Đề tài Sử dụng sơ đồ tư duy để dạy các bài đọc hiểu lớp 12 nhằm tăng cường hứng thú và kết quả học tập của học sinh

ĐỀ TÀI :

SỬ DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY ĐỂ DẠY CÁC BÀI ĐỌC HIỂU LỚP 12 NHẰM

TĂNG CƯỜNG HỨNG THÚ VÀ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH.

Người nghiên cứu: Trương thị Hồng Vân

Đơn vị: Tổ Ngoại Ngữ-Trường THPT Lê Lợi- Đông Hà - Quảng Trị.

I. TÓM TẮT ĐỀ TÀI

Như chúng ta đã biết, đọc hiểu là một trong những kỹ năng khó trong quá trình

học Tiếng Anh. Đó là vì loại bài tập này đòi hỏi kĩ năng tổng hợp từ từ vựng, ngữ pháp

đến tư duy logic. Tuy nhiên, qua quá trình giảng dạy và ôn thi tôi nhận thấy năng lực làm

dạng bài đọc hiểu của HS còn hạn chế. HS thường gặp một số khó khăn như: cảm thấy bị

choáng ngợp bởi từ mới trong bài đọc, vốn từ của học sinh quá ít ỏi hoặc quên nhiều,

chưa biết cách đọc một bài đọc hiểu, cảm thấy việc làm bài đọc rất mất thời gian, không

nhớ được thông tin trong bài đọc, không nắm được cấu trúc ngữ pháp cơ bản, cách tổ

chức của bài.

Trong quá trình giảng dạy, tôi luôn trăn trở : Làm thế nào để nắm vững các ý

chính trong bài Reading , nắm được chủ đề bài học, phát triển tư duy ngôn ngữ và vận

dụng tốt vào các bài đọc hiểu có chủ đề tương tự trong kỳ thi tốt nghiệp và đại học ?. Để

góp phần tạo hứng thú và nâng cao hiệu quả học tập cho học sinh đối với kỹ năng đọc

hiểu, tôi đã mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học bằng hình thức: Sử dụng sơ đồ tư

duy để dạy các bài đọc hiểu lớp 12 nhằm tang cường hứng thú và kết quả học tập

của học sinh.

Đề tài được nghiên cứu trên 2 nhóm đối tượng tương đương: lớp thực nghiệm

(12A₁) và lớp đối chứng (12B7) . Hai lớp tương đương nhau về số lượng học sinh, giới

tính, khả năng tiếp thu, cùng điều kiện kinh tế - xã hội…, có cùng một giáo viên dạy môn

Tiếng Anh. Lớp thực nghiệm được thực hiện giải pháp thay thế ở các bài đọc hiểu Unit

1, Unit 2, Unit 3, Unit 4, Unit 5 (tiết PPCT: 4,12,23,32,43 ) lớp 12. Kết quả cho thấy, tác

động đã có ảnh hưởng rõ rệt đến sự hứng thú và kết quả học tập của học sinh: Lớp thực

nghiệm có hứng thú và đạt kết quả học tập cao hơn so với lớp đối chứng. Điều đó được

thể hiện qua kết quả khảo sát sự hứng thú và bài kiểm tra 1 tiết của cả 2 lớp.

II. GIỚI THIỆU

1. Hiện trạng

Hiện nay một thực trạng đáng buồn đang xẩy ra đó là đa số học sinh không thích

đọc bài đọc hiểu thậm chí một số em còn chán và ghét kỹ năng này. Các em không chịu

đọc bài, không kiên nhẫn tìm hiểu thông tin bài đọc, lạm dụng sách học tốt để trả lời câu

hỏi nên kết quả không tốt do không có kỹ năng làm bài ở các tiết kiểm tra và kỳ thi.

Theo khảo sát 72 học sinh ở 2 lớp 12A1, 12B7 tại trường THPT Lê Lợi- thành phố

Đông Hà tỉnh Quảng Trị ,có tới 50 HS không hứng thú học kỹ năng đọc vì các em cho

rằng đọc không hiểu, thiếu vốn từ vựng.

2. Nguyên nhân.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, song theo tôi có thể khái quát

thành 3 nguyên nhân chính sau:

Thứ nhất: Học sinh lười đọc, cứ thấy mơ hồ không hiểu bài đọc vì quá nhiều từ

vựng khó, bài đọc dài.

Thứ 2: Quan niệm của học sinh trong kỳ thi là chỉ làm những câu ngữ pháp cho

nhanh và thoát khỏi điểm liệt nên không tập trung làm hay thậm chí bỏ qua kỹ năng

này.

Thứ 3. Nhiều giáo viên vẫn chưa chú trọng đến việc đổi mới phương pháp dạy

học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh như: chưa áp

dụng, hướng dẫn các kỹ thuật dạy đọc hiểu, kỹ năng làm bài cho học sinh.

Trong 3 nguyên nhân trên, theo tôi việc giáo viên chưa thực sự đổi mới phương

pháp dạy học có ảnh hưởng rất lớn đến vấn đề tạo hứng thú và nâng cao hiệu quả học tập

kỹ năng đọc hiểu của học sinh.

3. Giải pháp thay thế

Sử dụng sơ đồ tư duy để dạy các bài đọc hiểu lớp 12 nhằm tăng cường hứng thú

và kết quả học tập của học sinh.

3.1. Cơ sở khoa học của giải pháp

Để thay đổi thực trạng trên đòi hỏi người giáo viên phải không ngừng đổi mới

phương pháp dạy.

Sau khi thử nghiệm dạy bài đọc hiểu bằng phương pháp sơ đồ tư duy, tôi thấy HS

nắm vững các ý chính trong bài Reading, hệ thống kiến thức các bài đọc có hiệu quả,

phát triển tư duy ngôn ngữ, phát huy tính tích cực,chủ động sáng tạo của học sinh. Sử

dụng sơ đồ tư duy giúp học sinh hệ thống được bài học một cách logic, hiểu được thông

tin và cách diễn đạt nội dung, cách tổ chức ý tưởng của tác giả bài đọc, các em nắm vững

nội dung và làm bài tập dễ dàng và chính xác.

3.2. Các kỹ thuật khi thực hiện giải pháp

Để việc sử sơ đồ tư duy vào dạy bài học có hiệu quả, đòi hỏi giáo viện phải thực

hiện yêu cầu sau:

- Yêu cầu học sinh đọc bài và tự vẽ sơ đồ tư duy về bài đọc .

-Gợi ý các em vẽ, cho sơ đồ phát họa và cung cấp các thông tin chính để các em

ghép vào .

- Dựa vào sơ đồ, các em thể hiện lại hoặc thuyết minh lại được các ý chính của bài

đọc hoặc làm bài tập đọc hiểu.

3.3. Quá trình thực hiện giải pháp:

Việc thực hiện sơ đồ tư duy được tiến hành trong các giờ Reading Unit 1,2,3,4,5

Tiếng Anh 12 thí điểm.

*Unit 1: Life stories

- Reading: Giving back to the community.

- GV đưa ra table và yêu cầu học sinh hoàn thành thong tin

-HS hoàn thành

Name

Born

Larry Stewart

1948

Le Thanh Thuy

1988

Died

2007

Nationality

Health problem

Dedicated life to...

American

cancer

Vietnamese

bone cancer

young cancer patients

the needy

*Unit 2: Urbanisation

-Reading: Urbanisation and its causes

-Giáo viên đưa ra sơ đồ và yêu cầu học sinh hoàn thành.

1.Definition

the process by which urban areas

grow bigger as more and more

people leave the countryside to

live in towns and cities.

2.Before the 1950s

urbanisation mainly

occurred in more

economically

developed countries

(MEDCs).

Believing that

standard of living in

urban areas will be

higher in rural areas,

many people come to

the city seeking their

fortune.

4. Causes

a. First, people migrate to

urban areas on a massive

scale due to lack of resources

in rural areas..

3.Since 50

b. Second, small farmers find

it h to make a living not just

because of bad we conditions

such as drought, floods, or

storms,

urbanisation has grown

rapidly in LEDCs (Less

Economically

Developed Countries) in

Africa and South

America.

c. Thirdly, they believie that

standard of living in urban

areas will be higher in rural

areas, many people come to

the city seeking their fortune.

*Unit 3: The Green Movement

-Reading: Black Carbon Pollution

-Giáo viên đưa ra sơ đồ và yêu cầu học sinh hoàn thành.

2.Soot and Global

warming

1The origin of Black

carbon/Soot

Controlling black carbon

can help to slow down

Soot comes from the

incomplete combustion or

coal, oil, wood and other

fuels.

global warming.

Black Carbon

4.Ways to reduce Soot

- replacing traditional stoves

with clean, alternative fuel

cookers and heaters.

3.Effects of Soot

-Installation of filters to

remove black carbon from

diesel vehicles can also

reduce soot.

Soot causes asthma

attacks, heart disease,

bronchitis and many other

respiratory illnesses.

- Changing to electric or

hydrogen vehicles will also

reduce the impact on the

environment.

*Unit 4: The Mass Media

-Reading: Mass Media Forms

-Giáo viên đưa ra sơ đồ và yêu cầu học sinh hoàn thành.

1. Definition

means of communication,

such as books, newspapers,

recordings, radio, movies,

television, mobile phones and

the Internet,

2.Categories of Mass

Media

Mass Media

4. Roles of Mass Media

- help people receive

information and interact with

people through email, instant

messaging, apps, search

engines, blogs. sooaJ networks

and other services.

- helped people to educate

themselves while newspapers

have recorded daily events.

-brings entertainment and

news programmes into

people's homes.

Print:

The Internet:

-email,

websites,

instant

messaging,

data

sharing,

Television

-books,

magazines

, leaflets,

newspaper

s

-news

programme

s, dramas,

reality

recordings

cinema

radio

Unit 5: Cultural Identity

-Reading: Cultural Identity in modern Society.

-Giáo viên đưa ra sơ đồ và yêu cầu học sinh hoàn thành.

Cultural

Definition

Identifiers

nationality, ethnicity,

location, history,

language, gender,

beliefs, customs,

clothing and food.

Cultural

identity is

usually

understood as

the identity or

feeling of

belonging to a

group that has

Cultural Identity

unexamined

cultural identity,

Three ways people react

when they move to a

new culture

the cultural

identity search

Three stages of

Cultural Identity

cultural

identity

achievement.

integrate into

choose to abandon

the new cultural

environment

while keeping

their own

feel a strong urge

to keep their

cultural identity

their heritage

culture and

assimilate into the

new culture of the

majority.

cultural identity

III. VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU VÀ GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU

1. Vấn đề nghiên cứu

- Sử dụng sơ đồ tư duy trong tiết đọc hiểu Tiếng Anh lớp 12 có nâng cao hứng

thú học tập kỹ năng đọc hiểu cho học sinh không?

- Sử dụng sơ đồ tư duy trong tiết đọc hiểu Tiếng Anh lớp 12 có nâng cao kết quả

làm bài kỹ năng đọc hiểu cho học sinh không?

2. Giả thuyết nghiên cứu

- Có, Sử dụng sơ đồ tư duy trong tiết đọc hiểu Tiếng Anh lớp 12 có nâng cao

hứng thú học tập kỹ năng đọc hiểu cho học sinh.

- Có, Sử dụng sơ đồ tư duy trong tiết đọc hiểu Tiếng Anh lớp 12 có nâng cao kết

quả làm bài kỹ năng đọc hiểu cho học sinh .

IV. PHƯƠNG PHÁP

1. Khách thể nghiên cứu

Tôi chọn khách thể nghiên cứu là lớp 12A1, 12B7 Trường THPT Lê Lợi- thành

phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị. Lớp thực nghiệm (12A1) và lớp đối chứng (12B7) tương

đương nhau về số lượng học sinh, năng lực học tập môn Tiếng Anh như nhau, giới tính,

điều kiện kinh tế - xã hội… Hai lớp có cùng một giáo viên dạy môn Tiếng Anh.

Bảng 1: Bảng tương quan giữa hai nhóm.

Các thông Học sinh các nhóm Kết quả năm học 2018-2019

Hạnh kiểm

tin

Sĩ số Nam Nữ

G

3

K

TB

12

17

Y

2

K

0

T

K

9

TB

0

Y

0

Lớp 12A1

Lớp 12B7

36

17

20

19

16

19

16

27

28

2

1

0

8

0

2. Thiết kế.

Chúng tôi lựa chọn thiết kế: Kiểm tra trước và sau tác động với các nhóm

tương đương.

Bảng 2

Lớp

12A1

Kiểm tra trước tác động

Tác động

Kiểm tra sau tác động

Khảo sát về hứng thứ của HS Dạy học bài - Khảo sát về hứng thú

để xác định hai nhóm tương đọc hiểu có

đương nhau.

- Kiểm tra kiến thức

của HS

Nhóm thực

nghiệm

sử dụng sơ đồ

tư duy.

Kết quả học tập học kì I đã

được xác định là tương đương

nhau, nên không kiểm tra

trước tác động

- Khảo sát về hứng thú

12B7

Dạy học bình

thường

- Kiểm tra kiến thức

của HS

Nhóm đối

chứng

3. Quy trình nghiên cứu.

a. Chuẩn bị của giáo viên

Phác họa các sơ đồ tư duy nội dung bài đọc hiểu các Unit 1,2,3,4,5 trong sách

Tiếng Anh thí điểm điểm lớp 12.

b. Khảo sát hứng thú của học sinh trước khi tác động

- Xây dựng thang đo hứng thú: khi xây dựng thang đo, chúng tôi đã lấy ý kiến của

GV trong bộ môn và góp ý của một số chuyên gia trong giáo dục.

- Khảo sát hứng thú của học sinh ở 2 lớp để xác định sự tương đương về hứng thú

của các nhóm tham gia nghiên cứu.

c. Tiến hành tác động (dạy thực nghiệm)

Sử dụng giải pháp mới trong việc dạy học tại lớp thực nghiệm đồng thời dạy học

theo phương pháp dạy bình thường tại lớp đối chứng.

Thời gian dạy như sau:

Bảng 3. Thời gian tiến hành dạy thực nghiệm

Thời gian

28/8/2019

12/9/2019

9/10/2019

9/11/2019

2/12/ 2019

Tiết theo PPCT

Tên bài dạy

Unit 1: Reading: Life stories

4

12

23

32

43

Unit 2: Reading: Urbanisation

Unit 3: The Green Movement

Unit 4: reading: The Mass Media

Unit 5: Reading: Cultural Identity

d. Khảo sát hứng thú và kiểm tra kiến thức của học sinh sau khi tác động

- Khảo sát hứng thú của HS 2 lớp.

- Kiểm tra 01 tiết về kiến thức

4. Đo lường

Chúng tôi thu thập dữ liệu về kiến thức và thái độ thông qua việc:

- Sử dụng thang đo thái độ trước và sau khi học của 2 lớp để đo sự thay đổi về

hứng thú của HS đối với nội dung được học.

- Bài kiểm tra kiến thức sau thời gian tác động đối với hai lớp. (Bảng so sánh

kết quả bài kiểm tra 1 tiết môn Tiếng Anh của 2 lớp 12A1 (lớp có sử dụng sơ đồ tư duy

trong tiết Reading), 12B7 (lớp không sử dụng sơ đồ tư duy trong tiết Reading).

4.1. Đo lường hứng thú

Trước và sau khi tác động chúng tôi tiến hành khảo sát hứng thú học tập đối với

môn Tiếng Anh ở hai lớp thực nghiệm (12A1) và lớp đối chứng (12B7) (Phiếu khảo sát

ở phần phụ lục 1) và bảng tính điểm, tổng cộng điểm câu hỏi chẵn và tổng cột điểm câu

hỏi lẻ, sau đó sử dụng phương pháp kiểm chứng theo công thức Spearman –Brown

•

Lớp đối chứng:

r_SB= 0,705> 0,7

Dữ liệu đáng tin cậy

Lớp thực nghiệm: r_SB= 0,740 > 0,7

4.2. Đo lường kiến thức

Kết quả kiểm tra cuối HK1 cho thấy trình độ 2 lớp tương đương nhau.

Sau tác động, chúng tôi tiến hành kiểm tra 1 tiết ở lớp thực nghiệm (12 A1) và lớp

đối chứng (12B7). (Đề kiểm tra và kết quả kiểm tra ở phần phụ lục).

V. PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VÀ BÀN LUẬN KẾT QUẢ

1. Phân tích kết quả về thái độ học tập của HS

Bảng 4. Phân tích kết quả trước và sau tác động

Lớp thực nghiệm 12A1

Lớp đối chứng 12B7

KQ khảo sát

KQ khảo sát KQ khảo sát

trước TĐ

sauTĐ

trước TĐ

sauTĐ

Mốt

8,25

8

8,5

8

Trung vị

8,25

8.17

0,68

7,75

7,58

0,72

7,75

7,64

0,72

Giá trị trung bình

Độ lệch chuẩn

7,85

0,75

P (TTEST) trước tác động:

P (TTEST) sau tác động:

0,089

0,00037

Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn (SMD) của 2 nhóm sau tác động là : 0,81

*Biểu đồ so sánh kết quả khảo sát hứng thú

9.00

8.00

7.00

6.00

5.00

4.00

3.00

2.00

1.00

0.00

8.17

7.85

7.64

7.58

Trước tác động Sau tác động

Nhóm thực

Trước tác động Sau tác động

Nhóm đối

nghiệm

chứng

Qua bảng dữ liệu trên, ta rút ra nhận xét sau:

Trước tác động:

Chênh lệch điểm khảo sát trước tác động là 0,03 điểm. Kiểm chứng T-TEST độc

lập kết quả kiểm tra trước tác động giữa 2 lớp cho giá trị P bằng 0,089 lớn hơn 0,05 rất

nhiều, cho thấy chênh lệch giữa điểm TB giữa 2 lớp ĐC và TN không có ý nghĩa, chứng

tỏ mức độ hứng thú của hai lớp là tương đương.

Sau tác động:

- Điểm TB của lớp thực nghiệm là 8,17 của lớp ĐC là 7,58. Chênh lệch điểm trung

binh: Điểm TB của lớp TN cao hơn lớp ĐC là 0,69 cho thấy điểm TB giữa 2 lớp có sự

khác biệt rõ rệt. Lớp được tác động có điểm TB cao hơn lớp ĐC.

- Kiểm chứng T-TEST độc lập kết quả kiểm tra sau tác động giữa 2 lớp cho giá trị

P bằng 0,00038 nhỏ hơn 0,05 rất nhiều, cho thấy chênh lệch giữa điểm TB giữa 2 lớp

ĐC và TN rất có ý nghĩa. Điểm TB của lớp TN cao hơn điểm TB của lớp ĐC là không

ngẫu nhiên mà do kết quả của tác động nghiêng về lớp thực nghiệm.

- Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn (SMD) của bài kiểm tra hứng thú 2 lớp là

0,81. Theo bảng tiêu chi Cohen, mức độ ảnh hưởng của tác động là rất lớn

- Ta rút ra: Sử dụng sơ đồ tư duy trong giờ Reading đã nâng cao hứng thú học

tập cho học sinh lớp 12 Trường THPT Lê Lợi

2. Phân tích kết quả về kiến thức

Bảng 5. Kết quả kiểm tra 1 tiết

* Trước tác động

Nhóm thực nghiệm Nhóm đối chứng