SKKN Một số phương pháp dạy từ vựng Tiếng Anh ở tiểu học

Trong quá trình học ngoại ngữ, từ vựng có thể xem là phần quan trọng nhất vì nó là phương tiện dùng để diễn đạt ý tưởng đồng thời đó cũng là cầu nối giữa các kĩ năng nghe, nói, đọc và viết. Tuy nhiên, việc dạy từ vựng lại không đơn giản chút nào, nhất là dạy cho trẻ đang ở ngưỡng bắt đầu học ngoại ngữ.
UBND QUẬN THANH XUÂN  
-------***-------  
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM  
MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY TỪ VỰNG  
TIẾNG ANH Ở TIỂU HỌC  
Môn  
: Tiếng Anh  
Cấp học  
Tên tác giả  
: Tiểu học  
: Nguyễn Thị Mỹ Hạnh  
Đơn vị công tác : Trường TH Khương Đình  
Chức vụ : Giáo viên  
Năm học 2018 - 2019  
MỤC LỤC  
1/33  
A. PHẦN MỞ ĐẦU  
I. Lý do chọn đề tài  
Trong quá trình học ngoại ngữ, từ vựng thể xem là phần quan trọng  
nhất vì nó là phương tiện dùng để diễn đạt ý tưởng đồng thời đó cũng cầu nối  
giữa các kĩ năng nghe, nói, đọc viết. Tuy nhiên, việc dạy từ vựng lại không  
đơn giản chút nào, nhất dạy cho trẻ đang ở ngưỡng bắt đầu học ngoại ngữ.  
Dạy tiếng Anh nói chung và dạy từ vựng nói riêng cho trẻ đòi hỏi ở người giáo  
viên không chỉ khả năng ngôn ngữ mà còn là cách làm thế nào để khiến học  
sinh tham gia vào bài học. Để làm được điều đó, giáo viên buộc phải tạo ra sự đa  
dạng trong các hoạt động trong giờ học. Đó là lí do tại sao giáo viên cần lựa  
chọn phối hợp các phương pháp và kỹ thuật dạy từ một cách linh hoạt và  
uyển chuyển để duy trì khả năng tập trung vốn kém ở học sinh tiểu học. Làm  
thế nào có thể tạo ra cho trẻ một không khí học tập vui vẻ thư giãn mà hiệu  
quả điều mà tôi băn khoăn, trăn trở.  
II. Mục đích phương pháp nghiên cứu  
1. Mục đích  
Đề tài tập trung nghiên cứu việc sử dụng các kỹ thuật phương pháp  
dạy từ vựng cho học sinh tiểu học. Trên cơ sở đó, đưa ra một số kiến nghị để  
nâng cao hiệu quả của việc vận dụng từ vựng trong các tình huống giao tiếp.  
Việc vận dụng đúng đắn và khoa học các kỹ thuật dạy từ trong giờ học  
Tiếng Anh ở Tiểu học nhằm:  
- Tạo sự hứng thú say mê học tập của học sinh .  
- Khơi dậy niềm khao khát tham gia vào hoạt động tìm hiểu, khám phá,  
thử nghiệm của học sinh.  
- Giúp HS chủ động thực hiện các hoạt động học tập.  
- Giúp HS tập trung chú ý.  
- Tạo điều kiện cho học sinh vừa học, vừa chơi .  
- Giúp các em tái hiện, hệ thống hóa kiến thức một cách dễ dàng nhất .  
2. Phương pháp nghiên cứu :  
Giáo viên cần áp dụng nhiều phương pháp nghiên cứu như:  
2/33  
         
- Phương pháp điều tra  
- Phương pháp thực nghiệm  
- Phương pháp nghiên cứu thuyết dạy ngôn ngữ  
- Nghiên cứu các phương pháp dạy từ qua tài liệu, mạng, trên truyền hình.  
III. Giới hạn đtài  
- Giới thiệu các phương pháp và kỹ thuật dạy từ vựng Tiếng Anh cho học sinh  
Tiểu học.  
- Đưa ra một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy từ.  
- Đối tượng nghiên cứu học sinh lớp 3, 4 của trường tiểu học Khương Đình  
IV. Cơ sở luận, cơ sở thực tiễn  
1. Cơ sở luận :  
Trong dạy học tiếng Anh, từ vựng một trong ba thành tố tạo thành hệ  
thống kiến thức ngôn ngữ đóng vai trò là phương tiện, điều kiện hình thành  
và phát triển kỹ năng giao tiếp. Trong bất kỳ một ngôn ngữ nào, vai trò của từ  
vựng cũng hết sức quan trọng. thể thấy một ngôn ngữ một tập hợp của các  
từ vựng. Không thể hiểu ngôn ngữ mà không hiểu biết từ vựng, hoặc qua các  
đơn vị từ vựng. Nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc chỉ hiểu các đơn vị từ  
vựng riêng lẻ, độc lập với nhau mà chỉ thể nắm vững được ngôn ngữ thông  
qua mối quan hệ biện chứng giữa các đơn vị từ vựng. Như vậy việc học từ vựng  
và rèn luyện kĩ năng sử dụng từ vựng yếu tố hàng đầu trong việc truyền thụ và  
tiếp thu một ngôn ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng. Vì từ vựng một đơn  
vị ngôn ngữ nên nó được thể hiện dưới hai hình thức: Lời nói và chữ viết. Muốn  
sử dụng được ngôn ngữ đó, tức phải nắm vững hình thức biểu đạt của từ bằng  
lời nói và chữ viết. Song do có mối liên quan của từ vựng với các yếu tố khác  
trong ngôn ngữ (ngữ pháp, ngữ âm, ngữ điệu ...) hoặc trong tình huống giao tiếp.  
Nếu không có một vốn từ vựng cần thiết thì người học không thể sử dụng các  
cấu trúc câu và các chức năng ngôn ngữ trong giao tiếp. Tuy nhiên, các quan  
điểm dạy học từ vựng trong tiếng Anh không ngừng biến đổi dẫn đến các  
phương pháp dạy học từ vựng cũng đã nhiều đổi thay. Do đó, việc lựa  
chọn phương pháp dạy hoc như thế nào để phát huy tính tích cực, tự giác, chủ  
3/33  
     
động, tư duy sáng tạo của học sinh, bồi dưỡng năng lực tự học, khả năng thực  
hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên cho học sinh là điều tất cả giáo  
viên dạy Tiếng Anh quan tâm.  
2. Cơ sở thực tiễn  
Hiện nay trong nhà trường tiểu học việc dạy học tiếng Anh đang diễn ra  
cùng với sự đổi mới phương pháp giáo dục, nhằm làm phù hợp với nhận thức  
của học sinh, giúp cho học sinh được tiếp cận với các nội dung, kiến thức hiện  
đại. Vốn từ vựng tiếng Anh trong chương trình học cũng được sử dụng phù hợp  
với sự phát triển chung của hội đặc điểm tâm lí của học sinh. Do học sinh  
tiểu học đang hình thành và phát triển năng lực nhận thức trên cơ sở tư duy cụ  
thể nên việc dạy từ vựng cần bắt nguồn từ hệ thống chủ điểm, chủ đề thú vị, gần  
gũi với trải nghiệm của các em để quá trình học tập diễn ra tự nhiên. Ở độ tuổi  
này học sinh vận dụng từ vựng tốt nhất khi được tham gia tích cực vào các hoạt  
động giao tiếp thông qua các tình huống cụ thể, các chủ đề quen thuộc. Điều này  
đòi hỏi mỗi giáo viên phải vận dụng, linh hoạt, mềm dẻo các phương pháp và kỹ  
thuật dạy từ nhằm đáp ứng nhu cầu điều kiện dạy học khác nhau các địa  
phương. Hơn nữa việc cung cấp vốn từ cho học sinh phải đảm bảo tính liên  
thông giữa các cấp học, tính tích hợp giữa các chủ đề, chủ điểm. Làm thế nào để  
cung cấp cho học sinh vốn từ vựng phong phú và qua đó giúp các em hình  
thành và phát triển năng lực sử dụng Tiếng Anh như một công cụ giao tiếp? đó  
là câu hỏi lớn cần được giải đáp để nâng cao chất lượng học từ của vựng của học  
sinh Tiểu học.  
V. Kế hoạch thực hiện :  
1. Xác định trình độ tiếng Anh của học sinh. Cần thực tế về những việc giáo  
viên trông đợi các em làm.  
2. Suy nghĩ cách thức thiết kế nội dung bài học để học sinh có thể hiểu sử  
dụng một cách đầy đủ, trọn vẹn từ vựng đã được dạy bằng cách:  
- Liên kết nội dung bài học với hiểu biết sẵn của học sinh như thế nào?  
- Xây dựng thông tin nền như thế nào? Chiếu một đoạn video hoặc một  
bài hát, hay đọc to một cuốn sách về chủ đcó liên quan.  
4/33  
   
- Xác định ngôn ngữ và khái niệm nào cần được dạy trước.  
- Phát triển từ vựng thuộc phạm vi bài học như thế nào?  
- Cần những dụng cụ hình ảnh trợ giúp nào?  
3. Cân nhắc xem có thể dạy như thế nào đối với những học sinh học theo  
phương thức bằng miệng, bằng hình ảnh, bằng âm thanh hay bằng vận động.  
4. Chuẩn bị các phương tiện trợ giúp giảng dạy như bản đồ, biểu đồ, tranh ảnh  
thẻ ghi chú trước khi bắt đầu giờ dạy.  
5. Bổ sung ngân hàng từ vựng vào các hoạt động của học sinh.  
6. Điều chỉnh bài khóa để giải thích lại các khái niệm bằng ngôn ngữ tiếng Anh  
dễ hiểu hơn. Lược bỏ những chi tiết không cần thiết.  
7. Lựa chọn trò chơi phù hợp với từng bài học cụ thể để củng cố kiểm tra việc  
nắm bắt vận dụng từ đã học của học sinh.  
8. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, đầu tư nghiên cứu  
các phần mềm phục vụ cho việc dạy từ, tích cực thiết kế trò chơi trên máy vi  
tính nhằm làm tăng vốn từ cho học sinh, chọn lọc và xây dựng kho tư liệu trò  
chơi chất lượng để tích lũy thành hệ thống phục vụ thường xuyên, lâu dài và  
thuận lợi cho việc đổi mới phương pháp dạy từ vựng.  
B. PHẦN NỘI DUNG  
I. Thực trạng của việc học Tiếng Anh tại trường Tiểu học  
Trong đề án ngoại ngữ 2008-2020 của Bộ Giáo Dục, mục tiêu cụ thể của  
chương trình Tiếng Anh tiểu học là sau khi kết thúc cấp học, học sinh có thể:  
- Có vốn từ vựng khoảng 500-700 từ gồm cả khẩu ngvà bút ngữ.  
- Học sinh có thể vận dụng vốn từ vựng đã học trong các tình huống  
giao tiếp đơn giản thông qua bốn kĩ năng nghe, nói, đọc, viết trong đó  
chủ yếu hai kĩ năng nghe, nói.  
- Có kiến thức tối thiểu về ngôn ngữ tiếng Anh, và thông qua Tiếng Anh  
những hiểu biết ban đầu về đất nước, văn hóa và con người của các  
nước nói Tiếng Anh.  
- Có thái độ tích cực đối với việc học Tiếng Anh.  
5/33  
   
- Hình thành các cách học tiếng Anh một cách có hiệu quả, tạo cơ sở  
cho việc học ngoại ngữ khác trong tương lai.  
Để đạt được mục tiêu trên thật không hề đơn giản bởi nhiều lẽ:  
- Ở nước ta hiện nay, việc dạy học tiếng Anh trong nhà trường diễn ra  
trong môi trường giao tiếp của thầy và trò còn có rất nhiều hạn chế: Dạy học  
trong một tập thể lớn, trình dộ nhận thức nhiều cấp độ khác nhau, phương  
tiện hỗ trợ giảng dạy chưa đồng bộ. Những điều này làm phân tán sự tập chung  
của học sinh, tác động rất lớn đến việc rèn luyện kĩ năng cho học sinh, làm chậm  
quá trình tiếp thu kiến thức của học sinh và sự phân bố thời gian cho từng phần  
nội dung bài sao cho phù hợp với từng loại bài giảng (thực hành, kĩ năng) cũng  
một tác động tới việc lựa chọn, nghiên cứu và áp dụng kĩ năng dạy từ vựng  
sao cho thích hợp.  
- Ngoài ra, còn những yếu tố khác làm ảnh hưởng đến quá trình làm giàu  
vốn từ của học sinh Tiểu học như:  
+ Cảm giác không thoải mái, căng thẳng hay phân tán tư tưởng, bối rối vì  
những khái niệm trừu tượng khó hiểu về nguyên tắc ngữ pháp cũng như cách áp  
dụng chúng.  
+ Những hoạt động đòi hỏi chúng phải tập trung chú ý trong một thời  
gian dài.  
+ Sự nhàm chán.  
+ Việc giáo viên chữa lỗi quá nhiều.  
Hơn nữa:  
- Do đa số học sinh còn nhút nhát, thiếu tự tin, ngại phát âm, thực hành  
giao tiếp. Thêm vào đó, cấu tạo âm tiết của ngoại ngữ nhiều khác biệt, do đó  
khả năng ghi nhớ từ, cấu trúc câu .. của các em còn hạn chế.  
- Học sinh tiểu học rất hiếu động , dễ mất tập trung nên việc dạy ngôn  
ngữ mới cho các em gặp không ít khó khăn.  
- Thiếu nhiều nguồn tài liệu cần thiết để giúp các em hiểu thêm văn hóa  
của các nước nói Tiếng Anh.  
6/33  
- Thiếu môi trường thực tế để học sinh có thể tham gia vào các hoạt động  
giao tiếp có ý nghĩa bằng Tiếng Anh.  
- Thiếu nguồn kinh phí để làm thêm đồ dùng học tập.  
- Nhiều phụ huynh đặc biệt phụ huynh vùng nông thôn chưa thấy được  
tầm quan trọng của việc học ngoại ngữ nên chưa quan tâm đến môn học này.  
Mặc rất khó khăn song chúng ta phải nhận thấy rằng việc học Tiếng  
Anh ở thời điểm này là sự khởi đầu cho việc xây dựng nền móng tri thức cơ bản  
cho học sinh, Là điều kiện cần thiết để các em tiến bước đến các bậc học cao  
hơn. Do vậy việc dạy học Tiếng Anh ở tiểu học vấn đề rất đáng quan tâm.  
Để giải quyết vấn đề đó, giáo viên cần tạo ra những hình thức dạy học phong  
phú, đa dạng. Trong đó việc vận dụng tốt các kỹ thuật phương pháp dạy từ là  
một trong những hình thức thu hút được nhiều học sinh tham gia học tập và  
mang lại hiệu quả cao trong việc làm tăng vốn tcho các em.  
II. Biện pháp thực hiện  
Để học sinh có hứng thú học tập, chủ động tích cực chiếm lĩnh tri thức thì  
trong dạy học giáo viên luôn cố gắng đảm bảo quy tắc 4 L (Learn – Live – Love  
– Laugh). (Học- sống - yêu- cười). Thật vậy khi dạy cho học sinh tiểu học  
chúng ta cần đảm bảo nguyên tắc : Học chơi- chơi học. Để tạo cho học  
sinh cảm giác thoải mái, nhẹ nhàng, GV cố gắng rút ngắn khoảng cách giữa  
thầy và trò, xóa bớt mặc cảm tâm lí “sợ cô”, cô và trò cùng học cùng vui chơi  
như những người bạn. Không nhồi nhét hay biến học sinh thành người thụ động  
mà trái lại phát huy tính tích cực trong mỗi cá nhân. Để được điều đó ngành  
giáo dục phải tạo ra một môi trường thuận lợi cũng như cung cấp những nguồn  
thông tin hữu ích, những giáo trình đã được chọn lựa cẩn thận điều chỉnh phù  
hợp với lứa tuổi cùng những cơ hội luyện tập thích hợp.  
Về phía giáo viên cần làm gì để nâng cao hiệu quả dạy từ vựng cho học  
sinh Tiểu học?  
Giáo Viên cần xác định được:  
1. Cách trẻ học từ vựng  
2. Nguyên tắc dạy Tiếng anh cho Trẻ  
7/33  
 
3. Các phương pháp dạy từ vựng  
4. Cách chọn từ để dạy  
5. Các bước dạy từ  
6. Các kỹ thuật làm rõ nghĩa của từ  
7. Biện pháp chống quên từ  
1. Cách trẻ học từ vựng:  
Để những giờ dạy hiệu quả, người thầy không chỉ cần hiểu thời điểm thích  
hợp hay trở ngại khiến trẻ “chán” học mà còn phải nắm được phương thức trẻ  
tiếp cận một ngôn ngữ. Dưới đây những tổng kết về cách trẻ học tiếng mà  
trong quá trình dạy học tôi đã đúc kết được:  
·
·
nhiều cơ hội tiếp xúc với ngoại ngữ đó.  
Liên hệ các từ, mẫu câu với nhau và đặt chúng vào những ngữ cảnh rõ  
ràng, có liên quan chặt chẽ với nhau.  
·
Sử dụng tất cả các giác quan của bản thân, quan sát và bắt chước, theo  
dõi và lắng nghe.  
·
·
Khám phá, thử nghiệm, mắc lỗi kiểm tra cách hiểu của bản thân.  
Lặp đi lặp lại cảm thấy tự tin khi chúng thiết lập được thói quen sử  
dụng kiến thức mới học được.  
·
Cảm thấy được khích lệ, đặc biệt khi bạn bè các em cũng đang học  
cùng thứ tiếng đó.  
2. Nguyên tắc dạy Tiếng anh cho Trẻ  
Dạy trẻ em là công việc tương đối khó và phức tạp bởi trẻ chưa thực sự có  
ý thức học tập như người lớn hầu hết còn rất ham chơi. Để trẻ tập trung vào  
bài học, giáo viên cần tuân theo các nguyên tắc dạy học cho trẻ:  
a. Chơi hơn dạy. đây phương pháp “Dạy mà không dạy”, giáo viên tạo  
sân chơi đa dạng, nhiều màu sắc bằng tiếng Anh cho học sinh, hướng dẫn học  
sinh làm chủ sân chơi từng bước bổ sung vào các hoạt động khác.  
b. Hoạt động, hình ảnh hơn thuyết. Hình ảnh, trò chơi, nhạc họa, diễn  
kịch... nói chung là các hoạt động nhằm giúp học sinh tham gia vào môi trường  
sử dụng tiếng Anh một cách tự nhiên, không gượng ép.  
8/33  
   
c. Hc chơn giáo trình. Vic bám theo mt giáo trình nào đó shn chế  
năng lc sáng to ca cthy ln trò. Hơn na, để có thể đa dng hóa các hot động  
trong lp, vic tăng cường hc cđiu cn thiết.  
d. Nghe - nói nhiu hơn đọc - viết. Thc tế cho thy knăng nghe nói rt  
quan trong, dhc và bt chước hơn trong hc ngoi ng. Và khi nghe nói được,  
hc sinh đã tng bước xây dng được tâm lý ttin trong sdng tiếng Anh.  
e. Bắt chước hơn ngữ pháp. Bắt chước là không thể thiếu được đối với  
thiếu nhi, đặc biệt trong học ngoại ngữ. Bắt chước giúp quá trình học tập đi  
nhanh hơn, trong đó kể cả việc áp dụng từ vụng vào các mẫu câu căn bản.  
f. Vui hơn cho điểm. Tạo không khí lớp học sinh động, lí thú, khuyến  
khích học sinh có động cơ học tâp tốt hơn điểm số.  
3. Các phương pháp dạy từ vựng  
Như chúng ta đã biết, lịch sử dạy học từ vựng tiếng Anh đã trải qua  
nhiều phương pháp khác nhau như: phương pháp Ngữ phápDịch, phương pháp  
Nghe–Nhìn, phương pháp Nghe - Nói, phương pháp Giao tiếp, v.v. Mỗi phương  
pháp điều ưu điểm tồn tại riêng chẳng hạn như:  
a. Phương pháp Ngữ pháp – Dịch  
Phương pháp Ngữ pháp – Dịch đã được sử dụng phổ biến ở nước ta trong  
một thời gian khá dài và nó đã những ưu điểm không thể phủ nhận. Đó là:  
- Học sinh được rèn luyện rất kỹ về ngữ pháp và tiếp thu lượng từ vựng  
khá lớn.  
- Học sinh nắm được tương đối nhiều các cấu trúc câu cơ bản, thuộc lòng  
các đoạn văn hay hoặc bài khóa mẫu.  
- Học sinh có thể đọc hiểu nhanh các văn bản.  
Tuy nhiên, với xu hướng phát triển của đất nước thời đại, mục đích của việc  
học tiếng Anh cũng có thay đổi đòi hỏi phương pháp dạy học tiếng Anh nói  
chung và từ vựng nói riêng cũng phải thay đổi.  
Người ta dần dần nhận ra những hạn chế của phương pháp Ngữ pháp-  
Dịch là:  
9/33  
 
- Không giúp học sinh “giao tiếp” được. Hoạt động chủ yếu trong lớp là  
người thầy; nghĩa người thầy giảng giải, nói nhiều, học sinh thụ động ngồi  
nghe và ghi chép, không có ý kiến phản hồi hoặc không tham gia giao tiếp (nói)  
với thầy bạn bè.  
- Hoạt động dạy học chỉ diễn ra một chiều học sinh hoàn toàn bị động,  
không có cơ hội thực hành giao tiếp trong lớp; khả năng sáng tạo đặc biệt kỹ  
năng nói của người học bị hạn chế nhiều.  
b. Phương pháp Nghe – Nói:  
Phương pháp Nghe – Nói có những ưu điểm là:  
- Có hiệu quả đối với những người mới học, đặc biệt học sinh tiểu  
học. Người học cảm thấy phấn khởi tự tin khi được nghe và tập bắt  
chước theo giáo viên, dụ: Học sinh làm theo lệnh của giáo viên hoặc  
hát các bài hát tiếng Anh đơn giản.  
- Tuy nhiên phương pháp này lại những hạn chế như sau:  
- Học sinh rất dễ nhàm chán với phương pháp này nếu không có sự điều  
chỉnh phương thức dạy học cần thiết.  
- Học sinh áp dụng những đã được lĩnh hội trong lớp học vào thực tiễn  
giao tiếp ngôn ngữ là khó. Học sinh không thể vận dụng các hình thức ngôn ngữ  
được luyện tập trên lớp một cách tự nhiên vì tuy học sinh có khả năng nghe  
hiểu, nhớ bắt chước ngay tại chỗ trong lớp học, song các em cũng rất chóng  
quên và cảm thấy lúng túng khi gặp tình huống tương tự trong giao tiếp thực.  
Điều này nói lên rằng mặc học sinh có thể nhắc lại từ một cách hoàn hảo  
xong các em không hiểu nghĩa của tvà không có khả năng sử dụng từ trong  
những ngữ cảnh khác với điều đã được học.  
c. Phương pháp giao tiếp  
Phương pháp giao tiếp được xem như phương pháp dạy học ngoại ngữ  
phổ biến nhất hiệu quả nhất hiện nay. Mục tiêu cuối cùng của dạy học ngoại  
ngữ là phát triển kỹ năng giao tiếp, kỹ năng ngôn ngữ. Mục đích cuối cùng của  
học sinh học từ vựng không chỉ biết được cách đọc, cách viết nghĩa của từ  
cần phải đạt được năng lực giao tiếp; tức là phát triển được tất cả 4 kỹ năng  
10/33  

Tải về để xem bản đầy đủ

docx 34 trang minhvan 07/12/2024 160
Bạn đang xem 11 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số phương pháp dạy từ vựng Tiếng Anh ở tiểu học", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

  • docxskkn_mot_so_phuong_phap_day_tu_vung_tieng_anh_o_tieu_hoc.docx