SKKN Một số biện pháp nhằm tăng hiệu quả dạy học theo chủ đề tích hợp trong môn Hoá học
Môn Hóa học là bộ môn khoa học gắn liền với tự nhiên, đi cùng đời sống của con người. Việc học tốt bộ môn Hóa học trong nhà trường sẽ giúp học sinh hiểu được rõ về cuộc sống, những biến đổi vật chất trong cuộc sống hàng ngày. Từ những hiểu biết này, giáo dục cho học sinh ý thức bảo vệ tài nguyên thiên nhiên của Tổ quốc, đồng thời biết làm những việc bảo vệ môi trường sống trước những hiểm họa về môi trường do con người gây ra trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nhằm tạo dựng một cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.
MỤC LỤC
1/ 28
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Môn Hóa học là bộ môn khoa học gắn liền với tự nhiên, đi cùng đời sống
của con người. Việc học tốt bộ môn Hóa học trong nhà trường sẽ giúp học sinh
hiểu được rõ về cuộc sống, những biến đổi vật chất trong cuộc sống hàng ngày.
Từ những hiểu biết này, giáo dục cho học sinh ý thức bảo vệ tài nguyên thiên
nhiên của Tổ quốc, đồng thời biết làm những việc bảo vệ môi trường sống trước
những hiểm họa về môi trường do con người gây ra trong thời kỳ công nghiệp
hóa, hiện đại hóa, nhằm tạo dựng một cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.
Với bộ môn Hóa học, định hướng đổi mới phương pháp dạy học cũng
được coi trọng đó là: Quan tâm và tạo mọi điều kiện để học sinh trở thành chủ
thể hoạt động sáng tạo trong giờ học, để học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức, kĩ
năng về hóa học bằng nhiều biện pháp như:
- Khai thác đặc thù bộ môn tạo ra các hình thức hoạt động đa dạng, phong phú.
- Đổi mới hoạt động học tập của học sinh và tăng thời gian dành cho học
sinh hoạt động trong giờ học.
Dạy tích hợp là một trong những giải pháp được Bộ Giáo dục và Đào tạo
đưa ra trong đề án đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục. Các bài dạy theo hướng
tích hợp sẽ làm cho nhà trường gắn liền với thực tiễn cuộc sống, với sự phát
triển của cộng đồng. Qua thực tế quá trình dạy học, tôi thấy rằng việc kết hợp
kiến thức liên môn học vào để giải quyết một vấn đề nào đó trong một môn học
là việc làm hết sức cần thiết. Điều đó đòi hỏi người giáo viên bộ môn không chỉ
nắm chắc môn mình dạy mà còn phải không ngừng trau dồi kiến thức các môn
học khác để tổ chức, hướng dẫn các em giải quyết các tình huống, các vấn đề đặt
ra trong môn học một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất. Xuất phát từ những thực
tế đó, qua thời gian giảng dạy bộ môn Hóa học, với mong muốn góp phần nhỏ
bé của mình vào việc tìm tòi phương pháp dạy học thích hợp với những điều
kiện hiện có của nhà trường, nhằm phát triển tư duy của học sinh THCS giúp
các em tự lực hoạt động tìm tòi chiếm lĩnh tri thức, tạo tiền đề quan trọng cho
việc phát triển tư duy của các em ở các cấp học cao hơn góp phần thực hiện mục
tiêu giáo dục đào tạo của địa phương, tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp nhằm
tăng hiệu quả dạy học theo chủ đề tích hợp trong môn Hoá học”.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Giáo dục tích hợp kiến thức các môn học vào để giải quyết các vấn đề
trong một môn học sẽ giúp học sinh hiểu rộng hơn, sâu hơn về vấn đề trong
môn học đó. Tích hợp trong giảng dạy sẽ giúp học sinh phát huy sự suy nghĩ, tư
duy, sự sáng tạo trong học tập và ứng dụng vào thực tiễn.
2/ 28
Dạy học tích cực môn Hóa ở trường THCS là dạy học không chỉ đem đến
cho học sinh kiến thức mà còn nhằm rèn luyện phương pháp tư duy logic và
khoa học, có khả năng tự giải quyết vấn đề. Kiến thức phải được khắc sâu trong
học sinh để làm tiền đề cho việc tiếp thu các kiến thức tiếp theo vì kiến thức Hóa
học là một chuỗi kiến thức nối tiếp nhau, có mối liên hệ hữu cơ với nhau, nhằm
đưa ra phương pháp giảng dạy để nâng cao chất lượng và hiệu quả của quá trình
giáo dục, quá trình dạy - học ở trường THCS đặc biệt là môn Hoá học.
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
3.1. Đối tượng nghiên cứu
-
-
Quá trình dạy học môn hóa học ở trường THCS.
Các phương pháp dạy học tích cực, phương pháp tích hợp môi trường, kĩ
năng vận dụng kiến thức liên môn và liên hệ thực tiễn của bộ môn Hóa
học.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Các bài dạy trong chương trình hóa học THCS.
-
4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Làm cho quá trình học tập có ý nghĩa bằng cách gắn học tập với cuộc
sống hàng ngày, trong quan hệ với các tình huống cụ thể mà HS sẽ gặp sau này,
hoà nhập thế giới học đường với thế giới cuộc sống.
- Nghiên cứu về sự phát huy tính tích cực, sáng tạo và hình thành kĩ năng
nghiên cứu, hợp tác và thực hành hoá học của học sinh ở trường THCS.
- Nghiên cứu các hoạt động dạy - học của giáo viên và học sinh.
- Đúc rút kinh nghiệm của mình về vấn đề phát huy tính tích cực, sáng
tạo, tìm tòi và rèn luyện kĩ năng xử lý và phân tích thông tin, vận dụng linh
hoạt các kiến thức liên môn đã học để giải quyết các vấn đề có liên quan đến
bài học.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phân tích lý thuyết.
- Điều tra cơ bản.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu.
6. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI
Đề tài này gồm 04 phần chính:
A. Phần mở đầu
B. Phần nội dung
C. Kết luận và khuyến nghị
D. Tài liệu tham khảo
3/ 28
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Theo cách tiếp cận tích hợp liên môn, giáo viên tổ chức chương trình học
tập xoay quanh các nội dung học tập chung: các chủ đề, các khái niệm và kĩ năng
liên ngành hoặc liên môn. Họ kết nối các nội dung học tập chung nằm trong các
môn học để nhấn mạnh các khái niệm và kĩ năng liên môn. Tích hợp liên môn
còn được hiểu như là phương án trong đó nhiều môn học liên quan được kết lại
thành một môn học mới với một hệ thống những chủ đề nhất định xuyên suốt qua
nhiều cấp lớp. Thí dụ Hoá học, Địa lý, Lịch sử, Sinh học, Giáo dục công dân,
Vật lý, được tích hợp thành môn “Nghiên cứu xã hội và môi trường” ở chương
trình giáo dục bậc tiểu học tại Anh, Úc, Singapore, Thailand.
Môn Hóa học với đặc điểm là gắn liền với kĩ thuật và lao động sản xuất.
Nó có nhiều khả năng giáo dục kĩ thuật tổng hợp cho học sinh cả về lý thuyết
lẫn thực hành. Những kiến thức các em thu được trong chương trình đều mang
tính ứng dụng cao trong thực tiễn. Khi các em hiểu biết và giải thích được các
hiện tượng thiên nhiên, các quá trình sản xuất thì sẽ hình thành hứng thú tìm tòi,
ham thích học tập, khao khát khám phá. Các em sẽ chủ động trong việc học tập
của mình và có ý thức tự tìm lấy kiến thức bằng cách đọc sách báo tham khảo,
chú ý quan sát hiện tượng xung quanh mình…Từ đó sẽ nâng cao được kiến
thức, rèn luyện tác phong tự học đồng thời phát triển tư duy khoa học biện
chứng. Trong chương trình Hóa học THCS, kiến thức cơ bản nhất là hệ thống
các kiến thức các khái niệm hóa học, các quy luật được phát triển theo một
trình tự logic chặt chẽ. Các kiến thức này đặt nền móng cho việc tiếp tục học
lên THPT hoặc vào các trường trung học chuyên nghiệp - dạy nghề có liên quan
với hóa học hoặc ra đời, hoà nhập với cộng đồng, tham gia lao động sản xuất và
các công việc trong các ngành nghề khác. Khoa học kĩ thuật ngày càng hiện
đại, lượng thông tin ngày một tăng lên nhanh chóng, vì vậy, những kiến thức
phổ thông cũng cần phải cập nhật, đổi mới. Ngoài việc cải cách thay SGK theo
chu kì từng giai đoạn, thì người giáo viên cũng cần phải thường xuyên cập nhật
tri thức, tìm kiếm, tích luỹ thông tin khoa học hóa học và các môn học thuộc
các lĩnh vực tự nhiên. Qua quá trình dạy học, học sinh phải hiểu, nhớ và vận
dụng được theo nguyên lí giáo dục đi đôi với thực hành, lí luận kết hợp với thực
tiễn, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, việc giảng dạy môn Hóa học phải
quán triệt tinh thần giáo dục kĩ thuật tổng hợp.
4/ 28
2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
2.1. Vài nét về tình hình chung và tình hình giáo dục của địa phương,
nhà trường
2.1.1. Giáo viên
Đội ngũ giáo viên của trường THCS có trình độ chuyên môn cao, nhiệt
tình trong công tác, ham học hỏi và có tinh thần tự giác cao... được sự chỉ đạo
sát sao, tận tình của Ban gám hiệu nhà trường.
2.1.2. Học sinh
Đối tượng dạy học của đề tài là học sinh khối lớp 8,9 trường THCS.
Thứ nhất: Các em học sinh lớp 8 tuy mới được tiếp cận với bộ môn với kiến
thức chương trình bậc THCS nhưng các em không còn nhiều bỡ ngỡ, lạ lẫm với
những hình thức học bộ môn cũng như cách liên hệ các vấn đề có liên quan.
Thứ hai: Đối với bộ môn Địa lý, Sinh học, Giáo dục công dân, Vật lý...,
các em đã được học ngay từ đầu cấp học biết được nhiều bài có liên quan đến
vấn đề môi trường, các kỳ quan thiên nhiên và ứng dụng vào đời sống sản xuất.
Thứ ba: Phần đông phụ huynh quan tâm đến điều kiện học tập của con cái.
2.2. Thực trạng của vấn đề cần nghiên cứu
2.2.1. Ưu điểm
Dạy học tích hợp trong bộ môn Hóa học có ưu điểm : Quá trình học tập có
thể diễn ra với những cách tổ chức đa dạng lôi cuốn người học tham gia cùng tập
thể, động não tranh luận dưới sự dẫn dắt, gợi mở, cố vấn của giáo viên.
Ví dụ: - Làm việc theo nhóm nhỏ (trao đổi ý kiến, khuyến khích tìm tòi...)
- Báo cáo trình bày (từng cá nhân viết trình bày ở nhóm nhỏ, nhóm báo
cáo trước cả lớp...)
Dạy học tích hợp giúp học sinh giao tiếp với nhau và như vậy sẽ giúp
những học sinh nhút nhát, thiếu tự tin, cô độc có nhiều cơ hội hòa nhập với lớp
học, thêm vào đó học theo nhóm còn tạo ra môi trường hoạt động mang lại
không khí thân thiện, cởi mở, sẵn sàng giúp đỡ, chia sẻ trên cơ sở cố gắng hết
sức và trách nhiệm cao của mỗi cá nhân. Mọi ý kiến của các em đều được tôn
trọng và có giá trị như nhau, được xem xét cân nhắc cẩn thận, do đó khắc phục
được tình trạng áp đặt, uy quyền, làm thay, thiếu tôn trọng giữa những người
tham gia hoạt động đặc biệt là giữa GV và HS.
2.2.2. Nhược điểm
2.2.2.1. Đối với người dạy
Đa số giáo viên đều có tình yêu nghề, mến trẻ, tận tụy với công tác giảng
dạy, chăm lo quan tâm đến học sinh. Tuy nhiên, vẫn còn những mặt hạn chế sau
:
5/ 28
- Phương pháp giảng dạy chưa thực sự phù hợp với một bộ phận không nhỏ học
sinh yếu kém dẫn đến chất lượng chưa cao.
- Thời gian của giáo viên hạn hẹp, kiến thức xã hội thường cập nhật chưa liên
tục, nhiều trường phương tiện hiện đại còn thiếu.
2.2.2.2. Đối với học sinh
Một số học sinh vì lười học, chán học mải chơi, phụ huynh còn một số
chưa quan tâm đến điều kiện học của con cái và các em cũng chưa thực sự
hiểu và quan tâm đến việc học tập bộ môn, chỉ coi Văn - Toán - Tiếng Anh
mới là môn cần đầu tư cho việc học. Mặt khác đời sống văn hóa tinh thần
ngày một nâng cao, một số nhu cầu giải trí như xem ti vi, chơi game . . . ngày
càng nhiều làm cho một số em chưa có ý thức học bị lôi cuốn, sao nhãng việc
học tập. Một số học sinh trung bình, yếu chưa biết cách hệ thống hóa kiến
thức bài học và cũng không nhớ nổi kiến thức vận dụng giải quyết vấn đề
thuộc lĩnh vực môn nào.
2.3. Nguyên nhân ảnh hưởng đến thực trạng vấn đề vấn đề nghiên cứu
Tuy nhiên, việc dạy học tích hợp không đơn giản vì từ lâu các trường sư
phạm chỉ quen đào tạo GV dạy các môn học riêng rẽ. Việc đào tạo GV dạy các
môn học tích hợp đòi hỏi phải thiết kế lại chương trình đào tạo giáo viên về
mục tiêu, nội dung, phương pháp, phải chuẩn bị chu đáo về đội ngũ giảng dạy,
cơ sở vật chất, thiết bị đào tạo. Việc dạy học tích hợp ở các trường phổ
thông không chỉ liên quan với việc thiết kế nội dung chương trình mà còn đòi
hỏi sự thay đổi đồng bộ về cách tổ chức dạy học, đổi mới phương pháp dạy và
học, thay đổi việc đánh giá, kiểm tra, thi cử.
Tuy chưa thực hiện được các môn học tích hợp, chúng ta vẫn đặt vấn đề
phát triển năng lực dạy học tích hợp ở giáo viên trung học. Ngày càng có nhiều
nội dung giáo dục mới cần đưa vào nhà trường (dân số, môi trường, phòng
chống HIV/AIDS, chống các tệ nạn xã hội, giáo dục pháp luật, an toàn giao
thông…) nhưng không thể đặt thêm những môn học mới mà phải lồng ghép vào
các môn học đã có. Vì thế trong dạy học, giáo viên cần tăng cường những mối
liên hệ liên môn (ví dụ sinh học với kĩ thuật nông nghiệp, vật lí với kĩ thuật
công nghiệp), thực hiện tích hợp trong nội bộ môn học (ví dụ Tiếng Việt - Văn
học, Tập làm văn trong môn Ngữ văn), tích hợp các mặt giáo dục khác trong
các môn học phù hợp (ví dụ giáo dục dân số, môi trường trong môn sinh học,
địa lí).
Tóm lại, để đạt được mục tiêu đào tạo chung với những yêu cầu trên của
dạy học tích hợp và sử dụng hiệu quả, mỗi giáo viên chúng ta cần có nhiều cố
gắng nỗ lực tìm tòi nắm vững yêu cầu kiến thức và kĩ năng cơ bản của từng bài
6/ 28
học cụ thể, từ đó tìm tòi, lựa chọn phương pháp thích hợp trong quá trình dạy
học. Cần đầu tư cho khâu chuẩn bị bài dạy chính là khâu thiết kế dạy học để có
thể phát huy tối đa năng lực tìm tòi sáng tạo của học sinh.Thành công của bài
dạy chính là sau bài học học sinh sẽ có đủ kiến thức và năng lực để tự khám
phá những tình huống mà đời sống đặt ra cho các em.
3. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
3.1. Xác định mục tiêu học tập
Thời lượng quy định 45 phút trên lớp quả là một thử thách, một áp lực
không nhỏ cho giáo viên đứng lớp. Vì vậy, trước hết giáo viên phải nắm được
trọng tâm kiến thức bài dạy để truyền thụ.
Muốn nắm được kiến thức trọng tâm, cần nghiên cứu, chuẩn bị bài thật
chu đáo. Một bài soạn cho một tiết dạy 45 phút nhưng khâu chuẩn bị nhiều khi
hết cả buổi, thậm chí cả ngày. Biến kiến thức trong SGK, trong sách hướng dẫn
thành kiến thức của mình bằng cách hiểu, cách diễn đạt của mình (hệ thống câu
hỏi chuẩn bị sẵn hoặc khi cần, có những câu hỏi bật ra trong thực tế dạy trên
lớp...), kiến thức sâu rộng, không bó hẹp, máy móc trong sách giáo khoa.
Cần quan niệm rõ: Mục tiêu dạy học là hướng tới mục tiêu học tập bộ
môn của trò (chứ không phải của giáo viên), giáo viên phải hình dung sau khi
học xong bài học, học sinh phải có kiến thức, kĩ năng, thái độ gì, ở mức độ như
thế nào. Mục tiêu đề ra là cho HS, thông qua các hoạt động học tập tích cực, vì
thế khi xác định mục tiêu học tập cần:
- Lấy trình độ học sinh chung của cả lớp làm căn cứ, nhưng phải hình
dung thêm yêu cầu phân hoá đối với những nhóm học sinh có trình độ kiến thức
và tư duy khác nhau để mỗi học sinh được làm việc với sự nỗ lực trí tuệ vừa với
sức mình.
- Chú trọng đồng đều đến các lĩnh vực: kiến thức, kĩ năng, tư duy và thái
độ. Mỗi lĩnh vực giáo viên nên cụ thể hoá các mức độ sao cho có thể đánh giá
được càng cụ thể càng tốt, qua đó có được thông tin phản hồi về nhận thức của
học sinh sau mỗi nội dung dạy học.
- Tránh xây dựng các mục tiêu chung chung cho nhiều bài học, quá khái
quát cho nhiều nội dung dạy học, hoặc xa rời nội dung và phương pháp dạy
học, hoặc mang nặng tính chủ quan của giáo viên.
- Mục tiêu học tập phải tạo nên sự gắn kết giữa nội dung và phương pháp
dạy học, là cơ sở để giáo viên chủ động đổi mới các hình thức tổ chức giáo dục
làm cho việc học tập của học sinh trở nên lý thú, có hiệu quả thiết thực.
7/ 28
3.2. Các giải pháp và tổ chức thực hiện
Trong học tập nói riêng, trong nghiên cứu nói chung, việc tạo ra hứng thú
có giá trị rất lớn với hiệu quả công việc. Để đạt đến các mục tiêu dạy học thông
qua phương pháp dạy học tích cực, giáo viên phải chủ động dự kiến các hoạt
động học tập của học sinh trong tiết học.
Hoạt động chuẩn bị cho một giờ dạy học đối với giáo viên thường được thể
hiện qua việc chuẩn bị giáo án. Đây là hoạt động xây dựng kế hoạch dạy học cho
một bài học cụ thể, thể hiện mối quan hệ tương tác giữa giáo viên với học sinh,
giữa học sinh với học sinh nhằm đạt được những mục tiêu của bài học.
Căn cứ trên giáo án, có thể vừa đánh giá được trình độ chuyên môn và tay
nghề sư phạm của giáo viên, vừa thấy rõ quan niệm, nhận thức của họ về các
vấn đề giáo dục như: Mục tiêu giáo dục, nội dung giáo dục, cách sử dụng
phương pháp dạy học, thiết bị dạy học, hình thức tổ chức dạy học và cách đánh
giá kết quả học tập của học sinh trong mối quan hệ với các yếu tố có tính chất
tương đối ổn định như kế hoạch, thời gian, cơ sở vật chất và đối tượng học sinh.
Chính vì thế, hoạt động chuẩn bị cho một giờ học có vai trò và ý nghĩa rất quan
trọng, quyết định nhiều tới chất lượng và hiệu quả giờ dạy học.
Để làm được điều đó, trước hết phải đa dạng hóa các hình thức dạy học
bộ môn, khắc phục tính đơn điệu, nghèo nàn trong việc áp dụng các phương
pháp và hình thức dạy học, kích thích học sinh ham học môn Hóa học nói chung
và các giờ học của các môn học khác nói chung. Với đề tài này, tôi xin đưa ra
những giải pháp sau:
Thứ nhất: Xác định nội dung chủ đề dạy học và hình dung các công
việc nội dung kiến thức của chủ đề.
Ví dụ: Để học sinh nắm được kiến thức của bài 44 - Tiết 54: Rượu etylic
-trong môn Hóa học lớp 9 một cách tốt hơn và có thể vân dụng vào thực tiễn
cuộc sống của các em, tôi đề xuất một phương pháp dạy bài này theo phương
pháp tích hợp kiến thức của nhiều môn học khác trong chương trình bậc THCS.
Trong bài này tôi tích hợp chủ yếu kiến thức của môn Địa lý, môn Vật lí , môn
Sinh học và GDCD để thiết kế bài. Tôi đã vận dụng kiến thức liên môn vào bài
“Rượu etylic” như sau:
* Môn Vật Lí lớp 6:
Bài 26: Sự bay hơi và sự ngưng tụ
Bài 27: Sự bay hơi và sự ngưng tụ (tiếp)
- HS hiểu được trong quá trình sản xuất rượu etylic đã xảy ra đồng thời 2
quá trình, đó là sự bay hơi và sự ngưng tụ của chất lỏng.
8/ 28
* Môn Địa lí lớp 8:
• Bài 48: Thiên nhiên châu Đại Dương
• Bài 50: Đặc điểm tự nhiên ở Ô-xtrây-lia
- Qua việc tìm hiểu sản xuất rượu vang ở Margaret River, Tây Nam nước Úc,
HS hiểu hơn về thiên nhiên, khí hậu, sự phát triển kinh tế vùng của châu Đại
Dương.
* Môn Sinh học 8:
• Bài 18: Vận chuyển máu qua hệ mạch. Vệ sinh hệ tuần hoàn
• Bài 30: Vệ sinh hệ tiêu hóa
• Bài 54: Vệ sinh hệ thần kinh
- Qua tìm hiểu tác hại của rượu dối với sức khỏe con người, HS hiểu được tác
hại của việc uống nhiều rượu tác động và ảnh hưởng khủng khiếp như thế nào
đến hệ tuần hoàn (tắc nghẽn mạch máu, gây ra hiện tượng nhồi máu cơ tim có
thể đột tử bất cứ lúc nào), hệ tiêu hóa (gây ra các vết loét trên thành ruột, cuối
cùng tạo các khối u ác tính; gây chứng co thắt tụy, sưng viêm tuyến tụy; phá
hủy niêm mạc và thành dạ dày, gây ung thư dạ dày; gây tình trạng gan nhiễm
mỡ, xơ gan, ung thư gan), hệ thần kinh (phá hủy các tế bào não), làm tăng tốc
độ thoái hóa và già hóa cơ thể.
* Môn Giáo dục công dân 8:
• Bài 9: Góp phần xây dựng nếp sống văn hóa ở cộng động dân cư
• Bài 13: Phòng chống tệ nạn xã hội
- Sau khi hiểu được các tác hại của rượu đối với cơ thể, bản thân mỗi HS sẽ ý
thức được việc uống nhiều rượu nguy hiểm như thế nào. Từ đó mỗi em sẽ tự trở
thành một tuyên truyền viên tích cực, vận động ngay chính những người thân
trong gia đình (đặc biệt là bố, các chú, các bác, anh trai, ...) không uống nhiều
rượu. Nếu có uống thì chỉ nên uống chừng mực, và đặc biệt khi đã uống bia
rượu thì không được tham gia điều khiển các phương tiện giao thông.
* Môn Công nghệ 8:
• Bài 17: Vai trò của cơ khí trong đời sống và sản xuất
- HS hiểu được vai trò quan trọng của các loại máy móc trong quá trình sản
xuất rượu.
9/ 28
Rượu với cuộc sống
của chúng ta
Môn Vật lí
Cơ sở sản xuất rượu bằng
cách kết hợp phương pháp
vật lí với hóa học.
Môn Địa lí
Môn Sinh học
Tác hại của rượu bia đối
với sức khỏe con người.
Môn Hóa học
Câu tạo, tính chất, ứng
dụng và điều chế rượu
etylic.
Tìm hiểu những làng nghề,
vùng sản xuất rượu ở Việt
Nam và thế giới.
Công nghệ thông tin
Giáo dục công dân
Công nghệ
và truyền thông
Sử dụng phần mềm trình bày
văn bản, làm poster, tờ rơi,
video, khai thác, sử dụng thông
tin
Ý thức và trách nhiệm mỗi
con người trong việc sử dụng
rượu bia đối với sức khỏe.
Vai trò của các loại máy móc
sản xuất rượu.
Ý nghĩa của bài học
Uống rượu là một thú vui của con người, nhưng trước tiên nó là một sinh
hoạt văn hóa, phương tiện giao tiếp, một sinh hoạt giữa người với người, như cố
nhân có câu “Trà tam rượu tứ” hoặc “Rượu ngon phải có bạn hiền”. Xuất phát
là như thế, nhưng tại sao vui hay buồn họ đều tìm đến rượu, tại sao khi buồn
không đi ăn phở, không đi chơi hay gặp gỡ bạn bè. Vấn đề ở chỗ rượu làm con
người hưng phấn để thúc đẩy giao tiếp xã hội hiệu quả hơn.
Rượu vốn có vai trò văn hóa của nó, nhưng việc lạm dụng rượu gây ra
những tác hại đối với xã hội. Trong những năm gần đây, tình trạng uống rượu
tăng lên nhiều, cũng có thể do hoàn cảnh xã hội, hoạt động kinh tế cũng giống
như hoạt động xã hội đều gia tăng dồn dập nhiều hơn khiến cho việc uống rượu
gia tăng hơn. Tiệc rượu mang tính chất ngoại giao, cũng đóng vai trò văn hóa
quan trọng và tính xã hội ngày càng phức tạp thì việc uống rượu cũng phức tạp.
10/ 28
Không thể cấm đoán uống rượu, bởi vì rượu là một nhu cầu, là một tập
quán trong giao tiếp xã hội. Rượu là một hiện vật trong đời sống lễ nghi của con
người. Những hội hè đình đám, những dịp quan trọng, hôn lễ, tang tế, báo
hiếu thì đều cần đến rượu. Ở nông thôn nước ta, đặc biệt là nông thôn vùng Nam
Bộ, rượu còn là phương thức bày tỏ lòng hiếu khách. Và nói chung, các dân tộc
khác trên thế giới cũng vậy, mời uống rượu là để thể hiện lòng hiếu khách của
chủ nhà. Tuy nhiên, rượu lại có tác hại rất lớn đối với cơ thể.
Có nhiều nguyên nhân khiến người ta uống rượu, nhưng có thể quy về hai
nhóm chính: những nguyên nhân thuộc về xã hội và những nguyên nhân thuộc
về cá nhân. Vấn đề là một khi tham gia vào bàn rượu, mỗi người hãy tôn trọng
giá trị văn hóa của rượu mà giới hạn liều lượng uống và đừng lạm dụng rượu
cho những mục đích xấu.
Vấn đề tưởng chừng như chỉ thuộc về các cơ quan chức năng có thẩm
quyền được nhìn dưới con mắt của học sinh, có sự tham vấn của học sinh qua
việc tìm hiểu quy trình sản xuất rượu, lợi ích và tác hại của rượu với đời sống
con người nhưng đồng thời cũng đặt ra cho người lớn chúng ta nhiều suy nghĩ.
Việc giải quyết những mặt của vấn đề cũng đòi hỏi học sinh phải có kiến
thức nền tảng chắc chắc, vận dụng linh hoạt. Ví dụ: Rượu cháy được, vậy khi
sử dụng cồn để nướng thức ăn (nướng mực), chúng ta cần lưu ý những điều gì?
Uống rượu bia có hại cho sức khỏe con người. Vậy khi uống rượu cần chú ý
uống bao nhiêu là thích hợp? Và uống rượu có hại nhưng tại sao người ta vẫn
cần sản xuất rượu? Phải chăng rượu có những vai trò to lớn nào khác?....
Bài học này cũng đòi hỏi học sinh phải vận dụng kiến thức nhiều môn
học cũng như các kĩ năng trong cuộc sống, từ đó tạo nên một sản phẩm có màu
sắc nghệ thuật. Ví dụ để chuẩn bị cho một buổi trình chiếu trước cả lớp, các em
cần chuẩn bị: địa điểm, thời gian, các phương tiện hỗ trợ (máy chiếu, dụng cụ
trực quan, …), các nội dung thuyết trình, tập luyện để thuyết trình hiệu quả, lấy
ý kiến đánh giá của người nghe, ...
Đồng thời việc đưa ra những nhận định, đánh giá, tranh biện, thuyết trình
giúp học sinh được khẳng định mình, mạnh dạn hơn giao tiếp, học cách giải
quyết công việc qua việc lập kế hoạch, tìm đối tác, đàm phán, thỏa thuận để đạt
được mục đích giải quyết vấn đề.
Việc thực hiện đề tài học tập cũng là cơ hội để học sinh phát triển các
loại hình trí thông minh của mình như trí thông minh tự nhiên, trí thông minh
ngôn ngữ, trí thông minh logic - toán học, trí thông minh không gian, năng lực
tương tác, …
11/ 28
Tải về để xem bản đầy đủ
28 trang
30/05/2025
460
Bạn đang xem 11 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp nhằm tăng hiệu quả dạy học theo chủ đề tích hợp trong môn Hoá học", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_nham_tang_hieu_qua_day_hoc_theo_chu_de.doc
