SKKN Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn hát ở khối lớp 6 trung học cơ sở

Trải qua 11 năm dạy học âm nhạc ở trường THCS, tôi thấy năng lùc tiếp thu của các em còn nhiều hạn chế. Điều này vừa do năng khiếu âm nhạc chưa thật đồng đều về tai nghe về chất giọng, vừa do phương pháp của giáo viên chưa thật phù hợp với từng đối tượng học sinh.
PHẦN THỨ NHẤT  
ĐẶT VẤN ĐỀ  
Âm nhạc gắn với đời sống con người từ lúc sinh ra cho đến khi trở  
về với cõi vĩnh hằng. Âm nhạc khiến con người ta yêu quý nhau hơn, gắn bó,  
chân thành.  
thể nói, âm nhạc vang lên ở khắp mọi nơi: trong lao động, trong  
đấu tranh, hay trong bất kỳ một công việc nào cũng vậy. Đã có người ví: “âm  
nhạc như món ăn đậm đà mà không bao giờ thể thiếu”.  
Trải qua 11 năm dạy học âm nhạc ở trường THCS, tôi thấy năng lùc  
tiếp thu của các em còn nhiều hạn chế. Điều này vừa do năng khiếu âm nhạc  
chưa thật đồng đều về tai nghe về chất giọng, vừa do phương pháp của giáo  
viên chưa thật phù hợp với từng đối tượng học sinh.  
Ánh mắt, niềm hứng khởi của các em khi mỗi tiết âm nhạc bắt đầu,  
khiến tôi phải suy nghĩ. Các em nhiệt tình đọc nhạc, nhiệt tình nghe cô giới  
thiệu âm nhạc thường thức, nhiệt tình ghi bài, nhiệt tình hát. Nhưng chỉ thế  
thôi chưa đủ. Vì âm nhạc không phải là công thức toán cứ dập khuôn như vậy,  
mà âm nhạc cả một tâm hồn lớn, tôi muốn xuất hiện và có trong trí  
nhớ, khối óc của mỗi em học sinh.  
Một tiết học âm nhạc, hay cụ thể hơn là một tiết học hát, các em không  
chỉ nghe giáo viên hát mẫu, nghe giáo viên đánh giai điệu từng câu dạy các  
em, rồi các em hát theo như một con ong chăm chỉ, mà tôi muốn một tiết học  
hát phải thực scó cái hồn âm nhạc trong đó, cái hồn âm nhạc ở đây có nghĩa  
là gì? có nghĩa là: khi các em hát giai điệu, lời ca, tiết tấu đúng rồi, các em  
còn cần phải bộc lộ sắc thái, tình cảm của bài hát qua tiếng hát, qua cách hát,  
qua ánh mắt nụ cười. Hơn thế nữa, động tác biểu diễn, hay phụ hoạ cho ca  
khúc các em vừa học.  
Làm được ®iều đó, tôi ch¾c chắn rằng: không chỉ có giáo viên giạy âm  
nhạc mà giáo viên không dạy môn học này, hay người yêu thích âm nhạc một  
cách đơn thuần thôi, chứ chưa nói đến người biết thưởng thức âm nhạc trình  
độ cao siêu cũng dễ nghe và dễ dàng chấp nhận.  
Chính từ thực tế nên tôi mạnh dạn lựa chọn Một số biện pháp nhằm  
nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn hát ở khối lớp 6 trung học cơ  
sở.  
1
PHẦN THỨ HAI  
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ  
1/. CƠ SỞ LUẬN:  
Môn Âm nhạc trong trường TH được xây dựng một bộ môn độc lập,  
được bố trí một tiết trong tuần, một môn học kiểm tra đánh giá và tham  
gia xếp loại học lực của HS theo qui định. Môn Âm nhạc ở TH là một môn  
văn hóa bắt buộc, tất cả HS đều cần được học phải học để một trình độ  
cần thiết. Coi trọng thực hành nhất học hát nhằm hình thành, xây dựng và  
nâng cao thẩm mỹ âm nhạc cho HS. Do vậy, khi giảng dạy bmôn người GV  
cần phải xác định mục tiêu giảng dạy bộ môn để lựa chọn, vận dụng linh  
hoạt, phù hợp và có hiệu quả các phương pháp dạy học đcác em có hứng thú  
tham gia học tập tốt bộ môn.  
Người GV phải xác định dạy học âm nhạc ở trường phổ thông là dạy  
cho tất cả HS, không phân biệt HS có năng khiếu hay không có năng khiếu  
âm nhạc. Dạy âm nhạc cho HS phổ thông chỉ cung cấp những kiến thức, kĩ  
năng mang tính văn hóa âm nhạc phổ thông nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục  
toàn diện góp phần hoàn thiện nhân cách người lao động mới. Dùng âm nhạc  
một phương tiện để góp phần giáo dục toàn diện cho HS.  
Ở chương trình âm nhạc TH, học hát là một hoạt động chiếm thời  
lượng nhiều nhất.Với mục tiêu phát triển năng lực nhận thức, phát triển năng  
lực âm nhạc và giáo dục tình cảm đạo đức cho HS, đặc biệt thông qua các bài  
hát có thể dễ dàng giáo dục HS tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất  
nước, kĩ năng sống… thông qua ca từ có trong bài hát. Do vậy, khi dạy một  
bài hát cụ thể đòi hỏi người GV phải phối hợp linh hoạt, nhịp nhàng tất cả các  
phương pháp dạy học làm cho hoạt động dạy học đạt hiệu quả cao nhất.  
2/. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU:  
Phân môn học hát là một trong ba nội dung chính bắt buộc và là nội  
dung quan trọng được giảng dạy trong 3 năm rưỡi, từ kì I lớp 6 đến kì I lớp 9.  
Trong đó khối 6, 7, 8 học 38 tiết / 2 kỳ, còn khối 9 học 19 tiết/1 với  
thời lượng 1 tuần 1 tiết.  
Môn âm nhạc với 3 phân môn được chia làm 3 dạng tiết .  
- Dạng tiết 1 :  
- Dạng tiết 2 :  
+ Học hát  
+ Ôn tập bài hát  
+ Nhạc lý + TĐN  
2
- Dạng tiết 3 :  
+ Ôn tập bài hát  
+ Ôn tập TĐN  
+ ÂNTT  
Ngoài ra còn có 15 tiết dành cho ôn tập kiểm tra những kiến thức, kỹ  
năng mà học sinh đã được học.  
Chương trình SGK âm nhạc mới, học sinh được học tổng số 28 bài hát,  
chủ yếu những bài hát quen thuộc, dễ học, độ khó của bài được sắp xếp  
tăng dần từ lớp 6 đến lớp 9. Các bài hát được lựa chọn đưa vào chương  
trình SGK âm nhạc trường THCS như sau:  
- Lớp 6: gồm 8 bài hát:  
+ Tiếng chuông và ngọn cờ ( Phạm Tuyên)  
+ Vui bước trên đường xa ( Theo điệu lý Con Sáo Gò Công, d/c NB, lời  
Hoàng Lân)  
+ Hành khúc tới trường ( Nhạc Pháp, lời Việt: Phan Trần Bảng – Lê  
Minh Châu)  
+ Niềm vui của em ( Nguyễn Huy Hùng)  
+ Đi cấy( D/c Thanh Hoá)  
+Tia nắng hạt mưa ( Nhạc: Khánh Vinh, thơ Lệ Bình)  
+ Ngày đầu tiên đi học ( nhạc: Nguyễn Ngọc thiện, lời thơ: Viễn  
Phương)  
+ H« la hê, hô la hô ( D/c Đức)  
Nhìn vào tỷ lệ phân phối ta thấy, phân môn học hát rất quan trọng,  
chiếm thời lượng khá lớn, hầu hết trong cả 3 tiết hoạt động âm nhạc. Còn  
phân môn học nhạc lý, TĐN, ÂNTT có vai trò hỗ trợ, bổ sung những kiến  
thức cơ bản âm nhạc.  
các khi lp, mi bài hát li có nhng nét riêng , vi nhng yêu cu khác  
nhau. Bài mi cha đựng nhng cái đã hc và xut hin nhng nét mi, yêu cu  
mi. Nó như chui mãc xích gi lên nhau, to cho hc sinh ôn tp nhng gì đã  
được hc và tiếp thu nhng điu mi mmt cách hp lý, có hthng.  
thể nói, phân môn học hát là nội dung quan trọng chiếm thời  
lượng khá lớn hầu hết trong toàn bộ chương trình học, chúng được kết hợp  
3
với phần TĐN và nhạc lý khá hợp lý, cân đối và khoa học. Chúng bổ sung, hỗ  
trợ cho nhau, nhằm trang bị cho học sinh một trình độ âm nhạc sơ giản kỹ  
năng ca hát cơ bản, cách thể hiện hoàn chỉnh một bài hát theo một hệ thống.  
thế trong quá trình dạy học , người giáo viên cần lưu ý gắn kết, lồng ghép  
linh hoạt các phân môn với nhau để học sinh dễ học, dễ thuộc, đạt tới hiệu  
quả cao nhất trong giờ học.  
Học sinh khối 6 trường THCS thường ở độ tuổi 11 đến 12. Các em võa  
rời trường tiểu học để bắt đầu một cấp cao hơn, đó là cấp THCS. Lên đến cấp  
học này, các em được tiếp xúc với nhiều điều mới lạ, nhiều thay đổi với môi  
trường mới. Từ lớp 6, các em làm quen với sự xuất hiện của nhiều giáo viên  
trong một buổi học, cấu trúc ở thời khoá biểu mới, số lượng môn, thời lượng  
mỗi tiết tăng lên theo độ khó của bài. Điều này khiến các em gặp phải một số  
khó khăn bỡ ngỡ ban đầu, nhưng cùng với thời gian, với kinh nghiệm đã  
được tích luỹ từ bậc tiểu học, các em làm quen dần với những thay đổi đó, bắt  
đầu hình thành ý thức xem mình là một thể, mong muốn được vị trí  
trong quan hệ với người lớn.  
Một điểm nổi bật khác trong tâm lý học sinh THCS nói chung là ưa  
thích tìm hiểu và khám phá cái mới, muốn thử sức mình với cái mới, luôn  
h¨ng hái nhiệt tình trong các hoạt động. Đối với học sinh của khối lớp 6 nói  
riêng, thì suy nghĩ, tầm hiểu biết còn non nớt hơn, nên khả năng phân tích  
còn hạn chế so với mong muốn hoàn thiện mình, khi đánh giá bản thân các  
em thường rơi vào 2 thái cực: quá cao hoặc quá thấp. thế, nếu thành công  
các em thường tự cao và có nhiều ảo tưởng, ngược lại nếu thất bại các em có  
nhiều hướng tự ti, thiếu tự tin vào bản thân và vô cùng thất vọng.  
Đặc điểm chung ở lứa tuổi này là sự thống nhất về âm sắc giọng, không  
sự phân biệt về giới tính. Khi chưa vỡ giọng các em gái và trai có thể hát  
trong khoảng từ nốt La 1(a1) đến nốt đô 2 (c2) âm vực các em tuy không rộng  
nhưng âm vang khá trong. Khả năng ca hát của học sinh toàn khối chưa thực  
sự đồng đều nên khi các em hát cao độ, trường độ chưa thật chính xác. Nhưng  
ưu điểm lại rất nhanh thuộc bài hát, nhiều em có giọng hát hay thì say mê và  
hát có diễn cảm.  
Tuy còn thiếu kinh nghiệm lại nôn nóng hiếu động nên quá trình tập  
trung chú ý quan sát của học sinh thường bị bsót. Với tâm lý mau chóng đạt  
kết quả, các em hay bỏ qua những chi tiết nhỏ, chẳng hạn khi học hát hay bài  
TĐN quen thuộc, các em thường không chú ý lắng nghe giáo viên làm mẫu  
chỉ nghe thoáng qua rồi đã hát và đọc không chính xác.  
4
Để học tốt phân môn hát này học sinh phải kết hợp tốt kiến thức âm  
nhạc đã học ở phÇn nhạc lý, TĐN cùng kỹ năng thực hành với sự nhanh nhạy  
trong phản xạ và tư duy. Ngoài ra học sinh cần học cách cảm nhận tác phẩm  
nghĩa cảm nhận về nội dung, tính chất của bài, từ đó mới thể hiện được  
bài hát một cách chính xác và hay nhất. Bên cạnh đó, giáo viên âm nhạc cần  
hỗ trợ và hướng dẫn các em trình diễn ca khúc vừa học đca khúc được hoàn  
thiện hơn và đến với người nghe một cách thuyết phục.  
Làm được tất cả những điều đó, đòi hỏi người giáo viên rất nhiều  
điều, chính vì thực trạng này, tôi mạnh dạn đổi mới phương pháp, mục đích  
nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn học hát, và giúp các em phát huy  
tính tích cực, gây hứng thú cho các em. Quan trọng hơn và giúp các em nắm  
được bài hát, hát đúng, chính xác và trình diễn bài hát sinh động, diễn cảm  
đặc biệt khi hát phải có cái hồn âm nhạc trong đó để người nghe dễ nghe và  
dễ dàng chấp nhận.  
3/. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH:  
Trong quá trình thực hiện, việc tạo hứng thú cho HS trong học tập phân  
môn học hát yêu cầu người giáo viên phải linh hoạt lựa chọn, kết hợp và  
dụng phù hợp tất cả các phương pháp vào từng bài giảng cụ thể. Sau đây là  
một số phương pháp mà GV bộ môn âm nhạc thể kết hợp vận dụng  
trong thực tế giảng dạy của mình:  
3.1. Xác định mục tiêu dạy hát:  
Học hát chiếm thời lượng nhiều nhất. Mỗi bài hát được dạy trong một  
tiết, sau đó được ôn tập trong vài tiết tiếp theo. Cho nên, GV phải xác định rõ  
mục tiêu của việc học hát trong kế hoạch bài học vừa đảm bảo theo chuẩn  
KTKN vừa đảm bảo phát huy theo năng lực HS. Cần xác định các mục tiêu  
cần đạt trong dạy hát như sau:  
- Mục tiêu về kiến thức: Dạy hát nhằm phát triển năng lực nhận thức  
của HS, học mỗi bài hát giúp các em biết thêm về một vấn đề, về tác giả hoặc  
đặc điểm riêng của bài hát. Sự phong phú về mặt nội dung trong các bài hát  
giúp các em có thêm hiểu biết về cuộc sống. Các hình tượng âm nhạc cũng  
giúp nâng cao khả năng nhận thức hiểu biết của HS. Bên cạnh đó, dạy hát  
còn phát triển năng lực ngôn ngữ, lời ca của bài hát làm vốn từ của HS trở nên  
phong phú và sinh động hơn. Tùy vào từng bài hát cụ thể, dựa vào yêu cầu  
của chuẩn KTKN, GV chọn lọc truyền đạt theo từng điều kiện đối  
tượng cụ thể.  
5
- Mục tiêu về kĩ năng: Đây mục tiêu trọng tâm của việc học hát. Dạy  
hát nhằm phát triển năng lực âm nhạc của HS, giúp các em hát đúng giai điệu  
lời ca, biết cách hát tự nhiên, biết lấy hơi, hát rõ lời thể hiện được sắc  
thái, tình cảm của bài hát. Dạy hát còn giúp HS trình bày bài hát theo hình  
thức đơn ca, song ca, tốp ca, đồng ca, biết hát kết hợp các hoạt động như: gõ  
đệm, vận động theo nhạc, nhảy múa, biểu diễn hoặc trò chơi… Không nên đòi  
hỏi quá cao đối với HS, cần bám sát chuẩn KTKN và chú ý phát triển các HS  
năng khiếu, tạo điều kiện cho các em được bộc lộ năng khiếu của mình.  
- Mục tiêu về tình cảm và thái độ: Dạy hát nhằm giáo dục HS những  
tình cảm tốt đẹp, giúp các em thêm yêu âm nhạc (yêu quê hương đất nước,  
con người…), khả năng tham gia ca hát trong và ngoài nhà trường.  
Những mục tiêu trên chỉ đạt được khi HS trải qua quá trình học tập lâu  
dài và đúng hướng, nếu chỉ học 1-2 bài hát thì không thể đạt được những điều  
đó. vậy khi dạy một bài hát cụ thể, GV phải lựa chọn cách diễn đạt mục  
tiêu ngắn gọn và rõ ràng trong kế hoạch bài dạy để từ đó áp dụng hiệu quả  
khi lên lớp. Đối với cả cấp học, điều này được thực hiện rất thuận lợi nội  
dung được truyền tải đến HS được liên tục và có hệ thống. Càng thuận lợi hơn  
đối với những GV đảm nhiệm tất cả các khối lớp trong bậc học vì GV có sự  
tiếp cận nắm bắt được đa số các đối tượng HS trong quá trình dạy học từ  
lớp 6 đến lớp 9, từ đó GV có thể đặt ra nội dụng và yêu cầu phù hợp cho HS ở  
từng khối lớp.  
3.2. Tìm hiu đặc đim các bài hát trong chương trình SGK âm nhc 6:  
a. Đề tài và xuất xứ của các ca khúc trong chương trình SGK âm  
nhạc 6.  
Đề tài và xuất xứ của các ca khúc trong chương trình rất phong phú và  
đa dạng về nhiều phương tiện khác nhau. Hầu hết các tác phẩm và ca khúc  
độc lập và hoàn chỉnh, các bài dân ca trong và ngoài nước với phần lời dịch  
sang tiếng việt hoặc đặt lời mới, những ca khúc hiện đại – sáng tác của các  
nghệ sỹ Việt Nam chiếm số lượng lớn.  
Như vậy biên soạn nội dung chương trình khoa học hợp lý, có ý nghĩa  
rất quan trọng trong việc góp phần không nhỏ vào chất lượng học tập cũng  
như hiệu qugiáo dục nhân cách của phân môn này đối với học sinh THCS.  
Các bài hát dân ca được sử dụng trong chương trình đã qua sự chọn lọc  
trong kho tàng âm nhạc cổ truyền dân tộc Việt Nam với những làn điệu dân  
ca điển hình của các miền đất nước.  
6
+ Dân ca Nam B( theo điu lý con sáo Gò Công) “ Vui bước đường xa”.  
+ Dân ca Thanh Hoá “Đi cấy”  
+Dân ca Xá – Tây Bắc: “Mưa rơi”  
+ Dân ca Trung bộ ( theo điệu lý thương nhau): “Chim bay”  
Nội dung, tính chất và phương thức diễn xướng của các bài dân ca Việt  
Nam này cũng rất phong phú. Có bài vui, dí dỏm như: Đi cấy, vui bước trên  
đường xa. có bài du dương tha thiết như chim bay, mưa rơi.  
Ngoài các bài dân ca Việt Nam những ca khúc và những bài dân ca của  
một số nước cũng được đưa vào chương trình làm phong phú thêm tầm hiểu  
biết của học sinh về đất nước, con người, đời sống của các dân tộc khác như:  
Hô la hê – hô la hô ( Đức), hành khúc tới trường (Pháp)  
Mặt khác, một lượng lớn những ca khúc sáng tác của các nhạc sĩ Việt  
Nam với nhiều đề tài, nội dung khác nhau: Tuổi học trò, tuổi thơ, nhà trường,  
thầy cô giáo như: Tiếng chuông và ngọn cờ (Phạm Tuyên), niềm vui của em  
(Nguyễn Huy Hùng), Ngày đầu tiên đi học (Nguyễn Ngọc Thiện, thơ: Viễn  
Phương), Tia nắng hạt mưa (N: Khánh Vinh, thơ: Lệ Bình) Ngày vui mới  
(Phan Huỳnh Điểu), thuyền ước mơ (Thảo Linh)  
Một số bài hát truyền thống gắn với lịch sử cách mạng cũng được đưa  
vào chương trình: Quốc ca (Văn Cao), Làng tôi (Văn cao), Lên đàng (Lưu  
Hữu Phước). Hay một số bài hát thiếu nhi miêu tả cảnh làng quê nông thôn  
Việt nam, miêu tả cánh chim hoà bình và ca ngợi Bác Hồ kính yêu, cùng  
những tình cảm sâu sắc mà các em thiếu niên nhi đồng dành cho Bác Hồ : Ai  
yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng (Phong Nhã), lượn tròn - lượn  
khéo (Văn Chung), lúa thu (Nguyễn Xuân Khoát).  
Sự phong phú và đa dạng về đề tài của các ca khúc đã thu hút sự quan  
tâm chú ý của học sinh khiến phân môn này trở lên là môn học được học sinh  
yêu thích. Với lứa tuổi này thì xuất xứ, đề tài, lời ca chiếm vai trò quan trọng  
trong việc truyền tải nội dung tư tưởng của bài hát. Điều đó cho thấy nội dung  
học hát không chỉ cung cấp những kiÕn thức sơ giản, những kỹ năng ca hát c¬  
bản mà còn góp phần giáo dục, bồi dưỡng mở rộng vốn kiến thức âm nhạc  
cho học sinh, tạo điều kiện thuận lợi cho các em phát triển tình cảm đạo đức  
trong sáng từ đó có thái độ và hành vi tốt đẹp cao thượng.  
7
b. Thể loại của các ca khúc trong chương trình SGK âm nhạc 6.  
Bài hát là tác phẩm âm nhạc sự kết hợp giữa Âm nhạc lời ca, là  
nghệ thuật tổng hợp của hai yếu tố âm nhạc và văn học. căn cứ vào tính chất  
nội dung của bài hát trong chương trình, chúng tôi tạm phân thành 3 thể loại  
để tiện cho việc dạy học là:  
Bài hát hành khúc  
Bài hát chữ tình  
Bài hát nhanh, vui hoạt.  
*Bài hành khúc:  
Bài hát hành khúc thường viết ở nhịp độ vừa phải, hợp với bước đi, âm  
điệu rắn rỏi, rõ ràng, khoẻ mạnh, mang tính chất kêu gọi, thôi thúc, thể hiện  
tinh thần lạc quan, ý chí quật cường.  
Tiết tu trong các bài hát hành khúc thường được sdng bng du chm  
đôi hay móc git, và được viết nhp 2/4, được thhin mt sbài như:  
- Quốc ca (Văn Cao)  
- Lên đàng ( Lưu Hữu Phước)  
- Hành khúc tới trường (nhạc Pháp)...  
* Bài hát ctình, dân gian mang âm hưởng dân gian và hiện đại:  
Loại này thường có giai điệu du dương, mượt mà, êm ái, dịu dàng với  
nhịp độ khoan thai, tốc độ vừa phải được thể hiện ở một số bài như:  
- Mưa rơi (dân ca xá)  
- Vui bước trên đường xa (lý con sáo gò công)  
- Chim bay  
- Làng tôi (Văn cao)  
- Ngày dầu tiên đi học (Nguyễn ngọc thiện)  
- Lượn tròn lượn khéo (Văn Chung)  
- Niềm vui của em (Nguyễn Huy Hùng)  
*Bài hát nhanh, vui hoạt:  
Với tính chất vui vẻ, hài hước, dỏm... những bài hát có thể loại này  
thường nhịp độ nhanh, thể hiện sự náo nhiệt, sôi động bằng âm thanh sinh  
động linh hoạt, sáng sủa, trôi chảy.  
- Tia nắng hạt mưa (Khánh Vinh - Lệ Bình)  
8
- Đi cấy (Dân ca thanh hoá).  
- Tiếng chuông và ngọn cờ (Phạm tuyên).  
- Lá thuyền ước mơ (Thảo Linh).  
3.3. Xác định cấu trúc, hình thức các bài hát trong chương trình.  
Hát hết các bài hát trong chương trình SGK âm nhạc lớp 6 có hình  
thức, cấu trúc mạch lạc, chủ yếu viết ở thể 1 đoạn đơn.  
a) Hình thức 1 đoạn đơn:  
VD1: Như bài “Hành khúc tới trường” (Nhạc Pháp) viết ở nhịp 2/4)  
giọng Fa trưởng. Đây là bài viết ở hình thức 1 đoạn đơn gồm 2 câu.  
Sơ đồ  
Câu 1: 8 nhịp (tiết 4 nhịp + 4 nhịp)  
Kết  
: III/F dur  
Câu 2: 8 nhịp ( tiết 4 nhịp + 4 nhịp)  
Kết: I/F dur  
b) Hình thức 2 đoạn đơn.  
VD1: Như bài “ Tiếng chuông và ngọn cờ” (Phạm Tuyên) viết ở nhịp  
2/4 giọng dmoll- Ddur . Bài hát này viết ở hình thức 2 đoạn đơn không tái  
hiện, kiểu tương phản.  
Sơ đồ:  
Câu 1: 8 nhịp (Tiết 4 nhịp + 4 nhịp)  
Đoạn a  
Kết: V/d – moll  
Câu 2: 8 nhịp (Tiết 4 nhịp + 4 nhịp)  
Kết: I/d – moll  
Câu 1: 8 nhịp (Tiết 4 nhịp + 4 nhịp)  
Đoạn b  
Kết: III/d – dur  
Câu 2: 8 nhịp (Tiết 4 nhịp + 4 nhịp)  
Kết: I/d – moll  
3.4. Xác định và xây dựng các kĩ năng ca hát và phương pháp  
rèn luyện:  
Các kỹ năng ca hát và phương pháp rèn luyện cho học sinh.  
9
- Tư thế hát  
- Hơi thở  
- Hát chính xác  
- Hát đồng đều  
- Hát rõ lời  
Tư thế hát: Trong quá trình học hát trước hết phải luyện tư thế hát.  
Khi đứng hát người thẳng đầu không nghiêng, vai không so hai tay  
buông dọc theo chân thoải mái, toàn thân thể dồn vào hai chân đều nhau.  
Khi ngồi hát thân người giống như khi đứng hát hai tay đặt trên đầu gối  
lưng thẳng không tựa vào ghế, không vắt chân nọ lên chân kia. Tư thế đứng  
tạo cho việc hít thở thoải mái đồng thời phát âm nhả chữ dễ dàng. Luyện tập  
đúng tư thế khi hát không đòi hỏi điều đặc biệt nhưng giáo viên cần chú ý  
kiểm tra để uốn nắn như sai sót. Tập tư thế hát đúng giúp cho việc hấp  
thuận lợi một việc rất quan trọng trong quá trình ca hát.  
Hơi thở: Trong ca hát thở một trong những vấn đề cần thiết hết sức  
quan trọng cách thở đúng là biết hít vào một lượng hơi thở đầy đủ dễ hát hết  
một câu hát, khi hát nếu bị thiếu hụt hơi sẽ làm cho tiếng hát bị ngắt không  
đúng chỗ.  
Khi hát các bài hát có nhịp độ chậm hay vừa phải cho các em lấy hơi  
chậm, hít bằng mũi. Nên đánh dấu những chỗ lấy hơi, lấy hơi hợp mới có  
thể hát ngân dài ở cuối câu.  
Hát chính xác:  
Việc hát chính xác có ý nghĩa là hát đúng giai điệu, tiết tấu của bản  
nhạc. Một trong những điều kiện để giúp học sinh phát triển kỹ năng chính  
xác là việc lựa chän ca bài hát cho phù hợp với âm vực giọng của các em.  
Hát đồng đều  
Trong nhà trường việc hát tập thể giữ vai trò chủ yếu chính  
vậy khi cả lớp cùng hát học sinh cần phải hoà giọng của bản thân  
vào giọng chung của tập thể, không thể để cho cả lớp hát nhưng có một hai  
giọng vượt ra ngoài lạc lõng, làm ảnh hưởng đến sự hoà hợp âm thanh chung.  
Dạy cho các em kỹ năng hát đồng đều và hoà giải giọng thể vận dụng một  
số biện pháp sau:  
10  
+ Thu hút sự chú ý của toàn thể học sinh  
+ Dẫn vào câu hát đầu tiên bằng động tác chỉ huy nghe dạo nhạc hoặc  
nghe giáo viên hát một câu ngắn rồi theo hiệu lệnh đếm để bắt đầu vào bài.  
+ Giúp học sinh cách phát âm nhả chữ đúng cùng làm cho giọng hát  
các em đồng đều, hoà hợp.  
Phát âm nhả chữ hát rõ lời.  
Bài hát là sự kết hợp chặt chẽ giữa giai điệu lời ca. Nếu không phát  
âm rành rọt chính xác sẽ mang lại sự cảm thụ nghệ thuật đầy đủ cho người  
nghe. Hát lời góp phần truyền cảm các thông tin chính xác nhưng phải giữ  
được sự mềm mại, độ vang của âm thanh trong khi hát.  
3.5. Xác định và xây dựng phương pháp dạy hát theo chuẩn KTKN:  
Học hát là quá trình không chỉ đơn thuần dạy hát cho học sinh mà  
nhiều hoạt động khác cũng diễn ra một cách đồng thời như: Củng cố giọng  
hát cho học sinh. Luyện tập tai nghe, phân biệt tính chất điệu thức cấu trúc  
hình thức tác phẩm âm nhạc, tập ghi nhớ giai điệu để diễn cảm, trình bày tác  
phẩm (Có thể kết hợp với phần đệm của nhạc cụ với múa hát...)  
Như vậy để quá trình học hát đạt hiệu quả đòi hỏi giáo viên phải chuẩn  
bị những vấn đề sau:  
a) Mục đích yêu cầu của bài  
Căn cứ vào nội dung, tính chất của bài hát giáo viên xác định mục đích  
yêu cầu của từng tiết học.  
Phân môn học hát trong chương trình chủ yếu được phân chia làm 2  
dạng tiết dạy  
+ Học bài hát mới  
+ Ôn bài hát đã học  
Yêu cầu của tiết học bài hát mới là:  
- Cảm thụ tính chất, thể loại âm nhạc của tác phẩm.  
Hát trôi chảy giai điệu của bài hát  
Nắm được xuất xứ của tác giả, tác phẩm của bài hát.  
- Kết hợp sử dụng các kỹ năng ca hát như: Tư thế hát, lấy hơi đúng chỗ,  
hát rõ lời.  
11  

Tải về để xem bản đầy đủ

doc 24 trang minhvan 07/07/2025 30
Bạn đang xem 11 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn hát ở khối lớp 6 trung học cơ sở", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

  • docskkn_mot_so_bien_phap_nham_nang_cao_chat_luong_giang_day_pha.doc