SKKN Một số biện pháp rèn kỹ năng giải bài tập hình học cho học sinh lớp 6

Một số biện pháp rèn kỹ năng giải bài tập hình học cho học sinh lớp 6

MỤC LỤC

Trang

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ

4

5

PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Cơ sở lí luận

5

2. Thực trạng của vấn đề

6

3. Các biện pháp tiến hành để giải quyết vấn đề

4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. Kết luận

6

16

17

18

19

2. Kiến nghị, đề xuất

TÀI LIỆU THAM KHẢO

20

2/20

Một số biện pháp rèn kỹ năng giải bài tập hình học cho học sinh lớp 6

DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT

TT

1

Chữ viết tắt

Nghĩa của chữ viết tắt

Trung học cơ sở

THCS

(m)

2

(mét)

3

SGK

NXB

Sách giáo khoa

Nhà xuất bản

4

3/20

Một số biện pháp rèn kỹ năng giải bài tập hình học cho học sinh lớp 6

PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ

Trong các hoạt động học tập môn Toán ở trường phổ thông, hoạt động

giải bài tập là một hoạt động rất quan trọng, ảnh hưởng đến hiệu quả học tập

môn Toán của học sinh.

Vì vậy để phát triển năng lực học toán cho học sinh thì người thầy giáo

không thể không quan tâm tới vấn đề hướng dẫn giải, khai thác và rèn kỹ năng

giải bài tập hình học trong sách giáo khoa để giúp học sinh tránh những sai lầm

và vận dụng tốt lý thuyết để giải bài tập hình học nhằm nâng cao chất lượng bộ

môn ngay từ đầu cấp học.

Việc quan tâm thường xuyên, hướng dẫn, khai thác và rèn kỹ năng giải

bài tập trong sách giáo khoa là khuyến khích các em luôn có ý thức, hứng thú

trong giải bài tập hình học chắc chắn sẽ góp phần bồi dưỡng năng lực tư duy chủ

động tìm tòi kiến thức mới cho học sinh, cũng thông qua đó rèn luyện tư duy

mềm dẻo tích cực sáng tạo cho học sinh.

Qua thời gian trực tiếp giảng dạy và nghiên cứu chương trình, sách giáo khoa

Toán 6 đặc biệt là chương I “Đoạn thẳng” Hình học lớp 6 tập một ; căn cứ vào

tình hình học tập của học sinh ở cấp trung học cơ sở khác hẳn ở tiểu học, việc

tiếp nhận các kiến thức toán học nói chung và môn hình học nói riêng còn gặp

khó khăn, tôi đã thực hiện sáng kiến: “Một số biện pháp rèn kỹ năng giải bài

tập hình học cho học sinh lớp 6”

4/20

Một số biện pháp rèn kỹ năng giải bài tập hình học cho học sinh lớp 6

PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Cơ sở lý luận:

Truyền thụ kiến thức và rèn luyện kỹ năng cho học sinh là hai mặt của quá

trình dạy học, nó không thể tách rời trong quá trình giảng dạy của giáo viên, truyền

thụ kiến thức cơ bản vững chắc là cơ sở cho việc rèn luyện các kỹ năng nhằm củng

cố, bổ sung và mở rộng kiến thức đã học. Cho nên trong mỗi bài giảng giáo viên

phải đồng thời làm hai nhiệm vụ đó một cách nghiêm túc và có kế hoạch cụ thể.

Việc rèn kỹ năng cho mỗi bài phải thể hiện dưới nhiều khía cạnh khác nhau.

Hướng dẫn học sinh biết suy nghĩ đúng đắn, biết diễn đạt vấn đề mình hiểu một

cách ngắn gọn, rõ ràng, biết vận dụng kiến thức để giải bài tập một cách linh hoạt,

sáng tạo. Những vấn đề đó không thể truyền thụ cho học sinh trong một vài tiết học

mà trong suốt quá trình giảng dạy qua các lớp và được lặp đi lặp lại nhiều lần mới

biến thành kỹ năng, thói quen cho học sinh.

Trong chương trình toán ở Tiểu học các em chưa được định hình rõ phân

môn hình học, chỉ bước đầu được làm quen một số hình học đơn giản như hình

vuông, hình tam giác … Nhưng lên lớp 6 - lớp đầu cấp Trung học cơ sở các em sẽ

được tiếp cận với bộ môn hình học ngay từ đầu năm mặc dù mỗi tuần chỉ có một

tiết và bước đầu kiến thức còn rất đơn giản, chỉ dừng lại ở mức độ nhận biết và

hiểu được các khái niệm mở đầu của hình học phẳng, nhưng nó là cơ sở vững chắc

cho việc chứng minh suy diễn ở những lớp sau, chính vì vậy ngay từ đầu năm, các

em phải nắm vững các khái niệm mặc dù là đơn giản. Sau khi học, các em phải biết

vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế đời sống, biết vận dụng thực hành gắn

liền với thực tế. Tính chất nổi bật của hình học 6 là trực quan, đây là giai đoạn xây

dựng cơ sở ban đầu của hình học phẳng, chuẩn bị cho việc chứng minh suy diễn

trong các chương trình sau.

Cái đích đạt được ở đây là học sinh học tập thông qua các hoạt động hình

học, kết hợp hoạt động trực quan (quan sát, phát hiện, gấp hình, đo, vẽ, kiểm tra,

thực hành …) với hoạt động suy luận (quy nạp, suy diễn). Các tính chất (tiền đề,

định lý) được rút ra từ trực quan bằng các nhận xét, chưa dùng các tiền đề "định

nghĩa, định lý". Các em được rèn luyện kỹ năng sử dụng các dụng cụ đo, vẽ, vẽ

hình đúng kích thước (độ dài, độ lớn của góc cho trước), gấp hình, ước lượng …

từ những điều đó giúp giáo viên hiểu rõ ý đồ của sách giáo khoa hình học 6 đổi

mới, nhằm thúc đẩy tốt việc vận dụng lý thuyết giải bài tập, đáp ứng tốt hơn mục

đích môn học, do đó cần có cách nhìn mới (nhận thức mới, quan điểm mới) về

5/20

Một số biện pháp rèn kỹ năng giải bài tập hình học cho học sinh lớp 6

nội dung và phương pháp, từ đó có những phương pháp rèn kỹ năng giải bài tập

thuần thục cho học sinh.

2. Thực trạng của vấn đề:

Môn hình học nói chung rất đa dạng phong phú, riêng đối với phân môn

hình học của lớp 6 được trình bày theo kiểu tiếp cận, quy nạp, từ quan sát, thử

nghiệm, đo, vẽ, nêu nhận xét, đi dần đến kiến thức mới. Học sinh được nhận

thức các hình và mối liên hệ giữa chúng bằng mô tả trực quan với sự hỗ trợ của

trực giác, của tưởng tượng là chủ yếu.

Trong chương I của Hình học 6: Học sinh nhận biết các khái niệm "điểm,

đường thẳng, tia, đoạn thẳng, độ dài đoạn thẳng…" Giáo viên phải làm thế nào

để định hướng cho học sinh nhiều sáng tạo hơn, cố gắng và đầu tư nhiều hơn.

Từ thực tế giảng dạy và qua khảo sát chất lượng đầu năm cho thấy, mặc dù kiến

thức là đơn giản song kết quả các em đạt được chưa cao, còn một số em chưa

biết cách ký hiệu, nhầm lẫn đoạn thẳng với tia, đoạn thẳng với đường thẳng,

nhiều em còn thiếu đồ dùng học tập, sách giáo khoa, chưa chịu khó làm bài tập ở

nhà, việc vận dụng lý thuyết vào giải bài tập còn lúng túng do đó đa phần các

em ngại học môn Hình.

Chính vì vậy mà bản thân giáo viên phải tìm tòi, nghiên cứu phải tham

khảo tài liệu giúp các em có kỹ năng quan sát, thử nghiệm, đo vẽ, nêu nhận xét,

nhận biết và phân biệt điểm, đường thẳng, tia, đoạn thẳng, độ dài đoạn thẳng,

trung điểm của đoạn thẳng, kỹ năng vẽ đường thẳng đi qua hai điểm, vẽ ba điểm

thẳng hàng, ba điểm không thẳng hàng, biết đo độ dài đoạn thẳng cho trước và

vẽ trung điểm của đoạn thẳng, tìm ra được những sai lầm của học sinh để kịp

thời uốn nắn, khắc sâu, sửa ngay những lỗi lầm mà học sinh mắc phải, làm thế

nào đó để nâng cao kỹ năng giải bài tập của Chương I - Hình học 6.

3. Các biện pháp tiến hành để giải quyết vấn đề:

a) Lập kế hoạch nghiên cứu nội dung viết sáng kiến kinh nghiệm.

b) Trao đổi thảo luận cùng đồng nghiệp.

c) Đăng ký sáng kiến, làm đề cương.

d) Thu thập, tập hợp số liệu và nội dung phục vụ cho việc viết sáng kiến.

Qua khảo sát, các bài kiểm tra, các giờ luyện tập, ôn tập.

e) Phân loại các sai lầm của học sinh trong khi giải các bài toán hình

chương I thành từng nhóm.

f) Đưa ra định hướng, các phương pháp tránh các sai lầm đó. Vận dụng

vào các ví dụ cụ thể.

g) Tổng kết, rút ra bài học kinh nghiệm.

Cụ thể:

6/20

Một số biện pháp rèn kỹ năng giải bài tập hình học cho học sinh lớp 6

- Đầu tháng 9: Kiểm tra sách vở học sinh (Sách giáo khoa, Sách bài tập, vở ghi

lý thuyết, vở ghi bài tập…), đồ dùng học tập (Thước, Com pa, Thước đo góc,

eke,…).

- Giữa tháng 9: Kiểm tra khảo sát chất lượng bộ môn đầu năm.

- Cuối tháng 9: Trên cơ sở kiểm tra đánh giá, đánh giá kiến thức kỹ năng của

học sinh tôi đã tiến hành hướng dẫn các em kết hợp các hoạt động trực quan

(Quan sát, phát hiện, gấp hình, đo, vẽ, kiểm tra, thực hành…) với hoạt động suy

luận, kỹ năng sử dụng các dụng cụ đo, vẽ, vẽ hình đúng kích thước (Độ dài đoạn

thẳng…) ước lượng, kỹ năng chuyển đổi ngôn ngữ hình học (Ngôn ngữ nói,

viết,ngôn ngữ hình vẽ, sơ đồ, ngôn ngữ ký hiệu,…..).

- Tháng 10: Triển khai sáng kiến trong các tiết học, áp dụng với từng đối tượng

học sinh, đánh giá kết quả bước đầu.

- Tháng 11, 12: Triển khai sáng kiến, đánh giá kết quả thông qua từng đối tượng

học sinh về mặt nhận thức và kỹ năng.

Thông qua việc kiểm tra đánh giá kết quả nhận thức và kỹ năng làm bài

của học sinh, tôi đã nhận ra một số vấn đề khi rèn kỹ năng giải bài tập chương I

Hình học 6, đó là:

3.1. Những sai lầm học sinh thường mắc phải trong việc sử dụng ngôn ngữ

nói, viết, ký hiệu.

Hình học lớp 6 là phần chuyển tiếp từ giai đoạn học hình học bằng quan

sát, thực nghiệm ở bậc tiểu học sang giai đoạn tiếp thu kiến thức bằng suy diễn

ở cấp Trung học cơ sở, ở Tiểu học mỗi hình là một chỉnh thể, bây giờ mỗi hình

là một số "bộ phận" có liên hệ với nhau và ngay giữa các hình cũng có mối

quan hệ nào đó.

Trước hết "Hình" được hiểu theo nghĩa khái quát và thống nhất "Hình là

một tập hợp điểm" từ đó suy ra "điểm là một hình" và "Toàn bộ mặt phẳng cũng

là một hình", đường thẳng là một hình, nó là một "bộ phận" của mặt phẳng,

đường thẳng là một tập hợp vô hạn điểm. Một cách tổng quát, mỗi hình phẳng là

một tập hợp con của mặt phẳng và mặt phẳng là một tập hợp điểm cho trước,

nên khi nói đến các khái niệm điểm, đường thẳng, đoạn thẳng, tia …. Học sinh

thường không cho nó là một hình do đó khi định nghĩa nêu khái niệm giáo viên

cũng cần phải nhấn mạnh cho các em, trước hết nó là "một hình được tạo bởi

…". Hơn thế cách hiểu "Mỗi hình học là một tập hợp điểm" là cách hiểu hiện

đại về hình học. Từ đó quan hệ "thuộc", ký hiệu  giữa phần tử và tập hợp, đã

biết trong lý thuyết tập hợp trở thành quan hệ được thừa nhận trong hình học.

Mệnh đề thông thường "điểm A là một phần tử của tập hợp a", ký hiệu A  a và

đọc là "Điểm A thuộc đường thẳng a", từ các điểm ta xây dựng các hình, từ các

7/20

Một số biện pháp rèn kỹ năng giải bài tập hình học cho học sinh lớp 6

hình này ta xây dựng nên các hình khác, đó là lôgic phát triển của hình học

phẳng. Chẳng hạn: "đoạn thẳng AB là hình gồm điểm A, điểm B và các điểm

nằm giữa A và B". Tuy nhiên cũng có thể không ít học sinh coi thường cách ký

hiệu, có lẽ đây là chỗ học sinh hay mắc phải nhất, trong sách giáo khoa khi nêu

khái niệm đoạn thẳng AB thì các em nhầm viết là đoạn thẳng ab nhưng nếu giáo

viên yêu cầu học sinh vẽ đoạn thẳng MN thì có thể học sinh viết nhầm là đoạn

mn. Khi đó giáo viên cần chú ý nhấn mạnh và chỉ rõ cho học sinh khi viết, nói

cần phải hiểu: Điểm thì ký hiệu bằng chữ cái in hoa, đoạn thẳng thì ký hiệu bằng

hai chữ cái in hoa viết liền nhau. Nhưng cũng phải phân biệt được giữa đường

thẳng với đoạn thẳng. Chẳng hạn đường thẳng ta thường ký hiệu bằng chữ cái

in thường nhưng cũng có khi đường thẳng đi qua hai điểm A, B ta nói là đường

thẳng AB hoặc nếu đường thẳng chứa ba điểm A, B, C thì được gọi tên như thế

nào?

A

B

C

Từ các cách gọi tên khác nhau của đường thẳng trên (có sáu cách: Đường thẳng

AB, đường thẳng AC, …). Khi cho học sinh học về đường thẳng giáo viên phải

chú ý cho học sinh đọc tên đường thẳng, nói cách viết tên đường thẳng, diễn đạt

quan hệ giữa các điểm A, B với đường thẳng d bằng cách khác nhau; viết ký

hiệu A d, B  d. Đối với bài "Ba điểm thẳng hàng" học sinh đã có biểu tượng

"Nhiều điểm thuộc đường thẳng" thì dễ cho học sinh thấy nhiều điểm cùng

thuộc một đường thẳng thì thẳng hàng, nhiều điểm không thuộc bất kỳ đường

thẳng nào thì không thẳng hàng. Nhưng khi xét ba điểm thẳng hàng giáo viên có

thể mô tả vị trí tương đối của chúng nhờ các thuật ngữ "nằm cùng phía", "nằm

khác phía", "nằm giữa" để học sinh dễ tiếp nhận vì chúng gần gũi với ngôn ngữ

thông thường trong cuộc sống hằng ngày.

Tóm lại: Để giúp học sinh học tốt môn hình học thì trước hết phải hướng

dẫn học sinh để học sinh có kỹ năng nói, viết, ký hiệu một cách chính xác,

không được nhầm lẫn giữa các khái niệm này với các khái niệm khác, giữa hình

này với hình khác, đối với mỗi bài của chương giáo viên cần chú trọng cách viết

ký hiệu, cách sử dụng ngôn ngữ ký hiệu.

3.2. Kỹ năng vẽ hình, đọc tên phân biệt các hình và một số chú ý khi dạy:

Nói đến hình học là phải nói đến hình vẽ vì vậy khâu vẽ hình là vô cùng

quan trọng, nó là đặc trưng của bộ môn hình học và có vị trí vô cùng quan trọng

trong việc dạy và học môn hình học. Muốn học tốt hình học trước hết phải biết

vẽ hình. Câu nói này không chỉ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng

8/20

Một số biện pháp rèn kỹ năng giải bài tập hình học cho học sinh lớp 6

công cụ vẽ hình và thao tác vẽ hình, mà còn yêu cầu phân biệt hình học với hình

vẽ của nó.

Các khái niệm hình học như điểm, đường thẳng là sản phẩm của sự trừu

tượng hoá các đối tượng hiện thực, các hình học chỉ có trong ý thức của con

người. Chấm chì để lại trên giấy là hình ảnh của điểm, vết chì vạch theo cạnh

thước là hình ảnh của đường thẳng. Chấm chì, vạch đường thẳng là hình vẽ cho

ta hình ảnh trực quan của điểm, đường thẳng … có thể nói mỗi khái niệm, mỗi

định nghĩa, mỗi nhận xét muốn đúng phải vẽ hình chính xác, nếu vẽ không

chính xác sẽ dẫn đến việc hiểu sai và rất khó cho việc học tập sau này.

Ví dụ 1: Vẽ ba điểm A, B, C thẳng hàng.

Muốn vẽ ba điểm A, B, C thẳng hàng thì phải thoả mãn điều kiện ba

điểm A, B, C cùng thuộc đường thẳng (hình a) còn nếu ba điểm A, B, C không

cùng thuộc đường thẳng thì ba điểm A, B, C không thẳng hàng (hình b).

A

B

C

(hình a)

(hình b)

A

C

B

Ví dụ 2: Vẽ hai tia đối nhau Ox, Oy

Hai tia đối nhau thoả mãn đồng thời hai điều kiện:

- Chung gốc.

- Cùng tạo thành một đường thẳng.

Nếu vi phạm một trong hai điều kiện trên thì không phải là hai tia đối nhau:

y

x

O

(hình a)

A

y

x

O

(hình b)

x

B

y

(hình c)

Ở hình (a) vẽ hai tia Ox, Oy là hai tia đối nhau là chính xác.

Ở hình (b) vẽ hai tia Ox, Oy không tạo thành một đường thẳng.

Ở hình (c) vẽ hai tia Ax, By là hai tia không chung gốc.

9/20

Một số biện pháp rèn kỹ năng giải bài tập hình học cho học sinh lớp 6

Như vậy ở hình (b), (c) không có hai tia đối nhau được.

Ví dụ 3: Vẽ hai tia trùng nhau OA và Ox

x

O

A

B

C

x

O

A

(b)

(a)

Ở hình (a) vẽ hai tia Ox, Ax tuy có nhiều điểm chung chúng không trùng nhau,

chúng là hai tia phân biệt. Có thể hiểu các tia trùng nhau theo phương diện khác,

đó là các khả năng đặt tên khác nhau cho cùng một tia (ở hình b) tia Ox còn

được gọi là tia OA, tia OB, OC.

Về việc giải bài tập, học sinh cần vẽ hình, quan sát, nhận xét quan trọng

nhất là khâu vẽ hình, thầy phải thường xuyên nhắc nhở những kỹ năng vẽ hình

cần thiết, yêu cầu học sinh phải vẽ chính xác, có thể dùng bút màu để phân biệt

hình cần phân biệt. Khi học sinh đã được học đến hai đoạn thẳng bằng nhau,

phải lưu ý cho học sinh đánh ký hiệu trên hình vẽ giống nhau. Khi học sinh đã

bước đầu có kỹ năng vẽ hình rồi, thì việc làm bài tập của các em sẽ đỡ vất vả,

sau này các em còn có thể chứng minh một bài toán hình học mà nhìn vào hình

vẽ ta có thể tận dụng được triệt để các yếu tố của đầu bài đã cho.

Ví dụ : Để vẽ ba điểm thẳng hàng, trước hết ta dùng thước vẽ một đường thẳng

rồi lấy ba điểm thuộc đường thẳng ấy, để vẽ ba điểm không thẳng hàng ta chỉ

cần vẽ một đường thẳng rồi lấy hai điểm thuộc đường thẳng và một điểm không

thuộc đường thẳng ấy.

A

B

C

A

C

B

Khi phát biểu điểm C nằm giữa hai điểm A, B. Giáo viên dùng phấn màu

tô đậm điểm C để học sinh nhận biết rõ hơn.

Khi dạy hình học, giáo viên cần lưu ý cho học sinh từng thao tác vẽ hình

sao cho chính xác, cẩn thận, tránh những thao tác vẽ ẩu, vẽ sai hình.

Một điều quan trọng hơn hết đó là trong mỗi tiết hình học, mỗi bài cụ thể,

giáo viên phải cân nhắc kỹ càng, tìm hiểu sâu và rút ra những điểm chú ý nhất,

từ đó khơi dậy cho các em trí tưởng tượng, cách sử dụng ngôn ngữ diễn đạt,

cách vẽ hình, cách suy luận logic để sau mỗi bài học các em hiểu sâu và nắm

chắc kiến thức cơ bản hơn:

10/20

Một số biện pháp rèn kỹ năng giải bài tập hình học cho học sinh lớp 6

Khi dạy ba điểm thẳng hàng, xét đến điểm nằm giữa hai điểm, ta có thể

mô tả vị trí tương đối của chúng nhờ các thuật ngữ "nằm cùng phía", "nằm khác

phía", "nằm giữa" để học sinh tiếp nhận một cách dễ dàng và khi nhận xét ba

điểm thẳng hàng, cần chú ý nhận xét tính chất ba điểm thẳng hàng: Có một và

chỉ có một điểm nằm giữa hai điểm còn lại, không có khái niệm " điểm nằm

giữa" khi “ba điểm không thẳng hàng". Để khắc sâu điểm "điểm nằm giữa"

giáo viên cần có bảng phụ thể hiện các hình vẽ khác nhau sau, không thể nói

điểm nào nằm giữa hai điểm còn lại.

Khi dạy bài đường thẳng đi qua hai điểm giáo viên cần chú ý cho học sinh

cách vẽ đường thẳng, cách đặt tên cho đường thẳng.

Khi học về tia, học sinh đã được học đường thẳng điểm thuộc đường

thẳng, một cách tự nhiên là từ nhận xét: "Điểm O trên đường thẳng chia đường

thẳng thành hai phần đường thẳng riêng biệt" từ đó giới thiệu khái niệm tia bằng

mô tả trực quan "Một phần đường thẳng bị chia ra bởi điểm O và tất cả các điểm

cùng phía với điểm O được gọi là một tia gốc O". Nhấn mạnh nhóm từ "Tia gốc

O" để khêu gợi trí tưởng tượng là tia được giới hạn về phía gốc và không giới

hạn về phía kia.

x

O

Việc diễn tả "phần đường thẳng riêng biệt" bằng ngôn ngữ toán học làm rõ dần

về sau qua bài tập.

x

A

B

y

Sau khi giới thiệu cho học sinh khái niệm "hai tia đối nhau", cần cho học sinh

củng cố, đưa ra tình huống: Có hai điểm A, B trên đường thẳng xy, xét xem có

mấy tia được thành lập, hãy đọc tên các tia đối nhau. Đây là hoạt động nhận

dạng khái niệm, nhằm khắc sâu kiến thức về tia và hai tia đối nhau, hai tia đối

nhau phải thoả mãn hai điều kiện:

+ Chung gốc.

+ Cùng tạo thành một đường thẳng.

Nhấn mạnh: Nếu vi phạm một trong hai điều kiện trên thì không phải là hai tia

đối nhau.

Khi học về đoạn thẳng, sau khi học sinh nắm được khái niệm đoạn thẳng,

cách vẽ đoạn thẳng, giáo viên cần khắc sâu cho học sinh về đoạn thẳng cắt đoạn

thẳng, cắt tia, cắt đường thẳng, để cuối cùng học sinh vẽ và nhận dạng được.

Khi dạy về độ dài đoạn thẳng, giáo viên cần lưu ý phân biệt đoạn thẳng với độ

dài đoạn thẳng: Đoạn thẳng là một hình, còn độ dài đoạn thẳng là một số, tuy

nhiên đoạn thẳng AB và độ dài đoạn thẳng AB đều được ký hiệu là AB. Hai

11/20

Một số biện pháp rèn kỹ năng giải bài tập hình học cho học sinh lớp 6

cách nói "độ dài đoạn thẳng AB" và "khoảng cách giữa hai điểm A và B" cũng

có sự phân biệt tế nhị: Đoạn thẳng AB có độ dài lớn hơn 0, nhưng khoảng cách

giữa hai điểm A và B bằng 0 khi điểm A trùng với điểm B.

Sau khi học sinh học xong bài 8: Khi nào AM + MB = AB ? Thì giáo viên

cần mở rộng cho việc cộng nhiều đoạn thẳng ở hình bên ta có:

A

B

M

N

P

AM + MN + NP + PB = AB.

Thật vậy vì N là một điểm của đoạn thẳng AB nên:

AN + NB = AB.

Vì M nằm giữa A, N nên: AM + MN = AN.

Vì P nằm giữa N, B nên: NP + PB = NB.

Từ đó suy ra: AM + MN + NP + PB = AB.

Khi dạy về "Trung điểm của đoạn thẳng" bằng quan sát trực quan về trung

điểm của đoạn thẳng, ta có thể diễn tả trung điểm của đoạn thẳng AB bằng các

cách khác nhau:

A

M

B

Cách 1: M là trung điểm của đoạn thẳng AB.

Cách 2: Nếu MA+ MB = AB và MA = MB thì M là trung điểm của đoạn thẳng

AB.

AB

Cách 3: Nếu MA  MB 

thì M là trung điểm của đoạn thẳng AB.

2

3.3. Kỹ năng thực hành:

Đối với hình học lớp 6, về kỹ năng thực hành của học sinh cũng rất là

quan trọng, qua lý thuyết, giáo viên có thể lồng ghép yêu cầu học sinh thực hành

để một lần nữa khẳng định kiến thức vừa lĩnh hội một cách chắc chắn. Chẳng

hạn sau khi học về đường thẳng, giáo viên có thể yêu cầu học sinh thực hành

ngay tại lớp thông qua bài tập: (Sách giáo khoa – trang 105). Yêu cầu mỗi học

sinh gấp giấy để có hình ảnh đường thẳng hoặc là khi dạy "Trung điểm của đoạn

thẳng", giáo viên yêu cầu học sinh dùng sợi dây, hai mút của đoạn thẳng là hai

đầu sợi dây. Yêu cầu học sinh xác định trung điểm của đoạn thẳng sợi dây đó

như thế nào? Hoặc cách vẽ trung điểm M của đoạn thẳng AB được nêu dưới

dạng bài tập, yêu cầu học sinh giải bằng hai cách:

AB

Cách 1: Vẽ điểm M trên tia AB sao cho AM 

2

Cách 2: Gấp giấy.

12/20