SKKN Các biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4 giải toán hình học

ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN THANH XUÂN

TRƯỜNG TIỂU HỌC KHƯƠNG ĐÌNH

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

CÁC BIỆN PHÁP BỒI DƯỠNG HỌC SINH LỚP 4

GIẢI TOÁN HÌNH HỌC

Môn

: Toán

Cấp học

Tên tác giả

: Tiểu học

: Trần Thị Huyền

Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Khương Đình

Chức vụ

: Chủ tịch công đoàn

Khối trưởng chủ nhiệm khối 4

NĂM HỌC: 2018 - 2019

Các biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4 giải toán hình học

PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lí do chọn đề tài:

Nhân tài nhất là các thiên tài có vai trò hết sức quan trọng trong việc phát

triển kinh tế - xã hội. Chính những người có tài năng và các vĩ nhân đã thúc đẩy,

mở đường, đánh dấu các mốc phát triển của khoa học, lịch sử. Họ đã trở thành

những ngôi sao toả sáng trên bầu trời trí tuệ, nhờ có nhãn quan và tài năng vượt

trội họ góp phần rất lớn vào việc khai sáng nhân loại. Vì vậy toàn nhân loại đều

ghi công những người tài năng. Về vấn đề đào tạo, bồi dưỡng nhân tài được xã

hội quan tâm từ lâu.

Đào tạo, bồi dưỡng người tài là nhiệm vụ của toàn xã hội, song trách

nhiệm trực tiếp là của người làm công tác giáo dục. Bậc Tiểu học là bậc học nền

tảng, việc nắm vững các kiến thức toán học là nền móng cho chiến lược đào tạo

người tài của đất nước. Trong môn toán tiểu học, nội dung và phương pháp dạy

các yếu tố hình học ngày càng được quan tâm. Hình học là một bộ phận được

gắn bó mật thiết với các kiến thức về số học, đại số, đo lường và giải toán. Từ đó

tạo thành bộ môn toán thống nhất.

Các bài toán hình học ở tiểu học giúp các em phát triển tư duy về hình

dạng không gian. Từ tri giác một cách "toàn thể" lớp 1, 2 đến việc nhận diện

hình học qua việc phân tích đặc điểm các hình bằng con đường trực giác (lớp 3,

4, 5). Trong chương trình toán Tiểu học, các yếu tố hình học được sắp xếp từ dễ

đến khó, từ trực quan cụ thể đến tư duy trừu tượng, rồi đến khái quát vấn đề.

Qua các lớp học, kiến thức hình học được nâng dần lên ,có biểu tượng về tính

chu vi, diện tích, thể tích. Học sinh được làm quen với các đơn vị đo độ dài, các

đoạn thẳng, diện tích các hình học phẳng. Thông qua bộ môn hình học các em

được làm quen với tên gọi, công thức, ký hiệu, mối liên quan giữa các đơn vị,

biết đổi các đơn vị đo.

Như vậy, thông qua việc dạy các yếu tố hình học ở Tiểu học giúp các em

nắm được kiến thức đầy đủ, tổng hợp về môn toán. Qua đó các em thấy được giá

trị thực tiễn của toán trong cuộc sống, làm cho các em càng thích học toán hơn,

từ đó góp phần phát triển tư duy cho các em một cách nhẹ nhàng, có hiệu quả,

trang bị cho các em vốn kiến thức cơ bản về hình học phẳng, hình học không

gian để làm cơ sở cho việc học hình học ở cấp học trên.

Với mong muốn nâng cao chất lượng dạy học các yếu tố hình học nói

riêng, môn toán ở lớp 4 nói chung, tôi chọn đề tài: "Các biện pháp bồi dưỡng

học sinh lớp 4 giải toán hình học".

1/23

Các biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4 giải toán hình học

2. Mục đích nghiên cứu:

- Tìm hiểu thực trạng dạy các yếu tố hình học ở lớp 4, tìm ra nguyên nhân

dẫn đến những thực trạng đó.

- Xây dựng một số biện pháp cụ thể để nâng cao chất lượng dạy các yếu

tố hình học ở lớp 4.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

Học sinh lớp 4.

Các yếu tố hình học ở lớp 4, nội dung phương pháp dạy các yếu tố hình học

ở lớp 4.

4. Nhiệm vụ nghiên cứu:

Nghiên cứu các tài liệu có liên quan như: sách giáo khoa Toán 4, sách giáo

viên 4, chuẩn kiến thức - kĩ năng môn Toán lớp 4, các tập san giáo dục, các bài

viết của các nhà nghiên cứu giáo dục về các vấn đề có liên quan và trao đổi với

đồng nghiệp đặc biệt là những người có kinh nghiệm trong giảng dạy... từ đó đề

ra được những giải pháp hữu ích nhằm nâng cao chất lượng dạy các yếu tố hình

học ở lớp 4 ở Tiểu học.

5. Phương pháp nghiên cứu :

Thu thập tài liệu, điều tra, khảo sát thực tế, dạy thực nghiệm, thống kê số liệu,...

6. Thời gian nghiên cứu:

Từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 3 năm 2019

7. Kết quả khảo sát trước khi nghiên cứu:

Để xác lập cơ sở thực tiễn của vấn đề nghiên cứu, nắm được cụ thể về thực

trạng giải toán có nội dung hình học của các em trong lớp, đầu năm tôi đã tiến

hành khảo sát bằng bài kiểm tra trong 20 phút gồm 2 bài toán có nội dung hình

học. Với sĩ số lớp là 52 em, kết quả thu được như sau:

Hoàn thành tốt

Số lượng

12

Hoàn thành

Chưa hoàn thành

%

Số lượng

19

%

Số lượng

%

23,1

36,5

21

40,4

Qua bảng thống kê trên ta thấy: Kĩ năng giải toán có nội dung hình học của

học sinh còn hạn chế, đa số các em học sinh chưa hoàn thành. Nguyên nhân là do

các em chưa nắm chắc các bước vẽ, các bước giải toán,... Như vậy có thể nói,

việc chú ý rèn luyện cho học sinh kĩ năng giải toán có nội dung hình học là công

việc rất quan trọng của người giáo viên.

2/23

Các biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4 giải toán hình học

PHẦN 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

I. CƠ SỞ LÍ LUẬN

1. Cơ sở lí luận

Trong chương trình toán 4, có một số nội dung dạy học các yếu tố hình

học liên quan đến việc hình thành các kĩ năng ban đầu về các hình hình học.

Khái niệm ban đầu về góc (góc nhọn, góc vuông, góc tù, góc bẹt), hai đường

thẳng vuông góc, hai đường thẳng song song, hình bình hành, hình thoi. Đồng

thời các yếu tố hình học ở chương trình toán 4 là một trong bốn mạch kiến thức

được cấu trúc hợp lí, đan xen và hỗ trợ học tốt cho các mạch kiến thức khác. Nội

dung các yếu tố hình học được bổ sung, hoàn thiện, khái quát hoá, hệ thống hoá

các kiến thức về các yếu tố hình học đã học, phù hợp với đặc điểm của giai

đoạn học tập mới ở lớp 4.

Các đối tượng hình học được đưa vào môn toán ở tiểu học đều cơ bản, cần

thiết và thường gặp trong cuộc sống như điểm, đoạn thẳng, đường thẳng, hình

vuông, hình chữ nhật,…..

Dạy học các yếu tố hình học góp phần củng cố kiến thức số học, đại lượng và

phép đo đại lượng, phát triển năng lực thực hành, năng lực tư duy đối với học

sinh Tiểu học. Đồng thời dạy các yếu tố là một biện pháp quan trọng gắn học

với hành, nhà trường với đời sống.

2. Cơ sở thực tiễn

Nhận thức của học sinh Tiểu học ở những năm đầu cấp là năng lực phân tích

tổng hợp chưa phát triển, tri giác thường dựa vào hình thức bên ngoài, nhận thức

chủ yếu dựa vào cái quan sát được, chưa biết phân tích để nhận ra cái đặc trưng,

nên khó phân biệt được các hình khi thay đổi vị trí của chúng trong không gian

hay thay đổi kích thước. Đến các lớp cuối cấp, trí tưởng tượng của học sinh đã

phát triển nhưng vẫn phụ thuộc vào mô hình vật thật; suy luận của học sinh đã

phát triển song vẫn còn là một dãy phán đoán, nhiều khi còn cảm tính. Do đó

việc nhận thức các khái niệm toán học còn phải dựa và mô hình vật thật. Vì vậy,

việc nhận thức các khái niệm hình học không phải dễ dàng đối với các em.

Toán 4 ngoài việc tập trung bổ sung hoàn thiện, tổng kết, hệ thống hoá, khái

quát về số tự nhiên còn giới thiệu sâu hơn về các yếu tố hình học.

Dạy học các yếu tố hình học đóng vai trò quan trọng trong chương trình toán

4, nó giúp học sinh rèn kĩ năng giải các dạng toán liên quan đến nội dung hình

học. Việc dạy học các yếu tố hình học rất khó, học sinh tiếp thu bài chậm và

thường hay nhầm lẫn nên hiệu quả chưa cao.

3/23

Các biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4 giải toán hình học

II. THỰC TRẠNG DẠY VÀ HỌC CÁC YẾU TỐ HÌNH HỌC LỚP 4

1. Một số vấn đề về các yếu tố hình học trong chương trình Toán 4:

1.1. Các mạch kiến thức Toán 4:

Toán 4 mở đầu cho giai đoạn học tập sâu. Có thể coi Toán 4 là sự bổ sung

hoàn thiện, tổng kết, hệ thống hoá, khái quát hoá kiến thức của giai đoạn trước

về 5 mạch kiến thức sau:

- Số học.

- Đại lượng và đo đại lượng.

- Yếu tố hình học.

- Yếu tố thống kê.

- Giải toán.

1.2. Vai trò của dạy học các yếu tố hình học trong toán 4

- Nội dung dạy học các yếu tố hình học hỗ trợ “hạt nhân số học” và các

mạch kiến thức khác trong Toán 4. Chẳng hạn:

+ Khi học sinh vận dụng công thức tính chu vi, diện tích các hình, học

sinh được củng cố cách tính giá trị biểu thức có chứa chữ.

+ Khi giải các bài toán có nội dung hình học, các em được củng cố về kĩ

năng thực hiện các phép tính trên các số đo đại lượng hoặc đổi đơn vị đo đại

lượng. Mặt khác, học sinh được củng cố cách giải và trình bày bài toán có lời văn.

- Dạy học yếu tố hình học góp phần củng cố kiến thức toán học, phát triển

năng lực thực hành, năng lực tư duy, phát huy được sự nỗ lực của học sinh do

tìm tòi khám phá.

- Dạy học các yếu tố hình học là một biện pháp quan trọng gắn học với

hành, nhà trường với đời sống.

1.3. Nội dung và thời lượng dạy học các yếu tố hình học ở lớp 4

Nội dung

- Góc nhọn, góc tù, góc bẹt

Thời lượng

1 tiết

2 tiết

4 tiết

3 tiết

4 tiết

- Hai đường thẳng vuông góc, song song

- Vẽ hai đường thẳng vuông góc, song song

- Thực hành vẽ hình chữ nhật, hình vuông

- Giới thiệu hình bình hành, diện tích hình bình hành

- Giới thiệu hình thoi, diện tích hình thoi.

1.4. Mức độ yêu cầu:

a) Góc nhọn, góc tù, góc bẹt:

- Nhận biết góc nhọn, góc tù, góc bẹt

4/23

Các biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4 giải toán hình học

b) Hai đường thẳng vuông góc, song song

- Nhận biết được hai đường thẳng vuông góc, song song

- Biết vẽ hai đường thẳng vuông góc, song song

c) Hình bình hành, hình thoi:

- Nhận biết được hình bình hành, hình thoi và một số đặc điểm của nó

- Biết cách tính chu vi, diện tích hình bình hành, hình thoi

1.5. Các dạng toán có nội dung hình học trong Toán 4:

- Dạng toán nhận dạng các hình hình học.

- Dạng toán cắt, ghép hình.

- Dạng toán vẽ hình.

- Dạng toán liên quan đến các đại lượng hình học.

- Dạng toán chia hình theo yêu cầu

- Dạng toán tính chu vi, diện tích, thể tích của hình.

1.6. Phương pháp dạy học:

- Phương pháp trực quan.

- Phương pháp gợi mở - vấn đáp.

- Phương pháp dạy học nêu vấn đề.

- Phương pháp thực hành luyện tập

- Phương pháp giảng giải minh họa

- Phương pháp ôn tập và hệ thống hoá kiến thức toán học

2. Thực trạng dạy và học các yếu tố hình học lớp 4.

2.1. Thuận lợi

- Giáo viên được trang bị về mục tiêu, nội dung chương trình và PPDH

Toán 4 nói chung, các yếu tố hình học nói riêng

- Trình độ giáo viên đạt chuẩn, đây là điều kiện thuận lợi cho việc tiếp

cận chương trình

- Các yếu tố hình học ở lớp 4 có sự kế thừa bổ sung và phát triển các

kiến thức toán đã học ở các lớp 1,2,3

2.2. Khó khăn

a. Giáo viên

- Do tiếp cận chương trình chưa thực sự chủ động và sáng tạo nên một số

giáo viên và học sinh còn gặp khó khăn trong dạy - học, nhất là phương pháp tổ

chức cho học sinh hình thành khái niệm mà chưa rèn được kỹ năng giải toán

(hầu hết các bài tập mang nội dung hình học học sinh đều gặp khó khăn nên hiệu

quả học tập chưa cao).

- Chưa nắm bắt một cách đầy đủ, chưa hiểu sâu vị trí, vai trò của các yếu

tố hình học trong Toán 4.

5/23

Các biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4 giải toán hình học

- Trong dạy học mới chỉ quan tâm tới kết quả bài làm của học sinh mà

chưa quan tâm tới phương pháp tìm tòi, khám phá để đi đến kết quả đó.

- Dạy học còn nặng về áp đặt, chưa phát huy tính tích cực chủ động,

sáng tạo của học sinh

- Một số giáo viên còn lúng túng khi đánh giá nhận xét học sinh theo

thông tư 30/2014

b. Học sinh

-

Trong quá trình học tập học sinh còn mắc nhiều sai lầm trong nhận

dạng các hình hình học, vẽ hình, gọi tên hình, mô tả hình,…chưa nắm chắc về

mạch kiến thức các yếu tố hình học ở lớp dưới hoặc còn nắm bắt kiến thức một

cách mơ hồ và chưa hiểu được bản chất, đặc điểm của các yếu tố hình học do đó

trong học tập còn áp dụng máy móc, kém linh hoạt.

-

Học sinh chưa nắm được bản chất các quy tắc, công thức tính chu vi

và diện tích các hình hình học, chưa nắm chắc các bước vẽ, các bước giải toán

mang nội dung hình học, các quy tắc – công thức tính chu vi, diện tích, thể tích

các hình hình học dẫn đến các em thụ động, lười suy nghĩ.

2.3. Kết quả khảo sát

Sau khi nắm rõ thực trạng dạy và học các yếu tố hình học lớp 4 tôi đã tiến

hành ra đề khảo sát nhằm đề ra các biện pháp cụ thể có hiệu quả và lấy số liệu

để so sánh kết quả trước và sau khi áp dụng các biện pháp. Kết quả thu được:

Hầu hết học sinh đều làm sai những bài tập về cắt ghép hình ( mức độ đơn giản).

Học sinh không hiểu bản chất của các công thức tính chu vi, diện tích các hình

nên khi gặp các bài toán dạng đảo ngược đều không làm được. Khi vận dụng

kiến thức về các yếu tố hình học vào giải toán có lời văn, hoặc là học sinh không

nhớ công thức tính, hoặc là các em quên dạng toán. VD: Đề bài ra là “ Một

mảnh bìa hình chữ nhật có chiều dài 27 cm, chiều rộng bằng 1/3 chiều dài. Tính

chu vi và diện tích mảnh bìa hình chữ nhật đó.” Nhưng khi làm bài, học sinh

thường trả lời là: Chu vi hình chữ nhật là/ Diện tích hình chữ nhật là… ( chưa có

khái niệm ứng dụng thực tế )

Từ kết quả khảo sát trên, tôi thấy hầu như học sinh không nắm được bản

chất của các yếu tố hình học đã học mà chỉ làm bài tập theo khuôn mẫu có sẵn,

khả năng vận dụng kiến thức của các em kém linh hoạt. Kiến thức về hình học

của các em được hình thành chưa có hệ thống. Vì vậy vấn đề đặt ra ở đây là làm

thế nào để các em có chiều sâu kiến thức về các yếu tố hình học và có kĩ năng

giải quyết các dạng bài tập có yếu tố hình học một cách chủ động, sáng tạo.

Trong quá trình dạy học các yếu tố hình học tôi đã thực hiện các biện pháp sau.

6/23

Các biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4 giải toán hình học

III. CÁC BIỆN PHÁP BỒI DƯỠNG HỌC SINH LỚP 4 GIẢI TOÁN HÌNH HỌC

1. Nâng cao trình độ của giáo viên:

1.1. Tăng cường tự học tự bồi dưỡng để nắm chắc mục tiêu, nội dung chương

trình, phương pháp giảng dạy tuyến kiến thức này.

1.2. Đổi mới phương pháp dạy học trên tinh thần phát huy tích cực, chủ

động, sáng tạo của học sinh.

1.3. Đổi mới các hình thức dạy học, kiểm tra đánh giá. Động viên học sinh

qua quá trình đánh giá nhận xét theo thông tư 30/2014, nghiên cứu cách sử dụng

đồ dùng có hiệu quả, dự kiến những sai lầm của học sinh trong từng bài học.

1.4. Để dạy học có hiệu quả các tiết học có các yếu tố hình học, giáo viên cần

quan tâm đến các vấn đề sau:

- Về việc hình thành biểu tượng về các hình hình học có hiệu quả, giáo

viên cần chú ý:

+ Cần cho học sinh tiếp cận các biểu tượng một cách phù hợp với sự phát

triển tâm lý của các em khi sử dụng các đồ dùng dạy học, các mô hình hoặc hình

vẽ quy ước.

+ Kết hợp quan sát với hành động hoạt động trên các đồ dùng dạy học kết

hợp thu tập thông tin với kinh nghiệm cảm tính nhằm dự đoán khả năng thực tế

những hành động tiếp theo, kết hợp trừu tượng hoá hình học.

+ Tăng cường dạy học các hoạt động hình học như nhận dạng, vẽ hình,

cắt ghép hình.

- Về nhận dạng các hình, đầu tiên giáo viên giới thiệu cho học sinh các

hình đơn giản, các hình hình học được tri giác gắn liền với hình dạng của chúng,

chưa chú ý phân tích các yếu tố và đặc điểm của hình.Tiếp theo giáo viên rèn

luyện cho học sinh kĩ năng nhận dạng chính xác các hình nhờ các yếu tố và đặc

điểm của hình bằng cách cắt, ghép, sử dụng dụng cụ để kiểm tra,…

- Vẽ hình là biện pháp quan trọng để nhận dạng các hình.

Giáo viên giới thiệu và hướng dẫn học sinh biết lựa chon dụng cụ thích

hợp với việc vẽ hình. Đối với mỗi hình đã vẽ, giáo viên hướng dẫn học sinh

cách ghi tên, gọi tên từng điểm bằng các chữ cái và tập cho học sinh thói quen tự

kiểm tra.

- Giáo viên hướng dẫn học sinh cách mô tả các hình hình học (nói hoặc

vẽ). Khi mô tả giáo viên nên kết kết hợp vẽ hình và chỉ rõ các yếu tố củahình.Từ

đó bồi dưỡng và phát triển năng lực phân tích,tổng hợp và sáng tạo ở mỗi học sinh.

- Giáo viên hướng dẫn học sinh giải các bài tập có nội dung hình học,

qua đó cung cố nhận thức cho học sinh

7/23

Các biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4 giải toán hình học

2. Các biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4 giải toán hình học:

2.1. Hướng dẫn học sinh nhận dạng các hình hình học:

Việc nhận dạng hình rất đa dạng, mức độ phức tạp khác nhau, yêu cầu khác

nhau. Nhận dạng hình là một kĩ năng quan trọng ở tiểu học. Yêu cầu đặt ra là

trong mỗi trường hợp cụ thể học sinh nhận dạng được các hình hình học đã học

bằng cách sử dụng các biện pháp thích hợp.

Để giải các bài toán về nhận dạng các hình hình học giáo viên hướng dẫn

học sinh tiến hành qua các bước sau:

Bước 1: Xác định yêu cầu của bài toán là nhận dạng hình dựa vào hình

dạng, đặc điểm của hình hay nhận dạng hình bằng phân tích - tổng hợp hình.

Bước 2: Nhắc lại định nghĩa các hình liên quan đến bài toán(bằng cách mô

tả hoặc bằng mẫu vật) và đặc điểm của hình đó.Ngoài ra có thể vẽ hình-vẽ hình

là biện pháp quan trọng để nhận dạng hình, dùng thước ê - ke, com pa để kiểm tra.

Quan sát nhận dạng tổng thể bằng trực quan - biện pháp quan trọng là luôn thay

đổi các dấu hiệu không bản chất của hình (màu sắc, chất liệu, vị trí,..) để học

sinh tự phát hiện dấu hiệu bản chất của hình đó.

*Các cách thường sử dụng để nhận dạng hình trong trường hợp phức

tạp là:

- Đếm trực tiếp trên hình vẽ hoặc đồ vật.

- Sử dụng sơ đồ để đếm rồi khái quát thành công thức tính số hình cần

nhận dạng.

- Đánh số thứ tự (hoặc tô màu) các hình riêng lẻ để nhận biết. Chỉ ghi số

hình đơn mà không cần cắt rời hình ra. (Đối với học sinh yếu có thể cắt rồi ghép

lại để nhận dạng hình)

- Sử dụng phương pháp suy luận lôgic.

Tuỳ từng tình huống cụ thể hướng dẫn học sinh nhận dạng hình một cách

khoa học, hợp lý, không trùng lặp, không bỏ sót.

Chẳng hạn: Nhận dạng hình nhờ các yếu tố và đặc điểm của hình

Trước hết cần giới thiệu các yếu tố, đặc điểm của hình hình học. Luôn thay

đổi dấu hiệu không bản chất để học sinh tự phát hiện dấu hiệu của bản chất (đặc

điểm hình dạng hình học của hình). Sau khi nắm vững học sinh sẽ căn cứ vào đó

để nhận dạng hình (mà không cần đối chiếu vật mẫu) bằng đếm, đo, cắt ghép

hình, kiểm tra bằng dụng cụ hình học. Chú ý là trong loại trừ, khi chỉ cần 1 đặc

điểm bị vi phạm thì khẳng định đó không phải là hình cần nhận dạng.

Ở lớp 4 để nhận dạng hình thoi học sinh kiểm tra xem hình đó có phải là

hình bình hành không (hai cặp cạnh song song), các cạnh bằng nhau không. Nếu

vi phạm một trong các điều kiện đó thì không phải hình thoi.

8/23

Các biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4 giải toán hình học

Còn trong trường hợp phức tạp thường sử dụng thao tác phân tích - tổng

hợp hình. Tức là có thể vận dụng một trong các cách đã nêu ở trên .

Ví dụ 1 : (Nâng cao Toán 4)

Cho tam giác ABC, trên cạnh BC lấy hai điểm bất kì E, F không trùng với

2 đỉnh B, C. Nối A với E và F. Có bao nhiêu tam giác được tạo thành?

Cách 1:Sử dụng sơ đồ

Hướng dẫn:

A

B

C

D

E

Từ sơ đồ trên suy ra số tam giác được tạo thành là :

3 + 2 + 1 = 6

Cách 2 : Phương pháp suy luận lôgic

Ta nhận thấy đỉnh A nối với 2 đầu mút của một đoạn thẳng bất kì trên BC

bằng 2 đoạn thẳng ta sẽ được một tam giác. Do đó để xác định số tam giác tạo

thành ta chỉ cần đếm số đoạn thẳng được tạo thành trên cạnh BC.

Số đoạn thẳng trên BC là:

3 + 2 + 1 = 6 (đoạn thẳng)

Vậy số tam giác được tạo thành là 6 tam giác.

Cách 3: Tô màu (hoặc ghi số) từng hình rồi cắt rời hình đã cho thành 3 tam giác

có màu khác nhau. Ghép từng đôi một ta được thêm 2 tam giác. Cuối cùng ghép

cả 3 tam giác đó lại được một tam giác. Vậy có tất cả có 6 tam giác được tạo thành.

9/23

Các biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4 giải toán hình học

Cách 4 : Đánh số thứ tự

Ví dụ 2: (bài 2- trang 49 – Toán 4)

Trong các tam giác sau:

- Hình tam giác nào có 3 góc nhọn?

- Hình tam giác nào có góc vuông?

- Hình tam giác nào có góc tù?

A

M

D

B

C

N

P

E

G

a

b

c

+ Bằng quan sát tổng thể có tính trực giác học sinh nhận ra hình tam

giác có 3 góc nhọn là hình a, có góc vuông là c, có góc tù là hình b.

+ Dùng ê-ke để nhận biết góc nhọn, góc vuông, góc tù bằng cách áp góc

vuông của ê-ke vào góc từng hình, từ đó nhận ra các hình theo yêu cầu bài toán.

2.2. Hướng dẫn học sinh kỹ năng cắt, ghép hình:

Cắt ghép hình là (kĩ năng) hoạt động hình học rất cần được chú ý rèn

luyện ở học sinh. Vì nó phù hợp với tâm lý lứa tuổi, có tác dụng tốt phát triển tư

duy, năng lực phân tích-tổng hợp, trí tưởng tượng không gian của học sinh.

Có nhiều dạng cắt, ghép hình tuỳ thuộc vào nhiệm vụ đặt ra: Cắt ghép

hình để nhận dạng hình hình học, để xây dựng công thức diện tích, xếp thành

hình mới có hình dạng theo yêu cầu…

a. Cắt ghép hình để tạo ra hình mới có hình dạng theo yêu cầu:

Đây là bài toán biến đổi hình dạng các hình hình học, đòi hỏi cắt và ghép

theo những điều kiện nào đó để được hình dạng theo yêu cầu. Thao tác có khi đơn

giản nhưng cũng có khi phức tạp, phải thử nhiều lần mới thành công. Giáo viên

cần có kiến thức nâng cao, từ đó biết cách hướng dẫn học sinh cắt ghép hình.

Để giải các bài toán có sử dung cắt ghép hình giáo viên hướng dẫn học

sinh tiến hành qua các bước sau:

Bước 1: Nhắc lại đặc điểm và một số tính chất của những hình hình học

liên quan.

Bước 2: Nêu những dữ kiện đã cho và yêu cầu cần thực hiện. Thiết lập

mối quan hệ giữa các dữ kiện đã cho và yêu cầu cần thực hiện.

10/23