SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng giải toán có lời văn lớp 1

Môn Toán lớp 1 mở đường cho trẻ đi vào thế giới kỳ diệu của toán học, rồi mai đây các em lớn lên trở thành anh hùng, nhà giáo, nhà khoa học, nhà thơ, trở thành những người lao động sáng tạo trên mọi lĩnh vực đời sống và sản xuất, trên tay có máy tính xách tay, nhưng không bao giờ các em quên được những ngày đầu tiên đến trường học đếm và tập viết 1, 2, 3 học các phép tính cộng, trừ các em không thể quên được vì đó là kỉ niệm đẹp đẽ nhất của đời người và hơn thế nữa những con số, những phép tính đơn giản ấy cần thiết cho suốt cuộc đời của các em.

Download

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO QUẬN THANH XUÂN

=============

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

“MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO GIẢI TOÁN CÓ LỜI VĂN

CHO HỌC SINH LỚP1”

Môn : Toán

Tác giả : Hoàng Thị Vui

Trường : Tiểu học Khương Đình

Năm học: 2018 - 2019

MỤC LỤC

Nội dung

Trang

A - PHẦN MỞ ĐẦU

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU

V. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

VII. THỜI GIAN THỰC HIỆN

B - NỘI DUNG

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN

II. CƠ SỞ THỰC TIỄN

III. THỰC TRẠNG

IV. NGUYÊN NHÂN

1. Nguyên nhân từ phía giáo viên

2. Nguyên nhân từ phía học sinh

III. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN

IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM

C - KẾT LUẬN

Nội dung

Trang

I. KẾT LUẬN

II. KHUYẾN NGHỊ

D - Ý KIẾN ĐÁNH GIÁ

“Một số biện pháp nâng cao chất lượng giải toán có lời văn lớp1”

A - PHẦN MỞ ĐẦU

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Môn Toán lớp 1 mở đường cho trẻ đi vào thế giới kỳ diệu của toán học, rồi

mai đây các em lớn lên trở thành anh hùng, nhà giáo, nhà khoa học, nhà thơ, trở

thành những người lao động sáng tạo trên mọi lĩnh vực đời sống và sản xuất, trên

tay có máy tính xách tay, nhưng không bao giờ các em quên được những ngày đầu

tiên đến trường học đếm và tập viết 1, 2, 3 học các phép tính cộng, trừ các em

không thể quên được vì đó là kỉ niệm đẹp đẽ nhất của đời người và hơn thế nữa

những con số, những phép tính đơn giản ấy cần thiết cho suốt cuộc đời của các em.

Đó cũng là vinh dự và trách nhiệm của người giáo viên nói chung và giáo

viên lớp 1 nói riêng. Người thầy giáo từ khi chuẩn bị cho tiết dạy đầu tiên đến khi

nghỉ hưu không lúc nào dứt nổi trăn trở về những điều mình dạy và nhất là môn

Toán lớp 1 là một bộ phận của chương trình môn Toán ở tiểu học. Chương trình nó

kế thừa và phát triển những thành tựu về dạy Toán lớp 1, nên nó có vai trò vô cùng

quan trọng không thể thiếu trong mỗi cấp học.

Dạy học môn Toán ở lớp 1 nhằm giúp học sinh:

a. Bước đầu có một số kiến thức cơ bản, đơn giản, thiết thực về phép đếm,

về các số tự nhiên trong phạm vi 100, về độ dài và đo độ dài trong phạm vi 20, về

tuần lễ và ngày trong tuần, về giờ đúng trên mặt đồng hồ; về một số hình học

(Đoạn thẳng, điểm, hình vuông, hình tam giác, hình tròn); về bài toán có lời văn.

b. Hình thành và rèn luyện các kĩ năng thực hành đọc, viết, đếm, so sánh các

số trong phạm vi 100; cộng trừ và không nhớ trong phạm vi 100; đo và ước lượng

độ dài đoạn thẳng (với các số đo là số tự nhiên trong phạm vi 20 cm). Nhận biết

hình vuông, hình tam giác, hình tròn, đoạn thẳng, điểm, vẽ điểm, đoạn thẳng). Giải

một số dạng bài toán đơn về cộng trừ bước đầu biết biểu đạt bằng lời, bằng kí hiệu

một số nội dung đơn giản của bài học và bài thực hành, tập so sánh, phân tích, tổng

hợp, trừu tượng hoá, khái quát hoá trong phạm vi của những nội dung có nhiều

quan hệ với đời sống thực tế của học sinh.

c. Chăm chỉ, tự tin, cẩn thận ham hiểu biết và học sinh có hứng thú học toán.

1/19

“Một số biện pháp nâng cao chất lượng giải toán có lời văn lớp1”

Là một người giáo viên trực tiếp dạy lớp 1 và đặc biệt là dạy môn Toán,

Thực hiện chương trình đổi mới giáo dục toán học lớp 1 nói riêng ở tiểu học nói

chung. Tôi rất trăn trở và suy nghĩ nhiều để học sinh làm sao làm được các phép

tính cộng, trừ mà việc giải toán có lời văn thì càng khó hơn đối với học sinh lớp 1

nên tôi đi sâu về nghiên cứu “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giải toán có

lời văn lớp 1”

II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:

Nghiên cứu dạy giải toán có lời văn

Dạy cho học sinh nhận biết về cấu tạo của bài toán có lời văn.

ꢀ Đọc hiểu - phân tích - tóm tắt bài toán.

ꢀ Giải toán đơn về thêm (bớt) bằng một phép tính cộng (trừ).

ꢀ Trình bày bài giải gồm câu lời giải + phép tính + đáp số.

ꢀ Tìm lời giải phù hợp cho bài toán bằng nhiều cách khác nhau.

III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

Là những bài tập thuộc mạch kiến thức “giải toán có lời văn” trong chương

trình môn Toán lớp 1 ở Tiểu học.

IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU

ꢀ Trong chương trình Toán lớp 1

ꢀ Giải toán có lời văn cho học sinh lớp 1

ꢀ Từ tiết 81 cho đến tiết 108.

V. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

Giải toán có lời văn là một trong bốn mạch kiến thức trong chương trình

môn toán lớp 1 (số và phép tính, đại lượng và đo đại lượng, yếu tố hình học, giải

toán có lời văn). Nghiên cứu dạy giải toán có lời văn nhằm giúp học sinh:

- Nhận biết thế nào là một bài toán có lời văn.

- Biết giải và trình bày bài giải các bài toán đơn bằng một phép tính cộng hoặc

một phép tính trừ.

2/19

“Một số biện pháp nâng cao chất lượng giải toán có lời văn lớp1”

- Bước đầu phát triển tư duy, rèn luyện phương pháp giải toán và khả năng diễn

đạt đúng.

VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Để nghiên cứu và thực nghiệm đề tài này tôi căn cứ vào các tài liệu chuẩn

như:

ꢀ Chuẩn kiến thức kĩ năng toán 1

ꢀ Phương pháp dạy các môn học ở lớp 1

ꢀ Mục tiêu dạy học mônToán 1

ꢀ Toán 1- Sách giáo khoa.

ꢀ Một số tài liệu khác.

Để thực hiện nội dung của đề tài, tôi đã sử dụng một số phương pháp cơ bản

- Tổng hợp lý luận thông qua các tài liệu, sách giáo khoa.

- Đánh giá quá trình dạy toán - Loại bài giải toán có lời văn từ những năm trước

và những năm gần đây.

- Tiến hành khảo sát chất lượng học sinh.

- Đúc rút kinh nghiệm qua quá trình nghiên cứu.

VII. THỜI GIAN THỰC HIỆN

Từ tháng 9 -2018 đến tháng 4– 2019

3/19

“Một số biện pháp nâng cao chất lượng giải toán có lời văn lớp1”

NỘI DUNG

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN

Khả năng giải toán có lời văn chính là phản ánh năng lực vận dụng kiến thức

của học sinh. Học sinh hiểu về mặt nội dung kiến thức toán học vận dụng vào giải

toán kết hợp với kíên thức Tiếng Việt để giải quyết vấn đề trong toán học. Từ ngôn

ngữ thông thường trong các đề toán đưa ra cho học sinh đọc - hiểu - biết hướng

giải đưa ra phép tính kèm câu trả lời và đáp số của bài toán.

Giải toán có lời văn góp phần củng cố kiến thức toán, rèn luyện kỹ năng diễn

đạt, tích cực góp phần phát triển tư duy cho học sinh tiểu học.

Đó là nguyên nhân chính mà tôi chọn đề tài nghiên cứu: Một số biện pháp

nâng cao chất lượng giải toán có lời văn cho học sinh lớp 1.

II. CƠ SỞ THỰC TIỄN

Đối với trẻ là học sinh lớp 1, môn toán tuy có dễ nhưng để học sinh đọc - hiểu

bài toán có lời văn quả không dễ dàng, vả lại việc viết lên một câu lời giải phù hợp

với câu hỏi của bài toán cũng là vấn đề không đơn giản. Bởi vậy nỗi băn khoăn của

giáo viên là hoàn toàn chính đáng.

Vậy làm thế nào để giáo viên nói - học sinh hiểu, học sinh thực hành - diễn

đạt đúng yêu cầu của bài toán.

Đó là mục đích chính của đề tài này.

III. THỰC TRẠNG

Trong quá trình giảng dạy ở Tiểu học, đặc biệt dạy lớp 1, tôi nhận thấy hầu như

giáo viên nào cũng phàn nàn khi dạy đến phần giải toán có lời văn ở lớp 1. học

sinh rất lúng túng khi nêu câu lời giải, thậm chí nêu sai câu lời giải, viết sai phép

tính, viết sai đáp số. Những tiết đầu tiên của giải toán có lời văn mỗi lớp chỉ có

khoảng 20% số học sinh biết nêu lời giải, viết đúng phép tính và đáp số. Số còn lại

là rất mơ hồ, các em chỉ nêu theo quán tính hoặc nêu miệng thì được nhưng khi

viết các em lại rất lung túng, làm sai, một số em làm đúng nhưng khi cô hỏi lại lại

không biết để trả lời. Chứng tỏ các em chưa nắm được một cách chắc chắn cách

giải bài toán có lời văn. Giáo viên phải mất rất nhiều công sức khi dạy đến phần

này.

4/19

“Một số biện pháp nâng cao chất lượng giải toán có lời văn lớp1”

Kết quả điều tra năm học 2017-2018

sĩ

HS viết

đúng câu

lời giải

HS viết

đúng phép

tính

HS viết đúng

HS giải đúng

cả 3 bước

số

đáp số

32 50,8% 45 71,4% 55

87,3%

66,7.%

IV. NGUYÊN NHÂN

1. Nguyên nhân từ phía giáo viên:

- Giáo viên chưa chuẩn bị tốt cho các em khi dạy những bài trước. Những bài

nhìn hình vẽ viết phép tính thích hợp, đối với những bài này hầu như học sinh đều

làm được nên giáo viên tỏ ra chủ quan, ít nhấn mạnh hoặc không chú ý lắm mà chỉ

tập trung vào dạy kĩ năng đặt tính, tính toán của học sinh mà quên mất rằng đó là

những bài toán làm bước đệm, bước khởi đầu của dạng toán có lời văn sau này.

Đối với giáo viên dạy lớp 1 khi dạy dạng bài nhìn hình vẽ viết phép tính thích hợp,

cần cho học sinh quan sát tranh tập nêu bài toán và thường xuyên rèn cho học sinh

thói quen nhìn hình vẽ nêu bài toán. Có thể tập cho những em học sinh giỏi tập nêu

câu trả lời cứ như vậy trong một khoảng thời gian chuẩn bị như thế thì đến lúc học

đến phần bài toán có lời văn học sinh sẽ không ngỡ ngàng và các em sẽ dễ dàng

tiếp thu, hiểu và giải đúng.

2. Nguyên nhân từ phía học sinh:

Do học sinh mới bắt đầu làm quen với dạng toán này lần đầu, tư duy của các

em còn mang tính trực quan là chủ yếu. Mặt khác ở giai đoạn này các em chưa đọc

thông viết thạo, các em đọc còn đánh vần nên khi đọc xong bài toán rồi nhưng các

em không hiểu bài toán nói gì, thậm chí có những em đọc đi đọc lại nhiều lần

nhưng vẫn chưa hiểu bài toán. Vì vậy học sinh không làm đúng cũng là điều dễ

hiểu. Vậy làm thế nào để học sinh nắm được cách giải một cách chắc chắn chính

xác?

5/19

“Một số biện pháp nâng cao chất lượng giải toán có lời văn lớp1”

III. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN

Mức độ 1: Ngay từ đầu học kỳ I các bài toán được giới thiệu ở mức độ nhìn

hình vẽ- viết phép tính. Mục đích cho học sinh hiểu bài toán qua hình vẽ, suy nghĩ

chọn phép tính thích hợp.

Thông thường sau mỗi phép tính ở phần luyện tập có một hình vẽ gồm 5 ô

vuông cho học sinh chọn ghi phép tính và kết quả phù hợp với hình vẽ. Ban đầu để

giúp học sinh dễ thực hiện sách giáo khoa ghi sẵn các số và kết quả:

VD: Bài 5 trang 46

Chỉ yêu cầu học sinh viết dấu cộng vào ô trống để có: 1 + 2 = 3

b) Đến câu này nâng dần mức độ - học sinh phải viết cả phép tính và kết quả

Và yêu cầu tăng dần, học sinh có thể nhìn từ một tranh vẽ bài 4 trang 77 diễn đạt

theo 2 cách.

6/19

“Một số biện pháp nâng cao chất lượng giải toán có lời văn lớp1”

Cách 1: Có 8 hộp thêm 1 hộp, tất cả là 9 hộp.

Cách 2: Có 1 hộp đưa vào chỗ 8 hộp, tất cả là 9 hộp.

Tương tự câu b: Có 7 bạn và 2 bạn đang đi tới. Tất cả là 9 bạn.

Cách 1:

Cách 2:

Đến bài 3 trang 85

Học sinh quan sát và cần hiểu được:

Lúc đầu trên cành có 10 quả. Sau đó rụng 2 quả. Còn lại trên cành 8 quả.

7/19

“Một số biện pháp nâng cao chất lượng giải toán có lời văn lớp1”

Ở đây giáo viên cần động viên các em diễn dạt - trình bày miệng ghi đúng phép

tính.

Tư duy toán học được hình thành trên cơ sở tư duy ngôn ngữ của học sinh.

Khi dạy bài này cần hướng dẫn học sinh diễn đạt trình bày động viên các em viết

được nhiều phép tính để tăng cường khả năng diễn đạt cho học sinh.

Mức độ 2: Đến cuối học kì I học sinh đã được làm quen với tóm tắt bằng lời:

Bài 3 trang 87

Bình có : 10 quả bóng

Cho

Còn

: 3 quả bóng

:.... quả bóng?

Học sinh từng bước làm quen với lời thay cho hình vẽ, học sinh dần dần thoát

ly khỏi hình ảnh trực quan từng bước tiếp cận đề bài toán. Yêu cầu học sinh phải

đọc và hiểu được tóm tắt, biết diễn đạt đề bài và lời giải bài toán bằng lời, chọn

phép tính thích hợp nhưng chưa cần viết lời giải.

Tuy không yêu cầu cao, tránh tình trạng quá tải với học sinh, nhưng có thể

động viên học sinh khá giỏi làm nhiều cách, có nhiều cách diễn đạt từ một hình vẽ

hay một tình huống sách giáo khoa.

Mức độ 3: Giới thiệu bài toán có lời văn bằng cách cho học sinh tiếp cận với một

đề bài toán chưa hoàn chỉnh kèm theo hình vẽ và yêu cầu hoàn thiện (tiết 81- bài

toán có lời văn). Tư duy học sinh từ hình ảnh phát triển thành ngôn ngữ, thành chữ

viết. Giải toán có lời văn ban đầu được thực hiện bằng phép tính cộng là phù hợp

với tư duy của học sinh.

Cấu trúc một đề toán gồm 2 phần: phần cho biết và phần hỏi, phần cho biết

gồm có 2 yếu tố.

8/19

Tải về để xem bản đầy đủ

24 trang minhvan 05/12/2024 160

Download

Bạn đang xem 11 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng giải toán có lời văn lớp 1", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

skkn_mot_so_bien_phap_nang_cao_chat_luong_giai_toan_co_loi_v.doc