SKKN Một số kỹ năng cần thiết của giáo viên làm công tác chủ nhiệm ở trường THPT Vĩnh Linh

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................1

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ...............................................................................1

II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ......................................................................1

III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU...................................................................1

IV. ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT VÀ THỰC NGHIỆM ...................................1

V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..............................................................2

VI. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU............................................2

PHẦN NỘI DUNG ........................................................................................3

CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ........................................3

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN: ......................................................................................3

II. CƠ SỞ THỰC TIỄN: .................................................................................3

CHƯƠNG II: KINH NGHIỆM SỬ DỤNG MỘT SỐ KĨ NĂNG CẦN THIẾT

KHI LÀM CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở TRƯỜNG THPT VĨNH LINH.....4

I. KỸ NĂNG TÌM HIỂU ĐẶC ĐIỂM TÂM LÝ HỌC SINH THPT.............4

II. KỸ NĂNG XÂY DỰNG KẾ HOẠCH CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP: 5

III. KỸ NĂNG TỔ CHỨC GIỜ SINH HOẠT LỚP:......................................6

IV. KỸ NĂNG TỔ CHỨC GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH:

.........................................................................................................................8

V. KỸ NĂNG ỨNG PHÓ VỚI TÌNH HUỐNG CĂNG THẲNG VÀ QUẢN LÝ

CẢM XÚC BẢN THÂN:................................................................................8

CHƯƠNG III: KẾT QUẢ THỰC HIỆN ........................................................9

I. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC: .............................................................................9

II. ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA KINH NHGIỆM:......................................11

PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:.........................................................12

I. BÀI HỌC KINH NGHIỆM: ........................................................................12

II. KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG CỦA ĐỀ TÀI: ................................................12

III. KIẾN NGHỊ: .............................................................................................12

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

1

PHẦN MỞ ĐẦU

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Trong quá trình thực hiện công tác giáo dục ở trường THPT giáo viên chủ

nhiệm có vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy và học. Họ là

nhịp cầu kết nối giữa Ban giám hiệu, các tổ chức đoàn thể trong và ngoài nhà

trường, các giáo viên bộ môn với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm.

Giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp chỉ đạo, là người cố vấn giúp cho cá

nhân lẫn nhóm học sinh về những điều các em vướng mắc trong cuộc sống. Đó

có thể là những khó khăn trong học tập, là những mâu thuẫn xung đột, là mối

quan hệ tình bạn, tình yêu của lứa tuổi học trò, là việc vượt qua khó khăn do

hoàn cảnh gia đình hay việc định hướng lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai.

Công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên hiện nay gặp rất nhiều khó khăn, trong

khi đó công tác chủ nhiệm lại là công tác kiêm nhiệm nhưng trách nhiệm lại lớn

lao. Trong công tác chủ nhiệm lớp ngoài việc giáo dục mọi mặt cho học sinh thì

giáo viên chủ nhiệm cần phải xây dựng được một tập thể lớp vững mạnh, đoàn

kết, tạo không khí lớp học vui vẻ, thoải mái giúp cho mỗi cá nhân học sinh có

điều kiện để phát huy năng lực bản thân, phát triển một cách toàn diện. Hơn nữa,

phải dạy cho các em sống có nghĩa tình, trách nhiệm.

Tuy nhiên không phải giáo viên chủ nhiệm nào cũng làm được. Trong thực

tế , một số giáo viên còn lúng túng trong việc vận dụng các kỹ năng cần thiết để

tổ chức, quản lý, hướng dẫn học sinh lớp mình chủ nhiệm nên kết quả giáo dục

học sinh chưa cao.

Trong những năm qua, từ thực tế làm công tác chủ nhiệm ở trường THPT Vĩnh

Linh bản thân tôi đã đúc rút được một số kinh nghiệm, với mong muốn góp

phần vào việc giúp giáo viên làm tốt hơn công tác chủ nhiệm, hoàn thành tốt

nhiệm vụ của người giáo viên trong thời đại mới. Trong khuôn khổ sáng kiến

này, tôi chọn đề tài: “Một số kỹ năng cần thiết của giáo viên làm công tác chủ

nhiệm ở trường THPT Vĩnh Linh”

II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Sáng kiến kinh nghiệm này nhằm mục đích giúp giáo viên chủ nhiệm lớp ở

trường trung học phổ thông Vĩnh Linh nhận thấy rõ hơn vai trò, sự cần thiết phải

sử dụng các kỹ năng khi làm công tác chủ nhiệm. Đồng thời, tôi muốn qua sáng

kiến này nói lên những kinh nghiệm của bản thân để các thầy cô giáo đồng

nghiệp cùng trao đổi, bàn bạc, xem xét, những mong ứng dụng vào thực tiễn góp

phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện 2 mặt cho học sinh và làm cho

công tác chủ nhiệm lớp đạt hiệu quả cao hơn.

Người viết cũng mong muốn nhận được những ý kiến phản hồi những đánh

giá của quý thầy cô đồng nghiệp để đề tài sáng kiến kinh nghiệm được hoàn

thiện hơn.

III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

Một số kĩ năng cần thiết trong công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT Vĩnh

Linh

IV. ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT VÀ THỰC NGHIỆM

2

Lớp 10A7 năm học 2015 – 2016

Lớp 11A7 năm học 2016 - 2017

Lớp 12A7 năm học 2017 – 2018

Lớp 10A2 năm học 2018 – 2019

V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Trên cơ sở nghiên cứu tài liệu, từ thực tiễn chủ nhiệm lớp, khi viết sáng

kiến này tôi đã sử dụng một số phương pháp sau:

- Phương pháp điều tra: Sử dụng mẫu điều tra sơ yếu lí lịch của học sinh để

thu thập thông tin của lớp chủ nhiệm.

- Phương pháp phân tích: Phân tích đặc điểm tình hình, đặc điểm tâm sinh

lí lứa tuổi của học sinh.

- Phương pháp thực nghiệm: Trực tiếp vận dụng các kĩ năng cần thiết vào

công tác chủ nhiệm lớp.

- Phương pháp khảo sát: Khảo sát việc vận dụng các kĩ năng trong công tác

chủ nhiệm lớp của một số đồng nghiệp.

- Phương pháp so sánh: So sánh đối chiếu kết quả vận dụng các kĩ năng cần

thiết ở những lớp được giáo viên chủ nhiệm quan tâm, chú trọng với các lớp

chưa được giáo viên chủ nhiệm quan tâm vận dụng.

- Phương pháp thống kê: Thực hiện thống kê thái độ, cảm nhận và đánh

giá của học sinh với việc giáo viên vận dụng các kĩ năng vào công tác chủ nhiệm

lớp.

VI. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU

* Phạm vi nghiên cứu:

- Những kinh nghiệm được đúc kết trong quá trình chủ nhiệm lớp ở trường

phổ thông Vĩnh Linh trong thời gian công tác.

- Vận dụng và khảo sát kết quả cụ thể được thực hiện ở lớp tôi được phân

công chủ nhiệm, các lớp của các thầy cô giáo đồng nghiệp tại trường THPT

Vĩnh Linh

* Kế hoạch nghiên cứu

Sáng kiến kinh nghiệm được tiến hành nghiên cứu từ tháng 9/2015 đến

tháng 5/2019.

Tháng 9/2015 – 10/2015: Lập đề cương sáng kiến

Tháng 11/2015 – 03/2019: Điều tra, khảo sát, tổng hợphiệu quả việc vận

dụng những kĩ năng cần thiết trong công tác chủ nhiệm của giáo viên ở trường

THPT Vĩnh Linh

Tháng 05/2019: Viết và hoàn thành các nội dung của sáng kiến

3

PHẦN NỘI DUNG

Chương I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN

1. Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm trong nhà trường phổ thông.

Giáo viên chủ nhiệm có những nhiệm vụ sau đây:

- Xây dựng kế hoạch các hoạt động giáo dục thể hiện rõ mục tiêu, nội dung,

phương pháp giáo dục đảm bảo tính khả thi, phù hợp với đặc điểm học sinh, với

hoàn cảnh và điều kiện thực tế nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp và của từng

học sinh.

- Thực hiện các hoạt động giáo dục theo kế hoạch đã xây dựng.

- Phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, với các giáo viên bộ môn, Đoàn

thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, các

tổ chức xã hội có liên quan trong việc hỗ trợ, giám sát việc học tập, rèn luyện,

hướng nghiệp của học sinh lớp mình chủ nhiệm và góp phần huy động các

nguồn lực trong cộng đồng phát triển nhà trường.

- Nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh cuối kì và cuối năm học; đề nghị

khen thưởng và kỉ luật học sinh; đề nghị danh sách học sinh được lên lớp thẳng,

phải kiểm tra lại; phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kì nghỉ hè, phải ở lại

lớp; hoàn chỉnh việc ghi sổ điểm và học bạ học sinh.

(Trích Điều lệ trường THCS, THPT và trường PT có nhiều cấp học, ban

hành kèm theo Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng

Bộ Giáo dục và đào tạo)

2. Khái niệm kỹ năng và tầm quan trọng của việc sử dụng một số kỹ

năng cần thiết khi làm công tác chủ nhiệm ở trường THPT

- “Kỹ năng” là khả năng thao tác, thực hiện thuần thục một hoạt động hay

việc làm nào đó.

Dù làm việc ở đâu, ngành nghề nào giữ chức vụ gì thì mỗi cá nhân cũng

cần có những kĩ năng cần thiết để vận dụng cho nhiệm vụ công việc được giao.

Đối với một giáo viên chủ nhiệm lớp cần trang bị những kĩ năng cần thiết để

điều hành quản lý học sinh lớp mình chủ nhiệm nhằm góp phần giáo dục đạo

đức văn hóa giúp học sinh phát triển toàn diện.

Một giáo viên biết vận dụng những kĩ năng phù hợp cho công tác của mình

thì chắc chắc sẽ tổ chức, xây dựng được những tập thể lớp vững mạnh, tạo môi

trường giáo dục thân thiện, nâng cao dần chất lượng giáo dục, đào tạo được

những thế hệ học trò vừa có tài có đức, được hội đồng sư phạm ghi nhận, phụ

huynh tin tưởng, học sinh yêu quý, xã hội tôn vinh.

II. CƠ SỞ THỰC TIỄN

1. Công tác chủ nhiệm của giáo viên ở trường phổ thông

Hiện nay ở các trường phổ thông, công tác chủ nhiệm lớp đã được các nhà

trường quan tâm, đầu tư, nhiều giáo viên được phân công làm công tác chủ

nhiệm đã nhận thức được vị trí, vai trò nhiệm vụ của mình và có nhiều giải pháp

để nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm. Tuy nhiên, vẫn còn một số giáo viên

chưa tâm huyết, nhiệt tình, còn ngại khó, ngại khổ, mặc dù nhận thức rất rõ vai

4

trò của công tác chủ nhiệm, chưa khéo léo sử dụng các kĩ năng vào việc điều

hành, chỉ đạo quản lí học sinh lớp chủ nhiệm nên giáo viên và học sinh chưa

tìm được tiếng nói chung, công tác chủ nhiệm khó khăn chưa đạt hiệu quả.

2. Công tác chủ nhiệm của giáo viên ở trường THPT Vĩnh Linh

Với bề dày lịch sử gần 60 năm xây dựng và phát triển, trường THPT Vĩnh

Linh luôn chú trọng đến tất cả các mặt hoạt động, luôn tìm giải pháp để nâng

cao giáo dục 2 mặt cho học sinh. Đặc biệt nhà trường luôn quan tâm đến công

tác chủ nhiệm lớp, tạo mọi điều kiện về thời gian cơ sở vật chất, động viên về

tinh thần để giáo viên chủ nhiệm yên tâm công tác.

Tuy nhiên việc vận dụng các kĩ năng cần thiết vào công tác hướng dẫn,

quản lí tổ chức lớp học không phải giáo viên nào cũng làm tốt. Một số lớp vị thứ

còn thấp, nề nếp lớp chưa tốt còn nảy sinh những tình huống căng thẳng, những

mâu thuẫn giữa giáo viên chủ nhiệm và học sinh. Thực tế công tác chủ nhiệm

lớp ở trường THPT Vĩnh Linh cho thấy nếu lớp nào giáo viên có kinh nghiệm

trong việc sử dụng các kĩ năng vào tổ chức lớp học thì lớp đó đạt thành tích tốt,

học trò ngoan ngoãn, tỉ lệ đỗ tốt nghiệp và đỗ đại học cao.

Ví dụ:

Lớp 12A1 năm học 2013 – 2014 do cô Trần Thị Hường chủ nhiệm

Lớp 12A3 năm học 2016 – 2017 do cô Ngô Thị Linh Hạnh chủ nhiệm

Lớp 12B3 năm học 2014 – 2015 do cô Nguyễn Thị Thảnh chủ nhiệm

Lớp 12A6 năm học 2017 – 2018 do cô Nguyễn Thị Thanh chủ nhiệm

Lớp 12A7 năm học 2017 – 2018 do tôi chủ nhiệm

CHƯƠNG II. KINH NGHIỆM SỬ DỤNG MỘT SỐ KỸ NĂNG CẦN

THIẾT KHI LÀM CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở TRƯỞNG THPT

I. KỸ NĂNG TÌM HIỂU ĐẶC ĐIỂM TÂM LÝ HỌC SINH THPT

Những đặc điểm tâm sinh lí đặc trưng ở lứa tuổi vị thành niên cho thấy độ

tuổi này các em phát triển mạnh mẽ cả thể chất lẫn tinh thần. Các em có những

thay đổi bắt đầu có ý thức khẳng định bản thân thích làm người lớn muốn được

người lớn tôn trọng và lắng nghe ý kiến của mình. Các biểu hiện này khiến các

em ngang bướng, thích làm theo ý mình có những hành vi như hay quậy phá,

quấy rối và nổi loạn. Vì thế, đây là giai đoạn các em cần được sự hỗ trợ, giúp đỡ

đắc lực kịp thời có hiệu quả từ phía người lớn, xã hội mà những người gần gũi

các em nhất chính là cha mẹ và giáo viên chủ nhiệm lớp.

Để hỗ trợ học sinh lớp mình và làm tốt công tác chủ nhiệm, ngay từ khi

mới nhận lớp theo sự phân công của nhà trường tôi tìm hiểu đặc điểm tâm lí lứa

tuổi học sinh ở các tài liệu sách báođể bước đầu nắm bắt được tâm lý lứa tuổi.

Tiếp theo tôi tiến hành việc điều tra đặc điểm tình hình lớp ở từng học sinh

bằng các phiếu điều tra theo mẫu với nhiều nội dung quan trọng để nắm bắt,

hiểu được đặc điểm của từng em.

+ Nơi ở, hoàn cảnh gia đình (chú ý đến những em có hoàn cảnh đặc biệt

mồ côi, bố mẹ li hôn)

+ Năng khiếu, sở trường

+ Đã từng giữ những chức vụ gì ở lớp

5

+ Con thứ mấy trong gia đình

+ Ước mơ, dự định

+ Học tốt khối nào

+ Đã từng đạt giải trong các kì thi HSG, văn nghệ, thể thao.

+ Nghề nghiệp bố mẹ, SĐT…

Sau đó giáo viên chủ nhiệm thống kê kết quả trả lời của học sinh theo

những mục đích khác nhau trong đó mục đích chính là tìm hiểu học sinh để xây

dựng kế hoạch.

Giáo viên chủ nhiệm cần nắm bắt đặc điểm tâm sinh lí của học sinh lớp chủ

nhiệm thông qua các thầy cô là tổng phụ trách đội ở trường THCS, các đồng chí

cán bộ Đoàn cơ sở nếu là chủ nhiệm lớp 10. Đối với lớp 11, 12 thì nên tìm hiểu

học sinh thông qua giáo viên cũ của lớp, giáo viên bộ môn và BCH đoàn trường.

Trong quá trình quản lý, giáo dục học sinh lớp mình giáo viên chủ nhiệm

cần phối hợp với giáo viên bộ môn (những người trực tiếp giảng dạy). Thông

qua giáo viên bộ môn để biết được các em thích học và có sở trường với môn

học nào để phát triển hứng thú, tạo động cơ học tập cho các em. Giáo viên chủ

nhiệm cần phối hợp với Đoàn thanh niên để biết các em thích những hoạt động

gì để lôi cuốn các em vào các sân chơi lành mạnh do Đoàn tổ chức. Đặc biệt

giáo viên chủ nhiệm cần có sự phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để nắm bắt

những biểu hiện khác thường, những thay đổi trong suy nghĩ và hành động của

các em để kịp thời uốn nắn, điều chỉnh.

Kĩ năng tìm hiểu đặc điểm tâm lí học sinh sẽ giúp tôi hiểu được học sinh,

phân công công việc cho các em hợp lí, dễ dàng quản lí điều hành các em trong

suốt quá trình chủ nhiệm.

II. KỸ NĂNG XÂY DỰNG KẾ HOẠCH CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP

Kế hoạch chủ nhiệm là chương trình hành động trong tương lai của lớp chủ

nhiệm, nhằm xác định một cách chính xác: Lớp học của chúng ta sẽ đạt danh

hiệu gì trong năm học? Cần phải làm gì, làm như thế nào để đạt được mục đích

đã đề ra .

Sau khi nhận lớp, tìm hiểu học sinh, nắm được kế hoạch của nhà trường ,

của Đoàn thanh niên, tôi đã chủ động xây dựng kế hoạch công tác chủ nhiệm

cho lớp mình một cách cụ thể .

1. Kế hoạch công tác năm

a.Bước 1: Thống kê đặc điểm tình hình lớp

*Thuận lợi

*Khó khăn

b.Bước 2: Phương hướng nhiệm vụ, giải pháp .

*Duy trì sĩ số

*Hoạt động học tập: Yêu cầu,chỉ tiêu, biện pháp .

*Hoạt động giáo dục đạo đức:Yêu cầu, chỉ tiêu, biện pháp.

*Hoạt động tập thể khác .

2. Kế hoạch công tác tháng: Cần xác định

- Các công việc trọng tâm trong tháng .

6

- Phần triển khai thực hiện chia ra các cột gồm: Thời gian thực hiện, nội

dung công việc, biện pháp, người thực hiện, điều chỉnh ghi chú .

3. Kế hoạch công tác tuần: Cần xác định

- Các công việc trọng tâm trong tuần .

- Phần triển khai thực hiện chia ra các cột gồm: Thời gian thực hiện, nội

dung công việc, biện pháp, người thực hiện, điều chỉnh ghi chú .

Sau mỗi tuần mỗi tháng giáo viên chủ nhiệm cần đánh giá sự tiến bộ của

học sinh về học lực, đạo đức, hoạt động phong trào để tuyên dương. Có những

học sinh chậm tiến ý thức kém, thường vi phạm nội quy của lớp, giáo viên cần

đưa ra biện pháp khắc phục liên hệ với phụ huynh để kịp thời uốn nắn.

Một giáo viên nếu có kỹ năng xây dựng kế hoạch công tác chủ nhiệm khoa

học thì sẽ chủ động trong công việc phân bố thời gian hợp lý, làm việc có hiệu

quả, điều hành và quản lý lớp chủ nhiệm tốt hơn. Ngoài ra, giáo viên còn giúp

cho học sinh có thói quen xây dựng kế hoạch hoạt động cho bản thân mình trong

tương lai.

III. KỸ NĂNG TỔ CHỨC GIỜ SINH HOẠT LỚP

* Sinh hoạt lớp cuối tuần:. Đây là dạng hoạt động giáo dục tập thể là hình

thức tổ chức tự quản cho học sinh. Nếu giáo viên chủ nhiệm tổ chức giờ sinh

hoạt đúng cách thì sẽ có tác dụng rất lớn.

Thông qua các giờ sinh hoạt các em có dịp bày tỏ, chia sẻ tâm tư, tình cảm

và tự đánh giá nhận xét nhau thẳng thắn tích cực rèn kỹ năng giao tiếp trước

đám đông. Các em học sinh trong lớp được liên kết với nhau,giáo viên gắn bó

với học sinh trong một cộng đồng chung để giải quyết những vấn đề của cuộc

sống hằng ngày ở lớp, ở trường. Giáo viên sẽ hiểu học sinh hơn, học sinh được

mở rộng các mối liên hệ, tăng cường sự hiểu biết, đồng cảm, chia sẻ giúp đỡ lẫn

nhau khắc phục xu hướng hẹp hòi ích kỉ, chia bè kết phái nói xấu lẫn nhau trong

đời sống hằng ngày của tập thể lớp học .

Nhận thức được vai trò, tầm quan trọng của một tiết sinh hoạt trong quá

trình chủ nhiệm tôi đã chọn các hình thức tổ chức giờ sinh hoạt phù hợp với đặc

điểm của lớp mình .

* Các hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp

1. Hình thức tổng kết, đánh giá thi đua và xây dựng kế hoạch

- Đánh giá lại những hoạt động trong tuần .

+ Từng tổ trưởng lần lượt báo cáo tình hình học tập cũng như việc thực

hiện nội quy trường, lớp của các thành viên .

+ Lớp trưởng nhận xét đánh giá ưu điểm, khuyết điểm và các hoạt động của

lớp. Chỉ rõ những việc làm được, những tồn tại, nguyên nhân và rút kinh

nghiệm.

+ Bí thư tổng kết các hoạt động của Đoàn trong tuần.

+ Ý kiến của học sinh trong lớp

+ Giáo viên nhận xét đánh giá, tuyên dương những học sinh có thành tích,

phê bình và có những hình phạt phù hợp với những học sinh có lỗi nặng trong

tuần.

- Lập kế hoạch tuần tới .

7

Phần này lớp trưởng, bí thư lập kế hoạch bám sát đặc điểm tình hình của

lớp và trên cơ sở kế hoạch của trường, Đoàn thanh niên. Giáo viên bổ sung thêm

một số nội dung nếu cần thiết.

2. Hình thức hỗn hợp: Tổng kết thi đua và sinh hoạt theo chủ đề

*Tổng kết thi đua: ( Thời gian khoảng 10 phút)

- Đánh giá tình hình chung của lớp trong tuần:

Lớp trưởng đánh giá nhận xét những hoạt động của lớp sau khi đã có sự

thống nhất của các tổ trưởng, của ban cán sự. Giáo viên bổ sung nếu thấy cần

thiết.

Bí thư tổng kết hoạt động của Đoàn thanh niên.

- Triển khai kế hoạch hoạt động trong tuần tới.

*Sinh hoạt theo chủ đề: (Thời gian khoảng 35 phút)

Nội dung sinh hoạt cần gắn với các hoạt động chủ điểm tháng, gắn với

những ngày kỷ niệm lớn, gắn với các sự kiện chính trị xã hội kinh tế, văn hóa

diễn ra ở địa phương và trong nước. Hoặc có thể tổ chức các chuyên đề về tình

bạn, tình yêu tuổi học trò, giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản vị thành niên .

- Cách thức tổ chức:

Nên tổ chức dưới nhiều hình thức đa dạng có thể thi văn nghệ giữa các tổ,

tổ chức các trò chơi, sử dụng câu hỏi đố vui để học, hoặc giao lưu với người

trong cuộc…

Đối với các chuyên đề giáo dục giới tính sức khỏe sinh sản vị thành niên

giáo viên chủ nhiệm nên tổ chức hoạt động theo nhóm để học sinh chủ động tiếp

nhận chuyên đề. Có thể giáo viên chủ nhiệm mời thêm nhân viên y tế trường tư

vấn thêm cho các em (đặc biệt nữ) về việc vệ sinh thân thể trong thời kỳ kinh

nguyệt, về quan hệ tình dục không đúng độ tuổi để lại những hậu quả nghiêm

trọng như thế nào để các em biết phòng tránh.

3. Hình thức tổ chức các hội thi: (Văn nghệ, hiểu biết khoa học, học

sinh thanh lịch,…)

- Hội thi là một hình thức hoạt động giáo dục để tạo ra sân chơi lành mạnh

hấp dẫn giữa học sinh và các nhóm học sinh. Tại các hội thi này các em có cơ

hội thể hiện tài năng,vẻ đẹp cùng nhau chia sẻ, tiếp nhận những kiến thức có liên

quan đến chủ đề đã lựa chọn.

- Địa điểm tổ chức hội thi ngay trong lớp học hoặc chọn một góc trong sân

trường .

- Với hình thức tổ chức các hội thi học sinh sẽ thấy thích thú, hấp dẫn, các

em sẽ được xả stress sau một tuần học căng thẳng. Tuy nhiên, đây là hoạt động

tổng hợp nhiều loại hình, đòi hỏi thời gian và có sự đầu tư công phu.

- Đối với các khóa học sinh tôi chủ nhiệm ở trường THPT Vĩnh Linh hình

thức sinh hoạt lớp được áp dụng thường xuyên là hình thức hỗn hợp. Tổ chức

theo hình thức này, giáo viên chủ nhiệm có thể nắm bắt tình hình của lớp trong

tuần học, kịp thời biểu dương những học sinh có thành tích, điều chỉnh nhắc nhở

học sinh vi phạm. Đồng thời với hình thức tổ chức theo chủ đề, học sinh sẽ được

trang bị thêm nhiều kiến thức cuộc sống, có những kĩ năng để ứng phó, thích

nghi với nhiều vấn đề nảy sinh trong quá trình các em đến trường.

8

- Khi tổ chức giờ sinh hoạt, giáo viên chủ nhiệm thường khen chê học sinh.

Khi khen chê cần lưu ý một số vấn đề sau:

+ Luôn khích lệ, biểu dương, khen ngợi các em kịp thời (đặc biệt những

học sinh có sự cố gắng vượt bậc).

+ Khen ngợi phải cụ thể, gọi tên các phẩm chất.

+ Khen ngợi phải chân thật, gây được cảm xúc tích cực nơi người khen.

Đối với những hành vi tích cực mới được khen ngay khi nó mới xuất hiện,

nhất là những em hay mắc khuyết điểm, những em học yếu, nhút nhát…

+ Khi phê bình phải chỉ đúng lỗi của học sinh, không được chì chiết, quát

tháo, “bêu gương” trước lớp, làm các em khiếp sợ. Không được nhắc đi nhắc lại

những khuyết điểm đã xảy ra từ lâu.

Như vậy, có thể nói rằng kỹ năng tổ chức một tiết sinh hoạt lớp cuối tuần

không khó nhưng để tổ chức thành công đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm lớp cần lựa

chọn một hình thức phù hợp với lớp mình, với môi trường sư phạm để làm sao

tạo được hứng thú cho học sinh đồng thời đạt được hiệu quả cao sau khi tổng kết

một tuần học.

IV. KỸ NĂNG TỔ CHỨC GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC

SINH

* Mục tiêu của giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là tăng cường năng lực

tâm lý, xã hội và xây dựng lối sống lành mạnh tích cực cho các em. Do đó

nhiệm vụ giáo dục kỹ năng sống cho học sinh bao gồm:

- Hình thành, củng cố thái độ, hành vi cách ứng xử cho học sinh

- Thay đổi suy nghĩ, thói quen hành vi tiêu cực thành những hành vi tích

cực an toàn

* Ngoài con đường lồng ghép qua môn học và hình thức, phương pháp tổ

chức dạy học, giáo viên chủ nhiệm có thể giáo dục kỹ năng sống cho học sinh

thông qua:

- Lồng ghép tích hợp qua các chủ để các dạng hoạt động ngoài giờ lên lớp

- Thông qua những buổi tham quan, dã ngoại

- Thông qua những buổi sinh hoạt lớp

- Qua tư vấn, chia sẻ trực tiếp đối với cá nhân học sinh hoặc nhóm học sinh

* Các nguyên tắc giáo dục lỹ năng sống:

- Tạo cơ hội cho học sinh học qua trải nghiệm, đưa ra những thông điệp

tích cực hạn chế sử dụng những thông điệp mang tính đe dọa.

- Cung cấp kiến thức vừa đủ tránh mang tính hàn lâm.

- Phối hợp với gia đình, cộng đồng để tạo ra môi trường giáo dục, khuyến

khích sự thay đổi hành vi tiêu cực, rủi ro.

- Phòng ngừa sự lặp lại thói quen cũ.

V. KỸ NĂNG ỨNG PHÓ VỚI TÌNH HUỐNG CĂNG THẲNG VÀ

QUẢN LÝ CẢM XÚC BẢN THÂN

Trong thời gian gần đây trên mạng xã hội và các phương tiện thông tin đại

chúng thường xuyên đưa tin các vụ bạo hành học sinh làm dư luận xôn xao và

gây mất lòng tin của xã hội đối với thầy cô giáo. Một trong những nguyên nhân

cũng vì giáo viên thiếu kỹ năng ứng phó với tình huống căng thẳng và quản lý

9

cảm xúc của bản thân. Vì thế, thiết nghĩ kỹ năng này rất quan trọng đối với một

giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp. Khi gặp tình huống căng thẳng giáo dù

trong bất kì tình huống nào thì giáo viên chủ nhiệm cũng cần bình tĩnh, linh hoạt

để tìm phương án xử lý tối ưu nhất. Điều quan trọng là cần phân biệt cảm xúc và

hành vi, cảm xúc tức giận là bình thường, tự nhiên đối với con người, kể cả

người lớn và trẻ em. Tuy nhiên, tức giận kèm theo hành vi làm tổn thương người

khác (đặc biệt là đối với học sinh) là không chấp nhận được xét cả về mặt đạo

đức lẫn pháp lý. Trong trường hợp gặp tình huống căng thẳng, bị sốc một mặt

giáo viên áp dụng các biện pháp giải tỏa căng thẳng, mặt khác tăng cường ý chí

khả năng kiềm chế để kiểm soát cảm xúc không cáu giận, bị kích động để đảm

bảo môi trường học tập bình an, thoải mái cho mọi học sinh.

* Cách ứng, phó kiểm soát cảm xúc trong các tình huống căng thẳng trên

lớp:

- Giáo viên chủ nhiệm cần suy nghĩ tích cực về tình huống xảy ra hoặc

hành vi vô tình, thiếu chín chắn của học sinh.

- Phản ứng của giáo viên trong các tình huống căng thẳng nên chậm lại. Tỏ

thái độ không để ý đến học sinh gây ra hành vi đối kháng. Tuy nhiên, cũng cần

làm cho học sinh gây rối biết rằng hành vi của chúng vẫn nằm trong tầm kiểm

soát. Việc không để ý đến hành vi gây rối sẽ đem lại cảm giác hụt hẫng trong

hành động của học sinh gây rối.

- Giáo viên chủ nhiệm có thể chuyển phản ứng thông qua việc thực hiện

các hoạt động thường nhật của mình. Chính phản ứng này sẽ làm cho học sinh

gây xung đột phải tự đối mặt với bản thân.

- Pha trò hài hước, kể chuyện cũng là một cách làm giảm đi không khí căng

thẳng và tiếng cười của học sinh trong lớp sẽ góp phần quyết định kết thúc vấn

đề.

Nói tóm lại, các tình huống gây ra căng thẳng trong lớp học là vô vàn,

muôn hình vạn trạng. Điều cốt yếu là giáo viên chủ nhiệm phải linh hoạt, khéo

léo khi xử lý để tránh ảnh hưởng đến môi trường học tập và những học sinh

khác bởi các em vô tội. Hơn tất cả, hãy luôn bình tĩnh nhẫn nại, nhân ái bao

dung với học trò, như vậy công tác chủ nhiệm của giáo viên chắc chắn sẽ thành

công.

CHƯƠNG III. KẾT QUẢ THỰC HIỆN

I. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

Qua thực tiễn làm công tác chủ nhiệm lớp nhờ sự chịu khó học hỏi đồng

nghiệp cùng với sự linh hoạt khéo léo khi sử dụng các kỹ năng cần thiết vào

công tác chủ nhiệm. Trong những khóa học do tôi chủ nhiệm học sinh ngoan

ngoãn, có kỹ năng sống tốt. Những lớp tôi chủ nhiệm không có học sinh nào bỏ

học, không có học sinh phải thi lại, ở lại lớp, bị xếp loại hạnh kiểm trung bình,

yếu, không có học sinh hỏng tốt nghiệp, tập thể lớp đoàn kết vững mạnh nhiều

năm liền lớp được xếp vào vị trí tốp đầu trong bảng thi đua xếp hạng của Đoàn

trường và được công nhận là tập thể lớp tiên tiến. Cũng nhiều năm liên tục tôi

10

được công nhận là giáo viên chủ nhiệm giỏi được đồng nghiệp đánh giá cao và

phụ huynh tin tưởng

* Kết quả giáo dục của lớp 10A7 năm học 2015 – 2016

Học lực

Số lượng

Hạnh kiểm

Số lượng

Xếp loại

%

Giỏi – Tốt

Khá

Trung bình

Yếu

12

27

0

30,7

69,3

30

9

0

76,9

23,1

0

Kém

0

Cộng

39

12

27

Danh hiệu học sinh Giỏi

30,7

69,3

Danh hiệu học sinh Tiên tiến

* Kết quả giáo dục của lớp 11A7 năm học 2016 – 2017

Học lực

Số lượng

Hạnh kiểm

Số lượng

Xếp loại

%

39

58,6

2,4

%

85,4

14,6

Giỏi – Tốt

Khá

Trung bình

Yếu

16

24

1

35

6

0

Kém

0

Cộng

41

16

24

Danh hiệu học sinh Giỏi

39

58,6

Danh hiệu học sinh Tiên tiến

* Kết quả giáo dục của lớp 12A7 năm học 2017 – 2018

Học lực

Số lượng

Hạnh kiểm

Số lượng

Xếp loại

%

Giỏi – Tốt

Khá

Trung bình

Yếu

13

22

1

36,1

61,2

2,7

32

4

88,9

11,1

0

Kém

0

Cộng

36

Danh hiệu học sinh Giỏi

Danh hiệu học sinh Tiên tiến

13

22

36,1

61,2

*Nhiều em đạt giải cao trong các kì thi HSG tỉnh.

Em: Nguyễn Văn Trần Anh

Em: Nguyễn Thị Trà Giang

Đạt giải Nhất môn Địa lí

Đạt giải Nhì môn Vật lí

11