SKKN Giáo dục lòng yêu quê hương đất nước cho học sinh trong giảng dạy lịch sử địa phương và truyền thống nhà trường tại Trường Trung học phổ thông Huỳnh Thúc Kháng
Trong hệ thống các giá trị truyền thống Việt Nam đã được hình thành suốt hàng nghìn năm lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước, nổi trội hơn cả là tinh thần yêu nước. Theo giáo sư Trần Văn Giàu: tình cảm, tư tưởng yêu nước là tình cảm và tư tưởng lớn nhất của nhân dân, của dân tộc Việt Nam và chủ nghĩa yêu nước là sợi chỉ đỏ xuyên qua toàn bộ lịch sử Việt Nam từ cổ đại đến hiện đại. Yêu nước trở thành một triết lý xã hội và nhân sinh của dân tộc ta.
ÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NG
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
GIÁO DỤC LÒNG YÊU QUÊ HƯƠNG ĐẤT NƯỚC
CHO HỌC SINH TRONG GIẢNG DẠY LỊCH SỬ
ĐỊA PHƯƠNG VÀ TRUYỀN THỐNG NHÀ TRƯỜNG
TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HUỲNH THÚC KHÁNG
MÔN: LỊCH SỬ
NGHỆ AN - 2020
ÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NG
NG THPT HUỲNH THÚC K
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
GIÁO DỤC LÒNG YÊU QUÊ HƯƠNG ĐẤT NƯỚC
CHO HỌC SINH TRONG GIẢNG DẠY LỊCH SỬ
ĐỊA PHƯƠNG VÀ TRUYỀN THỐNG NHÀ TRƯỜNG
TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HUỲNH THÚC KHÁNG
MÔN: LỊCH SỬ
Người thực hiện: NGUYỄN THỊ NGỌC DUNG
môn:
oại:
Xã hội
0919.555.157
NGHỆ AN - 2020
MỤC LỤC
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ ...................................................................................... 1
PHẦN II. NỘI DUNG......................................................................................... 4
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN........................................................................................ 4
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN................................................................................... 6
1. Yêu cầu chung ............................................................................................. 8
yêu đất nước..................................................................................................... 8
1.3. Đảm bảo tính sư phạm............................................................................ 10
2. Một số biện pháp cụ thể............................................................................. 11
hình của địa phương ...................................................................................... 11
3. Kết quả đạt được........................................................................................ 33
PHẦN III. KẾT LUẬN..................................................................................... 34
1. Kết luận...................................................................................................... 34
2. Kiến nghị ................................................................................................... 35
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong hệ thống các giá trị truyền thống Việt Nam đã được hình thành suốt
hàng nghìn năm lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước, nổi trội hơn cả là tinh
thần yêu nước. Theo giáo sư Trần Văn Giàu: tình cảm, tư tưởng yêu nước là tình
cảm và tư tưởng lớn nhất của nhân dân, của dân tộc Việt Nam và chủ nghĩa yêu
nước là sợi chỉ đỏ xuyên qua toàn bộ lịch sử Việt Nam từ cổ đại đến hiện đại.
Yêu nước trở thành một triết lý xã hội và nhân sinh của dân tộc ta.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng Cộng sản Việt Nam đã
xác định mục tiêu của ngành giáo dục là “bồi dưỡng thế hệ trẻ tinh thần yêu
nước, yêu quê hương, gia đình và tự tôn dân tộc, lý tưởng xã hội chủ nghĩa, nhân
ái, ý thức tôn trọng pháp luật, tinh thần hiếu học…”. Tiếp đó, chỉ thị số
14/2011/CT-TTG ngày 11/06/2001 của Thủ tướng chính phủ về việc đổi mới
chương trình và sách giáo khoa phổ thông có mục tiêu là: “Nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện, tăng cường cho thế hệ trẻ lòng yêu nước, yêu quê hương, gia
đình, tinh thần tự tôn dân tộc”. Như vậy, giáo dục thế hệ trẻ hiện nay phải giáo
dục con người có lòng yêu quê hương, đất nước.
Trong thời kỳ hội nhập phát triển, vấn đề hình thành hệ giá trị và chuẩn
mực xã hội phù hợp với truyền thống, bản sắc dân tộc và yêu cầu của thời đại là
một trong những vấn đề các nhà trường đều quan tâm coi trọng. Khi học sinh
được bồi dưỡng, giáo dục tốt về truyền thống, đạo lý uống nước nhớ nguồn, đền
ơn đáp nghĩa… sẽ giúp các em được phát triển toàn diện, là nền tảng không thể
thiếu để bước vào cuộc sống.
Nghị quyết Đại hội lần thứ X của Đảng đã chỉ rõ: “Xây dựng và hoàn
thiện giá trị nhân cách con người Việt Nam… bồi dưỡng các giá trị văn hoá
trong thanh niên, học sinh, sinh viên, đặc biệt là lý tưởng sống, lối sống, năng
lực, trí tuệ, đạo đức và bản lĩnh văn hoá con người Việt Nam”.
Tuy nhiên, mặt trái của nền kinh tế thị trường đã và đang ảnh hưởng xấu
tới nhiều mặt trong đời sống xã hội của Việt Nam. Ngành giáo dục không thể
đứng ngoài cuộc. Có rất nhiều ý kiến mang nặng sự lo lắng, trăn trở về những
thách thức hiện nay mà ngành giáo dục đang phải đối mặt. Đâu đó vẫn còn tình
trạng học sinh vi phạm nội quy, thiếu lễ độ với người lớn, thầy cô giáo, ham
chơi, thờ ơ vô cảm hoặc phai nhạt lý tưởng, đặc biệt là tình trạng bạo lực học
đường gây nên sự bức xúc lớn trong dư luận xã hội.
Việc giáo dục đạo đức cho học sinh, giáo dục truyền thống cùng những
đạo lý về đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn… là vô cùng quan trọng
trong nội dung giáo dục của các nhà trường để hình thành nên phẩm chất cho
những chủ nhân tương lai của đất nước.
Làm sao để sau khi ra trường mỗi học sinh đều phải có lý tưởng đẹp, có
1
tình yêu Tổ quốc, yêu quê hương và lòng tự hào tự tôn dân tộc, phát triển về trí
tuệ và thể chất, kỹ năng sống tốt, năng động, sáng tạo, là nguồn nhân lực chất
lượng cao, đóng góp tích cực vào sự phát triển của thủ đô, đất nước, hướng tới
công dân toàn cầu.
Nhà văn Nga Ilia Erenbua đã từng chia sẻ rằng: “Lòng yêu nước bắt
nguồn từ tình yêu những vật tầm thường, yêu cái cây trồng ở trước nhà, yêu cái
phố nhỏ đổ ra bờ sông, yêu cái thơm chua mát của trái lê mùa thu hay mùi cỏ
thảo nguyên có hơi rượu mạnh. Điều đó suy rộng ra, muốn giáo dục cho các em
lòng yêu Tổ quốc, yêu đồng bào thì đầu tiên phải giáo dục tình yêu gia đình,
làng xóm, quê hương, yêu những gì thân thương gần gũi nhất”. Bởi lẽ, trong trái
tim mỗi người dân Việt, dù ở nơi đâu trên hành tinh này đều luôn mang trong
mình tình cảm sâu nặng, sắc son, thủy chung đối với nơi “chôn rau cắt rốn”,
“nơi quê cha đất tổ”, nơi sinh ra, nuôi dưỡng ý chí, chắp cánh ước mơ và giúp ta
khôn lớn trưởng thành.
Khi nhắc đến việc giáo dục lòng yêu nước cho học sinh, nhà giáo dục Xô
Viết Sukhomlinski đã viết: “Đối với mỗi con người chúng ta, Tổ quốc bắt đầu
từ một cái nhỏ bé dường như không lộng lẫy lắm và không có gì nổi bật. Cuộc
sống của mỗi chúng ta, vĩnh viễn đến hơi thở cuối cùng chứa đựng một cái gì đó
duy nhất và không gì thay thế được như bầu sữa mẹ, như sự âu yếm của mẹ, như
lời nói thân yêu. Đó là miền quê thân yêu của chúng ta, nơi thể hiện hình ảnh
sinh động của Tổ quốc”.
Lịch sử địa phương là một bộ phận cấu thành lịch sử dân tộc. Dạy và học
lịch sử địa phương không chỉ giúp học sinh hiểu về mảnh đất, con người nơi
mình sinh ra và lớn lên, hun đúc niềm tự hào, giáo dục truyền thống, trách
nhiệm công dân mà còn nhận thức sâu sắc thêm lịch sử dân tộc, có ý thức phấn
đấu, học tập tu dưỡng góp phần xây dựng quê hương giàu đẹp.
Như vậy, giáo dục lòng yêu nước cho học sinh phải bắt đầu từ việc giáo
dục cho các em nhận thức được tình yêu quê hương, đất nước, ý thức xã hội chủ
nghĩa gắn chặt với nhau, tạo nên sức mạnh của con người Việt Nam trong thời
đại mới.
Giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ là một nhiệm vụ bức thiết quyết định
đến sự tồn vong và phát triển của dân tộc. Trong lĩnh vực giáo dục, nhiệm vụ
này muốn hoàn thành tốt cần đến sự tác động tổng thể của tất cả các môn học,
trong đó môn lịch sử giữ một vai trò quan trọng. Tuy nhiên những năm gần đây,
thực trạng giáo dục truyền thống dân tộc cho học sinh trong môn Lịch sử ở
trường phổ thông có rất nhiều bất cập, hiệu quả thấp. Học sinh đa phần ngán và
sợ đối với môn lịch sử bởi sự hàn lâm, khô khan.
Nhiệm vụ đó đòi hỏi nhà trường một mặt phải chuẩn bị tình cảm và năng
lực để học sinh tham gia sự nghiệp cách mạng chung của cả nước, mặt khác phải
chú ý đến giáo dục các em lòng yêu quê hương, yêu những con người và truyền
2
thống tốt đẹp của địa phương có ý thức và năng lực sẵn sàng tham gia lao động
sản xuất và chiến đấu để xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước.
Giáo dục lòng yêu quê hương cho học sinh phổ thông được thực hiện
thông qua các hoạt động của nhà trường nói chung, hoạt động giảng dạy các
môn học nói riêng; trong đó việc dạy học lịch sử, hoạt động ngoài giờ lên lớp,
đặc biệt là biết kết hợp giữa hoạt động ngoài giờ lên lớp với lịch sử địa phương.
Đây là hoạt động có nhiều ưu thế hơn cả.
Giảng dạy lịch sử địa phương sẽ cung cấp cho học sinh những hiểu biết về
thiên nhiên, xã hội, con người ở địa phương trong lịch sử đấu tranh dựng nước
và cứu nước, hiểu biết về các di tích lịch sử, di tích văn hóa, nghệ thuật và
những kinh nghiệm lao động của nhân dân địa phương. Từ đó các em có nhận
thức đúng đắn về cuộc sống của địa phương trong quá khứ và hiện tại.
Trên cơ sở hiểu biết đó, xây dựng cho các em niềm tự hào về truyền thống
đấu tranh bất khuất, lao động cần cù, thông minh sáng tạo; tự hào về những cảnh
đẹp thiên nhiên bình dị và thơ mộng, tự hào về những phong cách sinh hoạt văn
hóa mang bản sắc độc đáo của địa phương. Chính niềm tự hào đó làm cho các
em gắn bó với mảnh đất quê hương, có ý thức bảo vệ và phát huy những truyền
thống tốt đẹp vốn có của địa phương một cách tự giác.
Như vậy, nghiên cứu giảng dạy lịch sử địa phương cần được tiến hành
một cách thường xuyên với nội dung, phương pháp phù hợp sẽ giúp ích rất
nhiều cho việc giáo dục lòng yêu nước cho thế hệ trẻ, kích thích được lòng yêu
quê hương, lòng tự hào dân tộc. Xuất phát từ thực tiễn dạy học, từ chủ trương
đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục của Đảng và vai trò, vị trí của môn
Lịch sử, tôi lựa chọn đề tài: “Giáo dục lòng yêu quê hương đất nước cho học
sinh trong giảng dạy lịch sử địa phương và truyền thống nhà trường tại
trường Trung học phổ thông Huỳnh Thúc Kháng” làm đề tài sáng kiến kinh
nghiệm của mình.
3
PHẦN II. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
1. Khái niệm lòng yêu quê hương nước
Từ xưa đến nay, tình yêu quê hương đất nước là sợi chỉ đó xuyên suốt
trong các tác phẩm văn học từ cổ kim đông tây. Ta đã bắt gặp “Nam quốc sơn
hà” của Lý Thường Kiệt đến Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn và hoàn thiện
phát triển tới “Bình ngô đại cáo” của Nguyễn Trãi. Bác Hồ đã từng nói, lòng yêu
nước của nhân dân ta giống như một làn sóng nhấn chìm lũ bán nước và lũ cướp
nước. Đó là hào khí của dân tộc, càng ngày càng qua các thời kì lịch sử tinh thần
yêu nước và tinh thần tự hào, tự tôn của dân tộc
Một trong những truyền thống tốt đẹp của người Việt từ xưa đến nay
chính là truyền thống yêu quê hương, đất nước: “Cá quen sông, chim luyến tổ,
con người sao không yêu quê hương”. Yêu quê hương, đất nước là tình cảm tự
nhiên của con người ở bất cứ dân tộc nào chứ không riêng gì ở Việt Nam. Song
ở Việt Nam tình cảm ấy trở thành ý thức, tư tưởng, và cao hơn là chủ nghĩa
yêu nước.
Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam, chủ nghĩa yêu nước là “nguyên tắc
đạo đức về chính trị mà nội dung là tình yêu, lòng trung thành, ý thức phục vụ
Tổ quốc. Xã hội nguyên thủy đã có mầm mống của chủ nghĩa yêu nước, dựa trên
tình cảm máu mủ giữa các thành viên của thị tộc hay bộ lạc. Từ khi xã hội
nguyên thủy tan rã, tình cảm tự nhiên gắn bó với quê hương, tiếng mẹ đẻ, các
truyền thống… kết hợp với nhận thức về nghĩa vụ của người dân đối với cả cộng
đồng xã hội đã được thiết lập. Cùng với sự hình thành dân tộc và nhà nước dân
tộc, chủ nghĩa yêu nước từ chỗ chủ yếu là một yếu tố trong tâm lý xã hội, đã trở
thành hệ tư tưởng. Nó trở thành lực lượng tinh thần vô cùng mạnh mẽ, động
viên mọi người đứng lên bảo vệ tổ quốc chống lại mọi cuộc xâm lược. Chủ
nghĩa yêu nước chân chính thể hiện ở lòng trung thành với tổ quốc vì lợi ích của
dân tộc, của nhân dân, bảo vệ sự sinh tồn của dân tộc và đấu tranh cho sự phồn
vinh của đất nước”.
Đối với người dân nước ta, tình cảm đối với quê hương là thứ tình cảm
thiêng liêng, cao đẹp trở thành máu thịt, lẽ sống của con người “Quê hương mỗi
người chỉ một, quê hương nếu ai không nhớ sẽ không lớn nổi thành người”.
Nhưng nếu nói thế thì dường như con người chỉ yêu quê hương thì phải. Thực ra
tình yêu quê hương, tình yêu đất nước luôn quyện chặt với nhau không tách biệt.
Nói đến quê hương là nói đến đất nước và ngược lại bởi trong lòng người Việt
Nam thì quê hương và đất nước là một. Quê hương hay quê hương nhỏ chính là
xóm làng, là nơi có cha mẹ, anh chị em, họ hàng, mồ mả ông bà, là nơi có mái
đình, cây đa, bến nước. Là nơi có những gì gần gũi, thân thuộc nhất.
4
2. Tầm quan trọng của việc giáo dục tình yêu quê hương đất nước
Trong giai đoạn hiện nay, với xu thế “Toàn cầu hóa”, mọi giá trị truyền
thống đang bị thay đổi thì việc giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước càng có
vai trò và ý nghĩa quan trọng. Tại Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của
Đảng cộng sản Việt Nam đã xác định mục tiêu của ngành giáo dục là “bồi
dưỡng thế hệ trẻ tinh thần yêu nước, yêu quê hương, gia đình và tự tôn dân
tộc, lý tưởng xã hội chủ nghĩa, nhân ái, ý thức tôn trọng pháp luật, tinh thần
hiếu học…”. Tiếp đó, chỉ thị số 14/2011/CT-TTG ngày 11/06/2001 của Thủ
tướng chính phủ về việc đổi mới chương trình và sách giáo khoa phổ thông có
mục tiêu là: “Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, tăng cường cho thế hệ
trẻ lòng yêu nước, yêu quê hương, gia đình, tinh thần tự tôn dân tộc”. Như vậy,
giáo dục thế hệ trẻ hiện nay phải giáo dục con người có lòng yêu quê hương,
đất nước.
Thế hệ trẻ ngày nay, ngày ngày được cắp sách đến trường trong hoàn
cảnh đất nước thống nhất, thanh bình, không có chiến tranh, kinh tế phát triển,
đời sống no đủ. Chính vì vậy, các em chưa hiểu hết giá trị của những gì mà các
em đang được hưởng thụ, các em có thái độ thờ ơ, lãnh đạm với quá khứ, các
em không hiểu được rằng để có được cuộc sống thanh bình hạnh phúc như ngày
hôm nay, đã có biết bao mồ hôi xương máu của những người đi trước đổ xuống
mảnh đất này. Thực tế trong xã hội hiện nay, do tác động của môi trường xã hội,
một bộ phận học sinh, thanh thiếu niên đang bị suy thoái về đạo đức, sống
không có lý tưởng, thiếu bản lĩnh chính trị, rất bàng quan với sự phát triển đi lên
của đất nước, không thấy được vai trò vị trí của mỗi cá nhân trong dòng chảy
lịch sử dân tộc. Khi có một sự việc, vấn đề xảy ra trong xã hội thì không tự nhận
định được vấn đề đó đúng hay sai, xử lý như thế nào, dẫn đến những hành vi
thiếu đạo đức đáng tiếc.
Đất nước Việt Nam là dải đất cong cong hình chữ S, chứa trong đó bao
cảnh vật đặc sắc. Mỗi một vùng quê đều mang một màu sắc riêng với những địa
danh, phong tục. lễ hội cho trẻ được khám phá, tìm hiểu. Ở đó còn có bao vị
quê, là vị mặn mòi của biển, là mùi thơm rơm rạ, là mát ngọt bát chè xanh…
Những hình ảnh giản dị, thân thương ấy cứ như dòng suối nhỏ, mát ngọt, là
mạch nguồn nuôi dưỡng tâm hồn, tình cảm; trở thành cội nguồn sức mạnh của
mọi suy nghĩ, hành động, sáng tạo trong mỗi con người. Thế hệ trẻ hôm nay
đang lớn lên trong một thế giới hội nhập, thế giới của công nghệ thông tin đa
chiều… tiếp xúc những nền văn hóa đa dạng nên nhiều học sinh, sinh viên sống
trong thế giới ảo, vô cảm trước truyền thống văn hóa dân tộc, tình yêu quê
hương, yêu gia đình… Chính vì thế giáo dục tình yêu quê hương đất nước cho
thế hệ trẻ luôn là việc làm cần thiết của gia đình, nhà trường và toàn xã hội.
Nghệ An là vùng đất cổ, gắn kết hữu cơ với tiến trình phát triển của dân
tộc. Với tinh thần cần cù trong lao động sản xuất và anh dũng trong các cuộc
đấu tranh chống ngoại xâm, nhân dân Nghệ An đã viết nên những trang sử vàng
chói lọi, góp phần tô thắm lịch sử hào hùng của dân tộc. Nghệ An cũng là vùng
5
đất có bề dày văn hóa, truyền thống hiếu học và khoa bảng… Chính những điều
đó đã tạo nên bản sắc riêng của con người và lịch sử Nghệ An. Bởi vậy, bên
cạnh những những nội dung của lịch sử dân tộc thì nội dung của lịch sử địa
phương, cũng góp phần quan trọng vào giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ, đặc
biệt truyền thống yêu quê hương, đất nước, giáo dục cho học sinh niềm tự hào
về nơi “chôn rau cắt rốn” của mình, tự hào về dân tộc, về đất nước mình. Để từ
đó các em có cái nhìn, ý thức đúng đắn về trách nhiệm và nghĩa vụ của mình,
nhất là trong bối cảnh hội nhập hiện nay, cần có trách nhiệm xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc, tôn trọng và giữ gìn các di sản văn hóa, di tích của địa phương. Do
vậy, việc giáo dục truyền thống yêu quê hương, đất nước cho học sinh trong dạy
học lịch sử địa phương là hết sức quan trong, cần thiết.
Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, tiền thân là trường Quốc học Vinh,
được thành lập từ năm 1920 tại thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An. Là ngôi trường
lâu đời và có bề dày truyền thống bậc nhất của tỉnh Nghệ An và có thể xếp
ngang hàng với Quốc học Huế (miền Trung), trường Bưởi (miền Bắc) và
Petrus Ký ở miền Nam. Trong suốt gần 100 năm qua, trường Quốc học Vinh -
Huỳnh Thúc Kháng chính là một phần quan trọng của lịch sử giáo dục Việt
Nam, đã đào tạo hơn 50.000 học sinh, đóng góp tích cực cho sự nghiệp kiến
thiết, xây dựng và đổi mới của đất nước, là nơi đào tạo và trưởng thành của rất
nhiều thế hệ người Việt Nam, trong đó có những cán bộ lãnh đạo cấp cao của
đất nước, các tướng lĩnh của quân đội, các nhà khoa học, nhà thơ, nhà văn, các
nghệ sĩ nổi tiếng.
Với bề dày truyền thống đó trường đã được Đảng và Nhà nước tặng
thưởng nhiều Bằng khen, cờ thi đua của Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ủy
ban nhân dân tỉnh Huân chương Lao động, Huân chương Độc lập và đặc biệt là
trường THPT đầu tiên của Nghệ An được tặng danh hiệu Anh hùng Lao động.
Chính vì thế, việc học tập tìm hiểu về lich sử và truyền thống của nhà
trường sẽ giúp học sinh hiểu, thêm yêu, thêm tự hào từ đó có thêm động lực
phấn đấu tu dưỡng, rèn luyện để viết tiếp những trang sử vàng của nhà trường
luôn là việc làm hết sức cần thiết và ý nghĩa.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
Trong các môn học ở bậc trung học, môn Lịch sử là môn học có “sở
trường và ưu thế trong việc giáo dục truyền thống dân tộc, nổi bật là lòng yêu
nước”, có vai trò quan trọng trong việc giáo dục truyền thống dân tộc cho học
sinh. Thông qua những bài học lịch sử, đặc biệt là những trang sử dân tộc học
sinh sẽ nắm được truyền thống đấu tranh kiên cường bất khuất của cha ông trong
quá trình dựng nước và giữ nước. Đó là yếu tố để vun đắp nên nền tảng đạo đức
truyền thống dân tộc cho các thế hệ học sinh.
Để hiểu rõ thực trạng việc giáo dục truyền thống yêu quê hương đất nước
trong giảng dạy lịch sử, chúng tôi đã tiến hành khảo sát đối với một số giáo viên
dạy lịch sử trong tỉnh và học sinh các trường: THPT Hoàng Mai 2; THPT Tây
Hiếu (Phiếu khảo sát ở Phụ lục).
6
Thu được kết quả như sau: Về phía giáo viên
Câu hỏi khảo sát
Kết quả khảo sát
Thường Thỉnh Không
xuyên thoảng bao giờ
Thầy/ cô đã tiến hành việc giáo dục truyền
thống yêu quê hương đất nước cho học sinh
trong giảng dạy lịch sử địa phương cho học
sinh trong dạy học lịch sử địa phương với tần
suất như thế nào?
Thầy/ cô có thường xuyên sử dụng công nghệ 8/25
thông tin trong giờ dạy của mình không? 32%
Thầy/ cô có thường xuyên hướng dẫn học sinh 7/25
tham gia các hoạt động ngoại khóa không?
Thầy/ cô có tiếp cận thêm những phương pháp
dạy học mới để giúp học sinh tích cực hứng thú
hơn trong học tập không?
15/25
60%
9/25
36%
1/25
4%
17/25
68%
16/25
0
2/25
8%
28%
64%
13/25
52%
11/25
44%
1/25
4%
Kết quả thu được về phía học sinh:
THPT Huỳnh THPT Hoàng Mai
THPT Tây Hiếu
Có Không
231/250 19/250 225/250 25/250 188/250 62/250
Thúc Kháng
Có Không
2
Câu hỏi khảo sát
Có
Không
Em có thích học lịch sử
địa phương Nghệ An
không?
92% 8% 90% 10% 75% 25%
Theo em, trong trường
THPT có cần thiết phải
giáo dục truyền thống
yêu quê hương đất
nước không?
240/250 10/250 202/250 48/250 228/250 22/250
96% 4% 81% 19% 91% 9%
Trong giờ học Lịch sử,
giáo viên của các em có
áp dụng đa dạng các
phương pháp dạy học
và sử dụng các phương
tiện dạy học để giáo
dục truyền thống yêu
quê hương đất nước
không?
105/250 145/250 125/250 125/250 158/250 92/250
42% 58% 50% 50% 63% 36%
Theo em, để giáo dục
truyền thống yêu quê
hương đất nước thì hoạt
động ngoại khóa có
quan trọng không?
200/250 50/250 165/250 85/250 170/250 80/250
80% 20% 66% 34% 68% 32%
Em có thường xuyên
tìm hiểu nhân vật lịch
sử và các sự kiện lịch
sử diễn ra trên quê
hương mình không?
80/250 170/250 95/250 155/250 107/250 143/250
32% 68% 38% 62% 43% 57%
7
Như vậy, khi khảo sát thực tiễn dạy học ở các môi trường khác nhau như
trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, THPT Hoàng Mai 2, THPT Tây Hiếu; tôi
nhận thấy đa phần giáo viên thấy được nhận thức đúng về tầm quan trọng và ý
nghĩa của việc dạy học lịch sử địa phương, do đó đã chú ý nhiều hơn đến những
tiết dạy phần lịch sử địa phương, kết hợp nhiều phương pháp trong giảng dạy.
Học sinh hiện nay rất năng động sáng tạo, thích khám phá và trải nghiệm… cơ
sở vật chất của các trường đã có nhiều cải thiện. Đó là những thuận lợi trong
việc áp dụng những phương pháp dạy học tích cực mới. Tuy nhiên công tác giáo
dục truyền thống yêu quê hương, đất nước cho học sinh trong dạy học lịch sử
địa phương ở trường THPT hiện nay vẫn còn nhiều bất cập, những bất cập đó là:
- Nhà trường chưa đặt đúng vị trí và chức năng của môn lịch sử trong hệ
thống các môn học ở trường phổ thông, hầu như chỉ tập trung vào các môn như
Toán, Lý, Hóa… khiến học sinh có xu hướng coi nhẹ môn Lịch sử, không thích
học môn Lịch sử dẫn đến chất lượng môn lịch sử hiện nay rất thấp kém.
- Vẫn còn một số ít giáo viên và học sinh chưa chú ý đúng mức tới vai trò
và ý nghĩa của việc dạy và học Lịch sử địa phương khiến cho nội dung dạy học
lịch sử địa phương khô khan, không hấp dẫn làm cho hiệu quả giáo dục không
cao. Không những vậy phương pháp dạy học buồn tẻ, truyền thụ một chiều,
nặng về đọc chép là nguyên nhân góp phần làm cho học sinh không thích học
lịch sử địa phương.
- Lịch sử địa phương với rất nhiều nguồn tư liệu phong phú là cơ sở để
người giáo viên có thể khai thác để giáo dục truyền thống yêu quê hương, đất
nước song việc giáo dục chỉ có thể thực hiện tốt và thực sự hiệu quả khi người
giáo viên xác định đúng nội dung và phương pháp trong quá trình dạy học.
Bởi vậy, hiệu quả của việc giáo dục lòng yêu quê hương đất nước cho học
sinh trong giảng dạy lịch sử địa phương còn hạn chế.
III. NHỮNG YÊU CẦU CHUNG VÀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH
GIÁO DỤC TRUYỀN THỐNG YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC CHO HỌC
SINH TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG Ở TRƯỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG
1. Yêu cầu chung
1.1. Đảm bảo sự thống nhất giữa giáo dục lòng yêu quê hương với lòng yêu
đất nước
Trong quá trình dạy học lịch sử địa phương, giáo viên cần chú ý đến mối
quan hệ giữa lòng yêu quê hương và lòng yêu đất nước. Mỗi một địa phương là
một bộ phận của Tổ quốc, vì vậy giáo dục lòng yêu quê hương cần kết hợp chặt
chẽ với giáo dục lòng yêu nước. Giáo dục lòng yêu quê hương phải hướng lên
giáo dục lòng yêu nước và ngược lại, giáo dục lòng yêu nước phải chú ý đến
tình cảm với quê hương. Phải làm sao để bất cứ người dân ở vùng quê nào, khi
Tổ quốc cần sẵn đi bất cứ nơi đâu để chiến đấu, để xây dựng, để bảo vệ dù cho
8
Tải về để xem bản đầy đủ
73 trang
10/03/2024
1440
Bạn đang xem 11 trang mẫu của tài liệu "SKKN Giáo dục lòng yêu quê hương đất nước cho học sinh trong giảng dạy lịch sử địa phương và truyền thống nhà trường tại Trường Trung học phổ thông Huỳnh Thúc Kháng", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- skkn_giao_duc_long_yeu_que_huong_dat_nuoc_cho_hoc_sinh_trong.pdf
