SKKN Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và tổ chức trò chơi trong dạy học tập đọc lớp Một
Hiện nay, việc đọc các văn bản của học sinh còn sai rất nhiều. nhất là đọc thơ các em thường không đọc đúng vần điệu, ngắt nhịp lấy hơi không đúng nên khi nghe một bài thơ sẽ kém thuyết phục. Việc giúp các em đọc đúng nhất là đọc đúng các bài thơ sẽ làm tăng nhận thức Tiếng Việt của các em. Đồng thời khi nghe một bài thơ đọc đúng các em sẽ cảm nhận được phần nào tâm hồn của bài thơ từ đó các em hứng thú hơn nữa trong việc học tập của mình.
Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và tổ chức trò chơi trong dạy học tập đọc lớp Một.
MỤC LỤC
PHẦN I – ĐẶT VẤN ĐỀ ....................................................................................1
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI .....................................................................................1
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN..............................................................................................3
II. THỰC TRẠNG DẠY HỌC .............................................................................3
1. Đối với giáo viên...............................................................................................3
2. Đối với học sinh ................................................................................................3
III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP ....................................................................................4
Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và tổ chức trò chơi trong dạy học tập đọc lớp Một.
PHẦN I – ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Môn Tiếng Việt ở trường Tiểu học có nhiệm vụ vô vùng quan trọng đó là
hình thành 4 kỹ năng: Nghe – nói - đọc – viết cho học sinh. Tập đọc là một phân
môn của chương trình Tiếng Việt bậc tiểu học. Đây là phân môn có vị trí đặc
biệt trong chương trình vì nó đảm nhiệm việc hình thành và phát triển kỹ năng
đọc, một kỹ năng quan trọng hàng đầu của học sinh ở bậc Tiểu học đầu tiên. Kỹ
năng đọc có nhiều mức độ: đọc đúng, đọc nhanh (lưu loát, trôi chảy), đọc có ý
thức (thông hiểu được nội dung những điều mình đọc hay còn gọi là đọc hiểu)
và đọc diễn cảm. Những kỹ năng này không phải tự nhiên mà có nên việc dạy học
phải có định hướng, có kế hoạch từ lớp 1 đến lớp 5 trong bậc Tiểu học.
Bước vào lớp 1, cuộc sống của trẻ có nhiều biến đổi to lớn. Thứ nhất trẻ phải
làm quen với môi trường mới, bạn bè mới, thầy cô giáo mới và đặc biết là những
môn học mới đem lại những hiểu biết về tự nhiên, xã hội. Việc dạy đọc ở lớp 1
cũng quan trọng bởi từ chỗ các em còn phải đọc đánh vần từng tiếng đến việc
đọc thông thạo được một văn bản là việc tương đối khó với các em. Mục tiêu
của giờ dạy Tiếng Việt là phải hướng đến giáo dục học sinh yêu Tiếng Việt bằng
cách nêu bật sức mạnh biểu đạt của Tiếng Việt, sự giàu đẹp của âm thanh, sự
phong phú của ngữ điệu trong việc biểu đạt nội dung. Thế nhưng hiện nay, ở
trường Tiểu học, mặt âm thanh của ngôn ngữ, đặc biệt ngữ điệu chưa được chú ý
đúng mức. Đó là một trong những lý do cho học sinh của chúng ta đọc và nói
chưa tốt. Đó cũng là ý do khiến cho trong nhiều trường hợp, học sinh không
hiểu đúng văn bản được đọc.
Tập đọc là một môn học có vị trí quan trọng đặc biệt trong chương trình
Tiểu học. Nó là công cụ để học tập những môn khác. Nó tạo ra hứng thú và
động cơ học tập. Nó tạo điều kiện để học sinh có khả năng tự học và tinh thần
học tập cả đời. Nó là một khả năng không thể thiếu được của con người trong
thời đại văn minh. Như vậy, dạy đọc có một ý nghĩa vô cùng to lớn vì nó bao
gồm các nhiệm vụ giáo dưỡng, giáo dục và phát triển.
Thơ là một loại tác phẩm văn học được viết theo thể loại văn vần. Ngay từ
nhỏ các em đã được tiếp xúc với những bài thơ, bài ca dao qua các bài hát ru.
Do thể loại văn vần nên thơ dễ nghe và dễ nhớ. Mặt khác, các câu thơ, các khổ
thơ không chỉ có hình ảnh, mà còn chứa nhạc điệu trong đó. Vì vậy các bài thơ
thường được các em đón nhận một cách nhiệt tình. Tuy nhiên, do mới tiếp xúc
với việc học chữ, nên việc đọc với các em còn khó khăn những đọc thơ cho
đúng vần điệu, đúng nhịp của câu thì cần phải có một có một quá trình rèn luyện
nhất định. Trong chương trình Tiếng Việt lớp 1 có rất nhiều bài thơ được đưa
vào chương trình. Ngay cuối học kỳ 1 đã có những bài thơ, câu thơ được đưa
1/30
Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và tổ chức trò chơi trong dạy học tập đọc lớp Một.
vào. Sang học kỳ 2, học sinh bắt đầu làm quen với môn Tập đọc. Trong đó có
đọc các đoạn văn, các bài thơ ngắn, nhưng nhìn chung chủ yếu là thơ.
Hiện nay, việc đọc các văn bản của học sinh còn sai rất nhiều. nhất là đọc
thơ các em thường không đọc đúng vần điệu, ngắt nhịp lấy hơi không đúng nên
khi nghe một bài thơ sẽ kém thuyết phục. Việc giúp các em đọc đúng nhất là đọc
đúng các bài thơ sẽ làm tăng nhận thức Tiếng Việt của các em. Đồng thời khi
nghe một bài thơ đọc đúng các em sẽ cảm nhận được phần nào tâm hồn của bài
thơ từ đó các em hứng thú hơn nữa trong việc học tập của mình.
Vấn đề đặt ra là làm thế nào để giúp các em đọc đúng tiếng, đọc liền tiếng
trong từ, trong câu, đọc đúng ngữ điệu, biết cách ngắt nghỉ hơn trong văn bản
thơ, cũng như văn bản văn xuôi. Những băn khoăn này chính là lý do tôi chọn
đề tài: “Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và tổ chức trò chơi trong
dạy học tập đọc lớp Một”.
II. THỜI GIAN, ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG
1. Thời gian nghiên cứu đề tài từ tháng 09 năm 2018 đến tháng 03 năm 2019.
2. Phạm vi nghiên cứu: Học sinh lớp 1, trường Tiểu học.
3. Đối tượng nghiên cứu: “Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và
tổ chức trò chơi trong dạy học tập đọc lớp Một”.
III. SỐ LIỆU KHẢO SÁT
Khi bắt đầu vào học kỳ hai tôi đã tiến hành khảo sát khả năng đọc các bài thơ
của học sinh có trong chương trình sách giáo khoa Tiếng Việt - Lớp 1.
Bảng 1: Mức độ hứng thú và yêu cầu cần đạt về kĩ năng đọc và mức độ hứng
thú với môn Tập đọc trước khi áp dụng sáng kiến (Số liệu lấy vào thời điểm
tháng 9/2018)
Sĩ số
Mức độ hứng thú
Yêu cầu cần đạt về kĩ năng đọc
Thích
SL
15 22,4 20
Bình thường Không thích Đọc chậm, ngọng Đọc đúng Đọc lưu loát
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
67
29,8
32 47,8
23
34,3
32 47,8 12 17,9
Nhìn vào số liệu trên chúng tôi nhận thấy kĩ năng đọc của các em còn chưa
tốt, nhất là đọc thơ. Vào giai đoạn này để đọc được các câu thơ theo đúng là cả
một vấn đề rất lớn đối với các em. Vì vậy, việc rèn đọc đúng cho học sinh trong
các tiết Tập đọc ở lớp Một nói chung và đọc thơ nói riêng là một việc làm vô
cùng quan trọng và cần thiết.
2/30
Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và tổ chức trò chơi trong dạy học tập đọc lớp Một.
PHẦN II - GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Tập đọc là một phân môn có vị trí hết sức quan trọng trong môn Tiếng
Việt nhất là trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay. Đọc thông viết thạo là
một yêu cầu đặt ra với bất cứ học sinh Tiểu học nào, ngay từ những ngày đầu
tiên đến trường các em đã phải học đọc mặc dù ở giai đoạn này việc đọc của các
em mới chỉ dừng lại ở mức độ nhận diện kí hiệu chữ viết và giải mã bằng âm
thanh song đây là một giai đoạn rất quan trọng bởi đó là giai đoạn học sinh phải
học để đọc và làm nền tảng cho những giai đoạn tiếp theo, giai đoạn đọc để học.
Càng về sau yêu cầu đặt ra trong việc đọc càng được nâng cao, từ việc đọc để
hiểu được nội dung văn bản đến việc phát triển kĩ năng đọc diễn cảm. Dạy học
Tập đọc ở Tiểu học là một việc làm hết sức có ý nghĩa trong việc hình thành và
phát triển kĩ năng đọc cho học sinh, nó khẳng định sự cần thiết cho việc hình
thành và phát triển một cách có hệ thống và có kế hoạch năng lực đọc cho học
sinh. Thông qua phân môn Tập đọc mà trau dồi vốn Tiếng Việt, vốn học văn và
phát triển tư duy, mở rộng vốn hiểu biết của học sinh về cuộc sống. Bồi dưỡng
tư tưởng tình cảm trong sáng, yêu cái đẹp, cái thiện, có thái độ ứng xử tốt trong
cuộc sống, yêu Tiếng Việt.
II. THỰC TRẠNG DẠY HỌC
Qua nhiều năm giảng dạy và trao đổi với đồng nghiệp tôi đã có những
nhận xét chung về thực trạng dạy học như sau:
1. Đối với giáo viên
Nhìn chung giáo viên tiểu học đều rất coi trọng tiết tập đọc. Giáo viên đã
nghiên cứu phương pháp dạy Tập đọc để dạy tốt song chưa đi sâu lựa chọn
phương pháp cho phù hợp để tiết dạy đạt kết quả cao nhất. Bên cạnh đó một số
giáo viên chưa chú ý và coi trọng tính luyện tập, thực hành của học sinh. Tôi
thấy trách nhiệm của người giáo viên rất quan trọng trong sự nghiệp trồng
người. Mục tiêu của giáo dục tiểu học là hình thành cho học sinh những cơ sở
ban đầu về môn Tiếng Việt trong đó có phân môn Tập đọc. Tập đọc là phân môn
thực hành vì vậy nhiệm vụ của nó là hình thành kĩ năng đọc cho học sinh. Dạy
đọc giáo dục lòng ham đọc sách cho học sinh giúp cho các em thấy được đây
chính là con đường đặc biệt để tạo cho mình một cuộc sống trí tuệ phát triển.
Tập đọc góp phần là giàu vốn kiến thức ngôn ngữ, bồi dưỡng cho học sinh lòng
yêu cái thiện, cái đẹp, dạy cho các cách tư duy có hình ảnh. Xuất phát từ nhiệm
vụ của môn học ,động cơ dạy học của môn học người giáo viên phải luôn nhiệt
tình trong giảng dạy. Người giáo viên phải hiểu rõ nội dung bài tập đọc dể
truyền đạt cho học sinh kĩ năng đọc đúng. Người giáo viên phải đọc tốt, đọc hay
thì mới rèn khả năng đọc cho học sinh .
3/30
Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và tổ chức trò chơi trong dạy học tập đọc lớp Một.
2. Đối với học sinh
Qua nắm bắt chất lượng đọc của học sinh trong những năm học trước đây,
tôi nhận thấy kĩ năng đọc của một số học sinh còn tồn tại. Đó là hiện tượng đọc
chậm so với yêu cầu tốc độ đọc, đọc ngọng thanh (hỏi, ngã, sắc) đọc ngọng vần
(vần anh, inh, ach); phát âm sai phụ âm (tr/ch, s/x, l/n); đặc biệt ngọng nhiều
nhất là l/n; n đọc là l).
Ví dụ :
- Sai vần: anh/ăn và ach/ăt.
Tiếng “Anh” học sinh đọc là “ăn”
Từ “Anh em” học sinh đọc là “ăn em”
Từ “Tờ tranh” học sinh đọc là “ tờ trăn”
Từ “Có khách” học sinh đọc là “có khắt”
- Sai thanh: Thanh ngã và thanh sắc
Từ “Ăn cỗ” học sinh đọc là “ăn cố”
Từ “Lọ mỡ” học sinh đọc là “lọ mớ”
Từ “Hộp sữa” học sinh đọc là “hộp sứa”
Từ “Cũng” học sinh đọc là “cúng”
Từ “Anh dũng” học sinh đọc là “anh dúng”
Từ “Quên vở” học sinh đọc là “quên vợ”
- Sai phụ âm: tr/ch; s/x; l/n
Từ “Sáng nay” học sinh đọc là “xáng lay”
Từ “Lúc nào” học sinh đọc là “lúc lào”
Từ “Con trâu” học sinh đọc là “con châu”
Từ “Chói chang” học sinh đọc là “trói trang”
Chính vì sự phát âm sai nên tốc độ đọc và đọc hiểu văn bản của học sinh rất
hạn chế. Mặt khác theo yêu cầu học sinh còn phải đọc đúng. Yêu cầu tiếp theo
đó là đọc nhanh, lưu loát cần có giọng đọc phù hợp với từng câu, từng đoạn,
từng bài sao cho phù hợp với từng nhân vật đó là điều hết sức khó khăn với học
sinh lớp Một. Qua thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy tốc độ đọc và đọc đúng các
dòng thơ, đúng câu thơ của học sinh còn rất hạn chế. Đọc đúng nhịp điệu, đọc
hay các bài thơ sao cho phù hợp là điều khó khăn với học sinh lớp Một.
III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Trước tình hình thực tế dạy học để luyện đọc thơ đúng cho học sinh trong
các tiết Tập đọc ở lớp Một. Tôi xin mạnh dạn đưa ra một số biện pháp hướng
dẫn học sinh luyện đọc để nâng cao chất lượng tiết học tập đọc đó là :
- Giáo viên cần chuẩn bị chu đáo cho tiết học.
- Giáo viên cần đọc mẫu diễn cảm.
- Hướng dẫn học sinh đọc đúng tiếng, từ khó trong bài thơ.
4/30
Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và tổ chức trò chơi trong dạy học tập đọc lớp Một.
- Rèn kỹ năng đọc ngắt, nghỉ giọng đúng chỗ cho học sinh.
- Tổ chức linh hoạt trò chơi học tập.
1. Biện pháp thứ nhất: Giáo viên cần chuẩn bị chu đáo cho tiết học.
Mỗi tiết Tập đọc muốn đạt hiệu quả cao thì yêu cầu đối với người giáo viên
là phải có sự chuẩn bị bài chu đáo, lập kế hoạch dạy học chi tiết, chuẩn bị những
đồ dùng cần thiết. Khi dạy bất kì một bài Tập đọc nào, bao giờ tôi cũng dành
một khoảng thời gian nhất định để tìm hiểu về tác giả, hoàn cảnh sáng tác, tìm
hiểu nội dung, ý nghĩa của bài mà tác giả muốn gửi gắm trong tác phẩm. Đọc bài
một vài lần để tìm hiểu cách đọc, dự đoán trước các tình huống có thể xảy ra để
lập kế hoạch dạy học phù hợp. Đối với các bài Tập đọc học thuộc lòng ở lớp 1
thì chủ yếu là thơ, do vậy trước khi dạy tôi luôn tìm hiểu cách ngắt nhịp thơ,
cách gieo vần, thể loại thơ,.... để từ đó xây dựng kế hoạch, lựa chọn hình thức tổ
chức sao cho đạt hiệu quả cao nhất. Giáo viên có nghiên cứu kĩ bài trước thì mới
cảm nhận được cái hay, cái đẹp, cái hồn của tác phẩm mà tác giả muốn gửi gắm
trong bài và phần giảng bài của giáo viên mới hấp dẫn, thu hút học sinh hứng
thú với bài học.
Để chuẩn bị cho việc đọc, trước hết giáo viên hướng dẫn học sinh ngồi đọc
sao cho đúng tư thế. Khi ngồi đọc cần phải ngồi ngay ngắn, khoảng cách tứ mắt
đến sách nên nằm trong khoảng từ 30 - 35 cm, cổ và đầu thẳng, phải thở sâu và
thở ra chậm để lấy hơi, học sinh phải bình tĩnh, tự tin, không vội vàng đọc ngay.
Học sinh cần đọc to, rõ ràng. Khi đọc thành tiếng, học sinh có thể đọc cho mình
hoặc cho người khác hoặc cả hai. Đọc cùng với phát biểu trong lớp là hai hình
thức giao tiếp trước đám đông đầu tiên của trẻ em nên giáo viên phải coi khâu
chuẩn bị để đảm bảo sự thành công, tạo cho các em sự tự tin cần thiết. Khi đọc
thành tiếng, giáo viên cho các em hiểu rằng đọc không chỉ cho mình, cho cô
giáo mà là cho tất cả. Kĩ năng đọc là một kĩ năng phức tạp đòi hỏi quá trình
luyện tập lâu dài. Đối với học sinh lớp 1, việc rèn luyện kĩ năng kĩ năng phải
tính từ điểm xuất phát đầu tiên: luyện đọc từng con chữ ghi âm, ghi vần tiến tới
luyện đọc từng tiếng, từng từ, từng câu… Ở lớp 1 giáo viên cần dành nhiều thời
gian cho học sinh luyện tập đọc thông thạo văn bản trước khi kết hợp tìm hiểu
nội dung văn bản. Song lưu ý nếu trình độ học của học sinh chưa tốt, các em đọc
chưa lưu loát văn bản: Mục đích cuối cùng của việc đọc là để thông hiểu văn
bản. Có nhiều cấp độ tạo nên sự thông hiểu toàn bộ nội dung văn bản: hiểu
nghĩa của từ ngữ, nghĩa của câu, của đoạn, của toàn văn bản. Ngay ở mức độ
đọc thầm việc phát lại các thông tin thành âm thanh ngôn ngữ vẫn được thực
hiện trong trí não người đọc. Vì thế người bên ngoài không thể nghe được các
âm thanh này. Cơ chế trên cho ta thấy có thể dạy cho học sinh từ việc luyện đọc
thành tiếng thành thạo chuyển dần sang tập đọc nhẩm và đọc thầm, đọc to cho
5/30
Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và tổ chức trò chơi trong dạy học tập đọc lớp Một.
các bạn cùng nghe nên cần đọc đủ lớn để cho tất cả những người này nghe rõ.
Nhưng như thế không có nghĩa là đọc quá to hoặc gào lên. Giáo viên nên cho
học sinh trên bảng để đối diện với những người nghe. Tư thế đứng đọc phải vừa
đàng hoàng, vừa thoải mái, sách phải được mở rộng và cầm bằng hai tay.
Để giúp học sinh đọc tốt một bài Tập đọc, tôi thường hướng dẫn học sinh
chuẩn bị một cách chu đáo, cụ thể đó là:
- Đọc bài trước 1-2 lần.
- Tìm xem bài tập đọc có mấy đoạn (khổ thơ), có mấy câu (dòng thơ)
- Tìm tiếng có vần mới trong bài.
- Tập trả lời miệng các câu hỏi về tìm hiểu nội dung trong bài.
Ví dụ: Khi dạy bài Cái Bống tôi đã hướng dẫn học sinh chuẩn bị như sau:
Cái Bống
Cái Bống là cái bống bang
Khéo sảy, khéo sàng cho mẹ nấu cơm.
Mẹ Bống đi chợ đường trơn
Bống ra gánh đỡ chạy cơn mưa ròng
- Đọc thành tiếng 1-2 lần, dùng bút chì ghi số dòng thơ đầu trong bài tập
đọc.
- Nói câu chứa tiếng có vần anh hoặc ach
M: Nước chanh mát và bổ
Quyển sách này rất hay
- Học sinh tập trả lời miệng các câu hỏi để tìm hiểu nội dung bài. Phần tìm
hiểu này giúp học sinh nhớ được nội dung bài.
6/30
Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và tổ chức trò chơi trong dạy học tập đọc lớp Một.
+ Bống đã làm gì để giúp mẹ nấu cơm?
+ Bống đã làm gì khi mẹ đi chợ về ?
Việc chuẩn bị bài kỹ của học sinh như vậy nên ở trên lớp dưới sự gợi mở,
dẫn dắt, hướng dẫn của giáo viên, học sinh sẽ đọc đúng, tiến tới đọc hay, các em
chủ động trong việc nắm bắt nội dung bài đọc, phát huy được tính tích cực, chủ
động của học sinh trong tiết học.
Qua thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy rằng để dạy thành công một tiết Tập
đọc, truyền thụ được kiến thức một cách khoa học, sâu sắc giáo viên cần chuẩn
bị kỹ những việc sau:
+ Soạn bài cụ thể, chi tiết thể hiện rõ hoạt động của thầy, của trò. Xây dựng
được các phương pháp dạy học truyền thống kết hợp với các phương pháp,
phương tiện dạy học hiện đại một cách linh hoạt để giờ dạy nhẹ nhàng và đạt
hiệu quả.
+ Nắm chắc yêu cầu rèn đọc ở từng bài. Đọc kĩ bài tập đọc sắp dạy, trao đổi
học tập cách dạy của đồng nghiệp, dự kiến các tình huống học sinh sẽ mắc phải
và cách sửa các tình huống đó.
+ Tìm hiểu kĩ nội dung bài để hiểu được các biện pháp nghệ thuật tác giả đã
dùng, từ đó xác định cách đọc đối với từng đoạn, từng bài để thể hiện đúng tình
cảm của từng bài.
+ Nắm vững hệ thống câu hỏi trong bài tập đọc, đưa ra thêm những câu hỏi
dẫn dắt để giúp học sinh phân tích, khai thác nội dung.
+ Soạn bài trên giáo án PowerPoint trình chiếu các slide phù hợp với nội
dung bài học. Tự quay hoặc tham khảo một số tư liệu phục vụ cho bài học.
2. Biện pháp thứ hai: Giáo viên cần đọc mẫu diễn cảm bài thơ.
Đọc mẫu của giáo viên vô cùng quan trọng vì muốn học sinh đọc đúng, đọc
hay giáo viên phải giới thiệu mẫu đúng. Lời đọc mẫu của giáo viên nhằm định
hướng cho học sinh đọc đồng thời giúp học sinh nhận thức đúng nội dung bài
học. Nếu là văn bản nghệ thuật còn có tác dụng khơi gợi hứng thú và sự tưởng
tượng của học sinh - giúp các em dễ đi vào thế giới của tác giả, tác phẩm dưới
một ánh sáng hấp dẫn hơn. Với văn bản nghệ thuật đọc mẫu của giáo viên là đọc
diễn cảm. Còn văn bản thông thường đọc mẫu là đọc đúng. Yêu cầu đọc diễn
cảm chưa đặt ra với học sinh lớp 1 nhưng việc đọc diễn cảm bài thơ của Giáo
viên là cần thiết. Giáo viên biết khích lệ động viên thì học sinh sẽ bắt chước
giọng đọc của Giáo viên. Người Giáo viên có giọng đọc tốt diễn cảm, chuẩn
mực thì không có gì đáng ngại nếu như học sinh bắt chước thầy cô.
* Đọc mẫu của GV bao gồm:
7/30
Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và tổ chức trò chơi trong dạy học tập đọc lớp Một.
- Đọc toàn bài: thường nhằm giới thiệu, gây xúc cảm, tạo hứng thú và tâm thế
học đọc cho học sinh.
- Đọc câu, đoạn: Nhằm hướng dẫn, gợi ý hoặc “tạo tình huống” để học sinh
nhận xét, giải thích nội dung bài đọc.
- Đọc từ, cụm từ: nhằm sửa phát âm sai và rèn cách đọc đúng cho học sinh
Vấn đề đặt ra trước tiên, để đọc mẫu diễn cảm bài thơ, giáo viên cần tìm hiểu
và cảm thụ bài thơ, tìm hiểu bối cảnh lịch sử, hoàn cảnh sáng tác, vị trí của tác
phẩm, tác giả... tiếp đến là việc tìm hiểu nội dung, hình thức bài đọc: thể loại, bố
cục, kết cấu, nghệ thuật. Hiểu được nội dung cảm thụ: cảm thụ sâu sắc, tính
lôgic sẽ đọc diễn cảm tốt. Giọng đọc mẫu diễn cảm hay sẽ bắt đầu từ cảm xúc
của lòng mình, người đọc phải nhập vai lúc đó khả năng truyền cảm người nghe
lớn hơn.
Ví dụ : Bài: Ngôi nhà
Em yêu nhà em
Hàng xoan trước ngõ
Hoa xao xuyến nở
Như mây từng chùm.
Em yêu tiếng chim
Đầu hồi lảnh lót
Mái vàng thơm phức
Rạ đầy sân phơi.
Em yêu ngôi nhà
Gỗ, tre mộc mạc
Như yêu đất nước
Bốn mùa chim ca.
Tô Hà
- Đọc toàn bài với giọng đọc chậm rãi, tha thiết, tình cảm. Đọc ngắt hơi từng
dòng thơ.
- Luyện đọc một số tiếng, từ khó: hàng xoan, xao xuyến nở, lảnh lót, thơm
phức. Như vậy qua gợi ý bằng câu hỏi, bằng hình ảnh của từ khó, luyện đọc từ
khó giúp các em ghi nhớ đúng từ phát âm đúng.
+ Đối với từ : xao xuyến nở, lảnh lót, thơm phức. Giáo viên gợi mở bằng hình
ảnh sau đó giải nghĩa từ. Học sinh hiểu nghĩa của từ sẽ giúp các em đọc đúng,
đọc lưu loát.
8/30
Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và tổ chức trò chơi trong dạy học tập đọc lớp Một.
hàng xoan
hoa xao xuyến nở
Tóm lại, việc giáo viên đọc mẫu diễn cảm bài thơ là rất cần thiết vì muốn học
sinh đọc đúng phải giới thiệu cho các em mẫu đúng. Lời đọc mẫu đúng và hay
của giáo viên có tác dụng định hướng cách đọc cho học sinh, đồng thời giúp các
em nhận thức đúng hơn nội dung bài đọc. Nếu bài đọc là một văn bản nghệ thuật
thì lời đọc của giáo viên còn có ý nghĩa khơi gợi hứng thú và tưởng tượng của
học sinh, làm cho các em dễ đi vào thế giới của tác phẩm và thấy tác phẩm dưới
một ánh sáng hấp dẫn hơn. Giáo viên cần hướng dẫn để học sinh đọc sao cho
phù hợp với nội dung chính của bài văn, bài thơ.
Đọc mẫu diễn cảm bài thơ của giáo viên chính là cái đích, mẫu hình kĩ năng
đọc mà học sinh cần đạt được. Do đó yêu cầu đọc thành tiếng của giáo viên phải
đảm bảo chất lượng đọc chuẩn: đọc đúng, rõ ràng, trôi chảy, đọc đủ lớn, nhanh
vừa phải và diễn cảm. Giáo viên phải ổn định trật tự, tạo cho học sinh tâm thế
ngồi đọc, hứng thú nghe đọc và yêu cầu học sinh đọc thầm theo. Khi đọc, giáo
viên đứng ở vị trí bao quát được cả lớp, không nên đi lại trong khi đọc, cầm sách
mở rộng, đọc đủ lớn để em học sinh xa nhất cũng nghe rõ và thỉnh thoảng mắt
phải rời sách nhìn lên học sinh nhưng không làm cho bài đọc bị gián đoạn.
3. Biện pháp thứ ba: Hướng dẫn đọc đúng tiếng, từ khó.
Đọc đúng là sự tái hiện mặt âm thanh của bài đọc một cách chính xác, không
có lỗi. Đọc đúng là đọc không thừa, không sót từng âm, vần, tiếng. Đọc đúng
không phải thể hiện đúng ngữ âm chuẩn, tức là đọc chính âm. Nói cách khác là
không đọc theo cách phát âm địa phương lệch chuẩn. Đọc đúng bao gồm việc
đọc đúng các âm thanh (đúng các âm vị) ngắt nghỉ hơi đúng chỗ (đọc đúng ngữ
điệu). Luyện đọc đúng phải rèn cho học sinh thể hiện chính xác các âm vị Tiếng
Việt cụ thể như sau:
a/ Đọc đúng phụ âm đầu:
* Học sinh đọc sai “s” với “x”.
“X” đọc là “xờ” không đọc là “sờ”
“Xe ô tô” không đọc là “se ô tô”
9/30
Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và tổ chức trò chơi trong dạy học tập đọc lớp Một.
“S” đọc là “sờ” không đọc là “xờ”
“Su su” không đọc là “xu xu”
- Giáo viên phải đọc mẫu, phát âm thật chuẩn
X phát âm nhẹ
S phát âm nặng, đọc cong lưỡi( phụ âm đầu lưỡi – răng)
Ví dụ: Trong bài tập đọc “Lũy tre” Giáo viên cần luyện cho học sinh luyện
phát âm “s” và “x”.
* Học sinh đọc sai “tr” thành “ch”
Giáo viên hướng dẫn học sinh phát âm tiếng có âm “ch” thật rõ ràng. Sau đó
luyện cho các em phát âm một số tiếng như: cha, cho, chúng, chanh, chân ,
chưa, chắc...
Tiếp đó cho học sinh phát âm “t”( âm “t” làm âm trung gian, có cùng phương
thức phát âm và tiêu điểm cấu âm đầu lưỡi – lợi gần với vị trí của “ch” và “tr”.
Giáo viên hướng dẫn học sinh đặt vị trí đầu lưỡi và lưỡi quặt. Cho học sinh bật
hơi mạnh để phát âm “tr” sau đó đưa âm về âm tiết như: “tra”, “trúng”, “tranh”,
“trâm”, “trưa”. Tiếp đó giáo viên giúp học sinh đặt từ vào ngữ cảnh, vào hình
ảnh cụ thể :
Cha (mẹ) - Tra (hạt)
Chanh (quả) - Tranh (vẽ )
Chân (tay) - Trân (trọng)
Chưa (\xong) - Trưa (buổi trưa)
Từ đó giúp học sinh cần phát âm đúng để người nghe hiểu rõ mục đích nói
đúng và khi cần đọc cần phát âm đúng để người nghe hiểu rõ nội dung văn bản.
* Học sinh đọc “r” thành “d”
Cho học sinh phát âm d. Sau đó cho học sinh phát âm tiếng: da, do, danh, dung,
dâu, dinh, dưỡng…Hướng dẫn học sinh giữ nguyên vị trí của lưỡi khi phát âm
“d” sau đó giữ nguyên mặt lưỡi. Sau đó phát âm “r”( lưỡi rung) tiếp đó đưa về
âm tiết như : ra, rung, rinh. Tiếp đến giúp học sinh đưa từ vào văn cảnh :
Ví dụ: Da (thịt) - Ra (vào)
Danh(dự) - Ranh (ma)
Dâu (quả) - Râu (chòm)
* Học sinh đọc “l” thành “n” và “n” thành “l”
Với học sinh việc phát âm sai l và n là phổ biến nên việc sửa l/n là việc làm
cần thiết song không thể một sớm một chiều mà có kết quả ngay được. Bởi vì trẻ
tiếp cận với quá nhiều người nói ngọng. Muốn sửa cho học sinh phát âm chuẩn
hai âm này đòi hỏi giáo viên phải kiên trì và sửa cho các em mọi lúc mọi nơi,
phải có sự giúp đỡ lẫn nhau để cùng khắc phục, phải có phương pháp, cách thức
10/30
Tải về để xem bản đầy đủ
36 trang
25/03/2025
90
Bạn đang xem 11 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp giúp học sinh đọc thơ đúng và tổ chức trò chơi trong dạy học tập đọc lớp Một", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_giup_hoc_sinh_doc_tho_dung_va_to_chuc.doc
