SKKN Một số biện pháp rènchữ viết cho học sinh Lớp 4

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẬN THANH XUÂN

=====***=====

Mã SKKN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈNCHỮ VIẾT

CHO HỌC SINH LỚP 4

Lĩnh vực/Môn: Tiếng Việt

NĂM HỌC 2015-2016

“Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”

MỤC LỤC

PHẦN 1: MỞ ĐẦU................................................................................................1

PHẦN 2: MỤC ĐÍCH, PHƯƠNG PHÁP, ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN

NGHIÊN CỨU.......................................................................................................2

1. Mục đích..............................................................................................................2

2. Phương pháp........................................................................................................2

3. Đối tượng.............................................................................................................3

4. Thời gian nghiên cứu...........................................................................................2

PHẦN 3: NỘI DUNG ............................................................................................3

1. Cơ sở lý luận........................................................................................................3

2. Cơ sở khoa học....................................................................................................3

3. Đặc điểm tâm lí học sinh Tiểu học......................................................................4

4. Thực trạng về việc rèn chữ viết cho học sinh lớp 4.............................................5

5. Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4...............................................6

6. Kết quả.................................................................................................................13

PHẦN 4: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.......................................................15

1. Kết luận ...............................................................................................................15

2. Khuyến nghị ........................................................................................................15

Danh mục tài liệu tham khảo...................................................................................16

1/16

“Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”

PHẦN 1: MỞ ĐẦU

Chúng ta đều biết rằng: Chữ viết thể hiện cái nết con người. Rèn chữ viết

chính là rèn nết người. Dạy cho học sinh viết chữ đẹp không chỉ đơn thuần là

rèn cho các em những phẩm chất tốt như tính cẩn thận, tính kỉ luật, óc thẩm mỹ,

lòng tự trọng, lòng say mê học tập mà còn tạo điều kiện cho các em học tốt ở các

phân môn khác, tạo tiền đề giúp các em học tốt ở các bậc học cao hơn.

Hơn thế nữa, chữ viết mang bản sắc riêng cho nền văn hóa của một dân

tộc. Trong quá trình đổi mới nội dung và phương pháp dạy học thì chữ viết cũng

là một nội dung được các nhà quản lý giáo dục, các thầy cô giáo và các bậc phụ

huynh hết sức quan tâm. Trong những năm gần đây, ngành Giáo dục đã tổ chức

hội thi viết chữ đẹp cho giáo viên và học sinh trên toàn quốc. Những hội thi đó

đã thúc đẩy mạnh mẽ hơn phong trào rèn chữ - giữ vở vốn đã có nề nếp trong

các trường Tiểu học. Mặt khác nó còn thể hiện được sự quan tâm của ngành

Giáo dục, đặc biệt là về chất lượng chữ viết của học sinh Tiểu học.

Là giáo viên Tiểu học, tôi đã ý thức được tầm quan trọng của việc rèn chữ

viết cho học sinh. Việc rèn học sinh viết chữ đẹp (nhất là học sinh lớp 4 sống ở

nông thôn còn nhiều khó khăn, hạn chế) không phải là dễ dàng mà đó là cả một

quá trình bền bỉ, kiên trì, rèn giũa. Mỗi năm học qua đi, tôi lại rút ra cho mình

thêm một chút kinh nghiệm về rèn chữ viết cho học sinh.

Đầu năm học 2015-2016, tôi được BGH phân công chủ nhiệp lớp 4B. Các

buổi đầu lên lớp, tôi thấy các con viết tương đối nhanh, vở sạch sẽ nhưng chưa

có kĩ thuật để viết nhanh, chưa biết cách lia bút. Các em thường nhấc bút khi

viết các con chữ trong một chữ, dẫn tới chữ viết chưa đẹp. Nhiều em viết còn sai

lỗi chính tả, điểm đặt bút sai, sai các nét cơ bản. Do vậy tôi đã chọn và xin trình

bày một vài kinh nghiệm nhỏ trong quá trình rèn chữ cho học sinh lớp 4 qua bài

viết: “Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”.

2/16

“Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”

PHẦN 2: MỤC ĐÍCH, PHƯƠNG PHÁP, ĐỐI TƯỢNG,

THỜI GIAN NGHIÊN CỨU

1. Mục đích:

1.1. Nguyên nhân nào dẫn đến chữ viết của học sinh còn xấu?

1.2. Biện pháp khắc phục nhược điểm, chỗ sai giúp học sinh viết đúng,

viết đẹp và viết nhanh.

1.3. Viết chữ đẹp, đúng giúp học sinh thấy hứng thú, say mê luyện chữ.

2. Phương pháp:

2.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu.

- Đọc tài liệu, giáo trình, sách tham khảo liên quan đến các vấn đề nghiên

cứu như:

+ Mục tiêu chung của bậc Tiểu học.

+ Mục tiêu môn Tiếng việt bậc Tiểu học.

+ Mẫu chữ viết trong trường Tiểu học.

+ Dạy Tập viết ở trường Tiểu học.

+ Đặc điểm tâm lý học sinh ở Tiểu học (lớp 4)

- Đọc, xem bài viết của học sinh, phân loại các lỗi sai.

2.2. Phương pháp điều tra thực trang.

- Những nguyên nhân dẫn đến chữ viết của học sinh còn xấu.

- Phân loại các lỗi sai.

- Cách khắc phục.

3. Đối tượng.

Học sinh lớp 4

4. Thời gian nghiên cứu.

Một năm học.

3/16

“Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”

PHẦN 3: NỘI DUNG

1. Cơ sở lý luận:

Bậc Tiểu học là bậc học nền tảng giúp cho học sinh có khả năng học tốt ở

các cấp học sau.

Nếu học sinh không đạt kết quả tốt ở bậc Tiểu học thì khó đạt được kết

quả tốt ở bậc học sau này.

Dạy học và giáo dục ở Tiểu học không chỉ đặt nền móng cho giáo dục phổ

thông mà còn đặt nền móng cho toàn bộ sự phát triển nhân cách con người, cho

sự sáng tạo của học sinh sau này. Những gì thuộc về trí thức, kĩ năng, về hành vi

và tính cách con người được hình thành và định hình ở học sinh Tiểu học sẽ theo

suet cuộc đời các em trong cuộc sống hàng ngày.

Trong mục tiêu môn Tiếng Việt ở bậc Tiểu học thì mục tiêu thứ nhất là:

Hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng sử dụng Tiếng Việt như nghe,

nói, đọc, viết để học tập và giao tiếp trong môi trường hoạt động của lứa tuổi.

Thông qua việc dạy và học Tiếng Việt góp phần rèn luyện các thao tác của tư

duy. Như vậy kĩ năng viết là một trong bốn kĩ năng cơ bản của môn Tiếng Việt.

Tuy nhiên, ở lớp 4 khối lượng kiến thức các môn học tăng dần đòi hỏi học

sinh phải viết với tốc độ nhanh hơn lại không có phân môn Tập Viết nên ít có

thời gian để rèn chữ. Chính vì vậy tôi thấy cần rèn chữ viết cho học sinh lồng

ghép ở tất cả các môn học, đặc biệt là thông quan phân môn Chính tả. Ngoài ra

tôi còn rèn chữ cho các em vào các tiết hướng dẫn học của chiều thứ sáu hàng

tuần.

2. Cơ sở khoa học.

Chúng ta đều biết rằng khi dạy tập viết phải đảm bảo nguyên tắc phối hợp

đồng bộ của các bộ phận cơ thể tham gia vào việc viết chữ.

Giáo viên khắc sâu biểu tượng về chữ cho các em bằng nhiều con đường

kết hợp mắt nhìn, tai nghe, tay luyện tập. Điều này giúp các em chủ động phân

tích hình dáng, kích thước và cấu tạo theo mẫu chữ, tìm sự giống và khác nhau

4/16

“Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”

của chữ cái đang học với chữ cái đã được học trước đó trong cùng một nhóm

bằng thao tác so sánh tương đồng. Chữ mẫu là hình thức trực quan ở tất cả các

bài tập viết. Đây là điều kiện đầu tiên để các em viết đúng.

Giáo viên dẫn dắt học sinh tiếp xúc với các chữ cái sẽ học bằng một hệ

thống câu hỏi. Từ việc hỏi về các nét cấu tạo chữ cái, độ cao, kích thước đến

việc so sánh nét giống nhau và nét khác nhau giữa các chữ cái đã học với chữ

cái đang phân tích.

Giáo viên cần chú ý đến các giai đoạn của quá trình viết chữ, việc hướng

dẫn học sinh luyện tập thực hành từ thấp đến cao. Lúc đầu là viết đúng hình

dáng, cấu tạo, kích thước các cỡ chữ. Sau viết đúng dòng và đúng tốc độ. Khi

học sinh luyện chữ, giáo viên cần luôn luôn chú ý uốn nắn cách cầm bút và tư

thế ngồi viết.

Người giáo viên phải nắm chắc các phương pháp nêu trên và kết hợp một

cách hài hòa, nhẹ nhàng thì chắc chắn học sinh sẽ đạt được kết quả cao. Trong

phạm vi đề tài này tôi chủ yếu sử dụng nguyên tắc dạy-học tập viết ở Tiểu học.

3. Đặc điểm tâm lí học sinh Tiểu học.

+ Đặc điểm tâm lí học sinh Tiểu học:

Mỗi học sinh Tiểu học là một hình thể, một thực thể hồn nhiên.

Trong mỗi học sinh Tiểu học tiềm tàng khả năng phát triển.

Mỗi học sinh Tiểu học là một nhân cách đang hình thành.

+ Đặc điểm tâm lí học sinh lớp 4.

Chi giác có phân biệt, có lựa chọn ngày càng phát triển.

Chú ý tăng lên, chú ý có chủ định hình thành và phát triển.

Trí nhớ không chủ định và chú ý có chủ định vẫn song song tồn tại.

Tư tưởng tái tạo phát triển

Tư duy trừu tượng phát triển

Qua các cơ sở lý luận trên tôi thấy việc rèn chữ cho học sinh là rất cần

thiết và quan trọng. Song song với việc cung cấp tri thức của các môn học,

5/16

“Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”

người giáo viên cần giúp học sinh rèn chữ viết làm sao chuyển dần kĩ năng viết

chữ trở thành kĩ xảo, thành nết người cho học sinh Tiểu học.

4. Thực trạng về việc rèn chữ viết cho học sinh lớp 4..

4.1. Thuận lợi.

Hầu hết các em đều có ý thức và thích được luyện viết chữ đẹp. Các em

tham gia luyện chữ theo đúng sự chỉ bảo của giáo viên. Phụ huynh học sinh

quan tâm, chuẩn bị tốt đồ dùng học tập để con em mình tham gia luyện viết.

4.2. Khó khăn.

Nhiều em viết chữ xấu, không có kĩ thuật khi viết, tốc độ viết lại chậm,

chưa đáp ứng được với yêu cầu về kĩ năng viết chữ của học sinh Tiểu học.

4.3. Nguyên nhân.

- Học sinh ngồi sai tư thế, cầm bút không đúng cách, đặt vở sai.

- Bút gai, vở nhòe.

- Học sinh viết chưa đúng mẫu chữ, chưa đều nét.

Đây là một trong những nguyên nhân chính làm cho chữ viết của các em

còn xấu. Học sinh đã viết chữ trong 4 năm (từ năm lớp 1 đến năm lớp 4) nên nét

chữ của các em tương đối ổn định (viết quen tay) nếu các em viết sai thì rất khó

sửa.

Học sinh có thể:

+ Viết ngả sang trái (đổ ngửa)

Ví dụ:

+ Viết sai các nét cơ bản.

Ví dụ:

HS viết

i

i , i

k , k

m , m

k

m

6/16

“Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”

+ Viết không đều nét hoặc không liền nét, không liền mạch và khoảng

cách chưa hợp lý.

HS viết

Ví dụ:

ch

ngh

hoa

ngh

hoa

+ Đặt dấu thanh chưa đúng vị trí.

HS viết

Ví dụ:

quả

thuỷ

mía

qủa

thủy

miá

- Học sinh còn viết sai chính tả.

- Học sinh chưa có ý thức trong việc rèn chữ viết, các em thường viết cho

xong rồi ngồi chơi.

5. Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4.

5.1. Biện pháp thứ nhất: Tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến học sinh viết

chưa đẹp.

- Nghiên cứu SGK, SGV, các tài liệu chuyên đề có liên quan đến việc

giảng dạy và học phân môn Tập viết, Chính tả để đưa ra phương pháp phù hợp

nhất đối với học sinh của mình phụ trách.

- Cần thường xuyên rút kinh nghiệm về phương pháp giảng dạy của mình

sau mỗi bài giảng.

- Tạo cho học sinh có ý thức, sự thích thú, lòng ham mê viết chữ đẹp.

5.2. Biện pháp thứ hai: Hướng dẫn học sinh tư thế ngồi viết, cách cầm

bút, đặt vở đúng cách.

5.2.1. Tư thế ngồi viết.

- Tư thế ngồi viết sai không đúng ảnh hưởng đến chữ viết mà còn ảnh

hưởng đến sức khỏe học sinh. Vì vậy giáo viên cần chú ý nhắc nhở liên tục về tư

thế ngồi viết của học sinh (thường xuyên cho các em xem hình ảnh mẫu về tư

thế ngồi viết)

- Mắt cách vở từ 25cm-30cm.

7/16

“Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”

- Cánh tay trái để trên mặt bàn bên trái vở, bàn tay trái tỳ vào mép vở giữ

vở không bị xê dịch khi viết. Khi viết cánh tay phải đưa nhẹ nhàng.

5.2.2. Cách cầm bút.

- Học sinh cầm bút và điều khiển bút bằng ba đầu ngón tay (ngón trỏ,

ngón cái, ngón giữa của bàn tay phải)

- Đầu ngón tay trỏ đặt phía trên, đầu ngón tay cái bên trái, phía bên phải

của đầu bút tựa vào cạnh đốt đầu ngón tay giữa.

- Khi viết cần phối hợp cử động của cổ tay, khửu tay và cả cánh tay phải.

5.2.3. Vị trí đặt vở khi viết chữ.

- Vở viết cần đặt nghiêng so với mép bàn một góc khoảng 30 độ và

nghiêng về bên tay phải.

5.3. Hướng dẫn học sinh chuẩn bị tốt đồ dùng học tập.

Bút, vở là những công cụ quan trọng nhất của học sinh trong quá trình rèn

chữ viết.

Nếu bút gai và vở bị nhòe thì chữ viết và vở của học sinh khó mà đẹp

được. Sở dĩ tôi khẳng định như vậy vì trong quá trình rèn chữ cho học sinh, nếu

thấy em nào viết còn xấu chưa đúng mẫu chữ, tôi thường cầm bút thậm chí còn

cầm tay viết mẫu chữ vào vở học sinh quan sát, vừa viết vừa hướng dẫn cách

viết cho các em để các em biết cách khắc phục những sai sót của mình thì hầu

hết là những chiếc bút đó bị gai quá khó có thể viết đẹp được.

Mặt khác một số phụ huynh chỉ biết mua bút và vở cho con chứ không

quan tâm xem bút đó viết như thế nào, vở đó ra sao? Bản thân tôi trong nhiều

năm rèn chữ cho học sinh, tôi cùng đồng nghiệp trao đổi để định hướng giúp

phụ huynh học sinh nên mua bút, vở như thế nào để tạo điều kiện tốt nhất cho

các em khi viết.

Để vở không bị nhòe mực, tôi thống nhất với các phụ huynh loại giấy vở

nên dùng để các em viết chữ cho đẹp. Phụ huynh rất ủng hộ giáo viên về việc

8/16

“Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”

này vì tâm lý các bậc phụ huynh luôn mong mỏi con em mình ngày càng học

giỏi, chữ viết ngày càng đẹp.

5.4. Hướng dẫn học sinh viết đúng mẫu chữ, đều nét, khoảng cách hợp

lý, liền mạch, đặt dấu thanh đúng vị trí.

Nếu quan niệm rằng học sinh lớp 4 đã viết quen tay, không thể dạy lại

hoặc uốn nắn để học sinh sửa các nét cơ bản thì hoàn toàn sai lầm. Học sinh khi

đã viết sai các nét cơ bản thì chữ không đẹp. Nếu giáo viên chỉ nhắc: Các em

cần nắn nót để viết chữ đẹp thì các em học sinh lớp 4 không thể nào biết tự sửa

lỗi sai của mình để viết chữ đẹp hơn. Giáo viên phải chỉ rõ chỗ sai, nên cách sửa

và viết mẫu để giúp học sinh quan sát và tự sửa lại. Thậm chí có những em phải

cầm tay vừa nói vừa hướng dẫn.

Để khắc phục điểm này, tôi đã tranh thủ thời gian trong hè kết hợp với ôn

kiến thức văn hóa, tôi kết hợp luyện lại các nét cơ bản cho học sinh.

Cuối mỗi giờ học tôi cho học sinh nhắc lại cách viết một nét cơ bản. Gọi

học sinh lên bảng viết lại, học sinh khác nhận xét. Cho học sinh viết nét đó vào

vở và về nhà luyện viết thêm. Cần rèn trọng tâm các nét khuyết xuôi, khuyết

ngược, móc xuôi, móc ngược, móc hai đầu, nét cong trái, cong phải,nét cong

khép kín. Vì những nét đó có ảnh hưởng rất nhiều tới chữ viết của các em.

Buổi học sau tôi chấm điểm, nhận xét tuyên dương những em đã viết đẹp,

khen ngợi những em đã tiến bộ, nhắc nhở, động viên những em viết chưa đẹp.

Tôi đã đến tận nơi viết mẫu vài nét vào vở và chỉ rõ chỗ sai của học sinh để các

em biết cách sửa.

Đưa cho mỗi tổ một vài bài viết đẹp cho học sinh các tổ chuyền tay nhau

để quan sát, học tập.

Cứ làm như vậy, sau một tháng hè chữ viết của các em đã có nhiều

chuyển biến.

Khi các em viết đúng các nét cơ bản thì sẽ khắc phục được tình trạng

không đều nét, không liền nét.

+ Để khoảng cách giữa các chữ ghi tiếng và các con chữ hợp lý.

9/16

“Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”

Học sinh phải nắm được hai chữ cách nhau một con chữ O. Ví dụ: học tập

thì không thể viết là học tập hoặc học tập.

+ Để khắc phục tình trạng học sinh viết:

Giáo viên nêu cách viết: Rê bút từ điểm cuối chữ O trúc xuống để gặp

điểm bắt đầu của chữ cái e sao cho nét vòng ở đầu chữ cái o không to quá. Rê

bút từ điểm cuối của chữ cái o sang ngang rồi lia bút viết tiếp chữ cái a hoặc chữ

cái c thành oa (oc) sao cho khoảng cách giữa o và a (c) hợp lý, không quá gần

hay quá xa.

+ Cách viết viết liền mạch:

* Viết liền mạch vừa thực hiện được yêu cầu nét chữ vừa đảm bảo tốc độ

viết nhanh.

* Viết liền mạch là viết tất cả các hình cơ bản trong một chữ ghi tiếng rồi

sau đó mới đặt dấu (kể cả dấu phụ của con chữ và dấu thanh).

Ví dụ:

Về vần ương: Viết liền mạch các hình cơ bản của chữ cái thành uong sau

đó viết dấu phụ (hình móc câu) trên u vào o để thành ương.

Về chữ ghi tiếng trường: Viết liền mạch các hình cơ bản của chữ cái thành

truong, sau đó viết dấu phụ (hình móc câu) trên u vào o và dấu thanh (thanh

huyền) trên chữ ơ để thành trường.

* Đặt dấu thanh không đúng vị trí:

Trường hợp này học sinh ít sai nhưng vẫn xảy ra do viết ẩu, do chưa nắm

được nguyên tắc viết dấu thanh ở một số trường hợp đặc biệt.

Ví dụ:

lóa  lóa

của  cuả

Cách khắc phục:

- Giáo viên nhắc nhở học sinh đánh dấu thanh cẩn thận.

- Dấu thanh cần đặt trên âm chính của vần.

+ Nếu là nguyên âm đôi thì đặt dấu thanh ở con chữ thứ nhất của nguyên

âm đôi (Khi chữ ghi tiếng không có âm cuối vần). Ví dụ: của, lúa…

10/16