra Ngäc. Chång Th¬m lµ 1
tªn tay sai, chØ ®iÓm dÉn
®êng cho kÎ thï ®ét ngét
trë vÒ nhµ.
sao, Th¬m sÏ ®èi phã như
thÕ nµo? Ngäc cã ph¸t hiÖn
ra Th¸i vµ Cöu kh«ng?
GV giíi thiÖu nh÷ng nÐt - Häc sinh l¾ng nghe vµ 2/. DiÔn biÕn t©m
chÝnh vÒ nh©n vËt Th¬m ë h×nh dung hoµn c¶nh cña tr¹ng vµ hµnh ®éng
nh©n vËt
cña nh©n vËt Th¬m
c¸c håi trước
- T×nh huèng rÊt c¨ng
th¼ng, ®Çy kÞch tÝnh
GV hái: Trong líp II Th¬m
®îc ®Æt trong t×nh huèng
như thÕ nµo? Em h·y kÓ l¹i
t×nh huèng kÞch Êy?
T©m tr¹ng:
- Häc sinh kÓ l¹i t×nh - Ng¹c nhiªn
huèng kÞch
- Lo l¾ng
- QuyÕt t©m kh«ng
H: Trước t×nh huèng ®ã béc
lé t©m tr¹ng cña Th¬m ra
sao?
- Buéc c« ph¶i nhanh tiÕp tay cho giÆc
chãng suy nghÜ, tÝnh to¸n
vµ quyÕt ®Þnh ngay cøu
ngưêi hay bá mÆc người
- Khi thấy Cöu xuÊt hiÖn
c« ng¹c nhiªn cø ngì
CM cö ngưêi ®i b¾t Ngäc
- mét ViÖt gian. Nhưng
khi hiÓu ra hai ngưêi
®ang bÞ truy lïng s¾p bÞ
b¾t th× Th¬m trë nªn lo
l¾ng, hèt ho¶ng,lóng
tóng: "ChÕt råi, hai «ng
... lµm thÕ nµo b©y giê"
C« ®· hai lÇn kh¼ng ®Þnh
11
Tải về để xem bản đầy đủ
Bạn đang xem 11 trang mẫu của tài liệu "SKKN Những vấn đề trọng tâm khi dạy văn bản kịch ở trường THCS", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
skkn_nhung_van_de_trong_tam_khi_day_van_ban_kich_o_truong_th.doc