SKKN Một số biện pháp rèn luyện kỹ năng tranh biện cho học sinh THPT qua hoạt động ngoài giờ lên lớp

SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO NGHỆ AN

TRƯỜNG THPT HUỲNH THÚC KHÁNG

======***=====

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:

MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN KỸ NĂNG TRANH BIỆN

CHO HỌC SINH THPT QUA HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP

LĨNH VỰC: HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP

NGƯỜI THỰC HIỆN: NGUYỄN MINH HỒNG

TỔ BỘ MÔN: VĂN – NGOẠI NGỮ

NĂM THỰC HIỆN: 2020

ĐIỆN THOẠI LIÊN HỆ: 0843135468

1

MỤC LỤC

ĐỀ MỤC

Trang

Phần I. Đặt vấn đề

4

6

Phần II. Nội dung nghiên cứu

1. Cơ sở khoa học

1.1. Cơ sở lý luận

1.1.1. Khái niệm kỹ năng

1.1.2. Khái lược về tranh biện

1.2. Cơ sở thực tiễn

10

1.2.1. Yêu cầu về dạy học kỹ năng trong chương trình giáo dục phổ

thông

1.2.2. Thế mạnh rèn luyện kỹ năng của hoạt động ngoài giờ lên lớp

1.2.3.Sự phát triển của phong trào tranh biện trong giới trẻ hiện nay

1.2.4. Nhu cầu học tập, bộc lộ của học sinh

10

11

12

2. Thực trạng giáo dục kỹ năng tranh biện qua hoạt động ngoài giờ lên

lớp ở trường THPT

12

2.1. Đánh giá thực trạng thông qua số liệu điều tra, khảo sát

2.2. Phân tích nguyên nhân của thực trạng

13

16

3. Một số biện pháp rèn luyện kỹ năng tranh biện cho học sinh THPT

qua hoạt động ngoài giờ lên lớp

18

19

3.1. Một số nguyên tắc đề xuất biện pháp

3.2. Một số biện pháp cụ thể nhằm nâng cao kỹ năng tranh biện cho học

sinh THPT qua hoạt động ngoài giờ lên lớp

3 2.1. Phối hợp với các tổ chức, đoàn thể nhà trường xây dựng kế

hoạch

19

3.2.2. Phát hiện và bồi dưỡng nhân tố có năng khiếu tranh biện

3.2.3. Tổ chức tốt hoạt động của câu lạc bộ tranh biện

3.2.4. Phối hợp với các đoàn thể tổ chức hoạt động ngoại khóa

4. Kết quả thực hiện

20

25

30

44

2

Phần III. Kết luận

Phụ lục

47

50

68

Tài liệu tham khảo

3

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lý do chọn đề tài

1.1. Hiện nay, đất nước ta đang bước sang một giai đoạn phát triển mới

với những yêu cầu mới về phát triển nguồn nhân lực, phát triển con người. Đổi

mới giáo dục đã trở thành nhu cầu cấp thiết. Chính trong bối cảnh đó, ngày

4/11/2013, Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt

Nam (khoá XI) đã thông qua Nghị quyết số 29-NQ/TW đổi mới căn bản, toàn

diện GDĐT đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh

tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Quan điểm chỉ

đạo đổi mới giáo dục của Nghị quyết là: “Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ

chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất

người học. Học đi đôi với hành; lí luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường

kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội.” Tư tưởng này hoàn toàn phù

hợp với xu thế phát triển giáo dục trên thế giới hiện nay.

1.2. Từ thực tế của đời sống xã hội, ngành GD&ĐT đặt ra yêu cầu phải

đào tạo được thế hệ người toàn diện, năng động, sáng tạo trong công việc đồng

thời có ý thức chủ động, tích cực bày tỏ quan điểm, lập trường trước những vấn

đề nảy sinh trong đời sống xã hội, hướng tới chân lí của mọi vấn đề. Trong dạy

học, tất cả các bộ môn cần rèn luyện cho học sinh biết tranh biện vấn đề, tạo thói

quen tốt trong nhìn nhận, đánh giá các vấn đề trong cuộc sống. Yêu cầu mang

tính cấp thiết ấy cũng góp phần thực hiện mục tiêu kết hợp dạy “người” với dạy

“chữ”, lí thuyết phải gắn với thực hành, giúp học sinh phát huy được tính chủ

động, sáng tạo trong học tập, rèn luyện được khả năng làm việc độc lập, làm

việc theo nhóm.

1.3. Trong thực tiễn giáo dục hiện nay, vấn đề rèn luyện kỹ năng tranh

biện cho học sinh đang được các nhà giáo dục rất quan tâm. Tuy nhiên, vấn đề

này mới dừng lại ở bậc đại học, cao đẳng. Ở bậc THPT, vấn đề chưa được đầu

tư thỏa đáng, việc nghiên cứu, vận dụng còn mang tính rời rạc, chưa hệ thống,

thiếu hiệu quả. Thực tế cho thấy, kỹ năng tranh biện ở học sinh THPT còn tồn

tại dưới dạng tiềm năng, chưa được khai thác. Do còn chú trọng việc cung cấp

trên lớp, giáo viên chưa khai thác hết các hình thức giáo dục như trải nghiệm

sáng tạo, hoạt động ngoài giờ lên lớp để tạo môi trường thuận lợi cho các em rèn

luyện kỹ năng này. Tuy đây không phải là hoạt động chủ đạo nhưng là bộ phận

không thể thiếu của quá trình giáo dục trong nhà trường phổ thông, góp phần

thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện đối với thế hệ trẻ.

Xu hướng chung của những nền giáo dục tiến bộ trên thế giới là xây dựng

một nền giáo dục thực sự dân chủ. Tranh biện của học sinh trong quá trình dạy

học là biểu hiện tích cực của một môi trường học tập thân thiện, tích cực. Rèn

luyện, phát huy khả năng tranh biện của học sinh là một trong những cách góp

phần xây dựng một nền giáo dục dân chủ, tiến bộ. Xuất phát từ những đòi hỏi

4

của cuộc sống và xã hội về chất lượng nguồn nhân lực, mục tiêu giáo dục và

thực tiễn dạy học ở trường THPT, chúng tôi lựa chọn vấn đề: “Một số biện pháp

rèn luyện kỹ năng tranh biện cho học sinh THPT qua hoạt động ngoài giờ lên

lớp” .

2. Tính mới của đề tài

- Góp phần làm sáng tỏ và sâu sắc thêm hệ thống lý luận về vấn đề rèn

luyện kỹ năng tranh biện cho học sinh THPT; xác định những phương pháp,

cách thức tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm rèn luyện kỹ năng tranh

biện cho học sinh.

- Đánh giá khách quan những thành tựu và tồn tại của việc rèn luyện kỹ

năng tranh biện trong dạy học hiện nay. Đó là cơ sở thực tiễn để đề xuất các biện

pháp rèn luyện kỹ năng này cho học sinh, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

- Đề xuất những biện pháp cụ thể trong rèn luyện kỹ năng tranh biện cho

học sinh THPT qua hoạt động ngoài giờ lên lớp. Bao gồm: xây dựng kế hoạch

phối hợp với các tổ chức, đoàn thể; phát hiện và bồi dưỡng nhân tố có năng

khiếu tranh biện; tổ chức tốt hoạt động của câu lạc bộ tranh biện; phối hợp với

các đoàn thể tổ chức hoạt động ngoại khóa. Đây là những biện pháp mới đã

được thực hiện có hiệu quả tại đơn vị công tác, có khả năng áp dụng đối với các

trường THPT.

3. Phương pháp nghiên cứu

Trong quá trình thực hiện đề tài, chúng tôi đã sử dụng một số phương

pháp nghiên cứu như:

- Phương pháp điều tra, khảo sát và xử lý số liệu.

- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.

- Phương pháp phỏng vấn.

- Phương pháp phân tích - tổng hợp

- Phương pháp so sánh…

4. Cấu trúc của đề tài

Ngoài phần mở đầu, kết luận, phần nội dung đề tài gồm:

- Cơ sở khoa học

- Thực trạng giáo dục kỹ năng tranh biện qua hoạt động ngoài giờ lên lớp

ở trường THPT

- Một số biện pháp rèn luyện kỹ năng tranh biện cho học sinh THPT qua

hoạt động ngoài giờ lên lớp

- Kết quả thực hiện

5

PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

1. Cơ sở khoa học

1.1. Cơ sở lý luận

1.1.1. Khái niệm kỹ năng

Kỹ năng là khả năng vận dụng những kiến thức thu nhận được trong lĩnh

vực nào đó vào thực tế. Kỹ năng thể hiện khả năng thực hiện có kết quả những

hành động trên cơ sở những kiến thức có được đối với việc giải quyết những

nhiệm vụ đặt ra phù hợp với mục tiêu và điều kiện cho phép.

Để giải thích nguồn gốc hình thành kỹ năng có lẽ không có cơ sở lý

thuyết nào tốt hơn hai lý thuyết về phản xạ có điều kiện (được hình thành trong

thực tế cuộc sống của cá nhân) và phản xạ không điều kiện (là những phản xạ

mà cá nhân sinh ra đã sẵn có). Trong đó, kỹ năng của cá nhân gần như thuộc về

cái gọi là phản xạ có điều kiện, nghĩa là kỹ năng được hình thành từ khi cá nhân

tham gia hoạt động thực tế của cuộc sống. Ví dụ: kĩ năng giao tiếp, kỹ năng

quản trị chỉ được hình thành trong hoạt động công việc của cá nhân. Đa số kỹ

năng mà chúng ta có đều xuất phát từ việc rèn luyện, bồi dưỡng. Như vậy, nền

tảng thành công của con người trong cuộc sống là do 90% được đào tạo và tự

đào tạo, chỉ có 2% là kỹ năng bẩm sinh.

Có nhiều cách phân loại kỹ năng. Về cơ bản, kỹ năng có hai loại. Loại thứ

nhất là kỹ năng cứng. Đây là kỹ năng có tính nền tảng có được do đào tạo từ nhà

trường hoặc tự học. Loại thứ hai là kỹ năng mềm có được từ hoạt động thực tế.

Kỹ năng mềm gồm nhiều loại kỹ năng phong phú như kỹ năng giao tiếp, kỹ

năng thuyết trình, kỹ năng đàm phán, kỹ năng tranh biện… Để thành công, đòi

hỏi con người phải trang bị cả kĩ năng cứng và kỹ năng mềm, phải vận dụng linh

hoạt hai loại kỹ năng cơ bản này trong học tập và trong cuộc sống. Trong đó,

việc vận dụng các kỹ năng mềm có ý nghĩa vô cùng quan trọng, nhất là trong xã

hội hiện đại ngày nay.

1.1.2. Khái lược về tranh biện

Để có một cái nhìn khách quan và chính xác về vấn đề rèn luyện kỹ năng

tranh biện cho học sinh trong dạy học nói chung và hoạt động ngoài giờ lên lớp

nói riêng thì trước hết chúng ta phải tìm hiểu những vấn đề lý luận liên quan đến

tranh biện và phương pháp tranh biện.

 Kỹ năng tranh biện

“Tranh biện” là một trong những hoạt động lâu đời nhất của nền văn

minh. Tại các quốc gia phát triển như Mỹ, Anh, Pháp, Đức…, việc thực hành tranh

biện được thể hiện rõ ràng không chỉ qua các hoạt động giáo dục (educational

debate) mà còn qua các phương tiện truyền thông (media) và đời sống chính trị,

kinh tế, văn hóa xã hội. Tranh biện là cuộc trình diễn tổng hợp các kỹ năng: tư duy

6

phản biện, nói trước công chúng, nghiên cứu, tổ chức sắp xếp, làm việc nhóm,

nghe, ghi chép…

Vì thế, chúng ta có nhiều quan niệm và định nghĩa khác nhau về tranh biện.

Theo “Từ điển Hán Việt Từ Nguyên” của Bửu Kế đã định nghĩa “Tranh”

là “giành”; “biện” là “cãi lẽ”; “tranh biện” là “cãi lẽ để giành lẽ phải về phần

mình”; “Tranh biện” đồng nghĩa với “tranh luận”.

Hay nhóm tác giả Hoàng Phê, Hoàng Thị Tuyền Linh, Vũ Xuân Lương,

Phạm Thị Thủy, Đào Thị Minh Thu, Đặng Thanh Hòa trong cuốn “Từ điển

Tiếng Việt” cũng có quan niệm khác: “Tranh biện” là “tranh luận phải trái”;

“Tranh luận” là “bàn cãi để tìm ra lẽ phải”; “tranh biện” đồng nghĩa với “tranh

cãi”.

Theo “Từ điển Oxford” định nghĩa “tranh biện là việc tham gia vào cuộc

tranh luận bằng việc nêu ra ý kiến trái ngược”.

Còn hiểu theo tổ chức Vietnam Youth to Debate (Y2D) – tổ chức nghiên

cứu và giáo dục về tranh biện cho thanh thiếu niên Việt Nam lại có định nghĩa

khác. Hiểu theo nghĩa hẹp, “tranh biện là một trong những loại hình giao tiếp

bằng lời”. Tuy nhiên, tranh biện cũng có những đặc điểm khác với những loại

hình giao tiếp bằng lời khác. Những đặc điểm của tranh biện trong tương quan

với các loại hình khác có thể được thầy Nguyễn Thiên Minh - cán bộ trung tâm

Ứng dụng Việt ngữ học, ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn thể hiện thông qua

bảng sau:

Loại

Ứng

điểm dụng

Mục

đích

chính

Phương

tiện chủ

yếu

hình

giao

tiếp

Đặc

nổi bật

Biến thể

Ví dụ

chủ yếu (nếu có)

trong

Trao đổi Mọi hình

Đối

thoại

Nói

chuyện

Tự do, không

hạn định

thông

thức của

lời nói

Giao tiếp

tin

Cần

dẫn

Cần chương

người

dắt

Thống

nhất các

ý kiến

Giả thuyết

Kết luận

Giáo dục

Hội họp

Thảo

luận

Cuộc

họp

Thương

thuyết

trình

định

trước

Lập luận

Kết luận

Giáo dục

Luật

Tranh

luận

Chính

cao độ

xác

Các bài Tìm

tranh ra cái gì

Phê

7

luận trên đúng

tạp chí

khoa học

pháp

phán

Phân

rạch ròi đúng

sai

biệt

Khoa

học

Nghệ

thuật

Có một giải

Các bút Tìm

pháp

ưu” hơn các

giải

“tối

Tư tưởng

Giáo dục

Tranh

biện

chiến

ra ai

Lập luận

trên báo

đúng

pháp

khác

Các vấn

đề xã hội

Hiểu theo nghĩa rộng, “Tranh biện được hiểu là quá trình tư duy và biểu

đạt tư duy từ thu thập, phân tích xử lý thông tin đến xây dựng, hệ thống sắp xếp

các lập luận để ra quyết định. Tranh biện có thể sử dụng ngôn ngữ (thông qua

nói, viết) hoặc không sử dụng ngôn ngữ (tự tranh biện – trong bản thân từng cá

nhân). Tranh biện giúp giải quyết vấn đề, bằng cách chỉ ra những xung đột/

mâu thuẫn giữa các luận điểm do người học sử dụng tư duy phản biện để phản

đối trực tiếp trên luận điểm của đối phương”

Tranh biện còn nhằm thuyết phục chính bản thân mình, hoặc người khác

rằng lựa chọn nào là tốt hơn, đặt trong những bối cảnh và điều kiện cụ thể. Kết

luận của tranh biện mang tính tương đối, không có đúng nhất mà mang tính tạm

thời tại thời điểm kết thúc cuộc tranh biện.

Trên cơ sở tham khảo ý kiến từ các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước,

theo chúng tôi: Tranh biện là quá trình giao lưu ngôn ngữ đòi hỏi những người

tham gia phải chứng minh được quan điểm của mình là đúng đắn bằng hệ thống

các lập luận logic. Đó là cách ngắn nhất và ôn hòa nhất giúp mọi người cùng đi

đến một nhận thức chung.

Tranh biện cũng rất khác với kiến nghị, thảo luận, tranh luận và phản

biện.

Trong đó, “Kiến nghị là đưa ra ý kiến về một vấn đề để mọi người bàn

bạc và đưa ra hướng giải quyết”. Trong tranh biện, kiến nghị là vấn đề được đưa

ra để làm chủ đề để tranh biện. Đó có thể là một nhận định, một đề xuất, hay

một dự báo về một vấn đề nào đó.

“Thảo luận là trao đổi ý kiến về một vấn đề, có phân tích lý lẽ”. Thảo luận

sẽ là một khâu nằm trong tranh biện bởi nó là quá trình mọi người giao lưu, bàn

bạc để nhất trí đường hướng, cùng nhau giải quyết vấn đề mà chúng ta đang cần

phải tranh biện với nhau.

8

Trong cuốn “Từ điển tiếng Việt thông dụng” của Như Ý, NXB Giáo dục

định nghĩa “Tranh luận là bàn cãi có phân tích lí lẽ để tìm ra lẽ phải”. Như vậy,

mục đích cuộc tranh luận ở đây là tìm xem ai đúng.

Còn Phản biện là việc sử dụng một lý lẽ để chống lại một lý lẽ, chỉ ra

điểm yếu, điểm sơ hở của lý lẽ đó dựa trên các luận điểm được đưa ra. Mục tiêu

chính là thiết lập sự cân nhắc đối với các lựa chọn được đưa ra và tăng cường sự

thuyết phục đối với quan điểm cá nhân bằng cách làm suy yếu quan điểm của

đối phương.

Như vậy, chúng ta thấy rằng “tranh biện” là một khái niệm khác hẳn với

những khái niệm trên và không thể đồng nhất tất cả các khái niệm đó với nhau.

Về bản chất, tranh biện là quá trình giao lưu ngôn ngữ đòi hỏi những người tham

gia phải chứng minh được quan điểm của mình là đúng đắn. Đó là cách ngắn

nhất và ôn hòa nhất giúp mọi người cùng đi đến một nhận thức chung. Tranh

biện được coi là tinh hoa của năng lực sử dụng ngôn ngữ, là cách thức phát triển

trí tuệ, là hòn đá mài sắc tư duy. Chính vì vậy, tranh biện là một kỹ năng thiết

yếu của con người, nhất là trong thời đại ngày nay.

 Phương pháp tranh biện

Tranh biện là xương sống của giáo dục. Trong các môn khoa học tự nhiên,

người nghiên cứu có thể chứng minh được sự thật khi dùng những dữ kiện hay

thử nghiệm tự nhiên vào việc này. Tuy nhiên, đối với những môn xã hội chẳng

hạn thì cách tiếp cận vấn đề hoàn toàn khác. Trong dạy học, tổ chức cho học

sinh tranh biện vừa là một hình thức tổ chức dạy học vừa là phương pháp dạy

học cần áp dụng phổ biến hiện nay nhằm giúp các em tự chiếm lĩnh tri thức, kĩ

năng…

Vậy “phương pháp tranh biện” trong dạy học được hiểu như thế nào?

Phương pháp tranh biện là cách giáo viên đưa ra, gợi mở cho học sinh suy nghĩ,

đánh giá về một vấn đề nhất định theo những hướng khác nhau, thậm chí trái

ngược nhau. Sau đó dựa trên những tìm hiểu của các em, giáo viên tổ chức cho

các em trao đổi, bàn bạc, phản biện về vấn đề. Học sinh sẽ đưa ra và bảo vệ

quan điểm của mình, đồng thời thuyết phục đối phương theo ý kiến đó bằng

những lập luận, lí lẽ, bằng chứng xác thực nhằm làm rõ những khía cạnh khác

nhau của vấn đề và làm giàu sự hiểu biết của cá nhân theo yêu cầu của mục tiêu

và nhiệm vụ dạy học.

Trong quá trình dạy học, giáo viên có thể lựa chọn sử dụng tranh biện

trong việc kiểm tra bài cũ, tổ chức dạy học và nghiên cứu kiến thức mới; củng

cố và kiểm tra, đánh giá. Hiểu một cách đơn giản về phương pháp này là giáo

viên đề xướng, tổ chức còn học sinh chủ động trao đổi, bàn luận, tranh biện, linh

hoạt, sáng tạo tiếp thu tri thức một cách vững chắc và hiệu quả.

Trong hoạt động ngoài giờ lên lớp, giáo viên có thể bằng nhiều hình thức

như tổ chức các diễn đàn tranh luận theo chủ đề, thành lập câu lạc bộ tranh biện,

9

lồng ghép trong các hoạt động theo chủ điểm… Qua đó giáo viên có thể giúp

học sinh rèn luyện kỹ năng tranh biện qua những hoạt động phong phú, sinh

động và hấp dẫn. Đây là một phương pháp dạy học mới, có khả năng vận dụng

hiệu quả trong trường THPT.

1. 2. Cơ sở thực tiễn

1.2.1. Yêu cầu về dạy học kỹ năng trong chương trình giáo dục phổ

thông

Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 Ban Chấp hành Trung Ương Đảng khoá 8

khẳng định “Giáo dục - đào tạo là quốc sách hàng đầu”. Nghị quyết Đại hội

Đảng lần thứ 9 nhấn mạnh “Phát triển giáo dục - đào tạo là một trong những

động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là điều

kiện để phát huy nguồn lực con người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng

trưởng kinh tế nhanh và bền vững”. Các nghị quyết của Đảng, quan điểm của

Nhà nước Việt Nam đã khẳng định vai trò của con người trong sự nghiệp phát

triển của đất nước cũng như khẳng định vai trò quan trọng của giáo dục trong sự

nghiệp phát triển con người. Đồng thời nhấn mạnh con người phát triển toàn

diện không chỉ giỏi về tri thức khoa học mà còn cần có hệ thống năng lực cơ bản

để đáp ứng những yêu cầu ngày một cao của xã hội.

Trước yêu cầu đó, chương trình giáo dục THPT hiện nay đang được xây

dựng theo hướng tiếp cận năng lực. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về

đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo xác định: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ

và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển

phẩm chất, năng lực của người học”. Khác với cách tiếp cận nội dung, tiếp cận

năng lực chú trọng vào việc yêu cầu học sinh phải thể hiện được, làm được, biết

vận dụng những kiến thức để giải quyết các tình huống đặt ra trong cuộc sống.

Vì thế, việc học tập theo hướng tiếp cận này trở nên gần gũi và thiết thực đối với

cá nhân và cộng đồng.

Theo tinh thần đó, các yếu tố của quá trình giáo dục trong nhà trường trung

học cần được tiếp cận theo hướng đổi mới. Với đề án đổi mới căn bản và toàn diện

giáo dục – đào tạo, mục tiêu giáo dục đang chuyển hướng từ trang bị kiến thức

nặng lý thuyết sang trang bị những năng lực cần thiết và phẩm chất cho người

học. Điều đó cũng khẳng định thêm tầm quan trọng và yêu cầu thiết yếu của

việc giáo dục, trang bị các kỹ năng cần thiết cho học sinh như: kỹ năng giao tiếp,

kỹ năng thuyết trình, kỹ năng đàm phán, kỹ năng tranh biện… Yêu cầu này đặt

ra đối với tất cả các bộ môn, trong tất cả mọi hoạt động giáo dục của chương

trình giáo dục phổ thông.

1.2.2. Thế mạnh rèn luyện kỹ năng tranh biện của hoạt động ngoài giờ

lên lớp

Trong thực tế, việc rèn luyện kỹ năng cho học sinh gặp không ít khó khăn.

Khi xây dựng chương trình, nội dung dạy học, giáo viên đều phải xác định các

10

mục tiêu: cung cấp kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành thái độ và định

hướng phát triển năng lực. Đây là yêu cầu mang tính nguyên tắc trong dạy học

và mỗi giáo viên đều nhận thức sâu sắc yêu cầu này. Tuy nhiên, do phải chuyển

tải nhiều nội dung trong dung lượng thời gian hạn chế, giáo viên có khuynh

hướng tập trung cung cấp kiến thức mà ít quan tâm rèn luyện kỹ năng cho học

sinh, nhất là các kỹ năng mềm.

Chính bởi vậy, rất nhiều học sinh còn thiếu và yếu các kỹ năng cần thiết.

Nhiều em tỏ ra thụ động trong học tập và thiếu độc lập, thiếu chính kiến khi nhìn

nhận các vấn đề của đời sống. Các em cũng gặp lúng túng khi bày tỏ quan điểm,

gặp nhiều khó khăn khi đàm phán hay thuyết phục người khác. Thực tế đó đòi

hỏi người giáo viên phải đổi mới phương pháp, vận dụng linh hoạt các hình thức

giáo dục để rèn luyện kỹ năng cho học sinh.

Hoạt động giáo dục có thể lấp được lỗ hổng về kỹ năng hiệu quả nhất mà

chúng ta có thể vận dụng chính là hoạt động ngoài giờ lên lớp. Đây là hoạt động

được tổ chức ngoài giờ học văn hóa, là con đường gắn lý thuyết với thực tiễn,

tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức và hành động. Hoạt động ngoài giờ lên lớp

tạo điều kiện cho học sinh phát huy vai trò chủ thể, tính tích cực chủ động trong

học tập, rèn luyện toàn diện. Với những nội dung phong phú và hình thức hoạt

động hấp dẫn, hoạt động ngoài giờ lên lớp đã trở thành nơi cung cấp kiến thức,

hiểu biết về xã hội và rèn luyện những kĩ năng cần thiết cho học sinh. Bởi vậy,

khai thác hoạt động này một cách có hiệu quả là cơ sở quan trọng cho việc rèn

luyện các kỹ năng, trong đó có kỹ năng tranh biện.

1.2.3. Sự phát triển của phong trào tranh biện trong giới trẻ hiện nay

Phát triển mạnh một thời gian dài tại nhiều quốc gia phát triển và mới

xuất hiện ở Việt Nam vài năm trở lại đây nhưng tranh biện đang ngày càng thu

hút sự quan tâm của giới trẻ Việt. Phong trào tranh biện bắt đầu du nhập vào

Việt Nam và nhanh chóng được các bạn trẻ ở các thành phố lớn như Hà Nội,

thành phố Hồ Chí Minh đón nhận. Nhìn chung, phong trào tranh biện đang ngày

càng được phát triển, lan rộng ở Việt Nam thông qua các chương trình tranh

biện như “Tôi lên tiếng”, “Trường Teen” phát sóng trên kênh VTV7. Nhiều câu

lạc bộ tranh biện được thành lập ở các trường đại học như: ĐH Luật Hà Nội, ĐH

Kiểm sát, ĐH Kinh tế quốc dân, ĐH FPT, Học viện Ngoại giao, ĐH Mở Thành

phố Hồ Chí Minh… Nhiều cuộc thi đấu tranh biện được tổ chức, thu hút sự quan

tâm của giới trẻ.

Dù xuất hiện muộn hơn nhưng từ 4 năm qua, phong trào tranh biện ở

thành phố Vinh đang dần trở thành món ăn tinh thần ưa thích của nhiều bạn trẻ.

Nếu năm 2016 mới chỉ có duy nhất câu lạc bộ tranh biện PDC của trường THPT

chuyên Phan Bội Châu thì nay đã xuất hiện thêm các câu lạc bộ tranh biện mới

như Thunder Debate Club của trường THPT chuyên Đại học Vinh hay H.D.C.

Huỳnh Debate Club của trường THPT Huỳnh Thúc Kháng.

11