SKKN Một số biện pháp tổ chức nhằm phát huy năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo cho học sinh lớp 7 thông qua giờ sinh hoạt lớp
Trong những năm gần đây, chương trình giáo dục định hướng phát triển năng lực (định hướng phát triển năng lực) nay còn gọi là dạy học định hướng kết quả đầu ra được bàn đến nhiều từ những năm 90 của thế kỷ 20 và ngày nay đã trở thành xu hướng giáo dục quốc tế.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
MÃ SKKN
(Dùng cho HĐ chấm của Sở)
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên đề tài:
MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC NHẰM PHÁT HUY NĂNG LỰC
HỢP TÁC VÀ NĂNG LỰC SÁNG TẠO CHO HỌC SINH LỚP 7
THÔNG QUA GIỜ SINH HOẠT LỚP
Lĩnh vực
Cấp học
: Chủ nhiệm
: THCS
Tài liệu kèm theo : Đĩa CD
NĂM HỌC: 2016 – 2017
Một số biện pháp tổ chức nhằm phát huy năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo cho học
sinh lớp 7 thông qua giờ sinh hoạt lớp.
MỤC LỤC
MỤC LỤC............................................................................................................1
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ...................................................................................2
III. ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI............................................................................3
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN ............................................................................................4
PHỤ LỤC ...........................................................................................................30
1/30
Một số biện pháp tổ chức nhằm phát huy năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo cho học
sinh lớp 7 thông qua giờ sinh hoạt lớp.
PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong những năm gần đây, chương trình giáo dục định hướng phát triển
năng lực (định hướng phát triển năng lực) nay còn gọi là dạy học định hướng kết
quả đầu ra được bàn đến nhiều từ những năm 90 của thế kỷ 20 và ngày nay đã
trở thành xu hướng giáo dục quốc tế. Giáo dục định hướng phát triển năng lực
nhằm mục tiêu phát triển năng lực người học. Phương pháp dạy học theo quan
điểm phát triển năng lực không chỉ chú ý tích cực hóa học sinh về mặt trí tuệ mà
còn chú ý rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề gắn với những tình huống của
cuộc sống và nghề nghiệp. Đây là một yếu tố quan trọng giúp cho học sinh hình
thành được những kĩ năng sống cơ bản và cần thiết để xử lý được những tình
huống đặt ra trong cuộc sống hàng ngày.
Trong thực tế, học sinh trung học cơ sở (nhất là học sinh lớp 7) là đối
tượng có tâm sinh lý phát triển khá phức tạp. Vì đây là thời gian các em bước
vào giai đoạn dậy thì, có nhiều thay đổi về cơ thể, tâm sinh lý lứa tuổi. Chính vì
vậy, nhiều em tỏ ra rất nhút nhát, e dè, thậm chí là sợ hãi khi “bắt nhịp” với bạn
bè, thầy cô. Có học sinh còn rơi vào trạng thái “trầm cảm”.
Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm cũng không có nhiều thời gian để tiếp xúc,
trò chuyện với các em (do đặc thù là giáo viên bộ môn kiêm công tác chủ
nhiệm). Trong khi đó, lịch học dày đặc, khiến cho học sinh không có thời gian
nào chú trọng đến kĩ năng sống hay có cơ hội phát triển năng lực của mình.
Với vai trò của một giáo viên chủ nhiệm nhiều năm, tôi đã mạnh dạn lồng
ghép vào các giờ sinh hoạt lớp một số hình thức tổ chức để giáo dục cho các em
phát huy được năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo của mình, nhằm giúp các
em có đủ tự tin, hợp tác và trình bày ý tưởng sáng tạo, giúp các em nhanh chóng
hòa nhập và bắt kịp với môi trường học tập ở cấp THCS. Đó là lý do để tôi xây
dựng đề tài “Một số biện pháp tổ chức nhằm phát huy năng lực hợp tác và năng
lực sáng tạo cho học sinh lớp 7 thông qua giờ sinh hoạt lớp”.
2/30
Một số biện pháp tổ chức nhằm phát huy năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo cho học
sinh lớp 7 thông qua giờ sinh hoạt lớp.
II. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI VÀ NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI
2.1 . Đối tượng: Học sinh lớp 7A1.
2.2. Phạm vi: Giờ sinh hoạt lớp cuối tuần (lớp 7) ở trường THCS Phan
Đình Giót – Quận Thanh Xuân. (4/3/2017)
2.3. Nhiệm vụ của đề tài
Tiến hành thực hiện đề tài này, bản thân tôi mong muốn mình sẽ hiểu biết
nhiều hơn đời sống tâm lí của học sinh trong lớp chủ nhiệm; nắm bắt được
những nguyện vọng, hiểu được những khó khăn mà các em gặp phải trong quá
trình quản lí và học tập để có những giải pháp kịp thời nhằm điều chỉnh việc tự
quản, động viên, giúp đỡ và giáo dục các em.
Thông qua các tiết sinh hoạt, học sinh sẽ dần dần hình thành và phát triển
được năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo của bản thân để phát huy trong quá
trình học tập và xử lý các tình huống trong cuộc sống hàng ngày.
III. ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI
Khác với các giờ sinh hoạt lớp thông thường, giáo viên lồng ghép các
hình thức tổ chức và nội dung theo chủ điểm của từng tháng và thông qua đó,
định hướng rõ ràng cho các em cách hình thành, thực hiện và phát triển khả
năng hợp tác và sáng tạo của mình, khiến cho giờ sinh hoạt không còn khô khan,
nhàm chán.
3/30
Một số biện pháp tổ chức nhằm phát huy năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo cho học
sinh lớp 7 thông qua giờ sinh hoạt lớp.
PHẦN THỨ HAI: NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1. Tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm lớp ở trường trung học cơ sở
Quá trình hoạt động sư phạm ở trường phổ thông được tiến hành đồng
thời cả hoạt động dạy học và hoạt động giáo dục. Cả hai hoạt động này bổ sung,
hỗ trợ, gắn bó hữu cõ với nhau, thúc đẩy nhau cùng phát triển trong quá trình
phát triển toàn diện của học sinh. Trong bản thân của cả hai hoạt động trên,
ngoài việc hướng dẫn học sinh lĩnh hội kiến thức khoa học một cách có hệ thống
thì công tác chủ nhiệm lớp có vai trò rất quan trọng, là cầu nối giữa hoạt động
giảng dạy và hoạt động giáo dục, góp phần rất lớn vào sự thành công trong việc
giáo dục toàn diện cho học sinh.
Học sinh lớp 7 là lứa tuổi mà tâm sinh lí có nhiều sự thay đổi. Vì thế,
hoạt động chủ nhiệm lớp của giáo viên càng cần rất thiết hơn, nhằm :
+ Hình thành những kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tham gia các hoạt động tập
thể, kĩ năng tổ chức các hoạt động cùng nhau, …; nâng cao ý thức tự chủ, tự tin,
chủ động và mạnh dạn,… để từ đó các em tham gia vào các hoạt động học tập
một cách có hiệu quả. Qua đó, phát triển năng lực sáng tạo và hợp tác cho mỗi
học sinh.
+ Góp phần bồi dưỡng cho học sinh tình yêu quê hương, đất nước, người thân,
bạn bè,… Có ý thức tôn trọng và ứng xử tốt với mọi người xung quanh, sống hoà nhã,
sẵn sàng giúp đỡ người khác, tích cực tham gia vào các công việc chung ; ý thức xây
dựng môi trường sống thân thiện trong lớp học, trường học, ở gia đình và ngoài xã hội
; ý thức chấp hành tốt những nội quy, quy định của pháp luật, các chuẩn mực đạo
đức,… khi tham gia vào các hoạt động như học tập, vui chơi, giải trí hoặc các hoạt
động xã hội khác ở bất cứ nơi nào.
+ Góp phần củng cố tri thức đã học ở trên lớp đồng thời mở rộng các tri
thức về tự nhiên, xã hội, con người,…mà bài học trên lớp chưa có điều kiện và
thời gian mở rộng.
4/30
Một số biện pháp tổ chức nhằm phát huy năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo cho học
sinh lớp 7 thông qua giờ sinh hoạt lớp.
Mặc khác, thực hiện tốt công tác chủ nhiệm lớp là trong đó đã xây dựng được
một lớp học có nề nếp, có thói quen học tập tốt, phát huy được tính chủ động, tích cực
học tập của học sinh, góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay nhằm
nâng cao chất lượng học tập của học sinh “Nề nếp là mẹ đẻ của chất lượng”.
1.2. Vị trí, vai trò của tiết sinh hoạt lớp cuối tuần
Công tác chủ nhiệm lớp là hoạt động được tổ chức lồng ghép dưới nhiều
hình thức: lồng ghép trong quá trình dạy học ở trên lớp; lồng ghép thông qua
môi trường giáo dục; lồng ghép thông qua các hoạt động ngoại khoá, NGLL;
lồng ghép thông qua tiết sinh hoạt cuối tuần.
Trong đề tài này chỉ bàn đến công tác chủ nhiệm lớp thông qua tiết sinh
hoạt cuối tuần ở lớp 7 thuộc khối THCS.
- Tiết sinh hoạt cuối tuần được tiến hành đánh giá các hoạt động, các
công việc của lớp được diễn ra trong tuần, tháng, học kì, kết hợp giáo dục học
sinh về nhiều mặt; các nhiệm vụ, yêu cầu của nhà trường cũng được phổ biến
trong tiết này.
- Tiết sinh hoạt cuối tuần giữ vai trò quan trọng trong công việc chuyển
giao các nhiệm vụ, các phong trào thi đua của nhà trường tới các lớp một cách
kịp thời.
- Tiết sinh hoạt lớp cuối tuần giúp học sinh phát huy được tính tự giác,
tinh thần giúp đỡ, cùng nhau hợp tác, năng lực sáng tạo của học sinh.
- Tiết sinh hoạt cuối tuần giúp các em bộc lộ được khả năng nhận thức về
hành vi, thái độ, tình cảm của mình khi tự đánh giá mình và đánh giá các bạn;
khả năng nhìn nhận lại bản thân, so sánh sự tiến bộ của mình, của mình với các
bạn để từ đó có ý thức phấn đấu vươn lên.
- Bồi dưỡng cho học sinh tình cảm yêu thương, gắn bó, sự sẻ chia, thông
cảm với bạn bè, với mọi người xung quanh; sẵn sàng gánh vác công việc chung
của lớp, của trường,…hình thành nhân cách đúng đắn sau này cho các em.
- Tiết sinh hoạt lớp cuối tuần là nơi để người thầy càng hiểu trò hơn,
nhằm lựa chọn ra phương pháp giảng dạy và giáo dục học sinh đúng hướng.
5/30
Một số biện pháp tổ chức nhằm phát huy năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo cho học
sinh lớp 7 thông qua giờ sinh hoạt lớp.
1.3. Phát huy năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo của học sinh lớp
7 trong giờ sinh hoạt lớp
1.3.1. Năng lực là gì?
Năng lực là các khả năng và kỹ năng nhận thức vốn có ở cá nhân hay có
thể học được… để giải quyết các vấn đề đặt ra trong cuộc sống. Năng lực cũng
hàm chứa trong nó tính sẵn sàng hành động, động cơ, ý chí và trách nhiệm xã
hội để có thể sử dụng một cách thành công và có trách nhiệm các giải pháp…
trong những tình huống thay đổi (Weinert, 2001)
1.3.2. Các thành phần và cấu trúc của năng lực
Có nhiều loại năng lực khác nhau. Việc mô tả cấu trúc và các thành phần
năng lực cũng khác nhau. Cấu trúc chung của năng lực hành động được mô tả là
sự kết hợp của 4 năng lực thành phần: Năng lực chuyên môn, năng lực phương
pháp, năng lực xã hội, năng lực cá thể.
- Năng lực chuyên môn (Professional competency): Là khả năng thực hiện
các nhiệm vụ chuyên môn cũng như khả năng đánh giá kết quả chuyên môn một
cách độc lập, có phương pháp và chính xác về mặt chuyên môn. Nó được tiếp
nhận qua việc học nội dung – chuyên môn và chủ yếu gắn với khả năng nhận
thức và tâm lý vận động.
- Năng lực phương pháp (Methodical competency): Là khả năng đối với
những hành động có kế hoạch, định hướng mục đích trong việc giải quyết các
nhiệm vụ và vấn đề. Năng lực phương pháp bao gồm năng lực phương pháp
chung và phương pháp chuyên môn. Trung tâm của phương pháp nhận thức là
những khả năng tiếp nhận, xử lý, đánh giá, truyền thụ và trình bày tri thức. Nó
được tiếp nhận qua việc học phương pháp luận – giải quyết vấn đề.
- Năng lực xã hội (Social competency): Là khả năng đạt được mục đích
trong những tình huống giao tiếp ứng xử xã hội cũng như trong những nhiệm vụ
khác nhau trong sự phối hợp chặt chẽ với những thành viên khác. Nó được tiếp
nhận qua việc học giao tiếp.
6/30
Một số biện pháp tổ chức nhằm phát huy năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo cho học
sinh lớp 7 thông qua giờ sinh hoạt lớp.
- Năng lực cá thể (Induvidual competency): Là khả năng xác định, đánh
giá được những cơ hội phát triển cũng như những giới hạn của cá nhân, phát
triển năng khiếu, xây dựng và thực hiện kế hoạch phát triển cá nhân, những quan
điểm, chuẩn giá trị đạo đức và động cơ chi phối các thái độ và hành vi ứng xử.
Nó được tiếp nhận qua việc học cảm xúc – đạo đức và liên quan đến tư duy và
hành động tự chịu trách nhiệm.
Mô hình bốn thành phần năng lực trên phù hợp với bốn trụ cốt giáo dục
theo UNESCO:
Từ cấu trúc của khái niệm năng lực cho thấy giáo dục định hướng phát
triển năng lực không chỉ nhằm mục tiêu phát triển năng lực chuyên môn bao
gồm tri thức, kỹ năng chuyên môn mà còn phát triển năng lực phương pháp,
năng lực xã hội và năng lực cá thể. Những năng lực này không tách rời nhau mà
có mối quan hệ chặt chẽ. Năng lực hành động được hình thành trên cơ sở có sự
kết hợp các năng lực này.
7/30
Một số biện pháp tổ chức nhằm phát huy năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo cho học
sinh lớp 7 thông qua giờ sinh hoạt lớp.
Nội dung dạy học theo quan điểm phát triển năng lực không chỉ giới hạn
trong tri thức và kỹ năng chuyên môn mà gồm những nhóm nội dung nhằm phát
triển các lĩnh vực năng lực:
Học tự trải
Học nội dung chuyên Học phương
môn pháp - chiến lược
Học giao tiếp -
Xã hội
nghiệm - đánh
giá
- Các tri thức chuyên - Lập kế hoạch - Làm việc trong - Tự đánh giá
môn (các khái niệm, học tập, kế hoạch nhóm điểm mạnh, điểm
phạm trù, quy luật, làm việc - Tạo điều kiện yếu
mối quan hệ…) Các phương cho sự hiểu biết - XD kế hoạch
- Các kỹ năng chuyên pháp nhận thức về phương diện phát triển cá
môn chung: Thu thập, xã hội nhân
- Úng dụng, đánh giá xử lý, đánh giá, - Học cách ứng - Đánh giá, hình
chuyên môn trình bày thông tin xử, tinh thần thành các chuẩn
Các phương trách nhiệm, khả mực giá trị, đạo
pháp chuyên môn năng giải quyết đức và văn hoá,
-
-
xung đột
lòng tự trọng ...
Năng lực
chuyên môn
Năng lực
Năng lực
xã hội
Năng lực
phương pháp
cá nhân
Như vậy, ta thấy được tầm quan trọng của năng lực sáng tạo và năng lực
hợp tác cần hình thành cho học sinh lớp 7 là chủ yếu thuộc nhóm năng lực
phương pháp, năng lực xã hội và năng lực cá nhân.
1.3.3. Năng lực hợp tác
1.3.3.1. Khái niệm: Hợp tác là khi mọi người biết làm việc chung với
nhau và cùng hướng về một mục tiêu chung. Một người biết hợp tác thì có
những lời lẽ tốt đẹp và cảm giác trong sáng về người khác cũng như đối với
nhiệm vụ.
8/30
Một số biện pháp tổ chức nhằm phát huy năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo cho học
sinh lớp 7 thông qua giờ sinh hoạt lớp.
- Thỉnh thoảng có một ý tưởng là cần thiết, thỉnh thoảng cần đưa ra ý
tưởng của chúng ta. Thỉnh thoảng chúng ta cần được chỉ dẫn và cần nghe theo
một ý tưởng. Hợp tác phải được chỉ đạo bởi nguyên tắc về sự tôn trọng lẫn nhau.
- Một người biết hợp tác sẽ nhận được sự hợp tác. Khi có yêu thương thì
có sự hợp tác. Khi nhận thức được những giá trị của cuộc sống, tôi có khả năng
tạo ra sự hợp tác.
- Sự can đảm, quan tâm, chăm sóc, sẵn sàng đóng góp là chuẩn bị đầy đủ
cho việc tạo ra sự hợp tác.
1.3.3.2. Dấu hiệu của sự hợp tác trong giờ sinh hoạt lớp
• Có chung mục đích
• Cộng đồng trách nhiệm
• Công việc được phân công phù hợp với năng lực của từng người
• Chấp hành kỷ luật, tuân theo những quy định chung và theo sự chỉ đạo,
hướng dẫn của người đứng đầu (điều phối viên)
• Một người vì mọi người, mọi người vì một người.
• Chia sẻ nguồn lực và thông tin.
• Khích lệ tinh thần tập thể hơn là đề cao sự ganh đua.
• Hành động nhiều hơn lời nói.
1.3.4. Năng lực sáng tạo
Năng lực sáng tạo là khả năng thực hiện được những điều sáng tạo. Đó là
biết làm thành thạo và luôn đổi mới, có những nét độc đáo riêng, luôn phù hợp
với thực tế. Luôn biết và đề ra những cái mới khi chưa được học, nghe giảng hay
đọc tài liệu hay tham quan về việc đó nhưng vẫn đạt được kết quả cao.
Trong giờ sinh hoạt lớp thì năng lực sáng tạo được thể hiện ở khả
năng học sinh linh hoạt, chủ động biên soạn các chương trình, trò chơi, kịch bản
dẫn chương trình… và thể hiện những sàn phẩm (tiết mục văn nghệ, kịch, đồ tự
làm…).
Như vậy, chúng ta thấy, năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo luôn song
song và hỗ trợ đắc lực giúp hoàn thiện nhân cách học sinh.
9/30
Một số biện pháp tổ chức nhằm phát huy năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo cho học
sinh lớp 7 thông qua giờ sinh hoạt lớp.
II- THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ:
1. Thuận lợi :
- Về phía giáo viên chủ nhiệm: Bản thân là giáo viên giảng dạy và chủ
nhiệm tám năm nên tôi cũng ít gặp khó khăn trong việc quản lí và điều hành lớp,
giáo dục học sinh, hướng dẫn học sinh tự quản và tổ chức điều khiển tiết sinh
hoạt cuối tuần, cũng như những buổi sinh hoạt khác của lớp.
- Về phía học sinh : Phần lớn ban cán sự lớp rất hào hứng với công việc,
nhiệt tình và có hướng cầu tiến. Đây là lớp của những học sinh có nề nếp, ý thức
khá tốt nên hầu hết các công việc được giao các em không quá vất vả cho việc
điều hành tự quản, số lượng học sinh khá giỏi là chủ yếu. Một số em tỏ ra có
năng khiếu văn nghệ, hoạt động ngoại khóa và khả năng sáng tạo rất lớn.
2. Khó khăn:
- Về phía giáo viên chủ nhiệm: Giáo viên còn lúng túng trong việc triển
khai những chủ đề cụ thể của từng tháng để học sinh thực hiện, lựa chọn đội ngũ
ban cán sự và hướng dẫn tổ chức để từng học sinh phụ trách từng mảng làm việc
có hiệu quả; lồng ghép nhiều nội dung trong một tiết sinh hoạt, hoàn cảnh gia
đình cũng như việc liên lạc. Lần đầu tiên đưa vào tiết sinh hoạt thêm nội dung
giáo dục kĩ năng sống nên phần nào còn hạn chế về nội dung và phương pháp.
- Một khó khăn nữa chính là việc nắm bắt thông tin của giáo viên chủ
nhiệm về lớp và giữa các thành viên trong lớp không nhanh chóng, tức thì, vì thế
đôi lúc nội dung tiết sinh hoạt chưa bao quát và chặt chẽ.
- Về phía học sinh: Khó khăn trong việc theo dõi và ghi chép; trong việc
đánh giá nhận xét vì vậy đôi lúc sơ sài; trong khi đánh giá nhận xét sợ bạn buồn
phiền nên không mạnh dạn và thẳng thắn.
III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC NHẰM PHÁT HUY NĂNG
LỰC HỢP TÁC VÀ NĂNG LỰC SÁNG TẠO CHO HỌC SINH LỚP 7
THÔNG QUA GIỜ SINH HOẠT LỚP.
1. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp
- Chọn lựa đội ngũ ban các sự có năng lực và uy tính, học sinh phải có
học lực từ trung bình trở lên, mạnh dạn và có khiếu giao tiếp, phát biểu.
10/30
Tải về để xem bản đầy đủ
31 trang
19/07/2025
210
Bạn đang xem 11 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp tổ chức nhằm phát huy năng lực hợp tác và năng lực sáng tạo cho học sinh lớp 7 thông qua giờ sinh hoạt lớp", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_to_chuc_nham_phat_huy_nang_luc_hop_tac.doc
