SKKN Kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo môn toán ở trường THPT

Trong xu thế toàn cầu hóa, với sự phát triển như vũ bão của khoa học, công nghệ và sự bùng nổ thông tin, giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển từ giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học. Mục tiêu dạy học chuyển từ chủ yếu trang bị kiến thức sang hình thành, phát triển phẩm chất và năng lực người học. Nâng cao chất lượng đào tạo là một nhu cầu bức thiết của xã hội ngày nay, là sự sống còn có tác động mạnh mẽ đến chất lượng đào tạo nguồn lực cho sự phát triển xã hội.

Download

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN

TRƯỜNG THPT HUỲNH THÚC KHÁNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Tên đề tài:

“KINH NGHIỆM TỔ CHỨC

HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO

MÔN TOÁN Ở TRƯỜNG THPT”

Giáo viên: Nguyễn Thị Diệu Quỳnh

Nguyễn Thị Liên

Môn:

Toán

Lĩnh vực: Toán

Điện thoại: 0942226026

Năm học 2019 - 2020

PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ

I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Trong xu thế toàn cầu hóa, với sự phát triển như vũ bão của khoa học, công nghệ

và sự bùng nổ thông tin, giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển

từ giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học. Mục tiêu dạy

học chuyển từ chủ yếu trang bị kiến thức sang hình thành, phát triển phẩm chất và

năng lực người học. Nâng cao chất lượng đào tạo là một nhu cầu bức thiết của xã

hội ngày nay, là sự sống còn có tác động mạnh mẽ đến chất lượng đào tạo nguồn

lực cho sự phát triển xã hội. Trong rất nhiều các giải pháp nhằm nâng cao chất

lượng đào tạo thì giải pháp đổi mới phương pháp dạy học được xem là khâu vô

cùng quan trọng hiện nay nhằm phát triển cho người học hệ thống năng lực cần

thiết để có thể tham gia hiệu quả vào thị trường lao động trong nước và quốc tế.

Đồng thời để chuẩn bị cho quá trình đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo

dục phổ thông và đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng

lực người học là yêu cầu cấp thiết đặt ra cho ngành giáo dục nước nhà. Ngoài ra,

dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể đưa “hoạt động trải nghiệm sáng

tạo” là hoạt động bắt buộc, “được thực hiện xuyên suốt từ lớp 1 đến lớp 12” trong

nhà trường. Việc đưa hoạt động trải nghiệm sáng tạo vào chương trình giáo dục

phổ thông phù hợp với xu thế phát triển chung của xã hội, đáp ứng yêu cầu đổi mới

căn bản, toàn diện GD-ĐT theo Nghị quyết 29 của BCH Trung ương Đảng khóa

XI.

Xác định được nhiệm vụ trên, giáo viên chúng tôi đã không ngừng trau dồi kiến

thức, cập nhật thông tin, tự học, tự nghiên cứu, gia công sư phạm nhiều để tổ chức,

chỉ đạo các hoạt động nhận thức của học sinh, lựa chọn nội dung đảm bảo tính vừa

sức với học sinh, tổ chức học sinh hoạt động theo nhóm, chuẩn bị các phương tiện

dạy học hỗ trợ cần thiết và tham gia thực hành giảng dạy đổi mới phương pháp dạy

học Toán trong trường THPT nhằm:

- Nâng cao năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề cho học sinh.

- Qua tìm tòi giải quyết vấn đề đặt ra, học sinh học được nhiều kĩ năng trong

cuộc sống.

- Giúp các em thấy được ứng dụng của môn Toán trong cuộc sống và đem lại

niềm tin, hứng thú học tập và yêu thích học môn Toán.

- Kích thích tính tò mò, tìm hiểu của học sinh từ đó học sinh chủ động thu

nhận kiến thức môn Toán.

- Tạo nên những con người mới tích cực, chủ động, sáng tạo trong tương lai

đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội hiện đại.

Từ những lí do trên, chúng tôi đã tiến hành chọn đề tài nghiên cứu: "Kinh

nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo môn Toán ở trường THPT".

II. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

+ Học sinh bậc trung học phổ thông.

+ Đề tài tập trung nghiên cứu, tìm hiểu và đề xuất giải pháp tổ chức hoạt động

ngoại khóa môn Toán THPT thông qua các hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhằm

nâng cao chất lượng dạy học, tạo ra niềm yêu thích học Toán đối với học sinh

THPT.

III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

- Phương pháp thống kê, xử lí số liệu

- Phương pháp phân tích

- Phương pháp Test

- Phương pháp khảo sát thực tiễn

IV. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI

Phần I. Đặt vấn đề

Phần II. Nội dung

Phần III. Kết luận

PHẦN 2. NỘI DUNG

I. Cở sở lí luận, cơ sở thực tiễn của đề tài

1. Cơ sở lí luận của đề tài

1.1. Khái niệm hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Có nhiều cách hiểu khác nhau về hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Phù hợp với

mục tiêu của Chương trình mới, chúng tôi đã tìm hiểu và xin đưa ra định nghĩa như

sau: Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là các hoạt động giáo dục thực tiễn được tiến

hành song song với hoạt động dạy học trong nhà trường. Hoạt động trải nghiệm

sáng tạo là một bộ phận của quá trình giáo dục, được tổ chức ngoài giờ học các

môn văn hóa trên lớp và có mối quan hệ bổ sung, hỗ trợ cho hoạt động dạy

học. Thông qua các hoạt động thực hành, những việc làm cụ thể và các hành

động của học sinh, hoạt động trải nghiệm sáng tạo sẽ khai thác kinh nghiệm của

mỗi cá nhân, tạo cơ hội cho các em vận dụng một cách tích cực những kiến thức

đã học vào thực tế và đưa ra được những sáng kiến của mình, từ đó phát huy và

nuôi dưỡng tính sáng tạo của mỗi cá nhân của học sinh.

+ Trong tên gọi "trải nghiệm sáng tạo" thì: “trải nghiệm” là phương thức giáo

dục và “sáng tạo” là mục tiêu giáo dục.

+ Trong chương trình sách giáo khoa hiện hành, hoạt động trải nghiệm sáng tạo

không gọi là môn học mà là hoạt động giáo dục. Các hoạt động giáo dục là hoạt

động nhằm phát triển những phẩm chất nhân cách, kỹ năng sống hay là năng lực

tâm lý xã hội giúp con người có thể thích nghi, thích ứng với xã hội, làm chủ bản

thân, biết sống tích cực và hạnh phúc... Đây là những mặt vô cùng quan trọng để

tạo nên cuộc sống có ý nghĩa của mỗi cá nhân.

1.2. Vai trò của hoạt động trải nghiệm sáng tạo

- Hoạt động trải nghiệm sáng tạo làm tăng tính hấp dẫn trong học tập. Hình

thức dạy học trải nghiệm là hình thức giáo dục học sinh theo hình thức dạy học

ngoài thực tế, trên các vật thật có vị trí, vai trò rất quan trọng, là cầu nối giữa hoạt

động giảng dạy và học tập trên lớp với giáo dục học sinh ngoài lớp.

- Phát huy được tính tích cực, tư duy độc lập sáng tạo cho học sinh. Khai thác

tiềm năng của học sinh bằng sự nỗ lực của chính bản thân mình. Học tập trải

nghiệm chú trọng vào việc giúp học sinh khai thác những tiềm năng sẵn có,

định hình những thói quen, tính cách tốt ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường

để tạo nền móng vững chắc cho sự phát triển tiếp theo. Khuyến khích tối đa sự

sáng tạo của học sinh.

- Hoạt động trải nghiệm sáng tạo tạo điều kiện kết nối các kiến thức khoa học

liên ngành. Nội dung học tập trải nghiệm rất phong phú và đa dạng mang tính

tổng hợp kiến thức kĩ năng của nhiều môn học, nhiều lĩnh vực học tập và giáo

dục như: giáo dục trí tuệ, giáo dục kĩ năng sống, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm

mĩ và thể chất,…Chính nhờ đặc trưng này mà học tập trải nghiệm trở nên gần

gũi, thiết thực với cuộc sống, giúp các em vận dụng vào trong cuộc sống một

cách dễ dàng và thuận lợi hơn.

- Hoạt động trải nghiệm sáng tạo giúp gắn kết giữa các lực lượng giáo dục

trong và ngoài nhà trường. Hoạt động học tập trải nghiệm sáng tạo có sức hút

mạnh mẽ, có sự tham gia, phối hợp liên kết với lực lượng giáo dục trong và ngoài

nhà trường như: cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương, những tổ chức….Tùy

thuộc nội dung, tính chất của từng hoạt động mà sự tham gia của các lực lượng

có thể là trực tiếp hay gián tiếp.

- Hoạt động trải nghiệm sáng tạo gắn kết giữa người dạy và người học. Dạy

học bằng trải nghiệm đòi hỏi người dạy phải tuân theo phong cách người hỗ trợ,

hướng dẫn để giúp người học thu được kiến thức từ những kinh nghiệm thực tế,

đồng thời phải phù hợp với phong cách của người học nhằm phát huy tốt nhất khả

năng và sự sáng tạo ở người học.

- Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là mô hình học tập tiên tiến nhằm giúp học

sinh hoàn thiện bản thân mình. Tạo ra sự tự tin cho học sinh trong học tập, hình

thành năng lực học tập cho học sinh: lập kế hoạch, tổ chức làm việc nhóm, thu

thập và xử lí thông tin, lập báo cáo, thuyết trình, đánh giá và tự đánh giá. Qua

các giờ học đó, học sinh sẽ cảm thấy yêu thích môn học và hiểu kiến thức một

cách sâu sắc hơn. Ngoài ra, học tập trải nghiệm là điều kiện học hỏi lẫn nhau, giúp

học sinh phát huy tính tích cực tự học, sáng tạo, tính tự giác, giúp các em phát

huy tốt các kỹ năng như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hợp tác.

1.3. Một số hình thức hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo có nội dung rất đa dạng và mang tính tích

hợp kiến thức, kĩ năng của nhiều môn học, nhiều lĩnh vực học tập và giáo dục

và được tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau. Mỗi một hình thức trên đều

tiềm tàng trong nó những khả năng giáo dục nhất định .Sau đây, chúng tôi

điểm qua một số hình thức trải nghiệm sáng tạo cụ thể:

a) Hoạt động câu lạc bộ là hình thức sinh hoạt ngoại khóa của những

nhóm học sinh cùng sở thích, nhu cầu, năng khiếu,... dưới định hướng của

những nhà giáo dục, nhằm tạo môi trường giao lưu thân thiện, tích cực giữa

các học sinh với nhau và giữa học sinh với thầy cô giáo, với những người lớn

khác. Hoạt động này tạo cơ hội cho học sinh được chia sẻ những kiến thức,

hiểu biết của mình về các lĩnh vực mà các em quan tâm, qua đó phát triển các

kĩ năng của học sinh.

b) Hội thi/cuộc thi là một trong những hình thức tổ chức hoạt động hấp

dẫn, lôi cuốn học sinh và đạt hiệu quả cao trong việc tập hợp, giáo dục, rèn

luyện và định hướng giá trị cho tuổi trẻ. Việc tổ chức hội thi/ cuộc thi cho học

sinh là một yêu cầu quan trọng, cần thiết của nhà trường, của giáo viên trong

quá trình tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Mục đích tổ chức hội

thi/cuộc thi nhằm lôi cuốn học sinh tham gia một cách chủ động, tích cực vào

các hoạt động giáo dục của nhà trường; thu hút tài năng và sự sáng tạo của học

sinh, phát triển khả năng hoạt động tích cực và tương tác của học sinh, góp

phần bồi dưỡng cho các em động cơ học tập tích cực, kích thích hứng thú trong

quá trình nhận thức.

c) Trò chơi là một loại hình hoạt động giải trí, thư giãn, những trò chơi

trong hoạt động trải nghiệm sáng tạo phù hợp nhiều khi có tác dụng rất tích

cực. Trò chơi là hình thức tổ chức các hoạt động vui chơi với nội dung kiến

thức thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau, có tác dụng chơi mà học, học mà chơi.

d) Hoạt động tham quan, dã ngoại là hình thức tổ chức học tập thực tế

hấp dẫn đối với học sinh giúp các em có được những kinh nghiệm từ thực tế, từ

các mô hình, cách làm hay và hiệu quả trong một lĩnh vực nào đó, từ đó có thể

áp dụng vào cuộc sống của chính các em; tăng cường cơ hội cho học sinh giao

lưu, chia sẻ và thể hiện tốt khả năng vốn có của mình, là môi trường tốt để các

em tự khẳng định mình, thể hiện tính tự quản, tính sáng tạo và biết đánh giá sự

cố gắng, sự trưởng thành của bản thân.

d) Diễn đàn là một hình thức tổ chức hoạt động được sử dụng để thúc đẩy

sự tham gia của học sinh thông qua việc các em trực tiếp, chủ động bày tỏ ý

kiến của mình với đông đảo bạn bè, nhà trường, thầy cô giáo, cha mẹ và những

người lớn khác, giúp các em nâng cao khả năng tự tin và xây dựng các kĩ năng

cần thiết như kĩ năng trình bày vấn đề, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng lắng nghe, kĩ

năng thể hiện sự tự tin, kĩ năng phát hiện vấn đề...

e) Hoạt động giao lưu là hình thức tổ chức giáo dục nhằm tạo ra các điều

kiện cần thiết để cho học sinh được tiếp xúc và trao đổi thông tin với những

nhân vật điển hình trong các lĩnh vực hoạt động nào đó. Qua đó, giúp các em

có được những nhận thức, tình cảm, thái độ phù hợp, có được những lời

khuyên đúng đắn để vươn lên trong học tập, rèn luyện và hoàn thiện nhân cách.

g) Sinh hoạt tập thể là hình thức truyền tải những bài học về đạo đức, luân

lí, giá trị... đến với học sinh một cách nhẹ nhàng, hấp dẫn và giúp các em được

vui chơi, thư giãn. Sinh hoạt tập thể được tổ chức dưới những hình thức hoạt

động như: ca hát, nhảy múa, vui chơi, dân vũ, diễn kịch, múa hát sân trường,

khiêu vũ...

h) Sân khấu tương tác (hay sân khấu diễn đàn) là một hình thức nghệ

thuật tương tác dựa trên hoạt động diễn kịch, trong đó vở kịch chỉ có phần mở

đầu đưa ra tình huống, phần còn lại được sáng tạo bởi những người tham gia.

Phần trình diễn chính là một cuộc chia sẻ, thảo luận giữa những người thực

hiện và khán giả, trong đó đề cao tính tương tác hay sự tham gia của khán giả.

Mục đích của hoạt động này nhằm tăng cường nhận thức, thúc đẩy để học sinh

đưa ra quan điểm, suy nghĩ và cách xử lí tình huống thực tế gặp phải trong bất

kì nội dung nào của cuộc sống, tạo cơ hội cho học sinh rèn luyện nhiều kĩ năng

trong cuộc sống.

1.4. Một số phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm

a) Phương pháp làm việc nhóm

Một trong những yếu tố thành công của một chương trình, dự án hoặc một tiết

học chính là sự khơi nguồn, dẫn lối từ những sáng kiến, ý tưởng sáng tạo về

phương pháp, cách thức tổ chức của người giáo viên trong chương trình đó. Làm

việc theo nhóm là phương pháp tổ chức dạy học - giáo dục, trong đó giáo viên sắp

xếp học sinh thành những nhóm theo hướng tạo ra sự tương tác trực tiếp giữa các

thành viên, từ đó học sinh trong nhóm trao đổi, giúp đỡ và cùng nhau phối hợp làm

việc để hoàn thành nhiệm vụ chung của nhóm, khi tiến hành làm việc theo nhóm

trong hoạt động trải nghiệm sáng tạo, cần tiến hành theo các bước sau:

Bước 1: Chuẩn bị cho hoạt động

- Giáo viên hướng dẫn học sinh trao đổi, đề xuất vấn đề, xác định mục tiêu,

nhiệm vụ, cách thực hiện và lập kế hoạch; tự lựa chọn nhóm theo từng nội dung;

phân công nhóm trưởng và các vai trò khác cho từng thành viên;

Bước 2: Thực hiện

- Giáo viên quan sát, nắm bắt thông tin từ học sinh xem các nhóm có hiểu rõ

nhiệm vụ không, có thể hiện kĩ năng làm việc theo nhóm đúng không.

- Giúp đỡ những nhóm vận hành đúng hướng và duy trì mối quan hệ phụ

thuộc lẫn nhau một cách tích cực;

- Điều chỉnh hoạt động của nhóm khi thấy cần thiết...

Bước 3: Đánh giá hoạt động

- Lôi cuốn học sinh nhận xét, đánh giá về kết quả hoạt động của nhóm,

mức độ tham gia của từng thành viên;

- Đưa ra kết luận gồm kết quả hoạt động và mức độ thể hiện các kĩ năng.

- Sau buổi báo cáo kết quả, các nhóm khác cùng tham gia đánh giá.

b) Phương pháp giải quyết vấn đề

Giải quyết vấn đề là một phương pháp giáo dục nhằm phát triển năng lực tư duy,

sáng tạo, giải quyết vấn đề của học sinh. Các em được đặt trong tình huống có vấn đề,

thông qua việc giải quyết vấn đề giúp học sinh lĩnh hội tri thức, kĩ năng và phương

pháp. Phương pháp trên được tiến hành theo các bước cụ thể như sau:

Bước 1: Nhận biết vấn đề

Bước 2: Tìm phương án giải quyết

Bước 3: Quyết định phương án giải quyết

c) Phương pháp tích hợp liên môn

Hình thức dạy học tích cực, mang lại nhiều kết quả, phát huy tính chủ động

sáng tạo hiệu quả đối với người học, phù hợp lứa tuổi và có tính thực tiễn nên sinh

động, hấp dẫn, có ưu thế trong việc tạo ra động cơ, hứng thú học tập cho học sinh.

Học các chủ đề tích hợp, liên môn, học sinh được tăng cường vận dụng kiến thức

tổng hợp vào giải quyết các tình huống thực tiễn, ít phải ghi nhớ kiến thức một

cách máy móc.

d) Phương pháp dạy học dự án

Dạy học theo dự án là một hình thức dạy học, trong đó người học thực hiện một

nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lí thuyết và thực hành, có tạo ra các

sản phẩm có thể giới thiệu. Nhiệm vụ này được người học thực hiện với tính tự lực

cao trong toàn bộ quá trình học tập, từ việc xác định mục đích, lập kế họach, đến việc

thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Làm

việc nhóm là hình thức cơ bản của dạy học dự án.

e) Phương pháp dạy học theo định hướng giáo dục STEM

STEM là một cách tổ chức chương trình giảng dạy thực tế trong đó có tích

hợp: Science - khoa học, Technology – công nghệ, Engineering – kĩ thuật và Math

– toán học. Đối với học sinh phổ thông, việc theo học các môn học STEM còn có

ảnh hưởng tích cực tới khả năng lựa chọn nghề nghiệp tương lai. Khi được học

nhiều dạng kiến thức trong một thể tích hợp, học sinh sẽ chủ động thích thú với

việc học tập thay vì thái độ e ngại hoặc tránh né một lĩnh vực nào đó, từ đó sẽ

khuyến khích người học có định hướng tốt hơn khi chọn chuyên ngành cho các

bậc học cao hơn và sự chắc chắn cho cả sự nghiệp về sau.

e) Phương pháp dạy học theo định hướng giáo dục STEAM

STEAM được tạo thành từ thuật ngữ “STEM” và “Nghệ thuật – Art”. Chủ

trương của nền giáo dục hiện đại đánh giá cao tầm quan trọng của Nghệ thuật trong

việc thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo. Ủy ban Nghệ thuật và Nhân văn Mỹ đã ban

hành một bản báo cáo tại Hội nghị Đối tác giáo dục nghệ thuật (AEP) nêu rõ “khi

học sinh được tham gia vào các bộ môn nghệ thuật, thành tích học tập của các em

có thể tăng gấp bốn lần, điểm số GPA/SAT cũng cao hơn, và các em còn có thể cải

thiện chỉ số IQ về không gian-thời gian của mình lên đến 56%. Trình độ Toán học

của học sinh phổ thông được nâng lên một cách đáng kể và trở nên tự tin và trình

bày quan điểm của mình tốt hơn nhiều so với trước kia”

2. Cơ sở thực tiễn của đề tài

2.1. Thực trạng trải nghiệm của học sinh

Để có tìm hiểu vần đề này, chúng tôi đã tiến hành khảo sát tìm hiểu về phía học

sinh. Chúng tôi đã phát phiếu khảo sát cho 400 học sinh của trường để các em phát

biểu những ý kiến, nguyện vọng của mình khi học môn Toán. Nội dung khảo sát

như sau:

Phiếu khảo sát

Họ và tên học sinh............................................................................................

Lớp..................................................................................................................

Hãy trả lời câu hỏi dưới đây bằng cách đánh dấu x vào ô trống trong bảng có

câu trả lời phù hợp với em

Không/

chưa

Nội dung

Có

(1) Em có yêu thích học môn Toán không?

(2) Em có thấy rằng môn Toán có nhiều ứng dụng thiết thực

trong cuộc sống không?

(3) Em có mong muốn tìm hiểu những ứng dụng của môn

Toán trong cuộc sống xung quanh chúng ta không?

(4) Em đã tham gia vào hoạt động trải nghiệm sáng tạo của

môn Toán lần nào chưa?(Ví dụ: Cuộc thi, câu lạc bộ, sân

khấu diễn đàn… )

(5) Em đã bao giờ áp dụng kiến thức Toán học để tạo ra một

sản phẩm nào chưa?

(6) Em có muốn tham gia vào hoạt động trải nghiệm sáng

tạo của môn Toán không?

Kết quả thu được như sau:

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

Có

Không Có

Không Rồi Chưa Rồi Chưa Có

Không

268

132

231

400

169

400

294

400

391

400

372

400

364

400

106

400

67% 33%

58% 42%

91% 8% 27% 73% 2% 98% 93% 7%

2.2. Thực trạng giảng dạy của giáo viên

Qua tìm hiểu các giáo viên đang giảng dạy môn Toán tại trường và một số

trường bạn trên địa bàn tỉnh Nghệ An, chúng tôi thấy rằng, đã có nhiều sự thay đổi

đáng kể trong việc áp dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học tích

cực, kể cả tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong môn Toán ở trường

THPT. Nhưng để nâng cao hiệu quả trong dạy học bằng việc tổ chức hoạt động

trải nghiệm để cho học sinh có điều kiện được thực tế trải nghiệm sáng tạo thì

chưa tổ chức một cách bài bản do nhiều nguyên nhân như:

+ Do chưa có tài liệu chính thức về hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho môn

Toán THPT.

+ Do phải xây dựng kế hoạch phức tạp, mất nhiều thời gian, công sức và

kiều kiện cơ sở vật chất của nhà trường chưa đáp ứng được.

II. GIẢI PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO

TRONG MÔN TOÁN Ở TRƯỜNG THPT

1. Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Việc xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm sáng tạo là việc quan trọng

quyết định tới một phần sự thành công của hoạt động. Để có hoạt động trải nghiệm

sáng tạo bám sát mục tiêu giáo dục, liên hệ tốt với thực tế, rèn luyện được cho học

sinh những kĩ năng cần thiết, làm cho học sinh thực sự thích thú và có tính khả thi,

chúng tôi tiến hành thiết kế hoạt động trải nghiệm sáng tạo theo các bước như sau:

Bước 1: Đặt tên cho hoạt động

Đặt tên cho hoạt động là một việc làm cần thiết vì tên hoạt động nói lên được

chủ đề, mục tiêu, nội dung, hình thức của hoạt động. Việc đặt tên cho hoạt động

cần phải đảm bảo các yêu cầu sau:

- Rõ ràng, chính xác, ngắn gọn

- Phản ánh được chủ đề và nội dung hoạt động

- Tạo được ấn tượng ban đầu cho học sinh những người tham gia.

Bước 2: Xác định mục tiêu của hoạt động

Mục tiêu của hoạt động là dự kiến trước kết quả của hoạt động. Các mục tiêu

hoạt động cần phải được xác định rõ ràng, cụ thể và phù hợp; phản ánh được các

mức độ cao thấp của yêu cầu đạt được về tri thức, kĩ năng, thái độ và định hướng

giá trị. Khi xác định mục tiêu, cần phải trả lời các câu hỏi sau:

- Hoạt động có thể hình thành cho học sinh những kiến thức ở mức độ nào?

- Những kĩ năng nào có thể hình thành ở học sinh và các mức độ của nó đạt

được sau khi tham gia hoạt động?

- Những thái độ, giá trị nào có thể được hình thành hay thay đổi ở học sinh

sau hoạt động?

Bước 3: Xác định nội dung, sản phẩm học tập trải nghiệm sáng tạo và

hình thức của hoạt động

Căn cứ vào chủ đề, các mục tiêu đã xác định, các điều kiện hoàn cảnh cụ thể

của từng lớp, của nhà trường và khả năng của học sinh để xác định nội dung phù

hợp cho hoạt động, cần liệt kê đầy đủ các nội dung của hoạt động phải thực hiện,

từ đó lựa chọn hình thức hoạt động tương ứng. Có thể trong một hoạt động nhưng

có nhiều hình thức khác nhau được thực hiện đan xen hoặc trong đó có một hình

thức nào đó là trung tâm, còn hình thức khác là phụ trợ.

Bước 4: Chuẩn bị hoạt động

Trong bước này, cả giáo viên và học sinh cùng tham gia công tác chuẩn bị.

Để chuẩn bị tốt cho hoạt động, giáo viên cần làm tốt những công việc sau đây:

- Nắm vững các nội dung và hình thức hoạt động đã được xác định và dự kiến

tiến trình hoạt động.

- Dự kiến những phương tiện, điều kiện cần thiết để hoạt động có thể được

thực hiện một cách có hiệu quả như: tài liệu cần thiết , phương tiện âm thanh, đạo

cụ, phục trang, máy tính, máy chiếu, các loại bảng, phòng, bàn ghế và phương tiện

phục vụ khác…

- Dự kiến phân công nhiệm vụ cho các tổ, nhóm hay cá nhân và thời gian

hoàn thành công tác chuẩn bị

- Dự kiến thời gian, địa điểm tổ chức hoạt động, những lực lượng mời tham

gia hoạt động.

- Dự kiến những hoạt động của giáo viên và học sinh với sự tương tác tích cực

trong quá trình tổ chức hoạt động.

Bước 5: Lập kế hoạch

- Lập kế hoạch để thực hiện hệ thống mục tiêu tức là tìm nguồn lực (nhân lực,

vật lực, tài liệu) và thời gian, không gian... cần cho việc hoàn thành các mục tiêu.

- Chi phí về tất cả các mặt được xác định.

- Tính cân đối giữa kế hoạch đòi hỏi giáo viên phải tìm ra đủ các nguồn lực và

điều kiện để thực hiện sau mỗi mục tiêu.

Bước 6: Thiết kế chi tiết hoạt động trên bản giấy

Trong bước này, cần phải xác định:

- Có bao nhiêu việc cần phải thực hiện? Nội dung của mỗi việc đó ra sao?

- Tiến trình và thời gian thực hiện các việc đó như thế nào?

- Các công việc cụ thể cho tổ, nhóm, các cá nhân

Để các lực lượng tham gia có thể phối hợp tốt, nên thiết kế chi tiết hoạt động

trên các cột.

Bước 7: Kiểm tra, điều chỉnh và hoàn thiện chương trình hoạt động

- Rà soát, kiểm tra lại nội dung và trình tự của các việc, thời gian thực hiện

cho từng việc, xem xét tính hợp lí, khả năng thực hiện và kết quả cần đạt được.

- Nếu phát hiện những sai sót hoặc bất hợp lí ở khâu nào, bước nào, nội dung

nào hay việc nào thì kịp thời điều chỉnh.

Cuối cùng, hoàn thiện bản thiết kế chương trình hoạt động và cụ thể hóa

chương trình đó bằng văn bản. Đó là giáo án tổ chức hoạt động.

Ví dụ minh họa: Thiết kế hoạt động trải nghiệm sáng tạo: Vận dụng kiến thức

môn Toán THPT để tìm hiểu những ứng dụng trong nghệ thuật và tạo ra các sản

phẩm nghệ thuật.

Bước 1: Đặt tên cho hoạt động:

Chuyên đề ngoại khóa: “TOÁN HỌC VÀ NGHỆ THUẬT”

Bước 2: Xác định mục tiêu của hoạt động

a) Về kiến thức: Giúp học sinh:

- Giúp học sinh hiểu được ứng dụng của môn Toán THPT vào nghệ thuật.

- Sử dụng nhiều kiến thức đã được học trong nhiều môn học để tham gia vào hoạt

động cộng đồng.

- Sáng tạo được những sản phẩm sáng tạo liên quan đến chủ đề, kiến thức môn

Toán đã được học.

b) Về kĩ năng

- Các kĩ năng khác thông qua chương trình ngoại khóa: Kĩ năng tìm kiếm, thu thập

thông tin; Kĩ năng xử lí thông tin; Kĩ năng tổng hợp thông tin; Kĩ năng trình bày

báo cáo; kĩ năng đánh giá; Kĩ năng vận dụng các kiến thức vào thực tiễn để làm

những việc có ý nghĩa với bản thân, gia đình và cộng đồng…

- Tổ chức buổi báo cáo có sự tham dự của các thầy cô giáo trong nhà trường và

tất cả các học sinh khối 12 của trường.

c) Về thái độ

Tải về để xem bản đầy đủ

117 trang minhvan 10/03/2024 2001

Download

Bạn đang xem 11 trang mẫu của tài liệu "SKKN Kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo môn toán ở trường THPT", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

skkn_kinh_nghiem_to_chuc_hoat_dong_trai_nghiem_sang_tao_mon.docx